Η Επιστροφή των Ινδιάνων [Βίντεο].



  Η Επιστροφή των Ινδιάνων [Βίντεο].
 
Σε μια εποχή επικράτησης ή και επιβολής κεντροδεξιών ή ακροδεξιών ηγετών και κομμάτων ακόμα και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, υπάρχουν γεγονότα που επιβεβαιώνουν πως τα κόμμα της Αριστεράς έχουν ισχυρά ερείσματα και βασίζονται στις κοινωνίες μέσα από τις οποίες εξάλλου έχουν γεννηθεί, όπως το τσαβικό κόμμα με σημερινό ηγέτη τον Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα και το “MAS” του Έβο Μοράλες στη Βολιβία. Έτσι μετά την αποτυχημένη απόπειρα του υποστηριζόμενου από τις ΗΠΑ και την ΕΕ Χουάν Γουαϊδό να ανατρέψει τον εκλεγμένο πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, ο λαός της Βολιβίας φαίνεται να δίνει στον διάδοχο του Έβο Μοράλες, Λουίς Άρσε μια πανηγυρική νίκη στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου, ένα χρόνο μετά την βίαιη ανατροπή του Μοράλες και τον εξαναγκασμό του σε φυγή από τον στρατό και την αστυνομία.

Τότε η γερουσιαστής της Δεξιάς Τζανίν Άνιες αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος της κυβέρνησης που θα οδηγούσε τη Βολιβία εκ νέου σε εκλογές. Οι εκλογές έγιναν την Κυριακή 18 Οκτωβρίου και παρά τα όσα υποστήριζαν τότε οι αντίπαλοί του περί απόπειρας νοθείας του εκλογικού αποτελέσματος, το Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (Movimiento Al Socialismo, MAS) επικράτησε με μεγάλη διαφορά και μάλιστα από τον πρώτο γύρο. Επικεφαλής είναι ο Λουίς Άρσε και είναι θέμα χρόνου ο Έβο Μοράλες να επιστρέψει στη χώρα, από την Αργεντινή, όπου και βρίσκεται. «Αργά ή γρήγορα θα επιστρέψουμε στη Βολιβία, δεν υπάρχει συζήτηση για αυτό. Η μεγάλη μου επιθυμία είναι να επιστρέψω στη Βολιβία, στην περιοχή μου. Είναι θέμα χρόνου» δήλωσε ο Μοράλες.

Η Βολιβία αποτέλεσε για περισσότερο από δύο δεκαετίες το πειραματόζωα της Ουάσιγκτον. Κάτω από τις προτροπές και τις πιέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ιδιωτικοποιήθηκαν τα πάντα, όπως η δημόσια ύδρευση και το νερό των πηγαδιών. Από τις αρχές του 2000 ακολουθήσουν διαδοχικές εξεγέρσεις του πληθυσμού που θα καταλήξουν το 2005 στην εκλογή του Έβο Μοράλες, του πρώτου προέδρου της Λατινικής Αμερικής που ανήκει στην ινδιάνικη πλειοψηφία.

Πρόεδρος της Βολιβίας από το 2005 έως και το 2019, ο Έβο Μοράλες συνέδεσε το όνομά του με την καταπολέμηση της φτώχειας και του αναλφαβητισμού στη χώρα του, μέσω της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης που πέτυχε μετά από ανάκτηση πλουτοπαραγωγικών πηγών από ιδιωτικά συμφέροντα. Ακύρωσε τα συμβόλαια με τις πολυεθνικές εταιρείες που εκμεταλλεύονταν τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου της χώρας και μοίρασε τη γη σε ακτήμονες.

Η διοίκηση Μοράλες ήταν πέρα από επιμέρους κριτική και ιδεολογικές διαφωνίες, ένα παράδειγμα επιτυχημένων αριστερών πολιτικών, διαπίστωση που συμμερίζονται και αρκετοί δυτικοί αναλυτές. Με τις πολιτικές του κατάφερε να αυξήσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, ιδίως των ιθαγενών, τέκνο των οποίων είναι και ο ίδιος, κι αυτές με τη σειρά τους να ενισχύσουν τη φωνή και τη δύναμή τους απέναντι στη λευκή ελίτ που διαχρονικά κρατούσε τα ηνία της χώρας. Από το 2004 έως και το 2017, το κατά κεφαλήν εισόδημα στη χώρα αυξανόταν κατά 4,8% κατά μέσο όρο ετησίως ενώ την ίδια περίοδο το ποσοστό του πληθυσμού που ζούσε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας μειώθηκε από 36 σε 17%.

Με την αλλαγή του συντάγματος το 2008, ο Μοράλες κατέστησε τη Βολιβία ένα “πολυεθνοτικό κράτος”, διασφαλίζοντας και με θεσμικό τρόπο την ορατότητα και την ενδυνάμωση που είχαν κερδίσει το πρώτο διάστημα της προεδρίας του οι διαφορετικές εθνοτικές ομάδες των Ινδιάνων ιθαγενών, που άλλωστε αθροιστικά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας. Καλοί γνώστες των πραγμάτων της Βολιβίας υποστηρίζουν πως ο φόβος αυτών των ανθρώπων μήπως χαθεί αυτή η παρακαταθήκη από μια ενδεχόμενη άνοδο στην εξουσία της νεοφιλελεύθερης δεξιάς, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη μεγάλη νίκη του Λουίς Άρσε.

Σε αυτά τα 14 χρόνια της εξουσίας του, ο Έβο Μοράλες δέχθηκε πολλές φορές τα πυρά των αντιπάλων του με θεμιτά αλλά κι αθέμιτα μέσα. Κάθε προσπάθεια αποδόμησής του όλα αυτά τα χρόνια είχε ένα πρόσημο αντι-λαϊκό και σίγουρα φιλο-αμερικανικό.

Αλλά και το MAS δεν είχε προκύψει εκ του μηδενός στα πολιτικά πράγματα της Βολιβίας. Ήταν το πολιτικό σκέλος του συνδικάτου των εργατών γης, που υποστηριζόταν από την ομοσπονδία των εργατών που είχαν πρωτοστατήσει στους αντιδικτακτορικούς αγώνες των δεκαετιών του 70 και του 80. Και προφανώς δεν ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση στη Λατινική Αμερική των αρχών της δεκαετίας του 2000. Αντίθετα ο Έβο Μοράλες και το MAS ήταν οργανικά κομμάτια του κινήματος της “ροζ παλίρροιας”, της συμμαχίας των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής, μαζί με τον Τσάβες στην Βενεζουέλα, του Λούλα στη Βραζιλίας, την Κίρχνερ στην Αργεντινή κι αργότερα τον Κορρέα στον Ισημερινό. Αυτοί, με τις διαφορές και τα προβληματικά τους σημεία, απέναντι στις ΗΠΑ και τον νεοφιλελευθερισμό. 

Με την υπερδύναμη του πλανήτη να το πολεμά και με τους εγχώριους αντιπάλους του ουσιαστικά να έχουν την εξουσία τον χρόνο που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, το κόμμα του Έβο Μοράλες κέρδισε, και μάλιστα από τον πρώτο γύρο. Κατάφερε να πείσει ακόμα και δυσαρεστημένους ιθαγενείς ψηφοφόρους, που τα δύο τελευταία χρόνια της προεδρίας του Μοράλες τον επέκριναν για προνομιακή μεταχείριση ορισμένων ομάδων έναντι άλλων. Που είχαν δυσαρεστηθεί από την παράκαμψη του δημοψηφίσματος του 2016 μέσω του Συνταγματικού Δικαστηρίου προκειμένου ο Μοράλες να έχει εκ νέου δικαίωμα υποψηφιότητας για την προεδρία, για τρίτη συνεχόμενη θητεία. Ο κίνδυνος από την άνοδο της νεοφιλελεύθερης δεξιάς που ήταν έτοιμη να ιδιωτικοποιήσει ξανά όσα με αγώνες των εργαζομένων και την πολιτική βούληση του Μοράλες είχαν γίνει κτήμα του λαού, υπερίσχυσε.

Λουίς Άρσε, όχι απλά ο φέρων “το δαχτυλίδι”

Ο προσεχώς νέος πρόεδρος της Βολιβίας θεωρείται αρχιτέκτονας «του μπολιβαριανού οικονομικού θαύματος» της εποχής Μοράλες και στην καμπάνια του στηρίχτηκε ακριβώς σε αυτά τα αντικειμενικά επιτεύγματα. Προφανώς έχτισε πάνω στην παρακαταθήκη του Μοράλες αλλά όπως λένε γνώστες των πραγμάτων, κατάφερε να εμπνεύσει εκ νέου όσους παραδοσιακά στήριζαν το MAS, τους ιθαγενείς και τους μικροκαλλιεργητές αλλά και να κερδίσει την εμπιστοσύνη εργαζομένων από τα αστικά κέντρα που εκτίμησαν το ενωτικό και μετριοπαθή προφίλ του.

Το ντοκιμαντέρ

Παρακολουθείστε στο Tvxs.gr το ντοκιμαντέρ του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα για όσα έκανε μετά την εκλογή του το 2005 ο Έβο Μοράλες, ο οποίος εκτός από τον πόλεμο της Ουάσιγκτον, είχε να αντιμετωπίσει και τις αντιδράσεις της πλούσιας βολιβιάνικης λευκής ελίτ που δεν ήθελε να χάσει τα προνόμιά της.


23/10/2020 


ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:





Βολιβία: εκδίκηση των Ινδιάνων, ήττα ΗΠΑ- ΜΜΕ. 
 
«Πριν 40-50 χρόνια, οι πατεράδες μας και οι μητέρες μας δεν είχαν δικαίωμα να βρίσκονται στην πλατεία Murillo. Η μητέρα μου διηγείτο, ότι όταν ερχόταν από την ύπαιθρο με κάποια προϊόντα, μπορούσε να τα πουλήσει στα πεζοδρόμια της πρωτεύουσας, αλλά όχι στην κεντρική πλατεία», μου έλεγε ο ‘Εβο Μοράλες το 2007, σε μια συνέντευξη στο προεδρικό Μέγαρο της Λα Παζ, δύο χρόνια μετά την εκλογή του.
 
Ο Μοράλες ήταν ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος στην ιστορία της Βολιβίας, στην οποία τα δύο τρίτα του πληθυσμού(κοντά στα 11, 5 εκατ) είναι αυτόχθονες. Από την ανεξαρτησία της το 1825 (οι χώρες της περιοχής επαναστάτησαν κατά της ισπανικής αποικιοκρατίας την ίδια εποχή με την Ελλάδα), τη Βολιβία κυβερνούσε η ελίτ των λευκών και μιγάδων, που τη βύθισαν στη φτώχεια, με αποτέλεσμα εξεγέρσεις και συνεχή πολιτική αστάθεια.

Από το 2006 και μέσα σε 10 χρόνια, η κυβέρνησή  του Μοράλες μείωσε τη φτώχεια κατά 42% και την ακραία φτώχεια κατά 60%, γεγονός που ωφέλησε ιδιαίτερα τους αυτόχθονες Βολιβιανούς. Ο ίδιος ο Μοράλες έδινε το καλό παράδειγμα, για έναν νέο τύπο διακυβέρνησης και σχέσης με τους πολίτες, όπως μου έλεγε στη συνέντευξη: «η εμπειρία της ζωής μου στην ύπαιθρο, στα χωριά των ιθαγενών, λέει ότι το να είσαι εξουσία σημαίνει να υπηρετείς τον λαό..
 
..Οπότε αν θέλουμε να υπηρετήσουμε το λαό δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τα λεφτά. Κατέβασα από τα 40.000 σε 15.000 βολιβιάνος (το τοπικό νόμισμα) τον μισθό του προέδρου. Εγώ θα μπορούσα να ζήσω με 5.000, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Αλλά υπάρχουν δημόσιοι υπάλληλοι που βγάζουν 15.000 βολιβιάνος. Και έχουμε ένα νόμο, ότι κανένας δημόσιος υπάλληλος δεν μπορεί να βγάζει παραπάνω από τον Πρόεδρο. Είναι το πρόβλημα που έχω αυτή τη στιγμή».
 
Τον Νοέμβριο του 2019 η παλιά ελίτ που μονοπωλούσε την εξουσία πήρε την εκδίκηση της, ανατρέποντας τον Μοράλες με ένα πραξικόπημα. Το πρόσχημα ήταν μια υποτιθέμενη νοθεία στις προεδρικές εκλογές, στις οποίες έτσι κι αλλιώς ο Μοράλες προηγείτο με σημαντική διαφορά (7%)  και ποσοστό 45,7%, με καταμετρημένο το 84% των ψήφων. Η διαφορά με τον αντίπαλο του ξεπέρασε το 10%(οπότε εκλεγόταν από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο)  όταν έφτασαν τα αποτελέσματα από τις απομακρυσμένες ινδιάνικες περιοχές.
 
 Αυτή η εξέλιξη, που για εκατοντάδες διεθνείς στατιστικολόγους και παρατηρητές ήταν απολύτως αναμενόμενη, κρίθηκε ύποπτη νοθείας από τον Οργανισμό Αμερικανικών κρατών (ΟAS) και την Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με τους Los Angeles Times, «ο Carlos Trujillo, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο OAS, είχε καθοδηγήσει την ομάδα παρατηρητών των εκλογών, ώστε να αναφέρει εκτεταμένη απάτη».
 
 Ακολούθησαν μεγάλες αιματηρές ταραχές με ευθύνη της αντιπολίτευσης, που οδήγησαν σε επέμβαση του στρατού και ανάγκασαν τον Μοράλες να εγκαταλείψει τη Βολιβία. (Τον είχα ρωτήσει τότε για τον κίνδυνο πραξικοπήματος: «Μίλησα με κάποιους αξιωματικούς μεσαίας βαθμίδας και μου είπαν: "δεν είμαστε πια σαν αυτούς της εποχής των πραξικοπημάτων. Είμαστε νέα γενιά. Υπερασπιζόμαστε την πατρίδα, και πάνω απ’ όλα συμμετέχουμε στους αγώνες να ανακτηθούν οι φυσικοί πόροι, να εθνικοποιηθούν οι φυσικοί πόροι"»).
 
Με μεγαλύτερη πείρα από τον Μοράλες σε τέτοια θέματα, οι ΗΠΑ και η κυβέρνηση Τραμπ χαιρέτισαν το πραξικόπημα: «Η αποχώρηση του Μοράλες προφυλάσσει τη δημοκρατία και ανοίγει το δρόμο να ακουστεί ο λαός της Βολιβίας ».
 
Τη θέση του πρόεδρου κατέλαβε πραξικοπηματικά η λευκή γερουσιαστής Τζανίνε Άνιες, η οποία χαρακτήρισε τις αυτόχθονες θρησκευτικές πρακτικές «σατανικές» και όταν το 2020 προκηρύχθηκαν εκλογές, προειδοποίησε τους ψηφοφόρους να μην «επιτρέψουν την επιστροφή των άγριων στην εξουσία».  
 
Είχαν μεσολαβήσει εκτεταμένες σφαγές διαδηλωτών, οπαδών του Μοράλες, «ένας εφιάλτης πολιτικής καταπίεσης και ρατσιστικής βίας », έγραφε ακόμη και ο Guardian, με τον πρώτο μήνα των ταραχών να είναι ο «δεύτερος θανατηφόρος όσον αφορά τους θανάτους αμάχων από κρατικές δυνάμεις από τότε που η Βολιβία έγινε δημοκρατία πριν από σχεδόν 40 χρόνια», σύμφωνα με μελέτη  του Χάρβαρντ (HLS). Όλα τα θύματα των δύο μεγαλύτερων σφαγών μετά το πραξικόπημα, ήταν αυτόχθονες.
 
Όπως και στη περίπτωση της Βενεζουέλας, το πραξικόπημα υποστηρίχθηκε από τη μεγάλη πλειοψηφία των διεθνών ΜΜΕ. Όταν ο. Μοράλες ανακοίνωσε, από την εξορία του, ότι θα είναι υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές, το κύριο άρθρο στη Le Monde προειδοποιούσε : «Αυτό θα ήταν ένα ακόμη λάθος. Αν νοιάζεται για τα συμφέροντα των συμπολιτών του, ο κ. Μοράλες θα ήταν πιο σοφό να υποχωρήσει, έτσι ώστε η βία να μπορεί να σταματήσει και να προκύψει συνταγματικό αποτέλεσμα ».
 
Η σύσταση αποδείχθηκε περιττή, σχολίαζε ο εξαίρετος Le Monde Diplomatique στο άρθρο του με το οποίο ασκούσε κριτική στο «επικοινωνιακό φιάσκο»  των διεθνών ΜΜΕ και στην άλλοτε «αδελφή»(έχουν χωρίσει καιρό τα τσανάκια τους) Le Monde. « Η νέα κυβέρνηση της Βολιβίας μήνυσε τον Μοράλες με τις κατηγορίες της "τρομοκρατίας και ανταρσίας", που τιμωρούνται με φυλάκιση τριάντα ετών και τον εμπόδισαν να εμφανιστεί στις εκλογές».
 
Ένα φιάσκο που δείχνει την μεγάλη απόσταση των διεθνών ΜΜΕ από την πραγματικότητα των λαών της Λατινικής Αμερικής και ολοκληρώθηκε προχθές Κυριακή, με τη θριαμβευτική νίκη του Λουίς Άρσε, του υποψηφίου του κόμματος του Μοράλες. Ο  επιτυχημένος πρώην υπουργός Οικονομίας εκλέγεται από τον πρώτο γύρο, κερδίζοντας περισσότερο από το 57% των ψήφων, διασφαλίζοντας την επιστροφή στην εξουσία του Κινήματος για τον Σοσιαλισμό (MAS), που είχε ιδρύσει ο Μοράλες, στο όνομα του "Εβο"  έγινε άλλωστε και η προεκλογική εκστρατεία του κόμματος(φωτογραφία άρθρου).
 
Ο  Μοράλες, που θα επιστρέψει στη χώρα του από την Αργεντινή, όπου έχει πάρει πολιτικό άσυλο, μου εξηγούσε στη συνέντευξη του: «Στην κουλτούρα μας, στην κουλτούρα των ιθαγενών, υπάρχει ένας άγραφος νόμος: «να μην κλέψεις, να μην ψεύδεσαι και να είσαι χαλαρός». Μάλλον επιβεβαιώνεται.

Στέλιος Κούλογλου


20/10/2020