Η αντιμετώπιση του φασισμού αρχίζει - δεν τελειώνει με την καταδίκη της Χρυσής Αυγής.
Αν δεν δούμε αυτές τις αιτίες: την οικονομική κρίση, που εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού ωθεί ακόμα περισσότερο στο περιθώριο τα ασθενέστερα στρώματα· την ανεξέλεγκτη μετανάστευση που μετατρέπει νησιά του Αιγαίου ή το κέντρο της Αθήνας στο χοτ σποτ της Ευρώπης, δεν θα ξεμπερδέψουμε με τον φασισμό. Εξάλλου μόνο μια σθεναρή πατριωτική απάντηση στα πλαίσια του δημοκρατικού πατριωτισμού όπως, συνέβη πρόσφατα σε Έβρο και Αιγαίο, απέτρεψε την ενίσχυση των ακροδεξιών αντιλήψεων και πρακτικών. Δηλαδή αν δεν αφαιρεθεί το έδαφος πάνω στο οποίο πατάει ο φασισμός και αρκεστούμε μόνο σε μια απαραίτητη ομοφωνία καταδίκης θα βρεθούμε ίσως σε σύντομο διάστημα να αναλύουμε και πάλι τι έφταιξε.
Αν δεν αφαιρεθεί το έδαφος πάνω στο οποίο πατάει ο φασισμός και αρκεστούμε μόνο σε μια απαραίτητη ομοφωνία καταδίκης θα βρεθούμε ίσως σε σύντομο διάστημα να αναλύουμε και πάλι τι έφταιξε.
Η σημερινή απόφαση του δικαστηρίου ευελπιστούμε να βρεθεί σε αρμονία με το κοινό περί δίκαιου αίσθημα και πέραν της καταδίκης των φυσικών αυτουργών (Ρουπακιάς κ.ά.) να προχωρήσει και στην καταδίκη των ηθικών αυτουργών, δηλαδή των ηγετικών στελεχών της εγκληματικής οργάνωσης (Μιχαλολιάκος, Κασιδιάρης, Λαγός κ.λπ.). Η ναζιστική οργάνωση που καταδικάστηκε από τον ελληνικό λαό στις προηγούμενες εθνικές εκλογές με τον εξοβελισμό της από την Βουλή, ήρθε η ώρα, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, να τιμωρηθεί και από την ελληνική δικαιοσύνη. Έχοντας συμπληρωθεί επτά χρόνια από την δολοφονία του Παύλου Φύσσα και την αρχή του ξηλώματος της εγκληματικής οργάνωσης, με τελική κατάληξη την σημερινή μέρα, θεωρούμε ότι είναι κατάλληλη στιγμή να γίνει ένας σύντομος απολογισμός της πορείας της αλλά και των αιτίων και των μηχανισμών την που την εξέθρεψαν.
Η Χρυσή Αυγή επί δεκαετίες (ιδρύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80) παρέμεινε μια περιθωριακή γκρούπα ναζιστών. Η εκτίναξή της πραγματοποιήθηκε το πρώτο διάστημα επιβολής των μνημονίων, και τότε πολλοί προσπάθησαν να ταυτίσουν το αντιμνημονιακό κίνημα της «πάνω πλευράς» της Πλ. Συντάγματος με την Χρυσή Αυγή και της κάτω πλευράς με τον ΣΥΡΙΖΑ. Στην πραγματικότητα όμως η Χρυσή Αυγή ελάχιστη συμμετοχή είχε στις μεγάλες αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις του 2010 και 2011 και μάλιστα στην αρχή τις έβλεπε απολύτως αρνητικά ως ανταγωνιστικές προς την ίδια. Η Χρυσή Αυγή έγινε γνωστότερη, δηλαδή πέρα από τα στενά όρια της ελληνικής ακροδεξιάς, με τις διαμαρτυρίες στον Άγιο Παντελεήμονα ενάντια στην παράνομη μετανάστευση στις αρχές του 2009, αυτό όμως δεν την βοήθησε στις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 να ξεπεράσει το 0,3%.
Πώς όμως αυτή η μικρή ομάδα των ναζιστών κατόρθωσε τον Μάϊο του 2012 να συγκεντρώσει 440 χιλ. ψήφους και ποσοστό 6,97% και να προσπαθήσει εν τέλει να εγκολπωθεί το αντιμνημονιακό κίνημα, φορώντας το κοστούμι της «αντισυστημικής» οργάνωσης που πολλοί της προσέφεραν ως δώρο; Αν γυρίσουμε στον ταραγμένο χρονικό διάστημα μεταξύ του Μαΐου του 2012 έως την δολοφονία του Φύσσα, τον Σεπτέμβριο του 2013, θα δούμε ότι η μεταχείριση που της επεφύλαξε το πολιτικό και μηντιακό σύστημα είχε έναν διπλό χαρακτήρα: Από τη μια προσπαθούσαν να την ταυτίσουν με την αντιμνημονιακή αντίδραση, από την άλλη όμως υπήρχε ένα διαρκές φλερτ μαζί της ώστε να «σοβαρευτεί», να ενταχθεί στο πολιτικό σύστημα και να λάβει και το ανάλογο αντίδωρο. Και αυτή ανταποκρινόταν, με τον τρόπο της· με ενέργειες, όπως ο ξυλοδαρμός των μελών του ΚΚΕ στο Πέραμα τον Σεπτέμβριο του 2013, ήθελε να κλείσει το μάτι σε κάποια συμφέροντα ότι η Χρυσή Αυγή είχε την δύναμη να δημιουργήσει «φιλικά» προς την εργοδοσία εργατικά σωματεία, στα πρότυπα των ανάλογων χιτλερικών του Γ΄ Ράιχ.
Οι επιδείξεις δύναμης της ΧΑ εκείνη την περίοδο ήταν καθημερινό φαινόμενο, στις Θερμοπύλες το 2012 κινητοποίησαν χιλιάδες οπαδούς τους και ο Μιχαλολιάκος απειλούσε ότι σύντομα «θα δούνε τι σημαίνει τάγματα εφόδου, τι σημαίνει μάχη, τι σημαίνει αγώνας, τι σημαίνει οι ξιφολόγχες να ακονίζονται στα πεζοδρόμια!»,δηλαδή απειλούσε ευθέως με πραξικόπημα. Σήμερα αυτές οι απειλές μπορεί να ακούγονται αστείες.
Όμως εκείνη την εποχή η Χρυσή Αυγή δημιουργεί ισχυρά ερείσματα στο εσωτερικό της αστυνομίας κατεξοχήν των αξιωματικών, και της δικαιοσύνης, και με ένα μέρος του πολιτικού οικονομικού και μηντιακού συστήματος (μην ξεχνάμε την περίπτωση Μπαλτάκου). Έμοιαζε σα να είχε φτάσει η ώρα να διαδραματίσει έναν ουσιαστικό πολιτικό ρόλο ως μια « εξημερωμένη» ακροδεξιάσυνιστώσα του πολιτικού συστήματος στα πρότυπα του ΛεΠεν και του Σαλβίνι. Η πολιτική κατάσταση της χώρας (τρικομματική κυβέρνηση), εν μέσω μνημονίων, μεγάλης ύφεσης και προσπαθειών της Γερμανίας (και του Σόιμπλε) να εκδιωχθεί η Ελλάδα από την ζώνη του Ευρώ, θύμιζε έντονα δημοκρατία της Βαϊμάρης.
Όμως ο «αέρας» που είχε πάρει η ναζιστική οργάνωση την οδήγησε σε λάθος κινήσεις. Μοιραία απεδείχθη η δολοφονία του Π. Φύσσα από τον χρυσαυγίτη Ρουπακιά, η οποία και απέτρεψε τις όποιες δραματικότερες εξελίξεις. Η κυβέρνηση Σαμαρά τότε αποφάσισε να σπάσει το απόστημα της ΧΑ και αποδείχτηκε ότι ήταν η κίνηση που έπρεπε να είχε γίνει πολύ νωρίτερα από την Πολιτεία. Θυμίζουμε ότι τότε υπήρξαν πολλές αντίθετες φωνές που είχαν το επιχείρημα ότι η δίωξη Χρυσαυγιτών θα είχε τα αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο.
Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, αντίθετα μετά τη σύλληψη της και τη φυλάκιση της ηγετικής ομάδας οι δήθεν «ανεξέλεγκτοι» χρυσαυγίτες «ηρέμησαν», κοίταξαν όσο παρέμεναν στην Βουλή να εξασφαλίσουν υψηλούς μισθούς και να ελαφρύνουν την θέση τους. Τα φαινόμενα νεποτισμού που αναπτύχθηκαν στο εσωτερικό της ήταν το τελειωτικό χτύπημα και η κοινωνία τους γύρισε εντελώς την πλάτη, και αν μάλιστα η δίκη δεν διαρκούσε τόσο υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως να είχαμε ξεμπερδέψει με αυτή πολύ νωρίτερα.
Αλλά, ότι τελειώνουμε με την Χρυσή Αυγή δεν σημαίνει ότι ξεμπερδεύουμε και με τον φασισμό· και η Χρυσή Αυγή από πέρυσι το καλοκαίρι ετοιμάζει τα διάδοχα σχήματα, είτε με την μορφή του κόμματος Κασιδιάρη είτε του κόμματος Λαγού, ιδιαίτερα σε περίπτωση που απαγορευτεί το κόμμα. Εξάλλου η Χρυσή Αυγή και τα διάδοχα σχήματα της πρωταγωνίστησαν το προηγούμενο διάστημα στο κίνημα «κατά της χρήσης μάσκας» και στις καταλήψεις στα σχολεία, πριν πάρει το πάνω χέρι η ΚΝΕ.
Διαβάστε επίσης: Κόμμα Κασιδιάρη: Νεοναζισμός με πατέντα
Οι συγκεκριμένοι επίδοξοι διάδοχοι του Μιχαλολιάκου, που παρεμπιπτόντως ήταν και οι πιο κοντινοί του στο κόμμα, μπορεί να μην κατορθώσουν να πετύχουν πολιτικά, επειδή το χρυσαυγίτικο παρελθόν τους δένει τα χέρια. Αλλά, να είμαστε σίγουροι ότι οι συνθήκες που θρέφουν τον φασισμό είναι παρούσες και μπορεί να εκφραστούν καλύτερα από κάποιο ικανότερο σχήμα.
Τώρα, λοιπόν που το κεφάλαιο Χρυσή Αυγή κλείνει οφείλουμε να προσεγγίσουμε τις αιτίες που θρέφουν τον φασισμό, να μην κλείσουμε τα μάτια σε φαινόμενα όπως αυτό του Κέντρου της Αθήνας, όπου σε πολλές γειτονιές, εκείνες που έχουν πληγεί περισσότερο από την οικονομική κρίση, την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, την δημιουργία γκέτο κ.λπ., εκεί ο Κασιδιάρης στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές εξασφάλισε ποσοστά γύρω στο 20%.
Αν δεν δούμε αυτές τις αιτίες: την οικονομική κρίση, που εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού ωθεί ακόμα περισσότερο στο περιθώριο τα ασθενέστερα στρώματα· την ανεξέλεγκτη μετανάστευση που μετατρέπει νησιά του Αιγαίου ή το κέντρο της Αθήνας στο χοτ σποτ της Ευρώπης, δεν θα ξεμπερδέψουμε με τον φασισμό. Εξάλλου μόνο μια σθεναρή πατριωτική απάντηση στα πλαίσια του δημοκρατικού πατριωτισμού όπως, συνέβη πρόσφατα σε Έβρο και Αιγαίο, απέτρεψε την ενίσχυση των ακροδεξιών αντιλήψεων και πρακτικών. Δηλαδή αν δεν αφαιρεθεί το έδαφος πάνω στο οποίο πατάει ο φασισμός και αρκεστούμε μόνο σε μια απαραίτητη ομοφωνία καταδίκης θα βρεθούμε ίσως σε σύντομο διάστημα να αναλύουμε και πάλι τι έφταιξε.
Ο Γιάννης Ξένος σπούδασε Ψυχολογία και αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Εργάζεται στον χώρο του βιβλίου.
Περί δικαστικής ουδετερότητας και της απόφασης για τη δίκη της ΧΑ
(tvxs.gr/7-120-2020)