Γιατί η Ρωσία δεν επεμβαίνει ακόμη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ;

'' Η Αρμενία δεν μπορεί να προστατευτεί ακόμη από τη Ρωσία καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί την Τουρκία για να φθείρει τα δυτικά συμφέροντα.''

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: 
(1) Πώς αντιδρούν οι ΗΠΑ στην ένταση μεταξύ Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν.
(2) Ο πόλεμος Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν και η εμπλοκή ΗΠΑ, Ρωσίας και Τουρκίας. 


 Γιατί η Ρωσία δεν επεμβαίνει ακόμη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ;

Η Αρμενία δεν μπορεί να προστατευτεί ακόμη από τη Ρωσία καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί την Τουρκία για να φθείρει τα δυτικά συμφέροντα. Ενεργειακά παιχνίδια και έρχεται δύσκολος χειμώνας για την Ε.Ε.

Η Τουρκία παίρνει άριστα στην ταχυδακτυλουργία. Ο τακτικισμός της Τουρκίας έχει γίνει προβλέψιμος όμως είναι εξαιρετικά επικίνδυνες οι πολιτικές της Άγκυρας οι οποίες δε βρίσκουν απάντηση από τη Δύση αλλά και από τη Μόσχα. Η ρωσική ενεργειακή πολιτική, μπορεί να εξηγήσει σε μεγάλο βαθμό τους λόγους που ενώ η παγωμένη σύγκρουση της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν εξελίσσεται σταδιακά σε έναν πόλεμο μεγάλης κλίμακας, η Ρωσία εμφάνιζεται έως τώρα ψύχραιμη και αδρανής. 

Η Ρωσία με την Τουρκία είχαν λίγες βδομάδες πριν, ένα επεισόδιο στη Συρία.Ρωσικά μαχητικά της κυβέρνησης Άσαντ βομβάρδισαν ομάδες που υπερασπίζονται τα τουρκικά συμφέροντα στην Συρία. Λίγες μέρες πριν, ο Ταγίπ Ερντογάν μίλησε ξανά για την Ιντλίμπ και για ανθρώπους που βρίσκονται εκεί που πρέπει να απελευθερωθούν. Ήταν ένα σαφές μήνυμα στη Μόσχα.

Παιχνίδια στη Λιβύη

Το ζήτημα της Λιβύης έχει μπει σε ράγες διαφορετικές από αυτές που θα ήθελε η Τουρκία, η οποία επιθυμεί να μειώσει την εξάρτησή της σε ρωσικούς υδρογονάνθρακες και ταυτόχρονα, να αποκτήσει λόγο στην ενεργειακή διπλωματία της περιοχής προκειμένου να επηρεάζει και την ΕΕ. Η Τουρκία βιάζεται να δώσει δουλειές στην ΤΡΑΟ και η Λιβύη είναι προσώρας αφιλόξενη καθώς φαίνεται πως ΗΠΑ, Γαλλία και Αίγυπτος έχουν βρει ένα modus vivendi το οποίο απηχεί τις αμερικανικές απόψεις που συνοψίζονται στο ″Μια και ενιαία Λιβύη (σσ όχι διχοτόμηση που επιθυμούσαν Ρωσία και Τουρκία) χωρίς ξένες παρεμβάσεις″. Στη Συρία οι διαφορές Ρωσίας και Τουρκίας παραμένουν και οι δύο χώρες, θεωρούσαν ότι θα γεφυρωθούν μέσω Λιβύης. Ωστόσο η απώλεια ισχυρού ρόλου στη Λιβύη, πληγώνει και τη Ρωσία. Η Μόσχα, αν επικρατήσει η αμερικανική άποψη στη Λιβύη, χάνει τον έλεγχο μιας πλούσιας σε υδρογονάνθρακες περιοχή και την ευκαιρία να έχει συνέταιρο (σε μια διχοτόμηση) την ελεγχόμενη από το Κρεμλίνο Τουρκία (η Ρωσία ελέγχει πλήρως την τουρκική πολιτική στη Συρία). 

Ρωσική αναμονή, αγωγοί και τζιχαντιστές

Η αργοπορία δράσης της Ρωσίας στον Καύκασο, οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. 

Τουρκία και τζιχαντιστές

Το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι πλούσιο σε κοιτάσματα φυσικού αερίου. Από το Αζερμπαϊτζάν περνάει ο αγωγός ΤΑΡ-ΤΑΝΑΡ ο οποίος είναι δυτικών συμφερόντων. Μάλιστα,το Αζερμπαϊτζάν ήταν η χώρα που πήρε τη μεγάλη απόφαση να διαφοροποιηθεί από τη ρωσική ενεργειακή πολιτική και να έρθει κοντά με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία έχει μόνο έναν λόγο να επέμβει στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στην περίπτωση που η Τουρκία φέρνει τζιχαντιστές στρατιώτες με σκοπό να μείνουν. Η ρωσική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή του Καυκάσου, δεν θα είναι βιώσιμη αν διεισδύσει ο ισλαμικός φονταμενταλισμός στο μαλακό της υπογάστριο, όταν ο Πούτιν αντιμετώπισε τους Τσετσένους τρομοκράτες κατά την αρχή της προεδρικής του θητείας. Πόσο μάλλον σήμερα που η Ουκρανία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ξαναπάρει ″φωτιά″, ούσα πρακτικά διχοτομημένη.

Συμμαχίες που εκνευρίζουν

Από την άλλη, η Ρωσία έχει εκνευριστεί με τη βελτίωση των σχέσεων Αρμενίας και ΗΠΑ. Το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε πέρυσι μετά από 19 έτη, την Αρμενική Γενοκτονία. Επίσης, η Αρμενία έχει αρχίσει να αγοράζει οπλικά συστήματα από την Ινδία. Η Μόσχα πουλάει οπλισμό και στο Αζερμπαϊτζάν για να διατηρεί την ισορροπία ισχύος που επιθυμεί στην περιοχή. Έως τώρα, η Μόσχα αντέδρασε μόνο όταν επιβεβαιώθηκε οτι οι Τούρκοι στέλνουν Σύρους τζιχαντιστές να πολεμήσουν μαζί με τους Αζέρους.

Ενεργειακοί ανταγωνισμοί 

Με άλλα λόγια, η Ρωσία προτιμά με τον πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν να καταστήσει επισφαλή τη λειτουργία του αγωγού ΤΑΡ-ΤΑΝΑΡ, οποίος βέβαια περνάει από την Τουρκία. Η Ρωσία βλέπει οτι οι ΗΠΑ προσπαθούν να μπλοκάρουν τον Nord Stream 2, σχεδιάζεται ο East Med,ενώ ταυτόχρονα εκπαραθυρώνεται η Ρωσία από τη Λιβύη. Ο εφοδιασμός της ΕΕ με αζέρικο φυσικό άεριο θα είναι εξαιρετικά επισφαλής αν συνεχιστούν και αναβαθμιστούν οι υφιστάμενες εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, κάτι που μάλλον συμφέρει τη Ρωσία η οποία επιθυμεί διατήρηση και μελλοντική επαύξηση της εξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Ταυτόχρονα, πιέζει έμμεσα για την κατασκευή του Nord Stream 2 και για το σεβασμό των ρωσικών συμφερόντων στη Λιβύη. 

Γιατί η Ρωσία νιώθει άνετα

Σίγουρα η Ρωσία δεν νιώθει άνετα που η Τουρκία απειλεί με χάος το Νότιο Καύκασο, όμως για την ώρα, νιώθει άνετα. Γιατί νιώθει άνετα; Γιατί η Τουρκία παίζει με τη φωτιά ανοίγοντας ένα μέτωπο που είναι κοντά στην ανατολική Τουρκία όπου πυκνοί κουρδικοί πληθυσμοί ζουν. Οι Τούρκοι μπορεί να φέρνουν Σύρους τζιχαντιστές στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όμως οι Ρώσοι μιλούν με τους Κούρδους, όχι μόνο της Συρίας αλλά και της Τουρκίας και του Ιράκ. και του Ιράν, το οποίο συνορεύει με την εμπόλεμη ζώνη και εκεί πάλι, ζουν Κούρδοι. H Μόσχα διατηρεί στρατιωτική βάση στην Αρμενία. Η τουρκική ″δίψα″ για φυσικούς πόρους, συμφέρει προσωρινά την Ρωσία η οποία βλέπει την Τουρκία να θέτει για ακόμη μια φορά σε κίνδυνο τα ενεργειακά συμφέροντα της Δύσης. Η περίπτωση της Συρίας, έχει αποδείξει περίτρανα άλλωστε, πως μόλις η Τουρκία κάνει λαίμαργες επιλογές, τα ρωσικά μαχητικά υπενθυμίζουν τα όρια της Άγκυρας. Η Αρμενία δεν μπορεί να προστατευτεί ακόμη από τη Ρωσία καθώς η Μόσχα χρησιμοποιεί την Τουρκία για να φθείρει τα δυτικά συμφέροντα.

Η δυσκολία επέμβασης στην περιοχή από δυτική δύναμη, θα καταστήσει τη Ρωσία απαραίτητη για τη Δύση για να επέμβει και τελικά, να μπορεί να ζητήσει ανταλλάγματα. Παράλληλα, οι τιμές του φυσικού αερίου θα αυξάνονται και ο χειμώνας, πλησιάζει. Τέλος, ακριβό φυσικό άεριο για την ΕΕ της ύφεσης λόγω covid-19 σημαίνει πως ο χειμώνας θα είναι πολύ δύσκολος για την Ευρώπη αν δεν σταματήσουν οι εχθροπραξίες στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Αλέξανδρος Θ. Δρίβας
Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ - Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council)
 5/10/2020
            ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ               

1.
Πώς αντιδρούν οι ΗΠΑ στην ένταση μεταξύ Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν.

Περισσότερο από δύο δεκαετίες αφότου υπεγράφη, η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που κράτησε την ηρεμία σε μια από τις μακροβιότερες συγκρούσεις στην Ευρώπη, έχει καταρρεύσει.

Η βία που ξέσπασε την Κυριακή μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν για την αποσχισθείσα περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, φαίνεται να είναι η πιο σοβαρή σύγκρουση από το 1994 που επιβλήθηκε κατάπαυση πυρός με τη μεσολάβηση της Ρωσίας.

Και οι μάχες στην περιοχή –που τώρα κατοικείται αποκλειστικά από Αρμένιους αλλά επισήμως θεωρείται τμήμα του Αζερμπαϊτζάν- ίσως μόλις να έχουν αρχίσει.
Δύο νέοι παράγοντες καθιστούν το ρίσκο περαιτέρω κλιμάκωσης και μαζικής καταστροφής εξαιρετικά υψηλό.

Ο πρώτος είναι ότι η Τουρκία του Recep Tayyip Erdogan –μια μεγάλη δύναμη και πάλι μέλος του μοναδικού διεθνούς οργανισμού μεσολάβησης στη σύγκρουση, της ομάδας του Μινσκ- έχει ανοιχτά υποστηρίξει το Αζερμπαϊτζάν και χαρακτήρισε την Αρμενία ως "τη μεγαλύτερη απειλή στην ειρήνη και ηρεμία στην περιοχή".

Ενώ η Τουρκία ανέκαθεν έδινε πολιτική στήριξη στην αδελφή χώρα Αζερμπαϊτζχάν, η Άγκυρα είχε λειτουργήσει προηγουμένως ως μια περιοριστική επιρροή στο Μπακού, ζητώντας μια ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης.

Εκείνες οι ημέρες φαίνεται τώρα να τελειώνουν, σπάζοντας την γεωπολιτική ισορροπία που έχει επικρατήσει γύρω από τη σύγκρουση μέχρι στιγμής.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι ότι οι ΗΠΑ είναι ασυνήθιστα αποδεσμευμένες.

Από το 1997, η Ουάσιγκτον ήταν μία από τις τρεις συν-προεδρεύουσες χώρες της ομάδας διαμεσολάβησης Μινσκ, μαζί με τη Γαλλία και τη  Ρωσία. Το 2001, σε πια αποφασιστικούς καιρούς, οι ΗΠΑ προσκάλεσαν τους προέδρους της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν στη Φλόριντα, για μια μεγάλη συνάντηση υπό τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, που για λίγο φάνηκε να δίνει λύση στη σύγκρουση.
Ωστόσο, μετά από τη βία που ξέσπασε την Κυριακή, η Ουάσιγκτον ήταν ο τελευταίος μεγάλος διεθνής παράγοντας που εξέδωσε μια ανακοίνωση, υποδηλώνοντας μια υπαναχώρηση από το ενδιαφέρον για την περιοχή. Αποτελεί αναμφισβήτητα μια ένδειξη ότι ο πρόεδρος Trump –χορηγός του ακόμη μη ολοκληρωμένου Trump Tower στο Μπακού- βλέπει την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν μόνο μέσω μιας επιχειρηματικής προοπτικής.
Η αναζωπύρωση αυτή μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως σύμπτωμα ενός κόσμου στον οποίο οι ΗΠΑ δεν ενεργούν πλέον για να εξουδετερώσουν τις περιφερειακές συγκρούσεις. Εξάλλου, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι η τρίτη ζώνη σύγκρουσης στην οποία η Τουρκία αντιμετωπίζει τη Ρωσία, μετά τη Συρία και τη Λιβύη.
Σε ό,τι αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είχε ποτέ κάποιον ρόλο σε αυτή τη σύγκρουση, σε αντίθεση με τα Βαλκάνια. Όταν ξεκίνησε η σύγκρουση στη δεκαετία του 1990, η ΕΕ δεν είχε προσδοκίες για έναν γεωπολιτικό ρόλο που έχει τώρα. Από το 1997, η Γαλλία ήταν ο τρίτος διαμεσολαβητής, αλλά παρά τις περιοδικές παρεμβάσεις από Γάλλους προέδρους, δεν έχει διατηρήσει το ενδιαφέρον της για την επίλυση της σύγκρουσης.
Όλα αυτά έχουν καταλήξει σε πολλές διεθνείς δυνατότητες που δεν έχουν ενεργοποιηθεί. Έχουν περάσει χρόνια με αποτυχημένη διπλωματική δραστηριότητα: συζητήσεις για τη διατύπωση ενός προσχέδιου εγγράφουν που χρονολογείται πίσω στο 2006 ή σχετικά με το πόσοι επόπτες της ομάδας του Μινσκ θα πρέπει να βρίσκονται επί τόπου.
Τα μεγάλα ζητήματα –πώς θα επιλυθεί το πολιτικό στάτους ή ποιος μπορεί να πειστεί να απασχοληθεί σε μια ειρηνευτική δύναμη για να διασφαλίσει για παράδειγμα ότι οι δύο πλευρές θα αποδεσμευθούν- έχουν αποφευχθεί ή έχουν αφεθεί στους Ρώσους διπλωμάτες.
Όσο και να γκρινιάζουν για την μακρινή αυτή σύγκρουση στους λόφους του Καυκάσου, με το όνομα που δεν μπορεί κανείς να προφέρει, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί τελικά δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να ασχοληθούν πιο σοβαρά με αυτή. Η εμπλοκή της Τουρκίας, η εγγύτητα με το Ιράν, ο αινιγματικός ρόλος της Ρωσίας, η παρουσία μεγάλων αγωγών πετρελαίου και αερίου, όλα αυτά την καθιστούν μια περιοχή όπου μια τοπική φλόγα μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε διεθνή πονοκέφαλο.
Υπάρχει επίσης και μια ανθρωπιστική επιταγή. Την τελευταία φορά που υπήρξε ένας ανοιχτός πόλεμος στην περιοχή, σκοτώθηκαν περίπου 20.000 άνθρωποι και περισσότεροι από 1 εκατ. αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. και οι δύο χώρες έχουν προχωρήσει σε μια φοβερή στρατιωτικοποιήση από τη στιγμή που σταμάτησαν οι μάχες, αγοράζοντας βαρύ οπλισμό, επιθετικά αεροσκάφη, drones και πυραύλους μεγάλης εμβέλειας, καθώς δεν υπήρξε ποτέ ανακωχή στην επιθετική ρητορική που προκάλεσε φόβο και στις δύο πλευρές.
Είναι απαράδεκτο ότι μια παρόμοια καταστροφή μπορεί να συμβεί ξανά σε δύο χώρες στης Ευρώπης.
Το 1992, η προσφάτως δημιουργηθείσα ομάδα του Μινσκ, ζήτησε διεθνή διάσκεψη για την επίλυση της σύγκρουσης, κάτι το οποίο δεν συνέβη ποτέ. Είναι ώρα να συγκληθεί αυτό το συμβούλιο.
του Thomas de Waal
1/10/2020 

2.
Ο πόλεμος Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν

 και η εμπλοκή ΗΠΑ, Ρωσίας και Τουρκίας. 
 
Η "παγωμένη σύγκρουση" μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν έγινε εσχάτως πολύ θερμή. Εκείνο που μπορεί να φαντάζει για πολλούς Δυτικούς ως  μια  μικρής  σημασίας  σύγκρουση  σε  μια  απομακρυσμένη  γωνιά του κόσμου  έχει στην  πραγματικότητα  σημαντικές  επιπτώσεις  ως  προς  την περιφερειακή   ασφάλεια,  τις   αγορές  ενέργειας  και  τις  φιλοδοξίες  δύο προβληματικών "ισχυρών ανδρών": του Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας.

Το ιστορικό

Η σύγκρουση, η οποία ανάγεται στην εποχή της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, έχει ως επίκεντρο έναν μικρό θύλακα εθνικά Αρμενίων μέσα στο Αζερμπαϊτζάν ο οποίος ονομάζεται Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η ορεινή αυτοανακηρυχθείσα δημοκρατία (η οποία δεν αναγνωρίζεται επίσημα ούτε καν από τον προστάτη της, την Αρμενία) έχει πληθυσμό 150.000 κατοίκων, ωστόσο είναι εξαιρετικά στρατιωτικοποιημένη.

Οι Αζέροι έχασαν τον έλεγχο της περιοχής σε μια σύγκρουση τη δεκαετία του 1990 η οποία κόστισε 30.000 ζωές και, παρά τις πολλές προσπάθειές τους, δεν μπόρεσαν να την κερδίσουν πίσω με διπλωματικά ή στρατιωτικά μέσα.
Στην εποχή μου στον Οργανισμό της Συνθήκης του Βόρειου Ατλαντικού (NATO), επισκέφθηκα και τις δύο χώρες αρκετές φορές. Η αντιπάθεια και η δυσπιστία κατέκλυζαν το κλίμα.
Οι δύο αρχηγοί των επιτελείων άμυνας εκείνη την εποχή μισούσαν ο ένας τον άλλο και, παρ’ όλο που και τα δύο έθνη ήταν εταίροι (χωρίς να είναι μέλη) του ΝΑΤΟ (και διατηρούσαν μικρές δυνάμεις στρατευμάτων στο Αφγανιστάν), το μόνο για το οποίο ήθελε να μιλήσει καθένας τους ήταν η διπροσωπία και η διαφθορά του άλλου.
Δυστυχώς, ο καθένας τους διοχέτευε με ακρίβεια την εθνική του "αλήθεια" προς τον γείτονά του στον Καύκασο. Καμιά πλευρά δεν φαινόταν πρόθυμη να κάνει πίσω έστω και μία ίντσα, κυριολεκτικά ή μεταφορικά.
Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ετών που υπηρετούσα στο ΝΑΤΟ, υπήρξαν μια σειρά από περιορισμένου χαρακτήρα στρατιωτικές πιέσεις από τους Αζέρους, οι οποίες αποκρούονταν εύκολα από τους Αρμένιους.
Οι εκτιμήσεις μας σε επίπεδο υπηρεσιών Πληροφοριών διαπίστωναν ότι οι Αρμένιοι ήταν σχεδόν σίγουρο ότι θα κέρδιζαν εάν τα πράγματα "σοβάρευαν" όσον αφορά τη σύγκρουση. Η Ρωσική Ομοσπονδία παρείχε όπλα και εκπαίδευση και στις δύο πλευρές, με τους Ρώσους να έχουν πράγματι μια καταπραϋντική επίδραση στην όλη σύγκρουση. Γνωρίζει κανείς όμως ότι τα πράγματα είναι άσχημα όταν ο Πούτιν αναλαμβάνει τον ρόλο του "ειρηνοποιού".
Η πρόσφατη κλιμάκωση
Σε αυτήν την τελευταία κλιμάκωση, ως συνήθως, και οι δύο πλευρές ισχυρίζονται ότι η άλλη επιτέθηκε πρώτη. Υπήρξαν ανταλλαγές πυρών τον Ιούλιο που οδήγησαν στον θάνατο 12 Αζέρων (οι περισσότεροι από αυτούς στρατιωτικοί). Τα θύματα πλησιάζουν τώρα τα 100.
Την Κυριακή, αμφότερες οι πλευρές κινητοποίησαν στρατεύματα και κήρυξαν στρατιωτικό νόμο. Την Τρίτη, η Αρμενία ανέφερε ότι ένα από τα αεροσκάφη της είχε καταρριφθεί από τουρκικό F-16. Η Τουρκία αρνείται την σχετική κατηγορία.
Υπάρχει έλλειψη πραγματικής ώθησης σε τρίτα κράτη να επέμβουν και να οδηγήσουν τις δύο πλευρές σε διαπραγματεύσεις για μια νέα κατάπαυση του πυρός, κάτι που βοήθησε να ηρεμήσουν τα πνεύματα στο παρελθόν, τουλάχιστον προσωρινά. Η σχετικά πιο πρόσφατη προσπάθεια μεσολάβησης, από τη λεγόμενη Ομάδα του Μινσκ, με τη Γαλλία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ, κατέρρευσε το 2010.
Τουρκία και Ρωσία
Εκείνο που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο σε αυτήν την τελευταία έξαρση είναι ότι η Τουρκία και η Ρωσία έχουν ποντάρει ισχυρά σε διαφορετικά "άλογα" σε αυτή τη διαμάχη. Οι Τούρκοι αντιπαθούν τους Αρμένιους και υποστηρίζουν τους αδελφούς τους μουσουλμάνους του Αζερμπαϊτζάν. (Στην Αρμενία, οι αναμνήσεις σφαγών από τους Οθωμανούς Τούρκους πριν από έναν αιώνα παραμένουν σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης του εθνικού αφηγήματος). Η Ρωσία έχει επίσημη αμυντική συνθήκη και θερμές στρατιωτικές σχέσεις με την Αρμενία.
Λάβετε υπ’ όψη ότι τα υπόλοιπα κράτη τα οποία γειτνιάζουν με το πεδίο των μαχών είναι η ασταθής Γεωργία και ένας από τους πιο αποφασιστικούς εχθρούς της Αμερικής, το Ιράν, αλλά και ότι το πλούσιο σε πετρέλαιο Αζερμπαϊτζάν - με 7 δισεκατομμύρια βαρέλια αποδεδειγμένων αποθεμάτων και μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου - έχει ευάλωτους αγωγούς που περνούν μόλις 10 μίλια από τα σύνορα της Αρμενίας.
Μολονότι έχω μεταβεί στην περιοχή πολλές φορές όταν το θερμόμετρο της έντασης ήταν ψηλά, αυτή τη φορά τα πράγματα μοιάζουν επικίνδυνα διαφορετικά.
Η Ουάσινγκτον έχει εντελώς αποσπασμένη την προσοχή της λόγω των επικείμενων εκλογών. Η Τουρκία και η Ρωσία βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές (όπως και στη Συρία και τη Λιβύη). Και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απορροφημένη από τον τελικό γύρο της υπόθεσης του Brexit και τις εντάσεις στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Το ΝΑΤΟ, το οποίο εξακολουθεί να έχει εταιρική σχέση τόσο με την Αρμενία και με το Αζερμπαϊτζάν, αναφέρει ότι "και οι δύο πλευρές θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως τις εχθροπραξίες" και ότι δεν υπάρχει "καμία στρατιωτική λύση σε αυτήν τη σύγκρουση", ωστόσο δεν προσφέρει καμία συγκεκριμένη πρόταση.
Οι πιθανότητες μιας ειρηνικής διευθέτησης μοιάζουν ελάχιστες. Μια νέα έκδοση της Ομάδας του Μινσκ, η οποία θα περιελάμβανε την Τουρκία θα μπορούσε να δημιουργήσει εμπιστοσύνη για μια συμφωνία. Ο Πούτιν είναι κοντά στους ηγέτες και των δύο χωρών, παρόλο που η Ρωσία κλίνει έντονα προς την ομόδοξή της, χριστιανική Αρμενία.
Μια νέα "τριμερής";
Ίσως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Τουρκία, εάν συνεργάζονταν, θα μπορούσαν να πείσουν τις δύο πλευρές να απομακρυνθούν από την καταστροφική καθοδική πορεία την οποία φαίνεται να έχουν πάρει.
Μια προσέγγιση μπορεί να ξεκινήσει με κάποια συμβολική επιστροφή γης στους Αζέρους. Με μια δέσμευση και των δύο κρατών να αποφύγουν τη χρήση πυροβόλων όπλων και εκρηκτικών (όπως έκαναν η Κίνα και η Ινδία μετά την πρόσφατη μικρή σύγκρουση τους στη "γραμμή ελέγχου" στα σύνορά τους στα Ιμαλάια). Και - τέλος - με μια βήμα προς βήμα προσέγγιση για ένα νέο άνοιγμα των συνόρων. Βεβαίως, καμία από τις παραπάνω εξελίξεις δεν μοιάζει ιδιαίτερα πιθανή αυτή τη στιγμή.
"Ο Μαύρος Κήπος", ένα λαμπρό βιβλίο του 2003 από τον Thomas de Waal, εντοπίζει τις ρίζες της σύγκρουσης. Στις τελευταίες σελίδες του, ο συγγραφέας σημειώνει ότι "οποιαδήποτε δίκαιη λύση στη διαμάχη [του Ναγκόρνο-Καραμπάχ] θα συνεπάγεται οδυνηρούς συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές και θα πρέπει να εξισορροπεί ριζικά αντίθετες αρχές".
Προς το παρόν, τέτοιοι συμβιβασμοί φαντάζουν πολύ λιγότερο πιθανοί από έναν μικρό πόλεμο με δυνητικά μεγάλες συνέπειες.

James Stavridis
 BLOOMBERG OPINION

1/10/2020