Ημερολόγιο κορωνοϊού, 30 Ιανουαρίου 2021.
Ημερολόγιο κορωνοϊού, 30 Ιανουαρίου 2021:
και έγκριση στην ΑΖ/Οξφόρδη με αστερίσκους, και επιτυχημένο εμβόλιο J&J μίας δόσης- με αστερίσκους, και εντυπωσιακό εμβόλιο Novavax με αστερίσκους Νοτίου Αφρικής, και αισιόδοξα επίσημα στοιχεία από το Ισραήλ με αστερίσκους, και όμορφες ανακοινώσεις από τα μονοκλωνικά με αστερίσκους, και κολχικίνη με (πολλούς) αστερίσκους:
1. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έδωσε το ΟΚ για την χρήση του εμβολίου της AstraZeneca/Οξφόρδης, με αστερίσκους, πολλούς: Κατ' αρχάς υπολόγισε εκ νέου την αποτελεσματικότητα, στο 59,5%. Δεύτερον, υπογράμμισε την έλλειψη στοιχείων για τους άνω των 55, αλλά κι εκεί έδωσε ΟΚ, βάσει των έμμεσων στοιχείων των πρώτων φάσεων. Είναι μια οριακής τυπικότητας πρακτική αυτή εδώ που τα λέμε, ενδεικτική της κρισιμότητας της κατάστασης: οπότε, ανεξάρτητα με το τι λέει ο ΕΜΑ, μήπως πρέπει να σχεδιάσουν οι αρχές (της ΕΕ;, κάθε χώρας ξεχωριστά;) σε ποιον θα χορηγηθεί αυτό το εμβόλιο, μήπως πρέπει να πάει σε μικρότερες ηλικίες. Τρίτον, ως μεσοδιάστημα μεταξύ των δύο δόσεων δίνεται 4-12 εβδομάδες (οπότε όλοι θα πάνε στις 12 εβδομάδες...). Όσον αφορά την σύγκρουση ΑΖ/ΕΕ, δύο έχω να πω: i. η κατάσταση είναι ενδεικτική της έλλειψης αντανακλαστικών της ΕΕ (εξαρτήθηκε από ένα εμβόλιο που από τον Ιούλιο είχε δώσει αστερίσκους και θεματάκια στις μελέτες του). ii. ανεξαρτήτως της όποιας ανακολουθίας της εταιρείας, ΔΕΝ φταίει αυτό στην ΕΕ, ο σχεδιασμός της δεν άλλαξε δα και πολύ: Αν υπολόγιζε αρχικά η Ευρώπη 80 εκατομμύρια δόσεις για 40 εκατομμύρια άτομα (μιας και μιλούσαμε για δεύτερη δόση στις 4 εβδομάδες), τώρα μιλάμε για 32 εκατομμύρια δόσεις για ισάριθμα άτομα (καθώς στις 12 εβδομάδες που θα πάει η 2η δόση, θα έχουν αλλάξει πολλά, και το πιθανότερο, το λέω από τώρα, είναι πως θα είναι άλλου εμβολίου η 2η δόση- ήδη τρέχει η δοκιμή με συνδυασμό με το Sputnik, άρχισαν πειράματα για συνδυασμό με πειραματικό mRNA εμβόλιο του Imperial College, το ψάχνουν αλλιώς, σαφέστατα). Είναι καλό να το έχουμε αυτό το εμβόλιο; Σαφέστατα, το 59% είναι καλύτερο του 0%: Ως οπαδός της ΑΕΚ κατ' αντιστοιχία, άμα μου φέρουν για τερματοφύλακα τον συνταξιούχο Σορεντίνο, δεν θα παραπονεθώ, τέτοια ώρα, τέτοια λόγια.
2. Ανακοινώσεις από το πολυαναμενόμενο εμβόλιο μίας δόσης της Janssen/ Johnson & Johnson (τεχνολογία ίδια με της AZ/Οξφόρδης και το Sputnik, που παρεμπιπτόντως ακόμη μας χρωστά νέα δημοσίευση): ΔΕΝ έχει αριθμούς το δελτίο τύπου, μόνο ποσοστά, εντυπωσιακά μεν, με κάνει λίγο επιφυλακτικό η κρυπτικότητα δε της ανακοίνωσης. Αποτελεσματικότητα 66% με μία δόση (επηρεάζει αρνητικά η ελαττωμένη αποτελεσματικότητα στους συμμετέχοντες της Νοτίου Αφρικής- κάνει άσχημη δουλειά η μετάλλαξη), αλλά 85% στην πρόληψη βαριάς νόσου που με τον καιρό, στις 7 εβδομάδες, φτάνει σχεδόν το 100%. Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ως αναφέρεται, και είχαν πολλούς άνω των 65 στις δοκιμές. Ωραία ακούγονται όλα αυτά, ΑΝ δούμε και τους αριθμούς. Εύχρηστο στην διακίνηση και πιθανώς ήσυχο σε παρενέργειες εμβόλιο. Αυτό που έμμεσα συνάγεται είναι ότι δεν προστατεύει καλά από ήπιας/ μέτριας βαρύτητας νόσο- μόνο έτσι βγαίνουν τα ποσοστά. Αλλά όπως είπε κάποιος, αν με ένα εμβόλιο, αντί να πας ΜΕΘ, απλά βήχεις, πανηγυρίζουμε. Αφού δούμε τους αριθμούς όμως. Λογικά θα χρησιμοποιηθεί πολύ στην Ευρώπη τον Απρίλιο. Αίσθησή μου; Με δύο δόσεις θα είναι το τέλειο εμβόλιο (τρέχει και τέτοια μελέτη). Ως οπαδός της ΑΕΚ κατ' αντιστοιχία, και με ένα κεντρικό αμυντικό υψηλής κλάσης θα πανηγυρίσω (αλλά με δύο θα είναι τέλεια).
3. Αποτελέσματα και από τη Novavax, άλλη τεχνολογία, φτιάχνουν την πρωτεΐνη (σε κύτταρα εντόμων- θα ξυπνήσει ο Τζεφ Γκόλντμπλουμ στην Μύγα μέσα μας, τι μας κρύβουν! 🙂 ), την προσδένουν στο ανοσοενισχυτικό τους, δύο δόσεις, η δεύτερη σε 3 εβδομάδες. Εξαιρετικότατο αποτέλεσμα το 89,3% στην πρόληψη νόσου (το μεταλλαγμένο "βρετανικό" στέλεχος ελάχιστα πιο ανθεκτικό, ασήμαντα), αλλά δοκιμάστηκε και στη Νότιο Αφρική και το εκεί μεταλλαγμένο στέλεχος αποδείχτηκε πρόβλημα: 60% αποτελεσματικότητα, αν και μικρό το δείγμα, στατιστικά ασαφούς σημασίας (49% σε άτομα με HIV- κάποτε πρέπει να αναφερθούμε στις αδιανόητες, τραγικές παραμέτρους του HIV στην χώρα αυτή). Υπογραμμίζει όμως ότι πρέπει εδώ και τώρα να περιοριστεί ασφυκτικά η συγκεκριμένη μετάλλαξη (και πιθανώς η συγγενής εκ Βραζιλίας), εφόσον πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι ενδέχεται να ελαττώνει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων (οπότε ίσως και της Sinovac στην βραζιλιάνικη μελέτη να πήγε μέτρια επειδή έπεσε στην μετάλλαξη;). Η ΕΕ έχει προσυνεννόηση (αλλά όχι συμφωνία) για 100 εκατομμύρια δόσεις από τη Novavax, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Βρετανία έχουν εξασφαλίσει αναλογικά μεγάλες ποσότητες, και οι ΗΠΑ κάποιες. Ως οπαδός της ΑΕΚ κατ' αντιστοιχία, θα χαρώ να κλείσω με μεταγραφή έναν εξαιρετικό πλάγιο αμυντικό για το καλοκαίρι.
4. Προδημοσίευση από το Ισραήλ, ο σύνδεσμος στο πρώτο σχόλιο, για τα αποτελέσματα από την πρώτη δόση του εμβολίου της Pfizer/BioNTech- τα πρώτα στοιχεία από φάση IV ουσιαστικά: Παρακολούθηση εκατοντάδων χιλιάδων εμβολιασμένων, μετά την 12η ημέρα παρατηρήθηκε ελάττωση των νέων θετικών κατά 51,4%- εκεί στην 18η ημέρα αρχίζει η διαφορά. Η ελάττωση παρατηρήθηκε μάλιστα σε εποχή που στην κοινότητα είχε αύξηση. Προσοχή, μιλάμε για ελάττωση των νέων θετικών, που περιλαμβάνει προφανώς και ασυμπτωματικούς. Σήμα δηλαδή ότι πρέπει να αισιοδοξούμε πως θωρακίζει το εμβόλιο (και δεν θα κολλάς για να μεταδίδεις), αλλά μέχρι να αποδειχθεί συμπεριφερόμαστε σα να μην θωρακίζει. Σήμα σαφές επίσης ότι για το συγκεκριμένο εμβόλιο οφείλουμε να τηρήσουμε το χρονικό διάστημα των 21 ημερών μεταξύ των δύο δόσεων. Να μην μείνουμε στο 51%. Υπάρχουν κι εδώ ερωτηματικά βέβαια, ήταν ελεύθερη η πρόσβαση σε μοριακό έλεγχο, χωρίς ιατρική παραπομπή, αλλά δεν γνωρίζουμε πόσο όμοια ήταν η πρακτική στα δύο χρονικά διαστήματα. Εξακολουθούμε να κοιτάζουμε το Ισραήλ όμως, ο Φεβρουάριός του θα είναι το μέλλον μας. Και για όσους προτάθηκε ο εμβολιασμός και αρνήθηκαν (υγειονομικοί, επιλαχόντες των σωμάτων ασφαλείας και του στρατού, ηλικιωμένοι που δεν τους άφησαν τα παιδιά τους ή η γειτόνισσα), ας το σκεφτούν ξανά. Ειδικά παππούδες και γιαγιάδες, έτσι θα δουν νωρίτερα με ασφάλεια τα εγγόνια τους.
5. Άρα πού βρισκόμαστε; ΘΑ έχουμε πολλά εμβόλια. Και με την ενεργοποίηση της γραμμής παραγωγής εμβολίου της Pfizer/BioNTech και από τη Novartis και την Sanofi, θα ρυθμιστεί η ροή. Σαφώς και δεν θα είναι όλα τα εμβόλια ίδια, αλλά συγκρίσεις δεν μπορούν να γίνουν επαρκώς- άλλοι στόχοι, άλλες μετρήσεις. Τον Απρίλιο θα εμβολιάζουμε πολύ, το καλοκαίρι θα εμβολιάζουμε μαζικά. Αλλά μέχρι τότε; Πώς βγαίνει ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος; Με το "βρετανικό" στέλεχος να έχει εξαπλωθεί (ΚΑΙ στην Ελλάδα, όταν το ψάχνουμε), με την μεταδοτικότητά του να είναι τεκμηριωμένα υψηλότερη (ΚΑΙ στην Ελβετία δίνουν αύξηση του R0 κατά 35% εξαιτίας του στελέχους), αλλά και με μια υποψία επαγωγής βαρύτερης νόσου (το φοβάται το NERVTAG, και το συγκεκριμένο ξέρει τι λέει). Και με το "νοτιοαφρικανικό" και το "βραζιλιάνικο" στέλεχος να απειλούν να αδρανοποιήσουν κάποια εμβόλια (ακόμη και της Novavax πιθανώς επηρεάστηκε, που είχε σπάσει ρεκόρ σε ύψη εξουδετερωτικών αντισωμάτων στις πρώτες δοκιμές), να "καίνε" εν μέρει μονοκλωνικά (βλέπε πιο κάτω), πρέπει τώρα να καταλάβουμε ότι βρισκόμαστε σε μια φάση ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ κρίσιμη από αυτή του περασμένου Μαρτίου. Μόνοι μας το καταφέραμε.
6. Στην προχθεσινή συνεδρίαση του ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) έγινε ανακεφαλαίωση των παρενεργειών των mRNA εμβολίων, με χορήγηση τουλάχιστον μίας δόσης σε περισσότερα από 21 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ. 50 περιστατικά αναφυλαξίας για την Pfizer/BioNTech (1 στους 200.000 εμβολιασμούς), 21 για την Moderna (περίπου 1 στους 350.000 εμβολιασμούς). Της Moderna ήταν ΟΛΑ σε γυναίκες! (και 94% στην Pfizer), 80-86% ιστορικό αλλεργιών, 24% ιστορικό αναφυλαξίας. Το εμβόλιο της Moderna πάντως φαίνεται να κάνει σοβαρότερες αναφυλαξίες σε σχέση με το άλλο, με βάση μια δημοσίευση στο MMWR, όπου αναφέρεται ότι κάποια άτομα χρειάστηκαν ΜΕΘ και διασωλήνωση (αλλά πήγαν καλά). Στο ACIP ανακοινώθηκαν και στοιχεία νοσηρότητας εμβολιασμένων σε σχέση με πληθυσμό σύγκρισης που δεν έχει εμβολιασθεί, και κατέδειξαν πως διάφορα συμβάντα υγείας στους εμβολιασμένους παρατηρούνται σε μεγέθη αναμενόμενα ή σπανιότερα (από έμφραγμα μέχρι πάρεση προσωπικού και σκωληκοειδίτιδα). Όταν έχεις εμβολιάσει 21 εκατομμύρια, περιλαμβανομένων πολλών ηλικιωμένων, αναμενόμενα κάποιοι θα πεθάνουν, άσχετα με το εμβόλιο. Το είδαν και αυτό στο ACIP (σύνδεσμος για τις παρουσιάσεις στο πρώτο σχόλιο), τόσο για οίκους ευγηρίας όσο και για αιφνίδιους θανάτους στην κοινότητα, και με πληρέστατο και αναλυτικότατο τρόπο κατέδειξαν την απουσία σχέσης με τον εμβολιασμό (οπότε, την επόμενη φορά που θα ακούσει κανείς φήμες "Νορβηγίας", να σκεφτεί πρώτα: για παράδειγμα, στις ΗΠΑ θα ανέμενε κανείς, βάσει στατιστικής των προηγούμενων ετών, να έχει στον ένα μήνα μετά τον εμβολιασμό 168 αιφνίδιους θανάτους στην κοινότητα, στον πληθυσμό που εμβολιάσθηκε. Τόσους είχε κάθε χρόνο. Λιγότερους είχε τώρα).
7. Μονοκλωνικά: σωρεία δελτίων τύπου και μια δημοσίευση. Η Eli Lilly ανακοίνωσε θετικότατα στοιχεία από το δικό της κοκτέιλ μονοκλωνικών (το οποίο όμως χρησιμοποιεί 4πλάσια δόση από το πρώτο, το αδειοδοτημένο)- βοήθησε στην ελάττωση των νοσηλειών και των θανάτων σε άτομα υψηλού κινδύνου με πρόσφατη διάγνωση SARS-CoV-2 (το κοκτέιλ βοήθησε και στην ελάττωση του ιικού φορτίου σε πρόσφατη δημοσίευση στο JAMA). Εξαιρετική ήταν και η απόδοση του μεμονωμένου μονοκλωνικού της σε προληπτική χορήγηση σε διαμένοντες και εργαζόμενους σε οίκους ευγηρίας (σε 6πλάσια δόση όμως σε σχέση με την αδειοδοτημένη- τα σημειώνω αυτά γιατί αντίστοιχα ελαττώνεται σημαντικά η διαθεσιμότητα). Η Regeneron έδωσε το δικό της κοκτέιλ προληπτικά σε άτομα που είχαν κρούσμα στο σπίτι τους και είδε εξίσου θετικά αποτελέσματα (πλήρης πρόληψη νόσου, κάποιες ασυμπτωματικές μεταδόσεις χαμηλότερου ιικού φορτίου). Ευχάριστα όλα με δύο αστερίσκους: την προαναφερθείσα διαθεσιμότητα (και το να παραγγείλω δεν σημαίνει ότι τα πήρα κιόλας), και κυρίως την επίδραση των μεταλλάξεων: είναι ήδη δεδομένο ότι το πρώτο μονοκλωνικό της Eli Lilly (αυτό που έχει αδειοδοτηθεί προσωρινά στις ΗΠΑ) ακυρώνεται από μεταλλάξεις στο 484, άρα από τη "νοτιοαφρικανική" και την "βραζιλιάνικη" μετάλλαξη, οι οποίες επηρεάζουν και το ένα σκέλος του κοκτέιλ της Regeneron. Είναι πολύ πιο εύκολο να ακυρώσει μια μετάλλαξη ένα μονοκλωνικό, παρά ένα εμβόλιο. Πολύ σωστά αναφέρει η Regeneron στο δελτίο τύπου της ότι τα μονοκλωνικά μπορούν ΄να είναι υπερχρήσιμα σε περιπτώσεις που δεν προλαβαίνει να δράσει το εμβόλιο, σε ανοσοκατασταλμένους, σε άτομα στα οποία αντενδείκνυται το εμβόλιο. Και, συμπληρώνω εγώ, θα πρέπει ο χρονισμός τους να λαμβάνει υπόψη τον εμβολιασμό, για να μην τον ακυρώνει.
8. Κολχικίνη: κυκλοφόρησε η προδημοσίευση από τον Καναδά. Έχουμε δει και χειρότερες μελέτες. Αλλά έχει πολλά μεθοδολογικά προβλήματα, πολλές "επιλογές" στο τι θα αναλύσει από όσα συνέλεξε, πρώιμη διακοπή, είναι στατιστικά οριακή, περνά επιδερμικά μια δυσάρεστη για το αποτέλεσμα ανεπιθύμητη ενέργεια (που δεν την θεωρώ σχετιζόμενη, πνευμονική εμβολή, αλλά όχι να το προσπερνά ως πιθανό "play of chance, ας το αφήσουμε"), εν τέλει ώδινεν όρος και έτεκεν...δεν ξέρω, πρέπει να δούμε το συμπληρωματικό υλικό που δεν το βρήκα. Αλλά σίγουρα δεν αντιστοιχεί στους διθυράμβους της περασμένης εβδομάδας. Μέχρι τότε, μπορούμε να λειτουργήσουμε με βάση την αθωότητα της ουσίας (πέραν των ήπιων διαρροιών και κάποιων αλληλεπιδράσεων), και να εκμεταλλευτούμε το όποιο πιθανό όφελος όπως αναδείχθηκε και στην ελληνική μελέτη. Χωρίς να περιμένουμε μαγικές λύσεις (που τόσο κυκλοφόρησαν αυτή την εβδομάδα).
9. O Max von Sydow στην εικόνα, από την μεταφορά του Extremely Loud and Incredibly Close του Jonathan Safran Foer- την καθηλωτική μελέτη της απώλειας, στην οποία καλό θα ήταν να μην βρούμε παραλληλισμούς τώρα κοντά.. (Η ταινία ξένισε κάποιους, την αγαπώ εξίσου με το βιβλίο)
Γιώργος Παππάς
30/1/2021
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Η μελέτη από το Ισραήλ, με 51% αποτελεσματικότητα στον γενικό πληθυσμό μετά την 1η δόση: The effectiveness of the first dose of BNT162 b 2 vaccine in reducing SARS-CoV-2 infection 13-24 days after immunization: real-world evidence
Οι παρουσιάσεις από το ACIP, ειδικά σημαντική η παρουσίαση 6: Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) Presentation Slides: January 27, 2021 Meeting: Coronavirus Disease (COVID-19) Vaccines
