ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
Το εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας
- επικίνδυνη αστάθεια με προϋποθέσεις ραγδαίων εξελίξεων.
Γκρίζοι Λύκοι - Αδελφοί Μουσουλμάνοι:
Το DNA του Ισλαμοεθνικισμού του Ερντογάν.
Όλο και πιο βαθιά γίνεται καθημερινά η επιρροή που ασκούν στον τούρκο ηγέτη Ταγίπ Ερντογάν δυο ισχυρές ομάδες και ιδεολογικά ρεύματα, το εθνικιστικό ακροδεξιό κίνημα των Γκρίζων Λύκων και οι εκφραστές του πολιτικού Ισλάμ, Αδελφοί Μουσουλμάνοι που συνδέονται όμως πλέον και με ριζοσπαστικά σουνίτικα στοιχεία.
Η σταδιακή μετάλλαξη του Ταγίπ Ερντογάν και του καθεστώτος του είχε αρχίσει πριν το 2016 όταν εγκαταλείποντας τον μέχρι τότε προστάτη του και συνοδοιπόρο του Φετουλάχ Γκιουλέν πέφτει όλο και πιο βαθιά στην αγκαλιά του ακροδεξιού εθνικιστή ηγέτη Ντεβλέτ Μπαχτσελί και ταυτίζεται όλο και περισσότερο με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους που μετά την ανατροπή του Μοχάμεντ Μόρσι στην Αίγυπτο βρίσκονται υπό διωγμό στις περισσότερες αραβικές χώρες καθώς θεωρούνται απειλή για τα υπάρχοντα καθεστώτα.
Η συμπόρευση και η ταύτιση πλέον με τον Μπαχτσελί ήταν μονόδρομος για τον Ερντογάν καθώς μόνο ο ακροδεξιός ηγέτης και αρχηγός των Γκρίζων Λύκων μπορούσε να προσφέρει την στήριξη που είχε ανάγκη ο τούρκος ηγέτης προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές και πριν από αυτό για να πετύχει την αλλαγή του Συντάγματος που επέβαλε το Προεδρικό σύστημα. Και όσο μειώνεται η αποδοχή του από την τούρκικη κοινή γνώμη τόσο η εξάρτηση του από τον Μπαχτσελί γίνεται μεγαλύτερη. Όμως η επιλογή του να προχωρήσει τις αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης της Τουρκίας τον έφεραν πιο κοντά στην ακροδεξιά. Ενώ, οι νεοθωμανικές φιλοδοξίες και η υπερεπέκταση την οποία επιδιώκει η Τουρκία συνδυάζονται αρμονικά με την εθνικιστική ακροδεξιά της Τουρκίας που όμως οδηγούν την χώρα πιο μακριά από την Δύση.
Η στήριξη από τον Μπαχτσελί δεν είναι χωρίς κόστος. Μετά το πογκρόμ εναντίον των οπαδών του Φ. Γκιουλέν που είχαν διεισδύσει σε κάθε γωνιά του κρατικού μηχανισμού την αστυνομία, την δικαιοσύνη τον Στρατό και την διοίκηση, οι θέσεις αυτές καλύπτονται σταδιακά από οπαδούς του ΜΗΡ που έτσι ελέγχει σημαντικούς «αρμούς» της εξουσίας.
Και φυσικά οι κατά καιρούς προσπάθειες του Ερντογάν για μεταρρυθμίσεις που θα οδηγούσαν σε συμφιλίωση με τους κούρδους μπήκαν στο ράφι καθώς το ΜΗΡ ρατσιστικό και εθνικιστικό κόμμα δεν θέλει αυτή την συμφιλίωση επιδιώκοντας την υποταγή των κούρδων και την διατήρηση τους ως πολιτών δεύτερης κατηγορίας.
Το ΜΗΡ δεν είναι ένα απλό κόμμα αλλά ένας συρφετός εθνικιστών παντουρκιστών, νονών της μαφίας, ακροδεξιών με βαθιά διασύνδεση φυσικά με τους Γκρίζους Λύκους. Μια οργάνωση με βαρύ παρελθόν που τώρα έχει αρχίσει να γίνεται και πρόβλημα στις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς τα παρατήματα της λειτουργούν ως το μακρύ χέρι της Άγκυρας για την προώθηση του παντουρκισμού και της αποτροπής ενσωμάτωσης των τούρκων και μουσουλμάνων στις κοινωνίες στις οποίες ζουν, αλλά και ως εργαλείο για άσκηση πίεσης εκ των έσω στις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών.
Το έμβλημα τους είναι ο Λύκος, γιατί σύμφωνα με τον μύθο προστάτευσε τους τούρκους που απειλούνταν με εξαφάνιση στην Κεντρική Ασία και τους οδήγησε στην «ελευθερία». Οι Γκρίζοι Λύκοι χαιρετούν σχηματίζοντας το λύκο με τα δάχτυλα τους, το λογότυπο τους δείχνει έναν λύκο να ουρλιάζει μαζί με τα τρία μισοφέγγαρα της οθωμανικής πολεμικής σημαίας.
Η ρατσιστική ιδεολογία τους αποκλείει την ισότητα μεταξύ εθνικοτήτων και θρησκειών. Βασίζεται στις διδαχές του Νιχάλ Ατσίζ, ο οποίος μετά την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας διατύπωσε το δόγμα της «ανωτερότητας της τουρκικής φυλής και όλων των τουρκικών λαών» και την ανάγκη θυσίας για χάρη της. Θεωρία που δεν διαφέρει σε πολλά από τον εθνικοσοσιαλισμό του Χίτλερ.
Ο συνταγματάρχης Αλπασάν Τουρκές, ο οποίος υποστήριζε τον εθνικοσοσιαλισμό, μετέτρεψε αυτή την θεωρία σε πολιτικό κίνημα μετά την απόλυση του από το στρατό το 1961 και ίδρυσε τους γκρίζους λύκους ως παραστρατιωτική οργάνωση. Τα μέλη τους δεσμεύονται σε απόλυτη υπακοή στον «führer» τους.
Οι γκρίζοι λύκοι ονειρεύονται μια μεγάλη τουρκική αυτοκρατορία που θα εκτείνεται από την κεντρική Ασία έως την Αδριατική και ήταν ο Αλπαρσάν Τουρκές, που επινόησε τον όρο «ευρωπαϊκός τουρκισμός»
Το 1978, το ΜΗΡ του Τουρκές ίδρυσε στη Φρανκφούρτη την επίσημη αντιπροσωπία του στο εξωτερικό, την «Ομοσπονδία Τουρκικών Δημοκρατικών Ιδεαλιστικών Ενώσεων στην Ευρώπη» (ADUTDF), από την οποία προέκυψε και η «Ένωση Τούρκο-ισλαμικών Πολιτιστικών Συλλόγων στην Ευρώπη», οργανώσεις με χιλιάδες μέλη, που ευθύνονταν για την απόπειρα δολοφονίας κατά του πάπα Ιωάννη Παύλου Β’.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της υπηρεσίας προστασίας του συντάγματος, υπάρχουν επιπλέον 2.800 σύλλογοι που βρίσκονται ιδεολογικά κοντά στους Γκρίζους Λύκους. Το 2007 στην Φρανκφούρτη, ιδρύθηκε μια οργάνωση - ομπρέλα για όλους τους Γκρίζους Λύκους στην Ευρώπη, η «Ευρωπαϊκή - Τουρκική Συνομοσπονδία» (ATK).
Μαζί με τα τζαμιά που ελέγχονται από την κρατική τουρκική Διεύθυνση Diyanet, οι οργανώσεις αυτές των «Γκρίζων Λύκων» και των «συγγενών» οργανώσεων, αποτελούν εργαλείο άσκησης πολιτικής για τον Ερντογάν όχι πια μόνο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στην Ευρώπη.
Τα ακροδεξιά εθνικιστικά ιδεολογήματα των Γκρίζων Λύκων συμπορεύονται πλέον στην σημερινή Τουρκία με το ιδεολογικό-θρησκευτικό κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων.
Ο ίδιος ο Ερντογάν όλο και περισσότερο υιοθετεί την πολιτική ρητορική και τις τακτικές του Χασάν αλ Μπάννα του ιστορικού ηγέτη της μεγαλύτερης ισλαμικής οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων. Και ο ίδιος προβάλλεται ως ο ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου και των απανταχού καταπιεσμένων μουσουλμάνων
Ο Ερντογάν έχει μακρά προϊστορία με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους το πανισλαμικό, θρησκευτικό πολιτικό και κοινωνικό κίνημα που ο Μπάννα ίδρυσε στην Αίγυπτο το 1928. Ο Ερντογάν από τα ανερχόμενα αστέρια του Νεσμετιν Ερμπακάν της σημαντικότερης προσωπικότητας του ισλαμισμού στην Τουρκία, έζησε την σημαντική στήριξη που προσέφεραν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι από τις χώρες του Κόλπου όταν το κεμαλικό κατεστημένο στην Τουρκία είχε στραφεί εναντίον του γηραιού ισλαμιστή ηγέτη.
Βεβαίως οι σχέσεις του Ερντογάν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους κλονίσθηκαν όταν το κίνημα ήρε την αρνητική θέση εναντίον του Ερντογάν όταν εκείνος εγκατέλειψε τον Ερμπακάν και ίδρυσε το ΑΚΡ το 2001.
Όμως οι συνεχείς εκλογικές νίκες του Ερντογάν και η ενίσχυση που προσέφερε στην Αραβική Άνοιξη αποκατέστησαν τις σχέσεις. Και μετά την ανατροπή Μόρσι στην Αίγυπτο υπολογίζεται ότι αρκετές χιλιάδες στελέχη των Αδελφών Μουσουλμάνων μετακινήθηκαν στην Τουρκία όπου ζουν υπό την προστασία της κυβέρνησης Ερντογάν. Ο οποίος έτσι σταδιακά μετατράπηκε σε άτυπο αρχηγό του κινήματος.
Ο Ερντογάν συνδυάζει την προώθηση των επιδιώξεων του πανισλαμικού κινήματος των Αδελφών Μουσουλμάνων, με τις εθνικιστικές επιδιώξεις της Τουρκίας, κάτι που φυσικά τον φέρει σε αντιπαράθεση με γειτονικές χώρες αλλά και με άλλα κέντρα του μουσουλμανικού κόσμου.
Η Τουρκία αύξησε το εμπόριο με τον μουσουλμανικό κόσμο, διοργανώνει εκδηλώσεις με πανισλαμικό χαρακτήρα, αποκαθιστά οθωμανικά μνημεία σε όλη την Μέση Ανατολή. Έχασε τις σχέσεις με Αίγυπτο, Σ. Αραβία, Εμιράτα, Συρία, αλλά επιχειρεί να ανοίξει άλλους δρόμους.
Στην Λιβύη οι αδελφοί Μουσουλμάνοι της κυβέρνησης GNA του έδωσαν το τουρκολιβυκό Μνημόνιο, που αποτελεί την βάση της «Γαλάζιας Πατρίδας», ενώ τώρα τα κόμματα που ελέγχονται από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους δίνουν πρόσβαση για την ανάπτυξη της επιρροής της Τουρκίας στις χώρες του Μάγκρεμπ.
Και ένα χαρτί για να διαπραγματευθεί απέναντι στην Αίγυπτο και τις μοναρχίες του Κόλπου.
Ο Ερντογάν του 2002 όταν το κόμμα του ΑΚΡ κέρδιζε για πρώτη φορά εκλογές στην Τουρκία, δεν είναι πια ο ίδιος. Και για την μετάλλαξή του αυτή η εξήγηση βρίσκεται ακριβώς στην αλλοίωση του ιδεολογικού του DNA από την όλο και μεγαλύτερη εξάρτησή του από τους Γκρίζους Λύκους και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, που τον οδηγούν πλέον σε αυτό το ιδιότυπο μείγμα τουρκικού αυταρχικού ισλαμοεθνικισμού.
Νίκος Μελέτης
3 Ιανουαρίου 2021
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Το εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας.
Το εσωτερικό μέτωπο της σημερινής Τουρκίας παρουσιάζει μια επικίνδυνη αστάθεια δημιουργώντας προϋποθέσεις ραγδαίων εξελίξεων.
Καθώς πολλές και σημαντικές ενδείξεις οδηγούν πλέον στο συμπέρασμα πως η εποχή Ερντογάν στην Τουρκία έχει αρχίσει την κάθοδο προς την συντριβή, είναι χρήσιμο να θυμηθούμε πως διαμορφώνεται το εσωτερικό μέτωπο το οποίο έχει επιβάλλει μέσα στην Τουρκία ο φαύλος συνασπισμός ισλαμιστών και φασιστών, ο οποίος ελέγχει ασφυκτικά την τουρκική εξουσία.
Οι κυριότεροι παράγοντες που διαμορφώνουν το εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας στις μέρες μας είναι οι εξής:
Οι συνεχείς και ανελέητες διώξεις «αντιφρονούντων» κάθε κατηγορίας μετά το (δήθεν) πραξικόπημα του 2016,
Οι τουρκικές «επεμβάσεις» σε διάφορα σημεία του κόσμου με επώδυνο φόρο αίματος τον οποίο καταβάλλει καθημερινά η μέση τουρκική οικογένεια (η τουρκική ελίτ εξαιρείται σκανδαλωδώς) καθώς και η ακατάσχετη οικονομική αιμορραγία,
Η ραγδαία υποτίμηση της τουρκικής λίρας (40% περίπου από την αρχή του 2020) και η εξανέμιση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Τουρκίας,
Οι αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας από διεθνείς οίκους αξιολόγησης, με την επισήμανση επερχόμενης κρίσης στο τουρκικό ισοζύγιο πληρωμών σε συνδυασμό με την πολιτικά εξαρτημένη άσκηση οικονομικής πολιτικής από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας,
Η τεράστια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών (86% μέσα σε μια δεκαετία),
Ο πληθωρισμός που καλπάζει, επίσημα μεν στο 14%, ανεπίσημα στο διπλάσιο περίπου,
Η ανεργία που σκαρφαλώνει επικίνδυνα, η επίσημη στο 13,4% (για τους νέους στο 26%), η ανεπίσημη πολύ υψηλότερα,
Η σαπίλα, ο νεοπλουτισμός και η προκλητική διαφθορά της κλίκας των παντουρκιστών που ελέγχει την σημερινή Τουρκία, αποτελούν καθημερινή πρόκληση για εκατομμύρια τούρκων πολιτών. Μόνο η συντήρηση του παλατιού και της αυλής του (κατά τον διάσημο Τούρκο μπασκετμπολίστα Ενές Καντέρ-26 Μαρτίου 2020) παρανοϊκού δικτάτορα της Τουρκίας απαιτεί καθημερινά έντεκα εκατομμύρια τουρκικές λίρες,
Η ουσιαστική διάλυση του πάλαι ποτέ ισχυρού στρατού της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ με την φυλάκιση χιλιάδων στρατιωτικών κάθε βαθμού οι οποίοι δεν θεωρούνται «έμπιστοι» του καθεστώτος, με την ταυτόχρονη ανάθεση πρωταγωνιστικού ρόλου σε πληρωμένους μισθοφόρους ιδιωτικών εταιριών, φυσικά «φίλων» του καθεστώτος,
Ο ασφυκτικός έλεγχος της τουρκικής δικαιοσύνης ο οποίος την μετατρέπει σταδιακά σε τυφλό όργανο του καθεστώτος, σε σημείο να φυλακίζονται ακόμα και ανήλικοι με την κατηγορία «εξύβρισης» και «προσβολής» του Ρ.Τ. Ερντογάν,
Ο ψυχρός και μεθοδικός στραγγαλισμός της ελευθερίας του τύπου και του λόγου οδηγούν την Τουρκία στις κορυφαίες θέσεις των χωρών με τους περισσότερους φυλακισμένους δημοσιογράφους σε ολόκληρο τον κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο δημοσιογράφος Τζαν Ντουντάρ (έχει διαφύγει στην Γερμανία) ο οποίος καταδικάστηκε σε 27 χρόνια & 6 μήνες φυλάκιση για «κατασκοπεία» και «τρομοκρατία» επειδή το 2015 αποκάλυψε πως τα φορτηγά της ΜΙΤ προς την Συρία δεν είχαν φάρμακα, αλλά οπλισμό προς τους μαχητές του ισλαμικού κράτους,
Η συστηματική σύλληψη, φυλάκιση ή δολοφονία Κούρδων πολιτικώναλλά και απλών Κούρδων πολιτών, με αόριστες κατηγορίες για «τρομοκρατία». Το μένος του καθεστώτος εναντίον του μόνου τουρκικού πολιτικού κόμματος που δεν γεννήθηκε από την μήτρα των παντουρκιστών (το φιλοκουρδικό ΗDP) κορυφώθηκε με την απαίτηση του Ντεβλέτ Μπαχτσελή, το φασιστικό δεκανίκι του Ερντογάν στην εξουσία, «Να μπει κλειδαριά στην πόρτα του κόμματος HDP με τα δηλητηριώδη παράσιτα!» (11 Δεκεμβρίου 2020) – λίγες μόλις μέρες αργότερα (23 Δεκεμβρίου 2020) εκδόθηκε νέα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την απελευθέρωση του χαρισματικού Σελαχετίν Ντεμιρτάς που σαπίζει στις τουρκικές φυλακές απλά και μόνο επειδή αποτελεί πολιτικό κίνδυνο για το τουρκικό καθεστώς.
Η ασφυκτική και αφόρητη καταπίεση κάθε θρησκευτικής, κοινωνικής η πολιτικής «μειονότητας» η οποία δεν συμφωνεί δουλικά με το καθεστώς,
Το ξεπούλημα της Τουρκίας στο Κατάρ των τριών εκατομμυρίων κατοίκων στην χειρότερη ισοτιμία της τουρκικής λίρας των τελευταίων δεκαετιών. Αμέτρητα ακίνητα και επιχειρήσεις της Τουρκίας αγοράζονται από τους Καταριανούς, από το πάρκο Ιστινίγε, το εργοστάσιο ερπυστριών του τουρκικού στρατού μέχρι τον λιμένα της Αττάλειας έναντι άμεσων οικονομικών ανταλλαγμάτων προκειμένου να αποφευχθεί μια παταγώδης πτώχευση.
Τα μεγάλα σκάνδαλα της οικογένειας που κουκουλώνονται όπως-όπως κάτω από το χαλί (κανένας από τους δύο γιούς του Ερντογάν δεν υπηρέτησε στον τουρκικό στρατό ενώ βρίσκονται, παρέα με γαμπρούς, αδελφές και αξιωματούχους του καθεστώτος, βουτηγμένοι μέχρι τον λαιμό σε οικονομικά σκάνδαλα),
Η παγκόσμια συμφορά του κορονοιού, την οποία υποτίμησαν εγκληματικά οι σοβινιστές της Άγκυρας φθάνοντας τον Δεκέμβριο του 2020 σε (επίσημα) κρούσματα 2 εκατομμυρίων και τον θάνατο 20.000 ανθρώπων, αν και η πραγματικότητα στην Τουρκία είναι πολύ χειρότερη, αφού τώρα πλέον τα ημερήσια κρούσματα δεν καταμετρώνται ακριβώς αλλά «περίπου», με καθημερινή απώλεια εκατοντάδων ανθρώπων.
Οι συμπλοκές μεταξύ βουλευτών μέσα στο τουρκικό κοινοβούλιο και η πρωτοφανής ακύρωση του «βέτο» Αμερικανού προέδρου από την Βουλή των Αντιπροσώπων και την Γερουσία των ΗΠΑ με τεράστια πλειοψηφία η οποία (μεταξύ άλλων) οριστικοποιεί αμετάκλητα σκληρότερες κυρώσεις στην τουρκική πολεμική βιομηχανία, με σοβαρές επιπτώσεις και στην τουρκική οικονομία, συμπληρώνουν την εικόνα του εσωτερικού μετώπου της σημερινής Τουρκίας.
Συμπεράσματα: Το εσωτερικό μέτωπο της σημερινής Τουρκίας παρουσιάζει μια επικίνδυνη αστάθεια δημιουργώντας προϋποθέσεις ραγδαίων εξελίξεων, αμέσως μόλις ξεπεραστεί το «σημείο εξισορρόπησης» (breakevenpoint) το οποίο είναι φανερό πως πλησιάζει επικίνδυνα.
Οι κανονικές «εκλογές» που προγραμματίζονται για το 2023 δεν φαίνεται πως θα αποτελέσουν ομαλή πολιτική λύση στα οξύτατα προβλήματα που συσσωρεύονται τόσο στο εσωτερικό όσο και σε διάφορα σημεία εκτός Τουρκίας με τις μολυσμένες πληγές που δημιούργησαν και συνεχίζουν να δημιουργούν οι νέο-οθωμανικές φαντασιώσεις του καθεστώτος.
Ο συνδυασμός ισλαμιστών και φασιστών που ελέγχει την τουρκική εξουσία δεν φαίνεται διατεθειμένος να την παραδώσει από τον φόβο των συνεπειών που σίγουρα θα υπάρξουν, λόγω του οξύτατου διχασμού της τουρκικής κοινωνίας και της φαύλης διακυβέρνησης.
Η αναμενόμενη ακραία νοθεία του καθεστώτος στις επερχόμενες εκλογές είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορέσει να το κρατήσει στην εξουσία λόγω της ολοένα διογκούμενης λαϊκής αντίδρασης. Οι έρευνες και οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης για πρόθεση ψήφου που καταφέρνουν να δουν το φως της δημοσιότητας, προβλέπουν την πτώση του σημερινού καθεστώτος με πολλούς και διαφορετικούς συνδυασμούς «συμμαχιών».
Η εγκατάλειψη όμως της τουρκικής εξουσίας από τους ισλαμιστές της «Φαμίλιας Ερντογάν» και τους φασίστες των Ντεβλέτ Μπαχτσελή / Ντογού Περιντσέκ / Γκρίζων Λύκων, δεν φαίνεται καθόλου πιθανή - τουλάχιστον χωρίς να χυθεί αίμα…
Λεωνίδας Κουμάκης
Νομικός, Συγγραφέας. Μέλος του International Hellenic Association (IHA)
5/1/2021
2α.
Εκτός ελέγχου ο πληθωρισμός στην “υπερδύναμη” Τουρκία του Ερντογάν.
Στη δίνη του πληθωρισμού, στην οποία βρίσκεται εδώ και καιρό η Τουρκία και στη σοβαρή αποδυνάμωση του τουρκικού νομίσματος αναφέρεται σε σχόλιό της η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt σημειώνοντας: «Πρόκειται για αριθμούς που φαίνονται εν πρώτοις παράλογοι. Η τουρκική Κεντρική Τράπεζα είχε υπερδιπλασιάσει τα βασικά επιτόκια από τον Μάιο σε μια προσπάθεια να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό. Από τον Μάιο έχουν αυξηθεί από 8% σε 17%. Ωστόσο οι τιμές στην Τουρκία συνεχίζουν να αυξάνονται.
Σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία Tüik, ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 14,6% το 2020, από 11,84% πέρυσι. Κι αυτό παρά το ότι ο Ερντογάν επιχείρησε οικονομική στροφή το φθινόπωρο, με υψηλότερα επιτοκίων και ένα νέο υπ. Οικονομικών. Αυτό δείχνει ότι το πρόβλημα με τη λίρα δεν είναι το βασικό επιτόκιο όσο το γεγονός ότι κανείς δεν εμπιστεύεται πλέον το τουρκικό νόμισμα. Μόνο αν η κυβέρνηση της Άγκυρας πάρει στα σοβαρά αυτό το δίλημμα, θα έχει μια ευκαιρία να σταθεροποιήσει τις τιμές».
Το σχόλιο παρατηρεί σχετικά με το ευμετάβλητο της τουρκικής λίρας και την έλλειψη εμπιστοσύνης: «Ο λόγος δεν είναι μόνο η οικονομική πολιτική της Άγκυρας. Τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας βλάπτουν τη λίρα. Η εριστική και αυταρχική στάση του Ερντογάν και τον υπουργών του δρα αποτρεπτικά για όσους ενδιαφέρονται πραγματικά για μια σταθερή λίρα: για παράδειγμα τους τουρίστες, τους επιχειρηματίες, τους επενδυτές.
Η επιθετική στάση της Άγκυρας φέρνει σίγουρα επιτυχίες, όπως δείχνει ο σύντομος πόλεμος Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν ή η νέα ισορροπία δυνάμεων στην αιώνια εστία κρίσης, τη Λιβύη. Εντούτοις, όπως και η φήμη του προέδρου, έτσι και η εικόνα της λίρας υποφέρουν έντονα. Οι συνέπειες: η λίρα έχασε μέσα σε ένα χρόνο σχεδόν το ένα τέταρτο της αξίας της. Και οι πολίτες έχασαν την εμπιστοσύνη στο δικό τους νόμισμα. Όπως φαίνεται, για να βελτιώσει ο Ερντογάν την κατάσταση δεν πρέπει να βασίζεται μόνο στα επιτόκια. Πρόκειται εν τέλει για τη συνολική πολιτική του.»
5 Ιανουαρίου 2021
2β.
Ξεπέρασε τα 45 δισ. δολ. το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας το 2020
Από τις αρχές του έτους η λίρα έχει χάσει σχεδόν 20% έναντι του δολαρίου – πρόκειται για τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μεταξύ των νομισμάτων αναδυόμενων αγορών, παρά την αντίδρασή της το τελευταίο δίμηνο.
Το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο της Τουρκίας εκτινάχθηκε πάνω από τα 45 δισ. δολάρια φέτος, καθώς ο αντίκτυπος από την πανδημία παρέτεινε τη χειρότερη οικονομική κάμψη στη διάρκεια των σχεδόν δύο δεκαετιών που είναι στην εξουσία ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Από τις αρχές του έτους έως και τον Νοέμβριο το έλλειμμα αυξήθηκε περίπου 82%, σύμφωνα με την τουρκική στατιστική υπηρεσία, με τις εξαγωγές να υποχωρούν 8,3% και τις εισαγωγές να αυξάνονται 3,5%.
Μόνον τον Νοέμβριο, το έλλειμμα εκτινάχθηκε σε πάνω από 5 δισ. δολάρια. Η μεγάλη ανισορροπία στο εμπορικό ισοζύγιο προσέγγισε το έλλειμμα ύψους 55 δισ. δολαρίων του 2018, όταν η κρίση της τουρκικής λίρας σηματοδότησε το τέλος ετών με υψηλή οικονομική ανάπτυξη, την οποία τροφοδότησαν οι φθηνές ξένες πιστώσεις.
Εναλλαγή
Από τα μέσα του 2018, η ετήσια ανάπτυξη ήταν κατά μέσον όρο περίπου 0,5% λόγω της εναλλαγής της ύφεσης με μία ισχυρή ανάκαμψη και μετά με μία νέα βαθιά ύφεση στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, όταν η τουρκική οικονομία σε μεγάλο βαθμό δεν λειτουργούσε για να περιορισθεί η εξάπλωση της COVID-19.
Προηγουμένως σημειώνονταν σταθεροί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης περίπου 5% που οδήγησαν τον Ερντογάν σε πέντε συνεχόμενες εκλογικές νίκες, την τελευταία από αυτές το 2018. Εκτοτε όμως η λίρα έχασε το μισό της αξίας της. Μόνο φέτος, η λίρα έχει χάσει σχεδόν 20% έναντι του δολαρίου – πρόκειται για τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μεταξύ των νομισμάτων αναδυόμενων αγορών, παρά την άνοδο που σημείωσε τους δύο τελευταίους μήνες μετά την αλλαγή του οικονομικού επιτελείου από τον Ερντογάν και τη δέσμευσή του για μία νέα, φιλική προς τις αγορές εποχή.
Τα μέτρα για τον περιορισμό της COVID-19, από την οποία έχουν πεθάνει σχεδόν 21.000 άνθρωποι στην Τουρκία, συρρίκνωσαν τα έσοδα από τον τουρισμό, ενώ τα επίπεδα-ρεκόρ στη χρήση του δολαρίου ως νομίσματος σε μία χώρα που είναι πολύ εξαρτημένη από τις εισαγωγές, επέτειναν το χρόνιο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου.
Εισροές
Ο Ερντογάν διόρισε τον Νατσί Αγκμπάλ διοικητή της κεντρικής τράπεζας στις αρχές Νοεμβρίου και αυτός αύξησε έκτοτε τα επιτόκια κατά 6,75 ποσοστιαίες μονάδες για να μειώσει τον διψήφιο πληθωρισμό. Επίσης, ο Ερντογάν όρισε διάδοχο στη θέση του γαμπρού του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος παραιτήθηκε αιφνιδιαστικά από υπουργός Οικονομικών στις αρχές Νοεμβρίου. Εκτοτε, οι εισροές ξένων επενδύσεων εκτιμάται ότι ανήλθαν συνολικά στα 15 δισ. δολάρια.
«Με μία αυστηρή στάση νομισματικής πολιτικής (και) ενδεχομένως μία μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, πιστεύουμε ότι η ονομαστική ενίσχυση της λίρας μπορεί να διαρκέσει για κάποιο χρόνο ακόμη και ότι (αυτή) μπορεί να παραμείνει σχετικά σταθερή κατά τη διάρκεια του 2021», αναφέρει χαρακτηριστικά σε σημείωμά της η Gedik Investment Research.
Newsroom
2-1-2021
