Δείκτης πολιτισμού η συμπεριφορά απέναντι στα ζώα.
Πόσο ηθικό είναι ο βασανισμός ενός συναισθανόμενου όντος
να μετριέται μόνο σε λίγα ευρώ; Φωτ. SHUTTERSTOCK
Δείκτης πολιτισμού η συμπεριφορά απέναντι στα ζώα.
Το πιο ενδεικτικό για τον πολιτισμό μιας χώρας, ιδίως για τον πολιτισμό της καθημερινότητας και της εποχής που διανύουμε, είναι η στάση της απέναντι στους αδύναμους. Και δεν υπάρχουν πιο αδύναμα πλάσματα σε μια κοινωνία από τα αδέσποτα ζώα. Δεν έχουν φωνή –ή, ορθότερα, δεν μπαίνουμε στον κόπο να αποκωδικοποιήσουμε όσα εκφράζουν– και δεν έχουν αλλά ούτε και προβλέπεται να αποκτήσουν εκλογικά δικαιώματα. Βέβαια, φαίνεται πως πλέον οι πολιτικοί άρχισαν να συνεκτιμούν τις ψήφους των ανθρώπων που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των ζώων συντροφιάς – μέχρι πρότινος σχεδόν τους αγνοούσαν.
Επειτα από αλλεπάλληλες ειδεχθείς κακοποιήσεις που είδαν στο φως της δημοσιότητας και προκάλεσαν την οργή της κοινής γνώμης (σκυλιά που τ’ ακρωτηρίαζαν οι ίδιοι τους οι «κηδεμόνες», σκυλιά που τα μαχαίρωναν με μανία καθηγητές, γάτες που τις ξεκοίλιαζαν στη μέση του δρόμου κ.ά.), οδηγήθηκαν τα κόμματα του ελληνικού Κοινοβουλίου στην αναντίρρητη και ομόφωνη ψήφιση της τροπολογίας σε κλίμα πανηγυρικό, που εντάχθηκε σε νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης και μετατρέπει τον βασανισμό και τη φόνευση ζώου από πλημμέλημα σε κακούργημα με ποινή φυλάκισης μέχρι και 10 έτη. Αποτελούσε πάγιο αίτημα της φιλοζωικής κοινότητας διαχρονικά. Η Ελλάδα έφερε μια από τις αυστηρότερες νομοθεσίες που ισχύουν παγκοσμίως όσον αφορά τον βασανισμό ενός ζώου.
Η έλευση της τροπολογίας έφερε μαζί της και μια σπουδαία αρχή για τα δικαιώματα των ζώων συντροφιάς αλλά και όλων των ζώων, καθώς έτσι ανοίγει ο δρόμος για τη νομοθέτησή τους. Γι’ αυτό κάποιοι από τους νομικούς κύκλους υποστήριξαν ότι δεν τηρεί την αρχή της αναλογικότητας και ενέχει κινδύνους, τη χαρακτήρισαν ως νομοθετική ρύθμιση εν θερμώ. Αραγε οι ίδιοι νομικοί θεωρούν αναλογικό ότι άνθρωποι που έχουν κακοποιήσει φρικτά ή/και δολοφονήσει δεκάδες ζώα με αποτρόπαια μέσα δεν μπήκαν ποτέ φυλακή και συνεχίζουν να κυκλοφορούν ελεύθεροι και ανενόχλητοι; Πόσο ηθικό είναι ο βασανισμός ενός συναισθανόμενου όντος να μετριέται μόνο σε λίγα ευρώ και μια ποινή φυλάκισης που ήταν σε κάθε περίπτωση με αναστολή;
Ωστόσο, η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου έδειξε να «αγκαλιάζει» τη συγκεκριμένη τροπολογία με θέρμη. Γενικά, όλο και περισσότεροι ευαισθητοποιούνται με τα ζώα συντροφιάς και δείχνουν έμπρακτα την αγάπη τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι κάποτε η αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς ήταν «μπαλάκι»: το πετούσαν οι υπεύθυνοι αναμεταξύ τους, κανένας δεν την ήθελε, ήταν χαμένη κάπου στο υπουργείο Ανάπτυξης. Οι υπουργοί την έδιναν συνήθως στους αναπληρωτές υπουργούς ή στους υφυπουργούς για να μην ενοχλούνται. Τώρα βέβαια, στήνονται σχεδόν στην «ουρά» υπουργοί, βουλευτές, πολιτικοί και πολιτευτές για να εκφράσουν τα φιλοζωικά αισθήματα που μέχρι προχθές (δεν) είχαν. Δίνουν και παίρνουν οι βαρύγδουπες δηλώσεις ανθρώπων που μέχρι το καλοκαίρι δεν είχαν αναρωτηθεί τι συμβαίνει μ’ αυτά τα πλάσματα.
Εξ ου και το αλαλούμ των τελευταίων ημερών, παρά τη δέσμευση και τη διαβεβαίωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά, για τη μεταφορά της αρμοδιότητας αποκλειστικά στο υπουργείο Εσωτερικών, κατ’ επέκταση στον αρμόδιο υφυπουργό για την Τοπική Αυτοδιοίκηση Θεόδωρο Λιβάνιο, και για τη σύνταξη ενός νέου σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Ενός πλαισίου που θα θέτει τους δήμους προ των ευθυνών τους, αφού πριν τους έχει δώσει τα κατάλληλα εργαλεία με την κατάλληλη εποπτεία, που δεν θα βλέπει «δράκους» σε δήθεν κυκλώματα εμπορίας αδεσπότων στο εξωτερικό προς πώληση σε οίκους ανοχής ζώων ή σε εργαστήρια πειραμάτων ή σε εργοστάσια παραγωγής αλλαντικών(!), που δεν θα μπλοκάρει υιοθεσίες, που δεν θα καταδικάζει τα σκυλιά να ξεψυχάνε αλυσοδεμένα σε κλουβιά παράνομων δημοτικών κυνοκομείων που προσβάλλουν κάθε έννοια πολιτισμού και ανθρωπιάς, που δεν θα ποινικοποιεί τη φιλοζωία.
Δεν είναι τυχαίο που τόσο επίμονα η συντριπτική πλειονότητα των φιλοζωικών οργανώσεων ζητάει τη μεταφορά της αρμοδιότητας από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο υπουργείο Εσωτερικών. Είναι –πλην όλων των άλλων– και ζήτημα συμβολισμού, δείχνει ότι τα ζώα συντροφιάς ανήκουν στην κοινωνία μας, ότι δεν είναι πλέον είδη προς εκμετάλλευση (όπως, δυστυχώς, παραμένουν τα παραγωγικά ζώα), αλλά μέρος του δικού μας πολιτισμού. Αποτελούν κομμάτι του παζλ της νέας κοινωνικής μας δομής, δεν είναι ούτε εξορισμένα, ούτε ανεπιθύμητα, ούτε η διαχείριση των ζώων συντροφιάς αποτελεί πρωτίστως υγειονομικό ζήτημα, αλλά κοινωνικό ζήτημα. Ο σεβασμός σε κάθε μορφή ζωής είναι πολιτισμός, ουσιαστικός και καθημερινός. Οι σκύλοι και οι γάτες, πλάσματα που ο άνθρωπος εξημέρωσε εδώ και χιλιάδες χρόνια, δυστυχώς είχαν γίνει ο σάκος του μποξ. Οχι πια. Από εδώ και στο εξής, το νέο πεδίο αρένας θα αφορά την περαιτέρω κατοχύρωση των δικαιωμάτων όλων των ζώων, μια επανάσταση ιδεών που έχει ήδη αρχίσει μέσα στην ελληνική κοινωνία και πολύ σύντομα θα κορυφωθεί και στην πολιτική ζωή του τόπου. Κάποια μέρα, όχι πολύ μακριά, η ανθρωπότητα θα αναλογίζεται τα εγκλήματα που διέπραξε κατά των ζώων και θα απορεί. Αυτή η μέρα δεν θα αργήσει.
Σταματίνα Σταματάκου,
δημοσιογράφος και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των ζώων.
15/11/2020