Το στοίχημα των Συμμαχιών με Άραβες - Ισραήλ και ο ρόλος της Τουρκίας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Ο Ν.Δένδιας κατέδειξε στην Άγκυρα
την αποτυχία της γερμανικής διαμεσολάβησης.
Το στοίχημα των Συμμαχιών με Άραβες - Ισραήλ
και ο ρόλος της Τουρκίας.
Οι έρωτες και οι συμμαχίες σπανίως είναι παντοτινές. Προσφέρουν όμως δυνατές στιγμές και σημαντικά πλεονεκτήματα για όσο διάστημα διαρκούν.
Την Παρασκευή ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας μια ημέρα μετά την επεισοδιακή επίσκεψη του στην Άγκυρα βρέθηκε στην Πάφο για την Τετραμερή Ελλάδας-Κύπρου - Ισραήλ – Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, την Κυριακή πήγε στο Κάιρο για συνομιλίες με τον ομόλογο του Σ. Σούκρι και σήμερα μαζί με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας θα βρεθούν στο Ριάντ για την υπογραφή μιας ακόμη συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας αυτή τη φορά με τη Σαουδική Αραβία.
Η Ελλάδα έχει κατορθώσει τα τελευταία χρόνια να εμπλακεί δυναμικά στη διαμόρφωση μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, Μέσης Ανατολής, Βόρειας Αφρικής και του Κόλπου, με αρχικό κίνητρο την αναζήτηση αντίβαρου στην τουρκική πίεση στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, που όμως με το πέρασμα του χρόνου αυτές οι συνεργασίες αποκτούν στρατηγικό βάθος και περιεχόμενο.
Η οργή και η ανησυχία της Τουρκίας είναι δικαιολογημένη καθώς εκεί που ο κ. Ερντογάν θεωρούσε ότι με την επεκτατική πολιτική του έχει μετατρέψει την Τουρκία σε αδιαφιλονίκητη περιφερειακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, βλέπει ότι περιφερειακά σχήματα όπως οι Τριμερείς και οι Τετραμερείς που έχουν βασικό πυρήνα την Ελλάδα και την Κύπρο, φέρνουν στο «μαλακό υπογάστριο» της στην Ανατολική Μεσόγειο, τους στρατηγικούς αντιπάλους της, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία και δίνουν χώρο στον επίσης αντίπαλο της το Ισραήλ.
Η Άγκυρα τους τελευταίους μήνες και λόγω της αβεβαιότητας για την αμερικανοτουρκική σχέση στην εποχή Μπάιντεν, αλλά και λόγω της όλο και μεγαλύτερης εξάρτησης της αποκλειστικά από τη Ρωσία, θέλει να σπάσει αυτά τα «δεσμά» και να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, με το Ισραήλ αλλά και τη Σαουδική Αραβία. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα αφήνει να εννοηθεί ότι είναι διατεθειμένη να προσφέρει γη και ύδωρ.
Όμως καμιά από αυτές τις προσπάθειες δεν έχει αποδώσει μέχρι στιγμής, καθώς το σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του Ταγίπ Ερντογάν, καθιστά όλες τις χώρες της περιοχής εξαιρετικά επιφυλακτικές όχι απλώς για την ανάπτυξη των σχέσεων με την Τουρκία αλλά ακόμη και για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων, που θα ήταν ένα τυπικό μεν, αλλά σημαντικό πρώτο βήμα.
Ο ίδιος ο κ. Τσαβούσογλου αποκάλυψε ότι στις αρχές Μαΐου θα υπάρξουν σε χαμηλότερο επίπεδο επαφές μεταξύ του τουρκικού και αιγυπτιακού Υπουργείου Εξωτερικών, κάτι που δεν έχει επιβεβαιωθεί από το Κάιρο.
Πάντως, η αιγυπτιακή πλευρά είχε καλωσορίσει την είδηση ότι η τουρκική κυβέρνηση συνέστησε σε τηλεοπτικό σταθμό που εκπέμπει από το τουρκικό έδαφος και ελέγχεται από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους να κατεβάσουν τους τόνους της κριτικής εναντίον του προέδρου Σίσι.
Όμως και πάλι κάθε άλλο παρά είναι αρκετό αυτό το βήμα. Οι Αιγύπτιοι εκτός των άλλων θέτουν δυο όρους που είναι δύσκολο να εκπληρωθούν από την Τουρκία. Τη διακοπή λειτουργίας των δομών των Αδελφών Μουσουλμάνων που βρήκαν καταφύγιο στην Τουρκία μετά την ανατροπή Μόρσι, την έκδοση ορισμένων από αυτούς στην Αίγυπτο και σε ότι αφορά στη Λιβύη, η Αίγυπτος ζητά την άμεση αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και των μισθοφόρων.
Με το Ισραήλ η απόσταση γίνεται όλο και μεγαλύτερη καθώς ο Τούρκος πρόεδρος θεωρώντας εαυτόν ως τον μοναδικό προστάτη των Παλαιστινίων και των «καταπιεσμένων μουσουλμάνων» έχει αναλάβει εργολαβικά τις επιθέσεις εναντίον του Τελ Αβίβ πυροδοτώντας ακόμη περισσότερο την υπαρκτή απέχθεια και δυσπιστία του Μ. Νετανιάχου προς το πρόσωπο του. Ακόμη και σε περιόδους που γίνονται παρασκηνιακές προσπάθειες για να υπάρξει τουλάχιστον ανταλλαγή πρεσβευτών μεταξύ των δυο χωρών, ο κ. Ερντογάν προκαλεί το Ισραήλ, σαν να στέλνει το μήνυμα ότι η αποκατάσταση των σχέσεων θα γίνει με τους δικούς του όρους.
Μόλις την Παρασκευή, μετά την επίθεση που εξαπέλυσε στην Ελλάδα εγείροντας θέμα «τουρκικής μειονότητας» επιτέθηκε με πρωτοφανή τρόπο και στο Ισραήλ με αφορμή τον βομβαρδισμό στόχων της Χαμάς στη Γάζα.
«Αυτό αποτελεί δυστυχώς σαφή ένδειξη της στάσης του Ισραήλ απέναντι στους μουσουλμάνους. Γνωρίζουμε ήδη την εχθρότητα του Ισραήλ κατά του Ισλάμ. Ωστόσο, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει αυτή τη συνήθεια της. Θέλουμε όλη η ανθρωπότητα να παρακολουθεί πιο στενά την εχθρότητα του Ισραήλ κατά του Ισλάμ και να την αξιολογεί δεόντως. Αναπόφευκτα καθίσταται αδύνατο για τις διμερείς μας σχέσεις να φθάσουν στο επιθυμητό επίπεδο, εφόσον το Ισραήλ διατηρήσει αυτή τη στάση», δήλωσε ο κ. Ερντογάν μετά την προσευχή, με φόντο το τζαμί Kerem Aydınlar στην Κωνσταντινούπολη.
Η υποδοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην Τριμερή Ελλάδας - Κύπρου – Ισραήλ, με την πρώτη συνάντηση της Τετραμερούς να γίνεται στην Πάφο την περασμένη Παρασκευή, το μήνυμα είναι σαφές ακόμη κι αν κανείς από τους συμμετέχοντες από Ισραηλ και Εμιράτα δεν αναφέρθηκε ονομαστικά στην Τουρκία.
Τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν ήρθαν κοντά στο Ισραήλ λόγω του κοινού εχθρού, του Ιραν. Όμως για τα ΗΑΕ η Τουρκία αποτελεί ίσως πιο επικίνδυνο αντίπαλο λόγω της επέκτασης στη Μέση Ανατολή αλλά και μέχρι το Κέρας της Αφρικής, λόγω της στήριξης που είχε προσφέρει σε Αδελφούς Μουσουλμάνους, αλλά και σε άλλες κινήσεις που στη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης στοχοποίησαν τις βασιλικές οικογένειες του Κόλπου και σε όλες τις περιφερειακές κρίσεις έχουν βρεθεί στα αντίπαλα στρατόπεδα όπως σε Λιβύη, Συρία, Υεμένη, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε ότι αφορά στη Σαουδική Αραβία, η οποία ακόμη δεν έχει αποκαταστήσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ και έτσι δεν μπορεί να συμμετέχει ακόμη στις Τριμερείς, έδειξε τις διαθέσεις της με την αποστολή μαχητικών της για ασκήσεις με την ελληνική Πολεμική Αεροπορία και σήμερα αναμένεται να υπογράψει κατά την επίσκεψη των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας Ν. Δένδια και Ν. Παπαγιωτόπουλου σήμερα στο Ριάντ τη συμφωνία για τη μεταφορά μιας ελληνικής μονάδας Patriot στη Σαουδική Αραβία και η προώθηση έτσι της αμυντικής συνεργασίας των δυο χωρών.
Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο κ. Ερντογάν έχει συνομιλήσει το τελευταίο διάστημα με τον γηραιό βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, είναι σαφές ότι με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχαμεντ Μπιν Σαλμάν δεν θα μπορέσει εύκολα να αποκαταστήσει σχέσεις, μετά τους χειρισμούς της Τουρκίας μετά τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι.
Σε αυτό το πλαίσιο συνεργασιών θα πρέπει να προστεθεί το πλεονέκτημα που προσφέρει στην Ελλάδα τόσο η αμερικανική στρατηγική που αποτυπώθηκε στο East Med Act και εγκαινιάσθηκε με την επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα, για επιστροφή των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μ.Ανατολή, αλλά και η φιλόδοξη εξωτερική πολιτική του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν για ανάκτηση της γαλλικής επιρροής σε παραδοσιακές Ζώνες όπως αυτή της Μεσογείου και της Μ. Ανατολής.
Νίκος Μελέτης
https://www.liberal.gr/diplomacy/to-stoichima-ton-summachion-me-arabes-israil-kai-o-rolos-tis-tourkias/371998
20 Απριλίου 2021
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Σκίτσα του Δ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ
Ο Νίκος Δένδιας κατέδειξε στην Άγκυρα
την αποτυχία της γερμανικής διαμεσολάβησης.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν θα αλλάξουν θεμελιωδώς μετά από τις εξαιρετικές τοποθετήσεις του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στην Άγκυρα. Από το 2016 και μετά, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι τόσο τεταμένες που δύσκολα θα δούμε μια περαιτέρω επιδείνωση. Επιπρόσθετα, οι διαφορές είναι πάγιες και μάλιστα είναι από εκείνες που δε γεφυρώνονται εκτός αν κάποια από τις δύο πλευρές αλλάξει θεμελιωδώς τις θέσεις της. Η Τουρκία διεκδικεί και η Ελλάδα απορρίπτει. Τι, όμως, αλλάζει; Αλλάζει σίγουρα ο τρόπος με τον οποίον η Ελλάδα απορρίπτει τις τουρκικές διεκδικήσεις. Παρούσα σε αυτήν τη συνάντηση, ήταν κατά κάποιον τρόπο και η Γερμανία η οποία νιώθει μια αμηχανία μετά τα όσα διαδραματίστηκαν στην Άγκυρα. Ασφαλώς και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών γνώριζε, όπως και ο πρωθυπουργός, το ότι η Γερμανία δεν ήθελε ένα τέτοιο show. Τι καλώς δείξαμε στη Γερμανία και γιατί το δείξαμε τώρα;
Η Γερμανία προσπαθεί από το καλοκαίρι να καταφέρει τον τετραγωνισμό του κύκλου στα ελληνοτουρκικά. Αυτή η μάταιη προσπάθεια είναι σαφώς εναντίον των ελληνικών συμφερόντων. Ο λόγος είναι απλός: Ο διαιτητής-διαμεσολαβητής στις διεθνείς σχέσεις, οφείλει να είναι όσο πιο αποστασιοποιημένος γίνεται από τα κράτη τα οποία προσπαθεί να φέρει σε συνεννόηση. Η Γερμανία και η Ελλάδα είναι εταίροι εντός της Ε.Ε. Την ίδια στιγμή, η Γερμανία θεωρεί ως κρηπίδωμα των μεσογειακών και μεσανατολικών της συμφερόντων την Τουρκία. Αρκετούς μήνες πριν ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τον ρόλο των Γερμανών οι οποίοι μάλιστα ένιωσαν και ''άδειασμα'' όταν στις 6/8/2020 η Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία μερικής οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο. Το Βερολίνο απέτυχε στο να καταστήσει επιτυχημένη την πρωτοβουλία διαμεσολάβησης που ανέλαβε στα ελληνοτουρκικά. Το παράδοξο είναι πως για ακόμη μια φορά η κορεσμένη γερμανική κυβέρνηση της Κυρίας Μέρκελ, δεν παραδέχεται την αποτυχία. Για να καταδείξει η Γερμανία ότι αυτή η πρωτοβουλία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, συμπεριφέρεται σα να μην τρέχει τίποτε. Επομένως, αυτό που χρειαζόταν σύμφωνα με τους Γερμανούς δεν ήταν κυρώσεις, αλλά μια επίσημη συνάντηση δύο υπουργών οι οποίοι θα έκαναν έναν διάλογο κωφών ο οποίος εύκολα θα ερμηνευόταν ότι όλα βαίνουν καλώς και άρα είναι ευκαιρία για το Βερολίνο να ξεφορτωθεί τα ελληνικά και κυπριακά αιτήματα για υποστήριξη στα θέματα με την Τουρκία.
Η Ελλάδα από την πλευρά της πολύ ορθά έκανε και δεν έδωσε το σαπούνι στη Γερμανία για να νίψει τας χείρας της. Μια πιθανή ''επιτυχημένη'' κατάληξη αυτής της συνάντησης του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα σήμαινε ότι δύο χρόνια παραβιάσεων και μονομερών ενεργειών της Τουρκίας, θα είχαν εξαφανιστεί και μαζί με αυτές, κάθε πιθανότητα για κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας ή έστω, της απειλής για επιβολή κυρώσεων από την πλευρά της Ε.Ε εναντίον της Τουρκίας. Η Γερμανία έχει ακολουθήσει στα ελληνοτουρκικά τη γνωστή προχειρότητα που διακρίνει την κυβέρνηση Μέρκελ σε όλες τις κρίσεις που διαχειρίστηκε. Στην κρίση της Ε.Ζ, στην κρίση του προσφυγικού αλλά και στη συνολική αδιαφορία που δείχνει το Βερολίνο στην άνοδο ακραίων κινημάτων και κομμάτων σε ευρωπαϊκές χώρες. Η αλληλεγγύη και η συνοχή της Ε.Ε στα χρόνια της ''γερμανικής ηγεμονίας'' γνώρισαν τα ιστορικά τους χαμηλά από το 1952 και μετά όταν έξι κράτη υπέγραψαν τη συμφωνία ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Η Γερμανία σε τρεις Συνόδους Κορυφής της Ε.Ε έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να μην επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, ακόμη και αν μέρος της γερμανικής αντιπολίτευσης κατακεραυνώνει την Τουρκία. Τη μέρα που ο Χαϊκο Μάας επισκέφτηκε την Ελλάδα, ήταν 21/7/2020 και η γερμανική πρωτοβουλία απέτυχε με την έναρξή της πριν καν ξεκινήσει. Απέτυχε για τους πάντες, εκτός από τους Γερμανούς. Γιατί η Ελλάδα κάνει τώρα αυτήν την κίνηση και γιατί θεωρεί πως μπορεί να αντιμετωπίσει και πάλι τη γερμανική δυσαρέσκεια;
Η Ε.Ε γνώρισε μια ακόμη απογοήτευση αναφορικά με τη συνοχή της και την αλληλεγγύη της στο sofagate. Η Ελλάδα επιτέλους βρέθηκε κερδισμένη από ένα τυχαίο γεγονός, χωρίς να εμπλακεί σε αυτό. Ο Κύριος Μισέλ που ονειρευόταν πολυμερείς μεσογειακές συνομιλίες για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών, άφησε χωρίς καρέκλα την Ούρσουλα Φον Ντερ Λαϊεν. Για το θέμα της Ουκρανίας οι δύο κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ε.Ε βρήκαν την ευκαιρία να δείξουν ότι τίποτε δεν πάει καλά μεταξύ τους έκτοτε. Η Άγκυρα κατάφερε να καταδείξει διεθνώς ότι όχι μόνο αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη υπάρχει αλλά ούτε και μεταξύ των αξιωματούχων. Η Γερμανία, δεν σχολίασε καν την απρεπή στάση της Τουρκίας. Αυτή η σιωπή κατέδειξε και την άποψη της Μέρκελ για τα ευρωτουρκικά. Η Γερμανία δεν συνεχάρη καν την Ελλάδα για τα 200 χρόνια της Εθνεγερσίας πάλι για να μην δυσαρεστήσει την Τουρκία την οποία πριν από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε, ευχαρίστησε για τη στάση της στο προσφυγικό. Μέσα στο ''ευχαριστώ'' αυτό μάλλον δεν θα περιλαμβάνεται και η εργαλειοποίηση των προσφύγων στον Έβρο. Ένας άλλος όμως ηγέτης, ο Μάριο Ντράγκι ο οποίος πέραν του ότι είναι πρωθυπουργός της Ιταλίας έχει και ένα ειδικό βάρος στην Ε.Ε (λόγω του ότι ήταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ) αποκάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο ''δικτάτορα'' και έτσι η Γερμανία, έχασε ξαφνικά ένα στήριγμα αναφορικά με την ''τουρκική'' της πολιτική.
Η Ελλάδα διάβασε πολύ σωστά τις εξελίξεις οι οποίες διαμορφώνονται υπέρ της εντός της Ε.Ε. Η Αθήνα γνωρίζει ότι σε λίγους μήνες η Κυρία Μέρκελ δεν θα είναι Καγκελάριος και οι συσχετισμοί εντός της Ε.Ε αλλάζουν. Απόψεις που είναι πιο κοντά με αυτές της Ελλάδα και αφορούν και τις αλλαγές που χρειάζεται η Ε.Ε αλλά και για την πιο σκληρή στάση που πρέπει να κρατήσουν οι Βρυξέλλες απέναντι στην Τουρκία, έχουν οι Γάλλοι και οι Ιταλοί πλέον. Επιπλέον, αυτήν την περίοδο τα φώτα όλα έχουν πέσει στην Ουκρανία. Η Γερμανία βλέπει την αρκούδα να βρυχάται στην Ουκρανία και θα χρειαστεί χρόνο να πείσει τους Ουκρανούς που τους υποσχόταν ''ευρωπαϊκό μέλλον'' πως το ταμείο είναι μείον και ότι η Ε.Ε δεν μπορεί να αγοράσει τα χρέη της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα το μέτωπο της Ουκρανίας γεμίζει με ρίγη την τουρκική κυβέρνηση η οποία τώρα καταλαβαίνει τι σημαίνει να είσαι ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία.
Υπάρχουν όμως και άλλα πράγματα που σωστά διαβάζει η Ελλάδα. Η Αθήνα βρίσκεται πλέον σε αγαστή συνεννόηση με τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί έχουν υιοθετήσει μια πολύ σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία, την ώρα που οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι πολύ καλές. Η Ελλάδα φρόντισε να κάνει έξυπνες κινήσεις ερχόμενη κοντά με τα αμερικανικά συμφέροντα όχι μόνο σε διμερές επίπεδο, αλλά και μέσα από συμμαχίες της Ελλάδας με χώρες ''κλειδιά'' για την αμερικανική εξωτερική πολιτική στην περιοχή, όπως είναι το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Τουρκία αντιμετωπίζει οικονομική κρίση, πολιτική αστάθεια και ταυτόχρονα, έχει κακές σχέσεις με όλα τα κράτη με τα οποία η Ελλάδα έχει καλές σχέσεις. Η Άγκυρα επιχείρησε να χρησιμοποιήσει τις συναντήσεις Δένδια-Ερντογάν και Δένδια-Τσαβούσογλου ως βιτρίνα καλής εικόνας προς την Ε.Ε και η Ελλάδα έδειξε ότι δωρεάν ''παραστάσεις'' δεν υφίστανται προσώρας και ότι η Ελλάδα δεν είναι μέσο επίτευξης τουρκικών στόχων δημόσιας διπλωματίας. Αυτήν την καλή βιτρίνα θα ήθελε να την δει και το Βερολίνο. Η Ελλάδα έβαλε μια γεωγραφική προτεραιότητα στα συμφέροντά της και αυτή είναι μια σωστή απόφαση η οποία οφείλει να λάβει χαρακτηριστικά θεσμικής μνήμης. Η Γερμανία έχει κάθε δικαίωμα σαν κυρίαρχο κράτος να σιωπά και να ευχαριστεί την Τουρκία, όποτε το επιθυμεί.
Από τη δική μας πλευρά, επειδή είμαστε κυρίαρχο κράτος μπορούμε να εκφράζουμε τις δικές μας θέσεις για τα ελληνοτουρκικά. Η σιωπή στα ελληνοτουρκικά αποδείχθηκε για πολλές δεκαετίες ότι δεν είναι χρυσός.
Αλέξανδρος Δρίβας,
στρατηγικός αναλυτής, Ph.D. Cand.
και Research Fellow στο Hellenic American Leadership Council (HALC).
https://www.capital.gr/arthra/3540138/o-nikos-dendias-katedeixe-stin-agkura-tin-apotuxia-tis-germanikis-diamesolabisis
20/4/2021