Η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών και η νέα βουτιά της λίρας-Hedge funds ποντάρουν σε τουρκικό «ατύχημα».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Ξεμένουν από «οξυγόνο» οι τουρκικές επιχειρήσεις.
(2) Τουρκία: Υποβαθμίσεις τραπεζών από Moody’s
– Σενάρια για capital controls.
(3) «Κεραυνοί» από Foreign Policy και Moody's κατά Ερντογάν.
(4) Μήπως να ...μαθαίναμε από τους Τούρκους;
(3) «Κεραυνοί» από Foreign Policy και Moody's κατά Ερντογάν.
(4) Μήπως να ...μαθαίναμε από τους Τούρκους;
Hedge funds ποντάρουν σε τουρκικό «ατύχημα»
- Η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών και η νέα βουτιά της λίρας.
Την πιθανότητα «μόλυνσης» της ευρωπαϊκής οικονομίας εξαιτίας της μεγάλης έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών στην Τουρκία βλέπουν αναλυτές και μάνατζερ hedge funds. Καθώς το εθνικό νόμισμα της χώρας διολισθαίνει κι άλλο και βρισκόταν νωρίτερα μια ανάσα από τις 7,50 λίρες έναντι του δολαρίου, μάνατζερ μεγάλων hedge funds, ποντάρουν σε ένα τουρκικό «ατύχημα».
Τέτοιος είναι ο Τζον Φλόιντ, επικεφαλής των μακροοικονομικών στρατηγικών της Record Currency Management, η οποία και διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία 63 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Φλόιντ έχει αρχίσει να «σορτάρει» τα ομόλογα χωρών όπως της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας - καθώς και το ίδιο το ευρώ - με την προσδοκία ότι σύντομα το χρέος των ευρωπαϊκών τραπεζών σε τουρκικές τράπεζες θα “μολύνει” και την Ευρώπη.
Οι πιο εκτεθειμένες τράπεζες στην γείτονα, σύμφωνα με στοιχεία της Bank for International Settlements, είναι οι ισπανικές έχοντας 64 δισ. δολάρια τουρκικό χρέος και ακολουθούνται από τις γαλλικές και τις ιταλικές με 24 και 21 δισ. δολάρια αντίστοιχα. Οι γερμανικές, παρά τις πολύ στενές εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών, εντούτοις βρίσκονται πιο χαμηλά στην λίστα με χρέος 9 δισ. δολάρια.
Συγκεκριμένα το τουρκικό χρέος που έχουν στα χέρια τους ξένες τράπεζες, κατανέμεται ως εξής :
- 64. δισ. δολάρια, σε ισπανικές τράπεζες
- 24 δισ. δολάρια, σε γαλλικές
- 21 δισ. δολάρια, σε ιταλικές
- 13 δισ. δολάρια, σε βρετανικές
- 10 δισ. δολάρια, σε αμερικανικές
- 9 δισ. δολάρια, σε γερμανικές
- 7 δισ. δολάρια, σε ιαπωνικές
Όσο για τον Φλόιντ, πρώην trader της Deutsche Bank AG, η πτώση της λίρας και τα καθαρά αρνητικά συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας δημιουργούν ευκαιρίες για trading, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος ζημιάς από τα επισφαλή δάνεια. Σημειωτέον ότι προ μερικών μόλις ημερών ο οίκος Moody’s υποβάθμισε την τουρκική οικονομία, τονίζοντας ότι μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών γίνεται «όλο και πιο πιθανή».
Η έκθεση ξένων τραπεζών στην Τουρκία έχει μειωθεί μετά την νομισματική κρίση του 2018, ωστόσο παραμένει ακόμη πολύ υψηλή. Το χρέος των δανειστών της ανέρχεται σε 166 δισ. δολάρια με τις ευρωπαϊκές τράπεζες να κατέχουν την μερίδα του λέοντος.
Δεδομένων των μακρών δεσμών της Ευρώπης με την τουρκική οικονομία, οι πιο εκτεθειμένες είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία της Bank for International Settlements.
Η τουρκική οικονομία ύψους 740 δισ. δολαρίων πρόκειται να συρρικνωθεί 4% φέτος, η λίρα έχει χάσει πάνω από το 20% της αξίας- η δεύτερη μεγαλύτερη πτώση στις αναδυόμενες αγορές - ενώ το κόστος ασφάλισης του τουρκικού δημόσιου χρέους σχεδόν διπλασιάστηκε.
15 Σεπτεμβρίου 2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Ξεμένουν από «οξυγόνο» οι τουρκικές επιχειρήσεις.
Ξεμένουν από «οξυγόνο» οι τουρκικές επιχειρήσεις.
Δεν έχουν τέλος τα αρνητικά δημοσιεύματα και οι «εκπλήξεις» για την τουρκική οικονομία. Την ώρα που διεθνείς «γύπες» των αγορών πιστεύουν ότι η κρίση στην τουρκική οικονομία θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην οικονομία της Ευρώπης εξαιτίας της έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών στη χώρα, δημοσίευμα του Reuters έρχεται να επιβεβαιώσει τις ανησυχίες αναφέροντας ότι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι της Τουρκίας δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, καθώς οι ξένοι επενδυτές δεν δείχνουν διάθεση να αγοράσουν τουρκικά assets.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το πρακτορείο Bloomberg ανέφερε χθες ότι διεθνή hedge funds, όπως το Record Currency Management, σορτάρουν κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης, διότι πιστεύουν ότι η κρίση που βιώνει η τουρκική οικονομία θα έχει αντίκτυπο στη Γηραιά Ήπειρο, εξαιτίας της έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών στην Τουρκία. Σημειώνεται ότι οι τράπεζες κυρίως της Ισπανίας και δευτερευόντως της Γαλλίας εμφανίζουν τη μεγαλύτερη έκθεση στη χώρα με σχεδόν 90 δισ. δολάρια σε δάνεια.
Πρόκειται για τράπεζες που μετά την κρίση του 2008-09 και λόγω της αστείρευτης ρευστότητας που διέθεσαν οι κεντρικές τράπεζες στον απόηχο της παγκόσμιας κρίσης, επένδυσαν σε μία οικονομία που είχε τα φόντα να αναπτυχθεί με εντυπωσιακούς ρυθμούς, όπως και έγινε. Όμως σήμερα, η τουρκική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και αν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν υιοθετούσε τη στρατηγική που ο ίδιος πιστεύει ότι θα βγάλει την Τουρκία από το τέλμα, θα ήταν στα πρόθυρα του ΔΝΤ.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι της Τουρκίας που στο παρελθόν προσέλκυαν διεθνούς φήμης επενδυτές, όπως η Dogus, αδυνατούν σήμερα να αποπληρώσουν τις τραπεζικές οφειλές τους καθώς η πανδημία έχει στρέψει τους διεθνείς επενδυτές μακριά από αναδυόμενες οικονομίες όπως η τουρκική. Ακόμα και πριν τον Μάρτιο, σημειώνει το Reuters, πολλές τουρκικές επιχειρήσεις προσπαθούσαν να συμφωνήσουν στην αναδιάρθρωση των δανείων που είχαν ήδη ρυθμίσεις μέσα στην τελευταία διετία και μετά την κρίση του 2018.
Όμως, οι συνθήκες είναι τέτοιες που δεν υπάρχουν αγοραστές για τουρκικά assets, με αποτέλεσμα μεγάλες επιχειρήσεις να μην μπορούν να πουλήσουν θυγατρικές και άλλα στοιχεία ενεργητικού, γεγονός που συνεπάγεται ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν και οι συμφωνίες αναδιάρθρωσης. Έτσι, οι τουρκικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να βρουν το απαιτούμενο «οξυγόνο» για να ανταπεξέλθουν στην κρίση που προκάλεσε η πανδημία, με την Dogus να αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα.
Αναλυτές, μάλιστα, παρομοιάζουν την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Τουρκία με τις δεκαετίες πριν αναλάβει τη διακυβέρνηση ο Ερντογάν. Ο οίκος S&P, από την πλευρά του, έχει προχωρήσει στην εκτίμηση ότι οι τουρκικές τράπεζες θα υποστούν πιστωτικές ζημιές της τάξης των 37 δισ. δολαρίων εξαιτίας της πανδημίας. Οι διακυμάνσεις του νομίσματος, σημειώνει η S&P, θα συμβάλλουν στην επιδείνωση της ποιότητας ενεργητικού και των κεφαλαίων των τουρκικών τραπεζών λόγω του υψηλού ποσοστού δανείων σε ξένο νόμισμα. Επιπλέον θα υπάρξουν πιέσεις στο χρηματοδοτικό κόστος καθώς οι τράπεζες συνεχίζουν να κάνουν ρυθμίσεις στα εταιρικά χρέη.
Την ίδια ώρα, η τουρκική λίρα συνεχίζει να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα ιστορικά της χαμηλά έναντι του δολαρίου και του ευρώ, αντανακλώντας τις ανησυχίες της επενδυτικής κοινότητας για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η τουρκική οικονομία. Χθες, η τουρκική λίρα υποχώρησε έως το επίπεδο των 7,4984 δολαρίων που είναι νέο ιστορικό χαμηλό και παρά τις προσπάθειες της κεντρικής τράπεζες της Τουρκίας να συγκρατήσει την κατρακύλα του νομίσματος.
Σας να μην έφταναν αυτά, η τουρκική έκδοση του βρετανικού Independent ανέφερε χθες, επικαλούμενη δηλώσεις του πρώην υπουργού Τουρισμού της Τουρκίας, Ερντουγρούλ Γκιουνάι, ότι εδώ και χρόνια η Τουρκία «φουσκώνει» τα στοιχεία για τον τουρισμό για να ενισχύσει το ηθικό των Τούρκων πολιτών. Σύμφωνα με τον Γκιουνάι, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Τουρισμού το διάστημα 2007-2013, τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για τα έσοδα από τον τουρισμό δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.
Το 2013 οι τουρκικές Αρχές ανέφεραν ότι δέχθηκαν 32 εκατομμύρια τουρίστες με συνολικά έσοδα της τάξης των 30 δισ. δολαρίων. Το 2019 ο αριθμός των τουριστών εκτινάχθηκε στα 50 εκατομμύρια, ωστόσο τα έσοδα από τον τουρισμό παρέμεινα στα ίδια επίπεδα με το 2013. Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τον ίδιο, γιατί οι Αρχές έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αναγνωρίζουν ως τουρίστες όσους επισκέπτονται την Τουρκία, μόνο και μόνο για να μην υπάρξουν προβλήματα στην οικονομία.
Κωσταντίνος Μαριόλης
https://www.liberal.gr/economy/xemenoun-apo-oxugono-oi-tourkikes-epicheiriseis/323600
16 Σεπτεμβρίου 2020
Στη δίνη αρνητικών και δυσοίωνων εξελίξεων βρίσκεται ο τραπεζικός κλάδος της Τουρκίας, ο οποίος πέραν της κατάρρευσης της λίρας καλείται να αντιμετωπίσει και τις υποβαθμίσεις των ξένων οίκων αξιολόγησης.
Αυτή τη φορά ήταν η σειρά του Moody’s, ο οποίος έβαλε στο στόχαστρο συνολικά πέντε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, στον απόηχο της πρόσφατης αναθεώρησης της τουρκικής αξιολόγησης σε «B2» από «B1» προηγουμένως.
Πρόκειται για τις εξής τράπεζες, των οποίων η αξιολόγηση των προγραμμάτων καλυμμένων ομολόγων υποβαθμίστηκε κατά μία βαθμίδα στο «Βa3».
– Akbank
– Sekerbank
– Garanti Bankasi
– Vakiflar Bankasi
– Kredi Bankasi
Ένα 24ωρο νωρίτερα, μάλιστα, ο ίδιος οίκος είχε υποβαθμίσει κατά μία βαθμίδα (σε «Caa1» από «Β3») την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας 13 τουρκικών τραπεζών: Akbank, Alternatifbank, Denizbank, HSBC Bank, QNB Finansbank, T.C. Ziraat Bankasi, Turk Ekonomi Bankasi, Turkiye Garanti Bankasi, Turkiye Halk Bankasi, Turkiye Is Bankasi, Turkiye Vakiflar Bankasi και Yapi ve Kredi Bankasi.
Σύμφωνα με το αιτιολογικό του αμερικανικού οίκου, οι παραπάνω τράπεζες είναι «πολύ πιθανό» να σταματήσουν τις αποπληρωμές ομολόγων, λόγω του σπιράλ προβλημάτων που αντιμετωπίζουν (σ.σ. μειωμένα αποθέματα σε ξένο συνάλλαγμα, κατάρρευση της αξίας του εγχώριου νομίσματος).
Μάλιστα, οι προοπτικές παραμένουν αρνητικές, κάτι το οποίο αντανακλά καθοδικούς κινδύνους που συνδέονται με την πιθανότητα επιβολής capital controls και περιορισμών στις ροές ξένων κεφαλαίων.
Άμεση ήταν η «αντίδραση» της τουρκικής λίρας, η οποία υποχώρησε σε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου. Ενδεικτικά, το τουρκικό νόμισμα άγγιξε τις 7,5020 λίρες/δολάριο, διολισθαίνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Ταυτόχρονα, έναντι του ευρώ, το νόμισμα της γειτονικής χώρας έκλεισε στις 8,8688 λίρες/ ευρώ.
Τι συμβαίνει στην τουρκική οικονομία;
Τον τελευταίο χρόνο, οι τουρκικές αρχές εφαρμόζουν μια διττή οικονομική πολιτική, η οποία από τους περισσότερους οικονομολόγους χαρακτηρίζεται ως μη βιώσιμη.
– Από τη μία πλευρά, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καλεί την κεντρική τράπεζα να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια -κάτι το οποίο καθιστά αδύναμο το τουρκικό νόμισμα εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού – με στόχο την παροχή φθηνής ρευστότητας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
– Από την άλλη πλευρά, η κεντρική τράπεζα δαπανά μεγάλες ποσότητες ξένου συναλλάγματος, προκειμένου να αγοράζει τουρκικές λίρες και να αποτρέπει την περαιτέρω καταβαράθρωση του εγχώριου νομίσματος.
Αυτή η στρατηγική, όμως, έχει αποβεί μοιραία για την τουρκική οικονομία, καθώς η αξία της τουρκικής λίρας βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, με τις σωρευτικές απώλειες από την αρχή του 2020 να υπερβαίνουν το 20%.
https://www.kathimerini.gr/economy/international/561081139/moody-s-ypovathmizei-pente-toyrkikes-trapezes-neo-istoriko-chamilo-gia-ti-lira/?fbclid=IwAR33P0ozfiAt3WouSZQlTaEJ7wNhRPZP5EvLR9j3dFrKQRp-9fhQSUnhfBg
16/9/2020
3.
«Πελάτη» της Κίνας χαρακτηρίζει τον Τούρκο πρόεδρο το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, καθώς όπως τονίζει, οι φίλοι του στη Δύση λιγοστεύουν ενώ επενδυτές και επιχειρήσεις που άλλοτε έλκονταν από την τρομακτική ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας τώρα την εγκαταλείπουν. Την ίδια ώρα, η Moody’ s προειδοποιεί τον Ερντογάν ότι με τις επιλογές του οδηγεί την Τουρκία σε capital controls και γενίκευση της κρίσης.
Σε χθεσινό του άρθρο, το Foreign Policy, επισημαίνει ότι η Τουρκία βρίσκεται στις 20 τελευταίες θέσεις του Δείκτη Φιλελεύθερης Δημοκρατίας του ινστιτούτου V-Dem του πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ και πλέον ενώ απομακρύνεται από τις ανεπτυγμένες χώρες, πλησιάζει την Κίνα. Προσθέτει ότι επενδυτές από τη Δύση δεν θέλουν πια να έχουν παρτίδες με την Τουρκία, τα συναλλαγματικά αποθέματα συρρικνώνονται, το εμπορικό έλλειμμα μεγαλώνει και η μόνη ελπίδα του Ερντογάν είναι η Κίνα.
Από το 2016 και μετά η συνεργασία των δύο χωρών έχει ενισχυθεί σημαντικά και σήμερα η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταίρος στις εισαγωγές μετά τη Ρωσία, ενώ έχουν υπογραφεί 10 διμερείς συμφωνίες στους τομείς της υγείας και της πυρηνικής ενέργειας. Η Κίνα, σημειώνει το FP, έχει επενδύσει 3 δις. δολάρια στην Τουρκία και σκοπεύει να τα διπλασιάσει έως το 2021. Το αμερικανικό μέσο υπενθυμίζει μάλιστα ότι το 2018 όταν η Τουρκία βίωνε επίσης συναλλαγματική κρίση, ο κρατικός κινεζικός τραπεζικός κολοσσός ICBC ήταν αυτός που έδωσε δάνεια 3,6 δισ. δολαρίων στην τουρκική κυβέρνηση για διάφορα projects.
Το καλοκαίρι του 2019, όταν το κόμμα του Ερντογάν υπέστη τεράστιο πλήγμα στην Κωνσταντινούπολη μετά την ήττα στις δημοτικές εκλογές από τον Εκρέμ Ιμάμογλου, η κεντρική τράπεζα της Κίνας μετέφερε, σε ένδειξη στήριξης του Ερντογάν, 1 δισ. δολάρια. Τον Ιούνιο του 2020 η Κίνα ήταν αυτή που και πάλι έδωσε σανίδα σωτηρίας στον Τούρκο πρόεδρο επιτρέποντας σε τουρκικές επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν το γουάν για εμπορικές συναλλαγές. Τα λεφτά της Κίνας, καταλήγει το FP, βοηθούν τον Ερντογάν να αποφύγει την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξέλιξη που θα τον ανάγκαζε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και να χάσει τον πλήρη έλεγχο της οικονομίας.
Στο μεταξύ, ο Ερντογάν δεν αποκλείεται να βλέπει στον ύπνο του τη Moody’ s καθώς αφενός ο οίκος δίνει τη χαμηλότερη αξιολόγηση μεταξύ των τριών μεγάλων οίκων στην Τουρκία και την διατηρεί δύο βαθμίδες μακριά από τη χρεοκοπία και αφετέρου προειδοποιεί ανοιχτά τον Τούρκο πρόεδρο ότι με τις ανορθόδοξες επιλογές του οδηγεί τη χώρα σε κρίση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η οποία θα τον αναγκάσει να επιβάλλει capital controls και περιορισμούς στις εκροές συναλλάγματος.
Άλλη μία μέρα, λοιπόν, πέρασε για την τουρκική οικονομία με νέες αρνητικές ειδήσεις να προστίθενται στις εξελίξεις που παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες, όπως η κατάρρευση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής τράπεζας, η τρομακτική υποτίμηση του νομίσματος και η ραγδαία επιδείνωση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Χθες, η τουρκική λίρα υποχώρησε ξανά στο επίπεδο των 7,5156 λιρών/δολάριο, χάνοντας πλέον πάνω από το 21% της αξίας της μέσα στο 2020.
Μετά τις «καμπάνες» που χτύπησε η Moody’ s για τον τραπεζικό κλάδο της Τουρκίας, ήρθε το νέο ιστορικό χαμηλό της λίρας να βάλει ένα ακόμη λιθαράκι στο βουνό προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν μέσα στους επόμενους μήνες. Και λέμε μήνες γιατί η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη και δεν μπορεί να συνεχιστεί υπό τις υφιστάμενες συνθήκες για πολύ καιρό. Τώρα, τι θα συμβεί αν το κλίμα επιδεινωθεί περαιτέρω και ο Τούρκος πρόεδρος δεν αλλάξει κατεύθυνση και ταυτόχρονα συνεχίσει να αγνοεί την προοπτική του ΔΝΤ, είναι κάτι που θα το δούμε στην πορεία. Διότι με κομμένες τις πηγές παροχής ρευστότητας το ερώτημα είναι για πόσο θα βάζει πλάτη η Κίνα.
Τέλος, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (CBRT) έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τα δάνεια του ιδιωτικού τομέα σε ξένο νόμισμα, με τα τουρκικά μέσα να τονίζουν σε πανηγυρικό τόνο την πτώση που έχει καταγραφεί στο πρώτο μισό του 2020. Τα βραχυπρόθεσμα δάνεια σε ξένο νόμισμα υποχώρησαν κατά 199 εκατ. δολάρια στα 8,5 δισ. δολάρια από τον Δεκέμβριο έως τον Ιούλιο του 2020, ενώ τα δάνεια μεγαλύτερης διάρκειας μειώθηκαν κατά 16,8 δισ. δολάρια στα 162,2 δισ. δολάρια.
Και κάπου εδώ τελειώνουν… οι πανηγυρισμοί, καθώς τα δάνεια σε ξένο νόμισμα (περίπου 63% είναι σε δολάρια και 34% σε ευρώ) συνεχίζουν να αντιστοιχούν σε πάνω από το 20% του τουρκικού ΑΕΠ, την ώρα που η λίρα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, ιδιωτικός τομέας και κατά κύριο λόγο οι τουρκικές τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν σε πληρωμές της τάξης των 42 δισ. δολαρίων μέσα στους επόμενους μήνες. Ποιος ξέρει που μπορεί να φτάσει στο μεσοδιάστημα η τουρκική λίρα…
Κωσταντίνος Μαριόλης
https://www.liberal.gr/economy/keraunoi-apo-foreign-policy-kai-moodys-kata-erntogan/323838
17 Σεπτεμβρίου 2020
Οι εξαγγελίες που έκανε –όπως εθιμικά συνηθίζεται– ο πρωθυπουργός στην Θεσσαλονίκη πολύ λίγα πράγματα πρόσθεσαν στον πολιτικό ορίζοντα της χώρας. Στις προοπτικές της δηλαδή, αυτές που προωθούν και υπηρετούν οι εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές και οι συνδεόμενες με αυτές εξαγγελίες. Ο παρονομαστής των εξαγγελιών ήταν η επανεύρεση της χαμένης "αυτοπεποίθησης".
Τα μέτρα όμως που ανακοινώθηκαν ήταν συμπτωματικά, βραχυπρόθεσμα, σχεδόν αναγκαστικά κάτω από την πίεση της τρέχουσας συγκυρίας. Θεράπευαν επιμέρους συμπτώματα, "έκλειναν τρύπες" κατά το κοινώς λεγόμενο. Η δοκιμασμένη συνταγή κυριαρχούσε σε αυτά. Εάν ελαφρύνουμε το κόστος της εργασίας είτε σε βάρος των εργαζόμενων, είτε σε βάρος της πρόνοιας και της ασφάλισης, είτε σε βάρος του "κοινού", του δημοσίου και προικοδοτήσουμε τους έχοντες, τότε θα επέλθουν επενδύσεις. Δι' αυτών η ανάπτυξη, η πλήρης απασχόληση και ίσως δι' αυτών η μελλοντική ευημερία. Τα καταστροφικά για την χώρα μας αποτελέσματα από την επίμονη εφαρμογή της ίδιας και της ίδιας συνταγής δεν απασχόλησαν τον πρωθυπουργικό λόγο.
Στη γειτονική της Ελλάδας χώρα, όπου η κατάρρευση της οικονομίας αναμένεται –κατά μια άποψη– από ώρα σε ώρα, εξαγγέλθηκε πριν από πολλά χρόνια ένα πλαίσιο στόχων για την επέτειο των εκατό χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Το σχέδιο ονομάστηκε "2023" για το λόγο αυτό. Βρίσκεται σε εξέλιξη. Το συνολικό του κόστος υπολογίστηκε αρχικά στο ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Δεν περιλάμβανε ούτε ευχές ούτε ιδεοληψίες. Στηριζόταν και στηρίζεται σε δοκιμασμένες συνταγές.
Ένας προσεκτικός παρατηρητής θα σημείωνε το πόσο μοιάζει στις γενικές του επιλογές με το αντίστοιχο σχέδιο της Κίνας που είχε ξεκινήσει την εφαρμογή του λίγο νωρίτερα. Το γενικό πλαίσιο του σχεδιασμού δεν περιείχε ευχολόγια και ελπίδες για τυχόν εμφάνιση "επενδυτών". Η χώρα δεν είχε σκοπό να γίνει όπως οι "επενδυτές" θα επιθυμούσαν να γίνει, αλλά θα αναπτυσσόταν όπως η κυβέρνησή της και οι άρχουσες τάξεις της το σχεδίασαν. Ήταν δε ένα πολυεπίπεδο σχέδιο.
Το μεγαλύτερο δίκτυο σιδηροδρομικό στην Ευρώπη
Μέσα στο γενικό πλαίσιο το πρόγραμμα για την ανάπλαση των πόλεων πρόβλεπε την επιβολή σχεδιασμένης σύγχρονης πολεοδομικής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα. Περίπου 3.500.000(!) κτίσματα κατεδαφίστηκαν, τα περισσότερα αυτό που εδώ ονομάζουμε "αυθαίρετα". Στη θέση τους κτίστηκαν αντίστοιχα κτίσματα ιεραρχημένα πλέον σε ένα σύγχρονο πολεοδομικό σχέδιο. Το κόστος του προγράμματος 200 δισ. δολάρια. Αμέσως μετά ακολούθησε το σχέδιο για ριζική αναμόρφωση του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος, το 2025, η Τουρκία θα διαθέτει περίπου 10.000 χλμ γραμμές υψηλών ταχυτήτων – το μεγαλύτερο δίκτυο αυτού του είδους στην Ευρώπη. Το κόστος 45 δισ. δολάρια. Πέρα από τα υπόλοιπα το βέβαιο κέρδος είναι η τεχνογνωσία: η Τουρκία εξάγει σιδηροδρομικά οχήματα και κατασκευάζει σιδηροδρομικές υποδομές έξω από τα σύνορά της. Ιδού από που προκύπτει το ενδιαφέρον για την Αφρική. Το ίδιο ισχύει για τους νέους αυτοκινητόδρομους: 5.000 χλμ και 47 δισ. δολάρια επένδυση ως το 2023.
Στον τομέα των συγκοινωνιών το νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης με έξι(!) διαδρόμους απογείωσης-προσγείωσης θα είναι το μεγαλύτερο του κόσμου στην ολοκλήρωσή του στα 2028. Μαζί με τις σε εξέλιξη παραγγελίες εκατοντάδων επιβατικών αεροσκαφών (Boeing και Airbus) η Τουρκία σκοπεύει να γίνει παγκόσμιο κέντρο των αεροπορικών συγκοινωνιών, αφαιρώντας τον ρόλο αυτό από τα εμιράτα του Περσικού κόλπου. Ίσως αυτό να εξηγεί την διαφαινόμενη αντιπαλότητα με αυτά. Προσθέστε τις νέες γέφυρες στον Βόσπορο –τις μεγαλύτερες στον κόσμο– και τη μοναδική υποθαλάσσια σήραγγα τριών επιπέδων που θα λύσει το κυκλοφοριακό της Κωνσταντινούπολης για να έχετε το μέτρο των τελετών εγκαινίων που θα γίνουν στα 2023!
Με 20 δισ. δολάρια, την ίδια περίοδο κατασκευάστηκαν 34 υπερσύγχρονα νοσοκομειακά συγκροτήματα. Ήδη ο "ιατρικός τουρισμός" κινείται σε επίπεδα 2.000.000 ατόμων ετησίως. Γύρω από αυτά αναπτύχθηκαν κέντρα ανάπτυξης και παραγωγής ιατρικής τεχνολογίας και φαρμακευτικών προϊόντων. Το 2028 η Τουρκία θα συναγωνίζεται ισάξια πολλούς από τους σημερινούς κολοσσούς του τομέα αυτού.
Οι τρεις πυρηνικοί σταθμοί (Ακούγιου, Σινώπη, Igneada -14.500 MW συνολικά) κόστους 62 δισ. δολαρίων θα εξασφαλίζουν φθηνή ηλεκτρική ενέργεια. Ο ήδη σε λειτουργία αγωγός ΤΑΝΑΡ, που μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στη Τουρκία και στην Ευρώπη, δίνει στρατηγική διάσταση στον ενεργειακό ρόλο της χώρας. Αν μάλιστα έβρισκε και δικό της φυσικό αέριο λ.χ. στην Ανατολική Μεσόγειο...
Καταλυτική σύγκριση
Ας προσθέσουμε κάτι τελευταίο. Εδώ και πολλά χρόνια η Τουρκία προχωρά με σχέδιο στην δημιουργία στρατιωτικής βιομηχανίας. Στον τομέα αυτό μετατρέπεται προοδευτικά σε σημαντικό εξαγωγέα όπλων και τεχνολογίας. Να θυμίσουμε ότι τουρκικά πολεμικά πλοία είναι υποψήφια για το ναυτικό του Καναδά; Μέχρι τώρα έχουν επενδυθεί 25 δισ. δολάρια στην ανάπτυξη και την κατασκευή του TAI TFX, του μαχητικού 5ης γενιάς της Τουρκίας. Το όλο πρόγραμμα αποτελεί μια δυναμική πλατφόρμα ανάπτυξης τεχνολογιών. Αυτές αργότερα θα εισάγουν την χώρα στις παραγωγικές επιδόσεις σε προϊόντα αιχμής.
Εάν συγκρίνουμε τις εξαγγελίες των ημετέρων ταγών, τους σχεδιασμούς τους, με τους αντίστοιχους του γειτονικού κράτους, δεν νομίζω ότι θα αποκτήσουμε όποιου είδους "αυτοπεποίθηση". Μάλλον για κρίση απογοήτευσης προσφέρονται οι συγκρίσεις. Αυτό που σίγουρα μπορούμε να καταλάβουμε είναι το γιατί οι πολιτικοί της γείτονος μιλούν με αυτοπεποίθηση, εννοώντας το οτιδήποτε λένε και το γιατί οι δικοί μας πολιτικοί αναμασούν επικοινωνιακά τεχνάσματα σε ένα λόγο με βασικά χαρακτηριστικά την εξαπάτηση και το ψέμα.
Αξίζει ένας προβληματισμός εδώ. Η αστική τάξη κυβερνά και την μία και την άλλη χώρα με βάση τις κοινές στις δύο τους αξίες του καπιταλισμού. Ουδείς θα έβαζε στοίχημα για το ποια από τις δύο εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους της με τον πιο σκληρό, ριζοσπαστικό τρόπο. Στον ίδιο γεωγραφικό χώρο ανήκουν, κοινή ιστορία μοιράζονται. Πώς γίνεται και οι μεν μετατρέπουν την χώρα τους σε μαύρη τρύπα στον χάρτη και οι άλλοι την μετατρέπουν σε παγκόσμια υπολογίσιμη δύναμη;
Υπάρχουν κάποιες απόπειρες ερμηνείας του φαινομένου – χώρος δεν υπάρχει να τις αναπτύξουμε. Ας μείνουμε λοιπόν με το ερώτημα. Αλλά ξέχασα… Η τουρκική οικονομία είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Ενώ, ταυτόχρονα, τα 18 Rafale ίσως προλάβουν να την καταστρέψουν πρώτα! Έτσι δεν θα χρειαστεί να απαντήσουμε στο προηγούμενο ερώτημα. Δεν θα υπάρχει λόγος.
Μαργαρίτης Γιώργος
https://slpress.gr/oikonomia/mipos-na-mathainame-apo-toys-toyrkoys/?fbclid=IwAR0k48rPPV1x9LQ1VxuYAOtyp1nvRUJMTc_UMrP579lJqGe7FxryrE73_4s
6 Σεπτεμβρίου 2020
2.
Τουρκία: Υποβαθμίσεις τραπεζών από Moody’s
– Σενάρια για capital controls.
Αυτή τη φορά ήταν η σειρά του Moody’s, ο οποίος έβαλε στο στόχαστρο συνολικά πέντε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, στον απόηχο της πρόσφατης αναθεώρησης της τουρκικής αξιολόγησης σε «B2» από «B1» προηγουμένως.
Πρόκειται για τις εξής τράπεζες, των οποίων η αξιολόγηση των προγραμμάτων καλυμμένων ομολόγων υποβαθμίστηκε κατά μία βαθμίδα στο «Βa3».
– Akbank
– Sekerbank
– Garanti Bankasi
– Vakiflar Bankasi
– Kredi Bankasi
Ένα 24ωρο νωρίτερα, μάλιστα, ο ίδιος οίκος είχε υποβαθμίσει κατά μία βαθμίδα (σε «Caa1» από «Β3») την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας 13 τουρκικών τραπεζών: Akbank, Alternatifbank, Denizbank, HSBC Bank, QNB Finansbank, T.C. Ziraat Bankasi, Turk Ekonomi Bankasi, Turkiye Garanti Bankasi, Turkiye Halk Bankasi, Turkiye Is Bankasi, Turkiye Vakiflar Bankasi και Yapi ve Kredi Bankasi.
Σύμφωνα με το αιτιολογικό του αμερικανικού οίκου, οι παραπάνω τράπεζες είναι «πολύ πιθανό» να σταματήσουν τις αποπληρωμές ομολόγων, λόγω του σπιράλ προβλημάτων που αντιμετωπίζουν (σ.σ. μειωμένα αποθέματα σε ξένο συνάλλαγμα, κατάρρευση της αξίας του εγχώριου νομίσματος).
Μάλιστα, οι προοπτικές παραμένουν αρνητικές, κάτι το οποίο αντανακλά καθοδικούς κινδύνους που συνδέονται με την πιθανότητα επιβολής capital controls και περιορισμών στις ροές ξένων κεφαλαίων.
Άμεση ήταν η «αντίδραση» της τουρκικής λίρας, η οποία υποχώρησε σε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου. Ενδεικτικά, το τουρκικό νόμισμα άγγιξε τις 7,5020 λίρες/δολάριο, διολισθαίνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Ταυτόχρονα, έναντι του ευρώ, το νόμισμα της γειτονικής χώρας έκλεισε στις 8,8688 λίρες/ ευρώ.
Τι συμβαίνει στην τουρκική οικονομία;
Τον τελευταίο χρόνο, οι τουρκικές αρχές εφαρμόζουν μια διττή οικονομική πολιτική, η οποία από τους περισσότερους οικονομολόγους χαρακτηρίζεται ως μη βιώσιμη.
– Από τη μία πλευρά, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καλεί την κεντρική τράπεζα να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια -κάτι το οποίο καθιστά αδύναμο το τουρκικό νόμισμα εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού – με στόχο την παροχή φθηνής ρευστότητας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
– Από την άλλη πλευρά, η κεντρική τράπεζα δαπανά μεγάλες ποσότητες ξένου συναλλάγματος, προκειμένου να αγοράζει τουρκικές λίρες και να αποτρέπει την περαιτέρω καταβαράθρωση του εγχώριου νομίσματος.
Αυτή η στρατηγική, όμως, έχει αποβεί μοιραία για την τουρκική οικονομία, καθώς η αξία της τουρκικής λίρας βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, με τις σωρευτικές απώλειες από την αρχή του 2020 να υπερβαίνουν το 20%.
https://www.kathimerini.gr/economy/international/561081139/moody-s-ypovathmizei-pente-toyrkikes-trapezes-neo-istoriko-chamilo-gia-ti-lira/?fbclid=IwAR33P0ozfiAt3WouSZQlTaEJ7wNhRPZP5EvLR9j3dFrKQRp-9fhQSUnhfBg
16/9/2020
3.
«Κεραυνοί» από Foreign Policy και Moody's κατά Ερντογάν.
«Πελάτη» της Κίνας χαρακτηρίζει τον Τούρκο πρόεδρο το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, καθώς όπως τονίζει, οι φίλοι του στη Δύση λιγοστεύουν ενώ επενδυτές και επιχειρήσεις που άλλοτε έλκονταν από την τρομακτική ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας τώρα την εγκαταλείπουν. Την ίδια ώρα, η Moody’ s προειδοποιεί τον Ερντογάν ότι με τις επιλογές του οδηγεί την Τουρκία σε capital controls και γενίκευση της κρίσης.
Σε χθεσινό του άρθρο, το Foreign Policy, επισημαίνει ότι η Τουρκία βρίσκεται στις 20 τελευταίες θέσεις του Δείκτη Φιλελεύθερης Δημοκρατίας του ινστιτούτου V-Dem του πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ και πλέον ενώ απομακρύνεται από τις ανεπτυγμένες χώρες, πλησιάζει την Κίνα. Προσθέτει ότι επενδυτές από τη Δύση δεν θέλουν πια να έχουν παρτίδες με την Τουρκία, τα συναλλαγματικά αποθέματα συρρικνώνονται, το εμπορικό έλλειμμα μεγαλώνει και η μόνη ελπίδα του Ερντογάν είναι η Κίνα.
Από το 2016 και μετά η συνεργασία των δύο χωρών έχει ενισχυθεί σημαντικά και σήμερα η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταίρος στις εισαγωγές μετά τη Ρωσία, ενώ έχουν υπογραφεί 10 διμερείς συμφωνίες στους τομείς της υγείας και της πυρηνικής ενέργειας. Η Κίνα, σημειώνει το FP, έχει επενδύσει 3 δις. δολάρια στην Τουρκία και σκοπεύει να τα διπλασιάσει έως το 2021. Το αμερικανικό μέσο υπενθυμίζει μάλιστα ότι το 2018 όταν η Τουρκία βίωνε επίσης συναλλαγματική κρίση, ο κρατικός κινεζικός τραπεζικός κολοσσός ICBC ήταν αυτός που έδωσε δάνεια 3,6 δισ. δολαρίων στην τουρκική κυβέρνηση για διάφορα projects.
Το καλοκαίρι του 2019, όταν το κόμμα του Ερντογάν υπέστη τεράστιο πλήγμα στην Κωνσταντινούπολη μετά την ήττα στις δημοτικές εκλογές από τον Εκρέμ Ιμάμογλου, η κεντρική τράπεζα της Κίνας μετέφερε, σε ένδειξη στήριξης του Ερντογάν, 1 δισ. δολάρια. Τον Ιούνιο του 2020 η Κίνα ήταν αυτή που και πάλι έδωσε σανίδα σωτηρίας στον Τούρκο πρόεδρο επιτρέποντας σε τουρκικές επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν το γουάν για εμπορικές συναλλαγές. Τα λεφτά της Κίνας, καταλήγει το FP, βοηθούν τον Ερντογάν να αποφύγει την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξέλιξη που θα τον ανάγκαζε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και να χάσει τον πλήρη έλεγχο της οικονομίας.
Στο μεταξύ, ο Ερντογάν δεν αποκλείεται να βλέπει στον ύπνο του τη Moody’ s καθώς αφενός ο οίκος δίνει τη χαμηλότερη αξιολόγηση μεταξύ των τριών μεγάλων οίκων στην Τουρκία και την διατηρεί δύο βαθμίδες μακριά από τη χρεοκοπία και αφετέρου προειδοποιεί ανοιχτά τον Τούρκο πρόεδρο ότι με τις ανορθόδοξες επιλογές του οδηγεί τη χώρα σε κρίση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η οποία θα τον αναγκάσει να επιβάλλει capital controls και περιορισμούς στις εκροές συναλλάγματος.
Άλλη μία μέρα, λοιπόν, πέρασε για την τουρκική οικονομία με νέες αρνητικές ειδήσεις να προστίθενται στις εξελίξεις που παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες, όπως η κατάρρευση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής τράπεζας, η τρομακτική υποτίμηση του νομίσματος και η ραγδαία επιδείνωση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Χθες, η τουρκική λίρα υποχώρησε ξανά στο επίπεδο των 7,5156 λιρών/δολάριο, χάνοντας πλέον πάνω από το 21% της αξίας της μέσα στο 2020.
Μετά τις «καμπάνες» που χτύπησε η Moody’ s για τον τραπεζικό κλάδο της Τουρκίας, ήρθε το νέο ιστορικό χαμηλό της λίρας να βάλει ένα ακόμη λιθαράκι στο βουνό προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν μέσα στους επόμενους μήνες. Και λέμε μήνες γιατί η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη και δεν μπορεί να συνεχιστεί υπό τις υφιστάμενες συνθήκες για πολύ καιρό. Τώρα, τι θα συμβεί αν το κλίμα επιδεινωθεί περαιτέρω και ο Τούρκος πρόεδρος δεν αλλάξει κατεύθυνση και ταυτόχρονα συνεχίσει να αγνοεί την προοπτική του ΔΝΤ, είναι κάτι που θα το δούμε στην πορεία. Διότι με κομμένες τις πηγές παροχής ρευστότητας το ερώτημα είναι για πόσο θα βάζει πλάτη η Κίνα.
Τέλος, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (CBRT) έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τα δάνεια του ιδιωτικού τομέα σε ξένο νόμισμα, με τα τουρκικά μέσα να τονίζουν σε πανηγυρικό τόνο την πτώση που έχει καταγραφεί στο πρώτο μισό του 2020. Τα βραχυπρόθεσμα δάνεια σε ξένο νόμισμα υποχώρησαν κατά 199 εκατ. δολάρια στα 8,5 δισ. δολάρια από τον Δεκέμβριο έως τον Ιούλιο του 2020, ενώ τα δάνεια μεγαλύτερης διάρκειας μειώθηκαν κατά 16,8 δισ. δολάρια στα 162,2 δισ. δολάρια.
Και κάπου εδώ τελειώνουν… οι πανηγυρισμοί, καθώς τα δάνεια σε ξένο νόμισμα (περίπου 63% είναι σε δολάρια και 34% σε ευρώ) συνεχίζουν να αντιστοιχούν σε πάνω από το 20% του τουρκικού ΑΕΠ, την ώρα που η λίρα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, ιδιωτικός τομέας και κατά κύριο λόγο οι τουρκικές τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν σε πληρωμές της τάξης των 42 δισ. δολαρίων μέσα στους επόμενους μήνες. Ποιος ξέρει που μπορεί να φτάσει στο μεσοδιάστημα η τουρκική λίρα…
Κωσταντίνος Μαριόλης
https://www.liberal.gr/economy/keraunoi-apo-foreign-policy-kai-moodys-kata-erntogan/323838
17 Σεπτεμβρίου 2020
4.
Μήπως να μαθαίναμε από τους Τούρκους;
Οι εξαγγελίες που έκανε –όπως εθιμικά συνηθίζεται– ο πρωθυπουργός στην Θεσσαλονίκη πολύ λίγα πράγματα πρόσθεσαν στον πολιτικό ορίζοντα της χώρας. Στις προοπτικές της δηλαδή, αυτές που προωθούν και υπηρετούν οι εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές και οι συνδεόμενες με αυτές εξαγγελίες. Ο παρονομαστής των εξαγγελιών ήταν η επανεύρεση της χαμένης "αυτοπεποίθησης".
Τα μέτρα όμως που ανακοινώθηκαν ήταν συμπτωματικά, βραχυπρόθεσμα, σχεδόν αναγκαστικά κάτω από την πίεση της τρέχουσας συγκυρίας. Θεράπευαν επιμέρους συμπτώματα, "έκλειναν τρύπες" κατά το κοινώς λεγόμενο. Η δοκιμασμένη συνταγή κυριαρχούσε σε αυτά. Εάν ελαφρύνουμε το κόστος της εργασίας είτε σε βάρος των εργαζόμενων, είτε σε βάρος της πρόνοιας και της ασφάλισης, είτε σε βάρος του "κοινού", του δημοσίου και προικοδοτήσουμε τους έχοντες, τότε θα επέλθουν επενδύσεις. Δι' αυτών η ανάπτυξη, η πλήρης απασχόληση και ίσως δι' αυτών η μελλοντική ευημερία. Τα καταστροφικά για την χώρα μας αποτελέσματα από την επίμονη εφαρμογή της ίδιας και της ίδιας συνταγής δεν απασχόλησαν τον πρωθυπουργικό λόγο.
Στη γειτονική της Ελλάδας χώρα, όπου η κατάρρευση της οικονομίας αναμένεται –κατά μια άποψη– από ώρα σε ώρα, εξαγγέλθηκε πριν από πολλά χρόνια ένα πλαίσιο στόχων για την επέτειο των εκατό χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Το σχέδιο ονομάστηκε "2023" για το λόγο αυτό. Βρίσκεται σε εξέλιξη. Το συνολικό του κόστος υπολογίστηκε αρχικά στο ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Δεν περιλάμβανε ούτε ευχές ούτε ιδεοληψίες. Στηριζόταν και στηρίζεται σε δοκιμασμένες συνταγές.
Ένας προσεκτικός παρατηρητής θα σημείωνε το πόσο μοιάζει στις γενικές του επιλογές με το αντίστοιχο σχέδιο της Κίνας που είχε ξεκινήσει την εφαρμογή του λίγο νωρίτερα. Το γενικό πλαίσιο του σχεδιασμού δεν περιείχε ευχολόγια και ελπίδες για τυχόν εμφάνιση "επενδυτών". Η χώρα δεν είχε σκοπό να γίνει όπως οι "επενδυτές" θα επιθυμούσαν να γίνει, αλλά θα αναπτυσσόταν όπως η κυβέρνησή της και οι άρχουσες τάξεις της το σχεδίασαν. Ήταν δε ένα πολυεπίπεδο σχέδιο.
Το μεγαλύτερο δίκτυο σιδηροδρομικό στην Ευρώπη
Μέσα στο γενικό πλαίσιο το πρόγραμμα για την ανάπλαση των πόλεων πρόβλεπε την επιβολή σχεδιασμένης σύγχρονης πολεοδομικής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα. Περίπου 3.500.000(!) κτίσματα κατεδαφίστηκαν, τα περισσότερα αυτό που εδώ ονομάζουμε "αυθαίρετα". Στη θέση τους κτίστηκαν αντίστοιχα κτίσματα ιεραρχημένα πλέον σε ένα σύγχρονο πολεοδομικό σχέδιο. Το κόστος του προγράμματος 200 δισ. δολάρια. Αμέσως μετά ακολούθησε το σχέδιο για ριζική αναμόρφωση του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος, το 2025, η Τουρκία θα διαθέτει περίπου 10.000 χλμ γραμμές υψηλών ταχυτήτων – το μεγαλύτερο δίκτυο αυτού του είδους στην Ευρώπη. Το κόστος 45 δισ. δολάρια. Πέρα από τα υπόλοιπα το βέβαιο κέρδος είναι η τεχνογνωσία: η Τουρκία εξάγει σιδηροδρομικά οχήματα και κατασκευάζει σιδηροδρομικές υποδομές έξω από τα σύνορά της. Ιδού από που προκύπτει το ενδιαφέρον για την Αφρική. Το ίδιο ισχύει για τους νέους αυτοκινητόδρομους: 5.000 χλμ και 47 δισ. δολάρια επένδυση ως το 2023.
Στον τομέα των συγκοινωνιών το νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης με έξι(!) διαδρόμους απογείωσης-προσγείωσης θα είναι το μεγαλύτερο του κόσμου στην ολοκλήρωσή του στα 2028. Μαζί με τις σε εξέλιξη παραγγελίες εκατοντάδων επιβατικών αεροσκαφών (Boeing και Airbus) η Τουρκία σκοπεύει να γίνει παγκόσμιο κέντρο των αεροπορικών συγκοινωνιών, αφαιρώντας τον ρόλο αυτό από τα εμιράτα του Περσικού κόλπου. Ίσως αυτό να εξηγεί την διαφαινόμενη αντιπαλότητα με αυτά. Προσθέστε τις νέες γέφυρες στον Βόσπορο –τις μεγαλύτερες στον κόσμο– και τη μοναδική υποθαλάσσια σήραγγα τριών επιπέδων που θα λύσει το κυκλοφοριακό της Κωνσταντινούπολης για να έχετε το μέτρο των τελετών εγκαινίων που θα γίνουν στα 2023!
Με 20 δισ. δολάρια, την ίδια περίοδο κατασκευάστηκαν 34 υπερσύγχρονα νοσοκομειακά συγκροτήματα. Ήδη ο "ιατρικός τουρισμός" κινείται σε επίπεδα 2.000.000 ατόμων ετησίως. Γύρω από αυτά αναπτύχθηκαν κέντρα ανάπτυξης και παραγωγής ιατρικής τεχνολογίας και φαρμακευτικών προϊόντων. Το 2028 η Τουρκία θα συναγωνίζεται ισάξια πολλούς από τους σημερινούς κολοσσούς του τομέα αυτού.
Οι τρεις πυρηνικοί σταθμοί (Ακούγιου, Σινώπη, Igneada -14.500 MW συνολικά) κόστους 62 δισ. δολαρίων θα εξασφαλίζουν φθηνή ηλεκτρική ενέργεια. Ο ήδη σε λειτουργία αγωγός ΤΑΝΑΡ, που μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στη Τουρκία και στην Ευρώπη, δίνει στρατηγική διάσταση στον ενεργειακό ρόλο της χώρας. Αν μάλιστα έβρισκε και δικό της φυσικό αέριο λ.χ. στην Ανατολική Μεσόγειο...
Καταλυτική σύγκριση
Ας προσθέσουμε κάτι τελευταίο. Εδώ και πολλά χρόνια η Τουρκία προχωρά με σχέδιο στην δημιουργία στρατιωτικής βιομηχανίας. Στον τομέα αυτό μετατρέπεται προοδευτικά σε σημαντικό εξαγωγέα όπλων και τεχνολογίας. Να θυμίσουμε ότι τουρκικά πολεμικά πλοία είναι υποψήφια για το ναυτικό του Καναδά; Μέχρι τώρα έχουν επενδυθεί 25 δισ. δολάρια στην ανάπτυξη και την κατασκευή του TAI TFX, του μαχητικού 5ης γενιάς της Τουρκίας. Το όλο πρόγραμμα αποτελεί μια δυναμική πλατφόρμα ανάπτυξης τεχνολογιών. Αυτές αργότερα θα εισάγουν την χώρα στις παραγωγικές επιδόσεις σε προϊόντα αιχμής.
Εάν συγκρίνουμε τις εξαγγελίες των ημετέρων ταγών, τους σχεδιασμούς τους, με τους αντίστοιχους του γειτονικού κράτους, δεν νομίζω ότι θα αποκτήσουμε όποιου είδους "αυτοπεποίθηση". Μάλλον για κρίση απογοήτευσης προσφέρονται οι συγκρίσεις. Αυτό που σίγουρα μπορούμε να καταλάβουμε είναι το γιατί οι πολιτικοί της γείτονος μιλούν με αυτοπεποίθηση, εννοώντας το οτιδήποτε λένε και το γιατί οι δικοί μας πολιτικοί αναμασούν επικοινωνιακά τεχνάσματα σε ένα λόγο με βασικά χαρακτηριστικά την εξαπάτηση και το ψέμα.
Αξίζει ένας προβληματισμός εδώ. Η αστική τάξη κυβερνά και την μία και την άλλη χώρα με βάση τις κοινές στις δύο τους αξίες του καπιταλισμού. Ουδείς θα έβαζε στοίχημα για το ποια από τις δύο εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους της με τον πιο σκληρό, ριζοσπαστικό τρόπο. Στον ίδιο γεωγραφικό χώρο ανήκουν, κοινή ιστορία μοιράζονται. Πώς γίνεται και οι μεν μετατρέπουν την χώρα τους σε μαύρη τρύπα στον χάρτη και οι άλλοι την μετατρέπουν σε παγκόσμια υπολογίσιμη δύναμη;
Υπάρχουν κάποιες απόπειρες ερμηνείας του φαινομένου – χώρος δεν υπάρχει να τις αναπτύξουμε. Ας μείνουμε λοιπόν με το ερώτημα. Αλλά ξέχασα… Η τουρκική οικονομία είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Ενώ, ταυτόχρονα, τα 18 Rafale ίσως προλάβουν να την καταστρέψουν πρώτα! Έτσι δεν θα χρειαστεί να απαντήσουμε στο προηγούμενο ερώτημα. Δεν θα υπάρχει λόγος.
Μαργαρίτης Γιώργος
https://slpress.gr/oikonomia/mipos-na-mathainame-apo-toys-toyrkoys/?fbclid=IwAR0k48rPPV1x9LQ1VxuYAOtyp1nvRUJMTc_UMrP579lJqGe7FxryrE73_4s
6 Σεπτεμβρίου 2020
* * *
Οι απόψεις, που δημοσιεύονται στα εκάστοτε- αποκλειστικά χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που επώνυμα τις διατυπώνουν. Η ανάρτηση των άρθρων/κειμένων κλπ δεν σημαίνει και ταύτιση με το περιεχόμενο των ιδεών των αρθρογράφων. Οι αναρτήσεις αξιολογούνται ως ενδιαφέρουσες για κοινό προβληματισμό. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στους δημιουργούς των κειμένων, εικόνων κλπ και των ιστολογίων που αναφέρονται.
Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger. Στο αρχικό πρωτότυπο κείμενο παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.