Απρόβλεπτη η επόμενη ημέρα με Άγκυρα.

Ουδείς αποκλείει την πιθανότητα οι προκλήσεις να κλιμακωθούν όχι πια με έρευνες, αλλά με απόπειρα γεώτρησης εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας (Φωτ. REUTERS / Murad Sezer)

  Απρόβλεπτη η επόμενη ημέρα με Άγκυρα.
  
Με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 10ης Δεκεμβρίου να αποτελεί πλέον ένα ορόσημο ενδεικτικό μόνον της αναποφασιστικότητας της Ε.Ε. να βάλει οριστικό φρένο στην τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, η Αθήνα στρέφει  τώρα το βλέμμα στις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Αν και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε ικανοποιημένος με την αναφορά σε μια σειρά από πιθανές κυρώσεις (όπως η σαφής υπόνοια περί τελωνειακής ένωσης, με τον όρο «trade»), αλλά και τη ρητή εντολή προς τον ύπατο εκπρόσωπο της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ έως τη Σύνοδο του Μαρτίου, είναι απολύτως σαφές  ότι οι Ευρωπαίοι προτίμησαν να δουν πώς πρόκειται να αντιμετωπίσουν την Τουρκία οι ΗΠΑ, από τις 20 Ιανουαρίου 2021 και έπειτα, όταν ο Τζο Μπάιντεν ορκιστεί ως ο νέος, 46ος πρόεδρος της μεγάλης χώρας. Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα, η ταχεία κύρωση του νομοσχεδίου για τον αμυντικό προϋπολογισμό από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, που προβλέπει κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την προμήθεια των S-400, προετοιμάζει για ένα χρονικό διάστημα αναταράξεων στις σχέσεις Αγκυρας – Ουάσιγκτον. 

Για την Αθήνα όλα αρχίζουν και τελειώνουν με τη στάση που θα τηρήσει τελικά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αν, δηλαδή, ο πρόεδρος της Τουρκίας τηρήσει μια εποικοδομητική στάση, αποφεύγοντας τις έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, ή αν προχωρήσει σε επανάληψη των τεχνασμάτων του Οκτωβρίου με επιστροφή στο ερευνητικό πρόγραμμα της ΤΡΑΟ. Πρόκειται, δηλαδή, κατά κύριο λόγο για ζήτημα αξιοπιστίας της Τουρκίας. Εως αυτή τη στιγμή ο κ. Ερντογάν κάνει μια επίθεση γοητείας προς την Ουάσιγκτον και τους Ευρωπαίους, ωστόσο τίποτε δεν υποδηλώνει, με βάση την πρόσφατη εμπειρία, ότι συνδέει την εξομάλυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ ή την Ε.Ε. με τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών.

Βάσει αυτών των δεδομένων και παραδοχών, τα κύρια σενάρια που αντιμετωπίζει η Αθήνα αυτήν τη στιγμή είναι τα εξής:

• Το πρώτο και πλέον θετικό σενάριο είναι η Τουρκία να απόσχει μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου από τις έρευνες, ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος που θα επιτρέψει την επανάληψη των διερευνητικών επαφών. Για την Αθήνα είναι προφανής η προσπάθεια, αφενός, να έχει περάσει επαρκής χρόνος από την αποχώρηση του «Ορούτς Ρέις» (29 Νοεμβρίου), αφετέρου προκειμένου στις ΗΠΑ να έχει εγκατασταθεί νέα κυβέρνηση, με καθαρό ορίζοντα, δίχως τα απρόβλεπτα επεισόδια της μεταβατικής περιόδου. Υπενθυμίζεται ότι στην πρώτη μεσολαβητική απόπειρα του Βερολίνου, τον περασμένο Ιούλιο, το μορατόριουμ ερευνών είχε συμφωνηθεί επί της αρχής από Αθήνα και Αγκυρα, έως ότου ο κ. Ερντογάν το παραβιάσει με πρόσχημα τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου.

• Το δεύτερο σενάριο αφορά την πιθανότητα επιστροφής του «Ορούτς Ρέις» στην περιοχή ανάμεσα στη Ρόδο και στο Καστελλόριζο (γενικά, ανατολικά του 28ου μεσημβρινού) για επανάληψη ερευνών. Με βάση τον τουρκικό σχεδιασμό και τις ανακοινώσεις, ενημερώσεις (κλειστές και ανοιχτές) που έχουν γίνει στην Αγκυρα και είναι, βέβαια, εις γνώσιν και των Αθηνών, στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής όπου δραστηριοποιήθηκε σε δύο φάσεις το «Ορούτς Ρέις» από τον περασμένο Αύγουστο έως και τις 29 Νοεμβρίου (συνολικά 82 ημέρες) πραγματοποιήθηκαν έρευνες δύο (2D) αλλά και τριών διαστάσεων (3D). Κατά την Αθήνα, έρευνες δεν έχουν γίνει, ωστόσο οι αρμόδιοι παρακολουθούν τους τουρκικούς ισχυρισμούς προκειμένου να αντιληφθούν ποια μπορεί να είναι η επόμενη κίνηση της Αγκυρας. Με βάση, λοιπόν, αυτούς τους ισχυρισμούς, το «Ορούτς Ρέις» μπορεί να επιστρέψει σε κάποια από τις περιοχές όπου έχει πραγματοποιήσει μόνο δύο διαστάσεων, προκειμένου να προχωρήσει στο επόμενο βήμα, τις τρισδιάστατες.

• Το τρίτο και πλέον σοβαρό σενάριο είναι η πιθανότητα αποστολής πλωτού γεωτρύπανου σε κάποια από τις περιοχές που ήδη έχουν σαρωθεί από τα ερευνητικά πλοία της ΤΡΑΟ. Οπως έχει αποκαλύψει η «Κ» από τις 22 Οκτωβρίου, οι αρμόδιοι στην Αθήνα εκτιμούν πως η περιοχή που συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες για μια τέτοια κίνηση είναι η περιοχή στο τριεθνές, που περιλαμβάνει υφαλοκρηπίδα Ελλάδας, Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπενθυμίζεται πως εκεί είχαν γίνει έρευνες τριών διαστάσεων από το «Μπαρμπαρός» (Οκτώβριος 2018 – Φεβρουάριος 2019), σε μια περιοχή που περιλάμβανε και 600 τετραγωνικά χιλιόμετρα ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Με βάση, βέβαια, τον τουρκικό ισχυρισμό περί τρισδιάστατων ερευνών ακόμη και στις περιοχές όπου κινήθηκε το «Ορούτς Ρέις» μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου 2020, ουδείς αποκλείει μία ακόμη πιο προκλητική απόφαση εκ μέρους της Αγκυρας για γεωτρήσεις κάπου στα νότια του συμπλέγματος του Καστελλόριζου. Το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» είναι αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Τασουτσού, απέναντι από την κατεχόμενη Καρπασία, ενώ οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ, περί συνέχισης του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος, κρατούν την Αθήνα σε ετοιμότητα.

Η πίεση στην Κύπρο

Δυστυχώς, η πίεση αναμένεται να παραμείνει αμείωτη προς την Κυπριακή Δημοκρατία, κάτι που κατέστησε σαφές στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ο πρόεδρος της χώρας, Νίκος Αναστασιάδης. Ο κ. Ερντογάν, με την επίσκεψή του στα Κατεχόμενα, την απόφαση για αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου των Βαρωσίων προς όφελος του κατοχικού καθεστώτος, αλλά και τη σταθερή συνέχιση των ερευνών που πραγματοποιούνται εντός της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, εκπέμπει ένα σήμα απόλυτης αδιαλλαξίας, πρακτικά ακυρώνοντας οποιαδήποτε ελπίδα για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Η εκστρατεία για το εμπάργκο όπλων

Η Αθήνα πρόκειται επίσης να επιμείνει στην αργή αλλά επίμονη και εκτεταμένη εκστρατεία που έχει αρχίσει, προκειμένου να ενημερώσει τους Ευρωπαίους (κόμματα και κοινή γνώμη) για την ανάγκη επιβολής εμπάργκο στην εξαγωγή επιθετικών όπλων προς την Τουρκία. Ο κ. Μητσοτάκης, γνωρίζοντας εκ προοιμίου ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν μπορεί να λάβει τέτοιες αποφάσεις, έθιξε ως ζήτημα αρχών την επιβολή εμπάργκο σε επιθετικά όπλα, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναντίον ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε., έχοντας, βέβαια, κατά νου, κυρίως τα γερμανικής τεχνολογίας υποβρύχια τύπου Τ-214 και το ισπανικής σχεδίασης ελικοπτεροφόρο «Αναντολού». Στην περίπτωση του Βερολίνου, έπειτα και την περιοδεία εκεί του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, φαίνεται ότι σταδιακά υπάρχει κατανόηση του προβλήματος, μάλιστα με προμετωπίδα τους «Πράσινους», οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα θα είναι το φθινόπωρο του 2021 εκ των κυβερνητικών εταίρων του CDU/CSU, στο παραδοσιακά συνεργατικό γερμανικό σύστημα.

Βασίλης Νέδος


14.12.2020  


ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ           


Φωτ.REUTERS/Tom Brenner/File Photo

S-400: Κυρώσεις κατά Τουρκίας ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ  

Την επιβολή κυρώσεων κατά της Άγκυρας για τους S-400 ανακοίνωσε η Ουάσιγκτον το βράδυ της Δευτέρας. Οι κυρώσεις επιβάλλονται στον πρόεδρο της διεύθυνσης αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας (SSB), Ισμαϊλ Ντεμίρ και κατά τριών ακόμη μελών του οργανισμού.  Επίσης, περιλαμβάνουν απαγόρευση έκδοσης από τις ΗΠΑ αδειών εξαγωγών και εξουσιοδοτήσεων στην SSB.

Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, αναφέρει: «Παρά τις προειδοποιήσεις μας, η Τουρκία προχώρησε με την αγορά και τη δοκιμή του συστήματος των S-400 από τη Ρωσία. Οι σημερινές κυρώσεις αποδεικνύουν ότι οι ΗΠΑ θα εφαρμόσουν πλήρως τον νόμο «Αντιμετώπισης των εχθρών της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA). Δεν θα ανεχθούμε σημαντικές συναλλαγές με τον αμυντικό τομέα της Ρωσίας». 

Σε δήλωσή του, ο ίδιος καλεί την Τουρκία να επιλύσει άμεσα το ζήτημα των S-400 σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντας παράλληλα την Αγκυρα πολύτιμο σύμμαχο και σημαντικό περιφερειακό εταίρο. Προσθέτει ακόμη πως η Ουάσιγκτον επιδιώκει να συνεχίσει τη συνεργασία στον αμυντικό τομέα. 

Αναλυτικά η δήλωσή του Μάικ Πομπέο:  

«Οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές στην Τουρκία, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο και σε πολλές περιστάσεις ότι η αγορά του συστήματος S-400 θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια της αμερικανικής στρατιωτικής τεχνολογίας, καθώς και του προσωπικού της και θα παρείχε σημαντικά κεφάλαια στο ρωσικό αμυντικό τομέα, καθώς και πρόσβαση των Ρώσων στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και την αμυντική βιομηχανία. 

Η Τουρκία, ωστόσο, αποφάσισε να προχωρήσει στην προμήθεια και τη δοκιμή των S-400, παρότι υπήρχαν διαθέσιμες εναλλακτικές, τα διαλειτουργικά συστήματα του ΝΑΤΟ, ώστε να ικανοποιήσει τις αμυντικές της απαιτήσεις. Η απόφαση αυτή έθεσε εκτός την Τουρκία από το παγκόσμιο πρόγραμμα ανάπτυξης των F-35. 

H σημερινή απόφαση στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι οι ΗΠΑ θα εφαρμόσουν πλήρως την CAATSA και δεν θα ανεχθούν σημαντικές συναλλαγές με τις υπηρεσίες άμυνας και πληροφοριών της Ρωσίας. Καλώ επίσης την Τουρκία να επιλύσει άμεσα το ζήτημα των S-400 σε συντονισμό με τις ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι πολύτιμος σύμμαχος και σημαντικός περιφερειακός εταίρος ασφάλειας για τις ΗΠΑ και θέλουμε να συνεχίσουμε την εδώ και δεκαετίες παραγωγική συνεργασία μας στον τομέα της άμυνας, αφαιρώντας το εμπόδιο της κατοχής των S-400 από την Τουρκία, όσο το δυνατόν συντομότερα». 

«Ξεκάθαρο μήνυμα στον Ερντογάν»

Ο γερουσιαστής των Δημοκρατικών Κρις βαν Χόλεν προέβη τη Δευτέρα σε ανακοίνωση σχετικά με την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

Ο γερουσιαστής είχε ασκήσει επανειλημμένα πιέσεις στην κυβέρνηση προκειμένου να λάβει την απόφαση για αυτές τις κυρώσεις.

«Αυτά τα μέτρα στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον Ερντογάν: δεν θα του επιτρέψουμε να υπονομεύσει την εθνική μας ασφάλεια και αυτή των πιστών μας συμμάχων στο ΝΑΤΟ, χωρίς συνέπειες. Θα συνεχίσω να εργάζομαι για να διατηρηθούν οι πιέσεις προς την Τουρκία προκειμένου να τηρήσει τις υποχρεώσεις της σε ό,τι αφορά την ασφάλεια όλων των μελών της Συμμαχίας», αναφέρει μεταξύ άλλων. 

Με αντίποινα απειλεί η Άγκυρα

Άμεση ήταν η αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ, που σε ανακοίνωσή του, αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως «η Τουρκία, θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα εναντίον αυτής της απόφασης». 

Κάνει δε λόγο, χαρακτηριστικά, για «ανάλογη απάντηση, όπως και όποτε κρίνει σκόπιμο», προσθέτοντας πως «δεν θα διστάσει να λάβει τα μέτρα που θεωρεί απαραίτητα για τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας». 


14/12/2020




    ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ