Το δύσκολο άθλημα.

 
ANADOLU AGENCY VIA GETTY IMAGES

Το δύσκολο άθλημα.

Είναι δυνατόν να είναι ιστορικά ξεπερασμένη η Αριστερά;

Δεν το έμαθα τώρα. Το ήξερα ανέκαθεν. Η αριστερά είναι ένα δύσκολο, επίμοχθο άθλημα. Ένα άθλημα που απαιτεί συνεχή επιβεβαίωση της σχέσης. Και δεν εξαντλείται σε δηλώσεις ή πόζες αλλά είναι εσωτερική βάσανος και στάση ζωής...

Απέναντι στην ατέλειωτη αδικία του κόσμου; Ρομαντικό; 

Ρομαντικότατο, περίοδο εξάλλου που γεννήθηκε η αριστερά. Μία αριστερά που όσο πιο απαξιωμένη και άνευ λόγου υπάρξεως είναι, τόσο πιο πολύ την έχουμε ανάγκη σ′ αυτούς τους εκτός ιστορικής συνείδησης, καιρούς. Σ’αυτόν τον νέο μεσαίωνα των ελάχιστων ολιγαρχών που καταδυναστεύουν τα δισεκατομμύρια των πληβείων (και των αποβλακωμένων). 

Η αριστερά λοιπόν έχει να κάνει μ′ εσένα τον ίδιο αλλά και τη θέση που εσύ προσωπικά παίρνεις στον κόσμο για τον κόσμο. Σαν κάποιος θεός να έχει εναποθέσει την μοίρα όλου, ακριβώς, του κόσμου στα χέρια σου. Αποκλειστικά. Όχι για να σε κάνει ευτυχισμένο αλλά υπεύθυνο. Δηλαδή δημιουργικά δυστυχισμένο. 

Κι επειδή κάποιοι, πολλοί, ενδεχομένως οι περισσότεροι, απέτυχαν ως εκφραστές μιας αριστερής ιδεολογίας και έγιναν κυνικοί επαγγελματίες της εξουσίας, βουτηγμένοι είτε στο αίμα είτε στη διαφθορά, αυτό δεν σημαίνει ότι ακυρώνεται ούτε η αριστερά ούτε ότι διαγράφεται η ιστορία της (και η καλή και η μαύρη. Γιατί υπάρχει κι αυτή. Η πληγή του Μακεδονικού λ.χ. ανήκει διαχρονικά σ′ αυτές τις μαύρες σελίδες της αριστεράς στην Ελλάδα). 

Από την άλλη πλευρά ακριβώς τώρα, στην εκκωφαντική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ και την προϊούσα κατακρήμνιση του, οφείλει κανείς να παραμείνει αριστερός και να οραματιστεί μιαν αριστερά με εθνικό-πατριωτικό πρόσημο και αληθινή φροντίδα για το δίκιο των ασθενέστερων και των πληττομένων περισσότερο από την συνεχή, μη αναχαιτιζομένη κρίση. 

Μιαν αριστερά που θα βρει τις ισορροπίες ανάμεσα στην υγιή επιχειρηματικότητα, την παραγωγικότητα, τον ανταγωνισμό και στα δικαιώματα των εργαζομένων (αλλά και τις υποχρεώσεις όλων των εμπλεκομένων στην ανωτέρω κοινωνικοοικονομική εξίσωση απέναντι στη πατρίδα). 

Γιατί από εκεί και μόνο από εκεί εκπηγάζει ο διεθνισμός μας. Από την αγάπη για τον τόπο μας. 

Μιλάω επίσης για μιαν αριστερά που έμαθε να συνθέτει, να κρίνει, να συγκρίνει και να μην πολιτεύεται με αποκλειστικά όπλα την άρνηση ή την δαιμονοποίηση του αντιπάλου. 

Προσωπικά σιχαίνομαι τόσο την βία όσων επιλέγουν την αυτοδικία και καθιστούν την αυθαιρεσία τους νόμο, όσο και το νεοεμφυλιακό κλίμα που κάποιοι άλλοι ανερυθρίαστα επαναπροωθούν. 

Όχι και πάλι όχι σε νέους διχασμούς.Ναι στην συνύπαρξη και τον διάλογο. Ναι στην δημοκρατία και την δικαιοσύνη προς όλους και από όλους. Ναι στην αξιοκρατία, στο ταλέντο, στην άμιλλα, στην παιδεία, στον πολιτισμό. Όχι στους μπουφόνους και την μπουφονερί. 

Είναι, τέλος, προφανές ότι οι άνθρωποι του πολιτισμού ήσαν ανέκαθεν, στην συντριπτική πλειοψηφία τους, με την αριστερά και με τις ποτισμένες με αίμα, ανθρωπιστικές αξίες που αυτή πρεσβεύει. 

Πώς αλλιώς; Αντίθετα, η επαγγελματική, η εργαλειακή αριστερά, και εννοώ βέβαια τις ηγεσίες της, τις συχνά καιροσκοπικές, συντηρητικές ή απλώς αγράμματες, έβλεπε με καχυποψία και την τέχνη ως απόλυτη μορφή ελευθερίας και τους δημιουργούς ως εν δυνάμει αμφισβητίες της μονολιθικής της αυθεντίας. Από τον Μαγιακόφσκι ως τον Άρη Αλεξάνδρου και από τον Στρατή Τσίρκα ως την Μέλπω Αξιώτη ή τη Λούλα Αναγνωστάκη. 

Είναι όμως δυνατόν να σκεφτεί κανείς ότι σ′ έναν πλανήτη που καταστρέφεται ραγδαία από την εγκληματική ασυδοσία της καπιταλιστικής δίψας για όλο και περισσότερα κέρδη, από την καιροσκοπική υπεράγρευση των δραματικά μειούμενων πλουτοπαραγωγικών πηγών, από την μη αναστρέψιμη μόλυνση των ωκεανών και της στρατόσφαιρας και από την γεωμετρική αύξηση του πληθυσμού της γης - του νέου προλεταριάτου - είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς ότι η αριστερά είναι ξεπερασμένη; 

Μπορούμε να εθελοτυφλούμε εμπρός στην συγκέντρωση απίστευτου, μονοπωλιακού όσο και ληστρικού πλούτου σε μια χούφτα ανθρώπων, μιας αισχρής ολιγαρχίας εκατό οικογενειών ενώ το ένα τρίτο της Υδρογείου λιμοκτονεί; Είναι δυνατόν, επαναλαμβάνω, μετά από όλες αυτές της κολοσσιαίας σημασίας ανατροπές που υπερβαίνουν τα εθνικά κράτη και δίνουν την εξουσία στις τράπεζες και τις εταιρείες, είναι δυνατόν να είναι ιστορικά ξεπερασμένη η Αριστερά; 

Είναι, τέλος, δυνατόν η απογοήτευση από  τον Τσίπρα και το κόμματός του ή τα ιστορικά λάθη της ηγεσίας του ΚΚΕ από τον Μεσοπόλεμο ακόμη, να δυσφημίσουν την αριστερή ιδεολογία και στον τόπο και στον κόσμο; 

Επειδή η αριστερά βαρύνεται από έναν αχρείαστο Εμφύλιο αλλά και, συνεκδοχικά, από το γεγονός ότι ο εμφύλιος αυτός προκάλεσε την ατιμωρησία των δοσίλογων και των προδοτών της Κατοχής. Οι οποίοι θα αποτελέσουν αργότερα, ως η λούμπεν αστική μας τάξη,τον κορμό της δεξιάς κυριαρχίας. Αυτές οι οικογένειες κατευθύνουν εν πολλοίς τις κομματικές ηγεσίες του σήμερα. Φαύλος κύκλος! 

Τώρα όμως τί μπορούμε κάνουμε; Μα τί άλλο; Αναλύουμε νηφάλια και χωρίς άκαιρους συναισθηματισμούς αλλά με συνείδηση ιστορίας την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί, και εντός και εκτός, et urbi et orbi. 

Συνθέτουμε τα δεδομένα και προχωρούμε όπως κάναμε πάντα. Εμπρός, έστω κι αν ο κόσμος βουλιάζει. Ή μάλλον κυρίως γι′ αυτό. Χωρίς ηττοπάθεια, δισταγμό ή φοβίες αλλά με την ιστορία - κι όχι τις παρωπίδες της ιστορίας - στο πλευρό μας. 

ΥΓ 1. Ballet de Justice ! Προφητικός ο Γιώργος Ζογγολόπουλος! Πολιτικό έργο το χιούμορ του οποίου σφάζει με το βαμβάκι. Διαχρονικά. Φιλοτεχνημένο σε χρόνο ανύποπτο. Ballet κι όχι Palais de Justice. Δηλαδή, δικαιοσύνη και δικαστές, μπαλαρίνες και μπαλέτα της κάθε εξουσίας. 


Τελικά μπορεί ποτέ να προκύψει κάτι καλό από την ελληνική δικαιοσύνη, την σταθερή της διαπλοκή με κάθε μορφή πολιτικής, εκκλησιαστικής ή οικονομικής εξουσίας και την - βολική - αρνησιδικία της; Επειδή η δικαιοσύνη είναι διαχρονικά η μεγάλη, η κύρια πρωταίτια της κοινωνικοπολιτικής παρακμής μας. Ίδωμεν. 

ΥΓ 2. Επειδή όσο περισσότερο αφηγούμαστε τον κόσμο - κι αυτό είναι η απόλυτη, η επαναστατική προνομία της τέχνης - τόσο ο κόσμος παύει να είναι σκοτεινός.


 Μάνος Στεφανίδης
Συγγραφέας, κριτικός τέχνης και καθηγητής
 

2/02/2021