Πώς κατάφερε η Σουηδία να γίνει η χώρα με την τέταρτη μεγαλύτερη επιρροή στην ΕΕ.
Πώς κατάφερε η Σουηδία να γίνει η χώρα
με την τέταρτη μεγαλύτερη επιρροή στην ΕΕ.
Η Σουηδία είναι κορυφαία στο να "παίζει" σε κατηγορίες πάνω από τα "κιλά" της. Σύμφωνα με την τελευταία έκδοση του Coalition Explorer του ECFR, η Σουηδία είναι η τέταρτη χώρα με την μεγαλύτερη επιρροή στην ΕΕ των 27 –πίσω από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία, στο ίδιο επίπεδο με την Πολωνία και μπροστά από χώρες με μεγαλύτερες οικονομίες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Αντιστοίχως, είναι η σκανδιναβική χώρα με την μεγαλύτερη επιρροή. Τα κράτη-μέλη σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης (εκτός από το Νότο) θεωρούν τη Σουηδία ως μια χώρα που ανταποκρίνεται, και που έχουν κοινά συμφέροντα με εκείνες. Και πολύ συχνά έρχονται σε επαφή με τη χώρα.
Όπως φαίνεται και σε άλλη έρευνα του ECFR, η εικόνα της Σουηδίας ως υπεύθυνος εταίρος, έχει κάπως αμαυρωθεί από την ανορθόδοξη απάντησή της στον κορονοϊό. Αλλά αυτό δεν μοιάζει αρκετό ώστε να αποδυναμώσει σημαντικά την επιρροή της χώρας στην ΕΕ, κρίνοντας από τις διαπραγματεύσεις αυτού του έτους για τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις για τη διπλωματική επιτυχία της Σουηδίας. Σε κάποιο βαθμό, προέρχεται από την επένδυση της Στοκχόλμης σε μια διπλωματία υψηλής ποιότητας –κάτι που κυβερνήσεις άλλων χωρών δεν μπορούν να κάνουν. Ως μια μεσαίου μεγέθους χώρα, η Σουηδία χρειάζεται να δημιουργήσει συνασπισμούς για να κάνει τη φωνή της να ακουστεί και να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Αυτό με τη σειρά του, την καθιστά έναν πιο εύκολο εταίρο να συνεργαστεί κανείς μαζί του σε σχέση με τα πιο αυταρχικά κράτη-μέλη.
Την ίδια στιγμή, η σταθερότητα της εξωτερικής πολιτικής της Σουηδίας της επιτρέπει να υιοθετήσει θέσεις υψηλού προφίλ σε ζητήματα όπως η Ρωσία και η Ανατολική Γειτονία της ΕΕ. Αυτό έχει βοηθήσει την Στοκχόλμη να κερδίσει μια ηγετική φήμη σε αυτούς τους τομείς.
Τελικά, δεν πρέπει να υποτιμά κανείς την αξία του μοναδικού μείγματος προτεραιοτήτων πολιτικής της Σουηδίας –πολλές από τις οποίες σχετίζονται με τη γεωγραφική τους θέση. Οι προτεραιότητές της αρκετά φυσικά περιλαμβάνουν ζητήματα που είναι προσφιλή στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης (όπως κλιματική αλλαγή, κράτος δικαίου, μετανάστευση) και σε εκείνες στην ανατολή(Ρωσία και ενιαία αγορά). Και σε όλα αυτά τα θέματα, η Στοκχόλμη ευθυγραμμίζεται στενά με την αντίστοιχη περιοχή. αυτή η σπάνια θέση επιτρέπει στη Σουηδία να είναι πρωτοπόρος στη δημιουργία ευέλικτων συνασπισμών.
Δύο προβλήματα περιπλέκουν αυτή την κατά τα άλλα ρόδινη εικόνα. Το πρώτο αφορά στην ικανότητα της Σουηδίας να οικοδομήσει μια πιο συνεκτική ΕΕ. Τα άλλα κράτη-μέλη σπανίως βλέπουν τη χώρα να μιλά για την περιοχή της –όπως κάνουν συχνά Γαλλία, Ολλανδία και Πολωνία (για τη νότια, βόρεια και ανατολική Ευρώπη αντιστοίχως). Το να έχει έναν τέτοιο ρόλο θα καθιστούσε τη Σουηδία όχι απλώς ένα δημοφιλές κράτος-μέλος αλλά επίσης έναν απαραίτητο παράγοντα στην οικοδόμηση συμβιβασμών εντός της ΕΕ.
Σε αυτό, η πιο απλή προσέγγιση θα ήταν η Σουηδία να ανακτήσει τον παραδοσιακό της ρόλο ως γέφυρα μεταξύ Βορρά και Ανατολής. Η χώρα είχε μακρά παράδοση να ακολουθεί αυτή την ιδέα, όπως μαρτυρά και η ισχυρή στήριξή της στην ανατολική διεύρυνση της ΕΕ στη δεκαετία του 2000. Σήμερα ωστόσο, φαίνεται να υπάρχει μικρή κίνηση. η Ρωσία είναι ο μόνος τομέας πολιτικής στον οποίο η Σουηδία έχει δώσει προτεραιότητα σε συνδυασμό με την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής –και στον οποίο όλες αυτές οι χώρες αναγνωρίζουν η μία την άλλη ως βασικούς εταίρους. Οι πέντε από αυτές είναι τα μόνα μέλη της ΕΕ που περιλαμβάνουν τη Ρωσία στις πέντε κύριες προτεραιότητές της.
Εκτός από τη Ρωσία –και σε μικρότερο βαθμό, την εξωτερική πολιτική της ΕΕ ευρύτερα- δεν υπάρχει τομέας στον οποίο η Στοκχόλμη θεωρεί τη Βαρσοβία ως βασικό σύμμαχο. Και τα τρία κράτη της Βαλτικής βλέπουν τη Σουηδία ως εταίρο για την ενιαία αγορά και την ενεργειακή πολιτική. Η Εσθονία και η Λετονία βλέπουν τη Σουηδία ως έναν στενό σύμμαχο στη δημοσιονομική και ψηφιακή πολιτική. Και για τη Ρωσία και την πολιτική της ενιαίας αγοράς, η Εσθονία επικεντρώνεται περισσότερο στο να εργάζεται με τη Σουηδία παρά με τη Φινλανδία, μια πιο κοντινή χώρα τόσο πολιτισμικά όσο και γεωγραφικά.
Και πάλι –εκτός από την πολιτική για τη Ρωσία- η Σουηδία δίνει πολύ λιγότερη προσοχή στις χώρες της Βαλτικής παρά στις Βόρειες και στις Δυτικές χώρες της ΕΕ. Αυτό δημιουργεί ένα ακόμη ερώτημα: θα είναι η Σουηδία λιγότερο άνετη από διπλωματική άποψη στην ΕΕ τα επόμενα χρόνια, υποκύπτοντας στους Frugal blues; παραδόξως, η Σουηδία έχει κερδίσει αναγνώριση ως μία από τις χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη επιρροή σε μια περίοδο που η ΕΕ ρισκάρει να γίνει λιγότερο "σουηδική": με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, γίνεται πιο δύσκολο να υπερασπιστεί το ελεύθερο εμπόριο εκτός και εντός της ΕΕ, να προωθήσει τον υπέρ-ατλαντισμό και μια αποφασιστική προσέγγιση απέναντι στη Ρωσία. Και να υποστηρίξει ότι η ενιαία αγορά –αντί αυτή της ευρωζώνης- θα πρέπει να είναι το επίκεντρο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Στα περισσότερα από αυτά τα θέματα, η Σουηδία φυσιολογικά θα ερχόταν σε επαφή όχι μόνο με άλλες σκανδιναβικές χώρες, αλλά επίσης και με εκείνες στην Κεντρική Ευρώπη. Ωστόσο, δεδομένων των προβλημάτων με το κράτος δικαίου στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, η Στοκχόλμη προτιμά να αποφεύγει τη συνεργασία με τη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία. Και δεν έχει ακόμη δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με άλλους πιθανούς εταίρους σε αυτό το κομμάτι της Ευρώπης, όπως η Πράγα.
Στις διαπραγματεύσεις για το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ νωρίτερα φέτος, η Σουηδία τοποθετήθηκε σταθερά ως μέλος της ομάδας των φειδωλών, μαζί με την Ολλανδία, τη Δανία, την Αυστρία (και σε πιο χαλαρή φάση) τη Φινλανδία. Η επικρατούσα άποψη είναι ότι αυτός ο συνασπισμός ήταν επιτυχημένος: κέρδισε εκπτώσεις, μείωσε το μέγεθος των επιδοτήσεων (σε αντίθεση με τα δάνεια), και πίεσε σκληρά για υπό προϋποθέσεις πρόσβαση των κρατών-μελών στο ταμείο.
Ωστόσο, αυτή η επιτυχία παγιώνει τη θέση της Σουηδίας εντός της συμμαχίας των "φειδωλών" -μια συμμαχία που ενδέχεται να μην έχει επιρροή στις διαπραγματεύσεις για τομείς άλλους από τον προϋπολογισμό. Ως συνέπεια, η Σουηδία ίσως να μην ανακτήσει τον ευέλικτο τρόπο με τον οποίο εργάζεται εντός της ΕΕ, ενώ τα "φειδωλά" κράτη ίσως να μην κατορθώσουν να εξελιχθούν σε μια πιο ευρεία και περιεκτική πλατφόρμα. Εάν συμβεί αυτό, η επιρροή της Στοκχόλμης εντός της ΕΕ θα μπορούσε να περιοριστεί –υπονομεύοντας περαιτέρω την ικανοποίηση των Σουηδών με τη συμμετοχή τους στην Ένωση.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:
Pawel Zerka
21/10/2020
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
***
Οι απόψεις, που δημοσιεύονται στα εκάστοτε- αποκλειστικά χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που τις διατυπώνουν. Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ' ανάγκη με την άποψη του blogger. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στους δημιουργούς των κειμένων, εικόνων κλπ και των ιστολογίων που αναφέρονται.