Νέος ψυχρός πόλεμος, με τη Ρωσία να κοντράρει την Ε.Ε.
Νέος ψυχρός πόλεμος, με τη Ρωσία να κοντράρει την Ε.Ε.
Δεν είναι ο "απρόβλεπτος", "αυταρχικός" και απομονωμένος Λουκασένκο. Δεν είναι η "ιδιόρρυθμη" Λευκορωσία που μοιάζει από πολλές απόψεις να μην έχει γνωρίσει το τέλος της σοβιετικής εποχής. Είναι ο νέος Ψυχρός Πόλεμος και το ερώτημα των σχέσεων της Δύσης με τη Μόσχα, το μεγάλο στήριγμα του Μινσκ.
Η καθήλωση στο αεροδρόμιο της λευκορωσικής πρωτεύουσας, με το πρόσχημα της ειδοποίησης για βόμβα, του αεροσκάφους που πραγματοποιούσε την πτήση Αθήνα-Βίνιους με επιβαίνοντα τον (προερχόμενο από το Φόρουμ των Δελφών) αντιπολιτευόμενο ακτιβιστή και δημοσιογράφο Ρομάν Προτάσεβιτς, ο οποίος και με την ευκαιρία αυτή συνελήφθη, πρόσθεσε την εβδομάδα αυτή ένα νέο, εντυπωσιακό επεισόδιο στις νεοψυχροπολεμικές εντάσεις των ημερών μας. Και απέδειξε όχι μόνο ότι ο ισχυρός άνδρας του Μινσκ αισθάνεται αρκετά ασφαλής για να προβαίνει σε τέτοιου είδους προκλήσεις, αλλά και ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να τον αφήσει ακάλυπτο.
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς πώς από τις αρχικές τοποθετήσεις της ρωσικής διπλωματίας, η οποία, διά στόματος της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρίας Ζαχάροβα, έσπευσε να καταγγείλει τη Δύση για "δύο μέτρα και σταθμά", υπενθυμίζοντας το προηγούμενο της καθήλωσης του αεροσκάφους του Βολιβιανού προέδρου Έβο Μοράλες στην Αυστρία το 2013, ενώ παράλληλα υποστήριξε ότι ο Λουκασένκο έδρασε στο πλαίσιο της εθνικής του κυριαρχίας περάσαμε σε μηνύματα ακόμη πιο ηχηρά.
Απαγόρευση πτήσεων
Η άμεση απάντηση της Ε.Ε. να διακόψει τη χρήση του λευκορωσικού εναέριου χώρου από τα αεροσκάφη της απαντήθηκε απροσδόκητα από τη ρωσική πλευρά με την ακύρωση πτήσεων οι οποίες κατευθύνονταν με βάση τα τροποποιημένα σχέδια πτήσης προς αεροδρόμια της Ρωσίας, παρακάμπτοντας τη Λευκορωσία. Συγκεκριμένα, ακυρώθηκε μία πτήση της Air France-KLM από το Παρίσι προς τη Μόσχα την Τετάρτη και άλλη μία της ίδιας εταιρείας χθες, ενώ την Πέμπτη οι ρωσικές αρχές αρνήθηκαν να δώσουν άδεια στην Austrian Airlines για την πραγματοποίηση πτήσης της από τη Βιέννη προς τη Μόσχα την Πέμπτη μέσω εναλλακτικής διαδρομής που δεν περνούσε πάνω από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Ωστόσο, την επομένη επετράπη κανονικά στον αυστριακό αερομεταφορέα να πραγματοποιήσει την παράκαμψη.
Σύντομα, λοιπόν, αντί για τη Λευκορωσία οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες βρέθηκαν να ασχολούνται με την ίδια τη Ρωσία. "Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να γνωρίζει, πριν λάβει μέτρα, αν τα εμπόδια που δημιουργούνται από τη Ρωσία στις αεροπορικές συνδέσεις αφορούν συγκεκριμένες περιπτώσεις ή αν πρόκειται για μια πολιτική απόφαση" δήλωσε χθες ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ. "Ο κίνδυνος κλιμάκωσης υφίσταται πάντα με τη Ρωσία", σχολίασε.
Πάντως πηγές προσκείμενες στο ρωσικό υπουργείο Μεταφορών, ανέφεραν πως η Ρωσία θα δώσει σύντομα επίσημη έγκριση σε πτήσεις οι οποίες παρακάμπτουν τη Λευκορωσία, καθώς τα αρχικά προβλήματα ήταν "τεχνικής φύσεως", εφόσον τα νέα δρομολόγια χρειάζονταν επεξεργασία. Η Ζαχάροβα, πάντως, υποστήριξε ότι το κλείσιμο "των δρομολογίων που ακολουθούν εκατοντάδες πτήσεις δημιουργεί κολοσσιαία προβλήματα" και ότι "είναι καιρός οι Βρυξέλλες να μάθουν να παίρνουν μέτρα που είναι αληθινά φτιαγμένα για την ασφάλεια των πολιτών".
Πρόκειται για την έμπρακτη αποτύπωση του ριζικά τροποποιημένου κλίματος που αποπνέει ρητά το τελευταίο διάστημα η ρωσική διπλωματία, ιδίως έναντι της Ε.Ε., όπως έγινε σαφές από την ταπεινωτική συμπεριφορά του Σεργκέι Λαβρόφ προς τον Ζοζέ Μπορέλ.
Ραντεβού στο Σότσι
Όπως και αν έχει, και αυτό αποτελεί ακόμη ισχυρότερο μήνυμα, πραγματοποιήθηκε χθες κανονικά η συνάντηση των Αλεκσάντρ Λουκασένκο και Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξοχική κατοικία του τελευταίου στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας, για να συζητήσουν την "ολοκλήρωση" ανάμεσα στις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες τους και "κοινά, κυρίως οικονομικά, σχέδια", όπως τουλάχιστον αναγράφεται στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από την εποχή Γιέλτσιν η Λευκορωσία έχει υπογράψει με τη Ρωσία συμφωνία σταδιακής δημιουργίας ενωσιακού κράτους. Ωστόσο, οι αλλεπάλληλοι ελιγμοί και οι απαιτήσεις ισοτιμίας του Λουκασένκο έχουν προκαλέσει αλλεπάλληλους πονοκεφάλους στο Κρεμλίνο, με αποκορύφωμα την ουδέτερη στάση του Λευκορώσου ηγέτη στην ουκρανική κρίση το 2014, γεγονός που τον μετέτρεψε προσωρινά από "τελευταίο δικτάτορα της ανατολικής Ευρώπης" σε πολλά υποσχόμενο συνομιλητή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι περσινές διαδηλώσεις εναντίον του Λουκασένκο, η εξάρθρωση φέτος στη Μόσχα ομάδας εξόριστων Λευκορώσων που φέρονται να σχεδίαζαν την ανατροπή και δολοφονία του, καθώς και οι εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας καθιστούν δρόμο χωρίς επιστροφή την πρόσδεση του Μινσκ στον μεγάλο γείτονα. Και μολονότι η Μόσχα θα ήταν ευτυχής να αντικαταστήσει τον Λουκασένκο με έναν περισσότερο φερέγγυο ηγέτη (που όμως δεν προβάλλει στον ορίζοντα), τουλάχιστον υλοποιεί την "κόκκινη γραμμή" της να μην επιτρέψει τυχόν φιλοδυτική "αλλαγή καθεστώς" στο Μινσκ, κατά το ουκρανικό προηγούμενο, διότι πλέον αυτό θα συνιστούσε για τη ρωσική πλευρά άμεση απειλή ασφαλείας.
Είναι ακριβώς τα ερωτήματα που προέκυψαν από την επέκταση της Ε.Ε. και κυρίως του ΝΑΤΟ προς ανατολάς από τα οποία και θα κριθεί αν ο νέος Ψυχρός Πόλεμος μπορεί ή όχι να εκτονωθεί.
Κανονικά η συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν στις 16 Ιουνίου
Ενόσω όμως η Γηραιά Ήπειρος αποτελεί το κατεξοχήν πεδίο διεξαγωγής αυτού του νέου Ψυχρού Πολέμου, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει την πολυτέλεια να εξετάζει την οριοθέτηση των σχέσεών της με τη Ρωσία κατά το δοκούν.
Την Τρίτη επιβεβαιώθηκε ότι (παρά τις εντάσεις των ημερών και τις αντιδράσεις γερουσιαστών που έκαναν λόγο για "επιβράβευση της ρωσικής επιθετικότητας") ο Τζο Μπάιντεν θα συναντήσει στις 16 Ιουνίου στη Γενεύη τον Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως είχε προταθεί κατά την τηλεφωνική τους συνομιλία στις 13 Απριλίου.
Ζητούμενο του ραντεβού της Γενεύης αποτελεί, όπως τόνισε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζεν Πσάκι, η εξασφάλιση "σταθερότητας και προβλεψιμότητας" στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις.
Σε κάθε περίπτωση, ο Μπάιντεν οραματίζεται μιαν α λα καρτ συνεργασία με τη Μόσχα σε ορισμένα πεδία, σε συνδυασμό με ελεγχόμενο ανταγωνισμό εκτός αυτών. Ο Αμερικανός πρόεδρος χρειάζεται τη συνεννόηση με τον Πούτιν σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία (λ.χ. την αναβίωση της συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και την υλοποίηση της αμερικανικής αποχώρησης από το Αφγανιστάν), αλλά μένει να φανεί αν προτίθεται για αυτό να πληρώσει το τίμημα της υποστολής των εντάσεων στην Ουκρανία.
Του Κώστα Ράπτη
https://www.capital.gr/diethni/3549210/neos-psuxros-polemos-me-ti-rosia-na-kontrarei-tin-e-e
30/5/2021
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Γιατί προκαλεί ο Λουκασένκο
Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω. Αυτόν τον ρυθμό είναι καταδικασμένες να ακολουθούν οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, όπως καταδεικνύει και η σύλληψη από τις λευκορωσικές αρχές του ακτιβιστή και δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς, επιβάτη πτήσης της RyanAir από την Αθήνα στο Βίλνιους, η οποία υποχρεώθηκε να προσγειωθεί στο Μινσκ, με το πρόσχημα της έρευνας για ύπαρξη βόμβας.
Οι πρωτοβουλίες του Λευκορώσου προέδρου (ή "δικτάτορα” κατά τον Μάνφρεντ Βέμπερ του ΕΛΚ) Αλεξάντρ Λουκασένκο δεν είναι απαραίτητο να έχουν προκύψει σε συντονισμό με τη Μόσχα, καθώς ο ισχυρός άνδρας του Μινσκ αρέσκεται να αυτονομείται και να διαπραγματεύεται σκληρά με τον κυριότερο, ή μάλλον τον μοναδικό, σύμμαχό του. Προορίζεται, ωστόσο, η υπόθεση Προτάσεβιτς να βρει αντανάκλαση και στις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία, λόγω των ψυχροπολεμικών εντάσεων που προκύπτουν και της στενής συνάφειας Μόσχας-Μινσκ.
Η διεθνής κατακραυγή για την οιονεί αεροπειρατεία στο αεροσκάφος της Ryanair σχεδόν αγγίζει τα επίπεδα του Σεπτεμβρίου 1983, όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρριψε νοτιοκορεατικό τζάμπο με 269 επιβαίνοντες, επειδή είχε εισέλθει στον εναέριο χώρο της.
Και όλα αυτά λίγα 24ωρα μετά την συνάντηση σε εποικοδομητικό κλίμα των υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν και της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ στο περιθώριο της Αρκτικής Συνόδου στο Ρέικγιαβικ, αλλά και μετά την σημαντική απόφαση του Τζο Μπάιντεν να επιτρέψει την ολοκλήρωση του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 2 στην Βαλτική.
Η υπόθεση φέρνει στην πρώτη γραμμή των αντιδράσεων και την Ελλάδα, στον βαθμό που η επίμαχη πτήση αναχώρησε από την Αθήνα και περιλάμβανε και Έλληνες επιβάτες. Πρόκειται για άμεση συνέπεια του γεγονότος ότι η χώρα μας φιλοξενεί, με την αφορμή του Φόρουμ των Δελφών, την εξόριστη αρχηγό της Λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, στην συνοδεία της οποίας βρισκόταν και ο Προτάσεβιτς.
Προφανώς το θέμα σκιάζει και τη σημερινή συνάντηση του Σεργκέι Λαβρόφ με τον Νίκο Δένδια στο Σότσι. "Είμαστε υπέρ της άποψης ότι η κατάσταση πρέπει να εκτιμηθεί όχι βιαστικά, αλλά βάσει όλων των διαθέσιμων πληροφοριών, ειδικά μετά τη λεπτομερή δήλωση του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών της Λευκορωσίας", δήλωσε ο Λαβρόφ σε συνέντευξη Τύπου με τον Νίκο Δένδια.
Όπως σημείωσε ο Λαβρόφ, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Λευκορωσίας τόνισε την ετοιμότητα των αρχών της χώρας του να ενεργήσουν με διαφάνεια όσον αφορά το ζήτημα, την ετοιμότητά τους να ακολουθήσουν όλους τους διεθνείς κανόνες και να εγγυηθούν πλήρη διαφάνεια, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι απαραίτητο, την υποδοχή διεθνών εμπειρογνωμόνων.
Γιατί διέπραξε ο Λουκασένκο αυτή την πρόκληση; Διότι το μπορεί, είναι η απλούστερη απάντηση. Με άλλα λόγια, διότι η όποια απάντηση της Ε.Ε. δεν τον πτοεί. Αντιθέτως, η προοπτική επιβολής κυρώσεων εις βάρος της χώρας του μάλλον του είναι καλοδεχούμενη, στον βαθμό που η απομόνωση προφυλάσσει τη Λευκορωσία από "επικίνδυνες” πολιτικές επιρροές και συσπειρώνει τον πληθυσμό σε ένα αφήγημα έξωθεν εχθρικής επιβουλής.
Από την δική του οπτική της κατοχύρωσής του στην εξουσία, ο Λουκασένκο έχει περισσότερα να κερδίσει από την αδρανοποίηση και ανάκριση του Προτάσεβιτς, απ' όσα θα χάσει από τις κυρώσεις των "27”. Άλλωστε ο 26χρονος συλληφθείς (ή μάλλον απαχθείς, παρά την νομιμοφανή τήρηση των προσχημάτων ως προς την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης του) αποτελεί πρόσωπο-κλειδί στην διοργάνωση των περσινών διαδηλώσεων κατά του Λουκασένκο, έχει συμμετάσχει στο "Μαϊντάν” του Κιέβου το 2014, συνεργάζεται με μέσα που χρηματοδοτούν η Πολωνία και η Λιθουανία και έχει γίνει δεκτός στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα Ρωσία και Λευκορωσία ανακοίνωσαν από κοινού την εξάρθρωση στη Μόσχα δικτύου της λευκορωσικής αντιπολίτευσης το οποίο φέρεται να σχεδίαζε πράξεις σαμποτάζ, καθώς και τη δολοφονία του Λουκασένκο. Οι αποκαλύψεις αυτές αξιοποιήθηκαν καταλλήλως στο ετήσιο διάγγελμα Πούτιν προς το κοινοβούλιο και αποτέλεσαν τρόπον τινά την απάντηση του Ρώσου ηγέτη στις κατηγορίες Μπάιντεν περί ρωσικής ανάμιξης στα εσωτερικά των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Σε κάθε περίπτωση, τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας προτιμούν το τελευταίο 24ωρο να επισημαίνουν ότι το προβληματικό ως προς την πολιτική αεροπορία προηγούμενο, το οποίο τώρα μιμείται ο Λουκασένκο, δημιουργήθηκε από την ίδια την Ε.Ε. όταν κράτη-μέλη της καθήλωσαν το 2013 την εκ της Μόσχας προερχόμενη πτήση του προέδρου της Βολιβίας Έβο Μοράλες, για να ερευνήσουν εάν στο προεδρικό αεροσκάφος είχε βρει καταφύγιο ο Αμερικανός whistleblower Έντουαρντ Σνόουντεν.
ΚΩΣΤΑΣ ΡΑΠΤΗΣ
24/5/2021
Διαβάστε ακόμα: