Περί δικαιοσύνης ξανά και ξανά.
Περί δικαιοσύνης ξανά και ξανά.
Κατά τις θερινές διακοπές ένα κυβερνητικό στέλεχος, από τα εκ του δικαστικού σώματος προερχόμενα, μου τηλεφώνησε για να με ρωτήσει ποιον συνάδελφό του είχα υπόψη μου όταν έγραφα τον Δικαστή. (Για κάποιον λόγο σε μένα ανεξήγητο, οι δικαστές που διαβάζουν το συγκεκριμένο μυθιστόρημα αδυνατούν να πιστέψουν, όπως είναι η αλήθεια, πως ο ήρωάς του είναι φανταστικό πρόσωπο, προϊόν σύνθεσης ιδεοτυπικών χαρακτηριστικών).
Με το θάρρος της παλιάς γνωριμίας πείραξα τον δικαστικό λειτουργό-κυβερνητικό παράγοντα, λέγοντάς του πως ρητορική κριτική για τις δυσλειτουργίες της δικαιοσύνης δικαιούνται να κάνουν οι πολίτες, οι κυβερνητικοί όμως οφείλουν να δρουν διορθωτικά. Με διαβεβαίωσε, λοιπόν, πως είχε έτοιμο νομοσχέδιο, ήδη συζητημένο με τον πρωθυπουργό, με ριζοσπαστικές και λυσιτελείς τομές, ικανές να εκριζώσουν τις σημαντικότερες παθογένειες των δικαιοδοτικών μηχανισμών της χώρας, το οποίο θα κατατίθετο στη Βουλή αμέσως μετά τις διακοπές.
Βλέποντας την έως σήμερα απραξία του έγραψα λοιπόν χαριτολογώντας στο fb πως προφανώς δεν έχει ακόμη επιστρέψει από τις Κυκλάδες, αφού σχετικό νομοσχέδιο δεν έχει ακόμη προωθηθεί προς συζήτηση και ψήφιση. Επειδή, δε, από άλλους κυβερνητικούς παράγοντες άκουσα πως απραγμονούν επειδή δεν μπορούν να καταλήξουν στις -απαραίτητες για τη βελτίωση, τον εξορθολογισμό και την επιτάχυνσης της απονομής της δικαιοσύνης- νέες διατάξεις, θα τολμήσω ο αδαής να τους καταθέσω κάποιες προτάσεις.
1. Καταλογισμός: Όταν η χώρα καταδικάζεται από το ΕΔΑΔ για ακραία καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης να προβλεφθεί παρακράτηση του ποσού της καταδίκης από τον μισθό του -κατ' ουσία- αρνησιδικούντος δικαστή.
2. Αναβολές: Να επανέλθει η καταργηθείσα από τη συριζανέλεια κυβέρνηση διάταξη, σύμφωνα προς την οποία, επί αναβολής, την αναβαλλόμενη υπόθεση την εκδικάζει υποχρεωτικώς η αναβάλλουσα σύνθεση. Το 2014 που ίσχυσε αυτή η διάταξη οι αναβολές είχαν αναβληθεί κατά …90%. (Άρα 9 αναβολές στις 10 οφείλονται σε φυγοπονία ή φόβο των δικαστών).
3. Αναστολές ποινών: Να εισαχθεί και εδώ η προβλεπόμενη σε άλλες χώρες δυνατότητα μερικής αναστολής. Για ένα σοβαρό πλημμέλημα ή ένα σχετικώς ελαφρύ κακούργημα –ενώ τώρα ή δεν δίδεται καθόλου αναστολή ή, σχεδόν πάντα, δίδεται για το όλον της ποινής- να μπορεί πχ το δικαστήριο να καταδικάσει σε ποινή εγκλεισμού λίγων ημερών ή εβδομάδων και επιπροσθέτως σε πολυετή αναστελλόμενη ποινή. Αυτό θα συμβάλει βέβαια στην γενική πρόληψη: Ο υποψήφιος εγκληματίας ίσως αποθαρρυνθεί, κυρίως αν ρέπει στα λεγόμενα «εγκλήματα του λευκού κολάρου», από την προοπτική της φυλάκισής του και τη συνακόλουθη ηθική και κοινωνική απαξία. Θα συμβάλει όμως και στην ειδική πρόληψη: Ο καταδικασθείς, με το μεγάλο υπόλοιπο της ανεκτέλεστης ποινής, πιθανότατα θα το σκεφθεί δύο φορές πριν ξαξαεγκληματίσει. Επιπρόσθετα, δεδομένου πως οι εγκλεισμοί θα είναι σχετικώς σύντομοι, δεν θα δημιουργηθεί εξ αιτίας μιας τέτοιας ρύθμισης ζήτημα με τον υπερπληθυσμό των φυλακών.
4. Μισθολογικά: Το δικαστήριο αγωγών κακοδικίας, με τη σύνθεση του άρθρου 88, επιδικάζει κατά βούληση αναδρομικά στους δικαστές, ερμηνεύοντας κατά την κρίση του και επί της ουσίας αυθαιρέτως τη συνταγματική διάταξη περί απολαβών των δικαστών «αναλόγων με το λειτούργημά τους». Να διευκρινισθεί νομοθετικώς (ειδική διάταξη) πως το «ανάλογο προς το λειτούργημά τους» προσδιορίζεται ως ποσοστό του μέσου μισθού των Ευρωπαίων ομολόγων τους. Έτσι θα αποτραπούν για το μέλλον σκανδαλώδεις αυτοεπιδικάσεις αναδρομικών με 5ετή παραγραφή που πλησιάζουν το μισό εκατομμύριο ευρώ ανά ανώτερο δικαστή.
5. Αποζημιώσεις: Το δικαστήριο αγωγών κακοδικίας, με τη σύνθεση του άρθρου 99, προβλέπεται να καταδικάζει δικαστές για ζημία που προκάλεσαν σε πολίτες. Αποτελούμενο κατά πλειοψηφία από δικαστές -και με συμμετοχή δικηγόρων επαγγελματικώς εξαρτώμενων από τους δικαστές- ουδέποτε έχει καταδικάσει δικαστικό λειτουργό σε όλη την ιστορία του ελληνικού κράτους. Ούτε καν όταν οι δικαστές κάνουν λάθος στο άθροισμα των κονδυλίων που πρέπει να επιδικάσουν ή παραλείπουν να αθροίσουν κάποια ποσά πιστοποιούμενα με δημόσια έγγραφα. Να αλλάξει λοιπόν η σύνθεση του δικαστηρίου αυτού και να αποτελείται αποκλειστικώς από καθηγητές νομικών μαθημάτων νομικών σχολών της χώρας, οι οποίοι δεν ασκούν ενεργό δικηγορία. Βέβαια γι' αυτό απαιτείται σχετική συνταγματική αναθεώρηση, αλλά τουλάχιστον να συζητηθεί και να μπει στα σκαριά.
Αυτά ως πρώτη δόση…
Θανάσης Διαμαντόπουλος
11 Σεπτεμβρίου 2020