Μια χώρα που ασθμαίνει για αέρα. Οι Ινδοί πληρώνουν το τίμημα της κυβερνητικής αδράνειας καθώς η COVID-19 επελαύνει.

    Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi, και η κυβέρνησή του αγνόησαν πολλά προειδοποιητικά σημάδια τους πρώτους τρεις μήνες του έτους και παράβλεψαν την επιστημονική γνώμη. Πολλοί παράγοντες έχουν συμβάλει σε αυτό το τεράστιο δεύτερο κύμα COVID-19, αλλά στο επίκεντρο της καταστροφής είναι η άρνηση της κυβέρνησης να το δει να έρχεται.

Αποτέφρωση θυμάτων της COVID-19 στο Νέο Δελχί της Ινδίας, 
τον Απρίλιο του 2021. Danish Siddiqui / Reuters


Μια χώρα που ασθμαίνει για αέρα.

Οι Ινδοί πληρώνουν το τίμημα της κυβερνητικής αδράνειας καθώς η COVID-19 επελαύνει.


Υπάρχει μια αίσθηση σαν το τέλος του κόσμου στο Νέο Δελχί. Οι σειρήνες ασθενοφόρων ηχούν όλη τη νύχτα, μια συνεχής υπενθύμιση της απίστευτης τραγωδίας που εκτυλίσσεται στην πόλη. Η Ινδία βιώνει επί του παρόντος ένα καταστροφικό, δεύτερο κύμα COVID-19 που σπάει ρεκόρ, με την πρωτεύουσα να πλήττεται ιδιαίτερα σκληρά. Κάθε βράδυ εισάγει σε μια δυστυχώς γνωστή δοκιμασία. Απελπισμένοι άρρωστοι ασθενείς πηγαίνουν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, ικετεύοντας για οξυγόνο. Τα νοσοκομεία, που διαθέτουν μόνο λίγες ώρες οξυγόνου για τους ήδη εισαχθέντες ασθενείς, απομακρύνουν τους πάσχοντες. Συγγενείς και φίλοι δημοσιεύουν επείγουσες εκκλήσεις στα κοινωνικά μέσα, προσπαθώντας μάταια να βρουν το τρίτο πιο άφθονο στοιχείο στο σύμπαν. Όμως ούτε για την αγάπη του Θεού ούτε για των χρημάτων δεν υπάρχει οξυγόνο στην πόλη.
 
Ασθενείς που πάσχουν από COVID-19 στο Νέο Δελχί, στην Ινδία,
 τον Απρίλιο του 2021. Danish Siddiqui / Reuters

Μέχρι το πρωί, μια μεγάλη σειρά σορών είναι σε ουρά στο κρεματόριο Nigambodh. Οι συγγενείς των αποθανόντων, πολλοί από αυτούς μολυσμένοι και οι ίδιοι με COVID-19, περιμένουν για τέσσερις ώρες ή περισσότερο στην καυτή καλοκαιρινή ζέστη για να βρουν διαθέσιμο έναν υπερβολικά καταπονημένο ιερέα ώστε να εκτελέσει τις τελευταίες ιεροτελεστίες. Σε ένα κρεματόριο, η θερμότητα των φούρνων που καίει αδιάκοπα για τόσο καιρό έχει λιώσει τις σιδερένιες σχάρες. Σε ένα άλλο, οι εργαζόμενοι καίνε πτώματα στο λιθόστρωτο. Φίλοι σε άλλες πόλεις και πολιτείες -Lucknow, Mumbai, Gujarat- μοιράζονται παρόμοιες ιστορίες τρόμου. Αυτή η απαίσια διήγηση είναι το ανθρώπινο πρόσωπο μιας στατιστικής καταστροφής.

Η Ινδία σπάζει τώρα τα ρεκόρ για νέα κρούσματα COVID-19 κάθε μέρα. Πάνω από 350.000 κρούσματα καταγράφηκαν στις 26 Απριλίου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα από τα τρία νέα κρούσματα COVID-19 στον κόσμο βρίσκεται επί του παρόντος στην Ινδία. Ωστόσο, ακόμη και αυτό το συγκλονιστικό ποσοστό είναι πιθανό να είναι μικρότερο, καθώς το πραγματικό σύνολο των νέων μολύνσεων COVID-19 στην Ινδία πιστεύεται ότι είναι πολύ υψηλότερο [1]. Ομοίως, ο τρέχων αριθμός περίπου 2.000 θανάτων ανά ημέρα αποτελεί κατά πάσα πιθανότητα μια σοβαρή υποτίμηση. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι η Ινδία θα φτάσει στο αποκορύφωμα του ενός εκατομμυρίου κρουσμάτων την ημέρα (και χιλιάδων θανάτων) έως τα μέσα Μαΐου. Αυτό είναι το εφιαλτικό σενάριο που φαντάζονταν οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο στην αρχή της πανδημίας: η ασθένεια ανεξέλεγκτη και καταστροφή σε μια αδιανόητη κλίμακα.

Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Η κυβέρνηση του κυβερνώντος Κόμματος Bharatiya Janata (BJP) προσκάλεσε αυτό το μακελειό μέσω της συσκότισης, των λαθών, και του εφησυχασμού της. Τον Φεβρουάριο, το κόμμα ψήφισε ένα εσωτερικό ψήφισμα που συγχαίρει [2] «την ηγεσία του που εισήγαγε την Ινδία στον κόσμο ως υπερήφανο και νικηφόρο έθνος στον αγώνα ενάντια στην Covid». Ωστόσο, ο πρωθυπουργός, Narendra Modi, και η κυβέρνησή του αγνόησαν πολλά προειδοποιητικά σημάδια τους πρώτους τρεις μήνες του έτους και παράβλεψαν την επιστημονική γνώμη. Πολλοί παράγοντες έχουν συμβάλει σε αυτό το τεράστιο δεύτερο κύμα, αλλά στο επίκεντρο της καταστροφής είναι η άρνηση της κυβέρνησης να το δει να έρχεται.

ΧΑΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, η Ινδία σημείωσε μερικά από τα χαμηλότερα σύνολα κρουσμάτων στον κόσμο, παρά το τεράστιο μέγεθος του πληθυσμού της. Πολλοί Ινδοί ήταν πεπεισμένοι ότι η πανδημία βρισκόταν σε αποδρομή, ότι η σχετική νεότητα [του πληθυσμού] της χώρας την προστάτευε από την κλίμακα του θανάτου όπως φαίνεται, για παράδειγμα, σε ευρωπαϊκές χώρες με ηλικιωμένους πληθυσμούς, και ακόμη και ότι οι άνθρωποι στην Ινδία είχαν φυσικές ανοσίες που βοήθησαν στην αποτροπή του ιού. Τα ποσοστά νοσηλείας και θανάτων είχαν μειωθεί και η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι ένα εγχώριο εμβόλιο ήταν πολύ κοντά.

Οι Ινδοί παρακολουθούσαν με τρόμο καθώς οι ασθενείς πλημμύριζαν τα νοσοκομεία στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την διάρκεια του χειμώνα, ανίκανοι να φανταστούν ότι τα δικά τους νοσοκομεία θα γίνονταν μάρτυρες σύντομα πολύ χειρότερων σκηνών. Τα νέα από την Βραζιλία εξόργισαν και απογοήτευσαν τους Ινδούς -γιατί ο πρόεδρος Jair Bolsonaro δεν έπαιρνε στα σοβαρά την COVID-19; Τουλάχιστον ο Μόντι φορούσε ακόμα μια μάσκα και έλεγε όλα τα σωστά πράγματα για την καταπολέμηση της ασθένειας. Ακόμη και οι συνηθισμένοι επικριτές του Modi αναγνώρισαν ότι η χώρα είχε πολύ καλή πορεία υπό την εποπτεία του -η Ινδία είχε γλιτώσει από τα χειρότερα.

Όμως, χωρίς να το γνωρίζουν πολλοί Ινδοί, ένα νέο στέλεχος του ιού εμφανίστηκε στην χώρα τον Οκτώβριο του 2020. Η κυβέρνηση παρακολούθησε την μετάλλαξη B.1617 [3] να ριζώνει, αλλά δεν διέθεσε τα απαιτούμενα κεφάλαια για την υποστήριξη των διαγνωστικών τεστ COVID-19 με απαραίτητη αλληλούχιση γονιδιώματος για να την ιχνηλατήσει. Αξιωματούχοι έκαναν ελάχιστη προσπάθεια για να κατανοήσουν αυτόν τον νέο εχθρό.

Ο αριθμός των νέων κρουσμάτων και θανάτων παρέμεινε χαμηλός καθώς το φθινόπωρο έδωσε την θέση του στον χειμώνα. Ατάραχοι, πολλοί Ινδοί φόρεσαν τα στολίδια τους και άρχισαν να μαζεύονται σε μεγάλους αριθμούς για την φημισμένη γαμήλια περίοδο στην βόρεια Ινδία. Η κυβέρνηση με μισή καρδιά έβαλε όρια στον αριθμό των φιλοξενούμενων που επιτρέπονται στους γάμους, αλλά δεν προειδοποίησε τους ανθρώπους για τους κινδύνους αυτής της νέας πίεσης.

ΑΔΡΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΣΥΧΑΣΜΟΣ

Αντ' αυτού, η κυβέρνηση διπλασίασε τις θριαμβολογίες, στηριζόμενη στην ανάπτυξη και κατασκευή εμβολίων COVID-19 στην Ινδία. Εγκαινίασε τη μεγαλύτερη προσπάθεια εμβολιασμού στον κόσμο τον Ιανουάριο. Στο τέλος εκείνου του μήνα, ο Μόντι μίλησε στο εικονικό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, εμφανιζόμενος χαρωπός καθώς είπε στους συμμετέχοντες ότι οι προβλέψεις τους για την Ινδία ήταν λανθασμένες˙ η χώρα αντιμετώπισε γρήγορα την COVID-19 και τώρα ήταν έτοιμη να βοηθήσει στον τερματισμό της πανδημίας σε όλο τον κόσμο εξάγοντας εκατομμύρια δόσεις εμβολίου.

Ο πρωθυπουργός όντως προέτρεψε για επαγρύπνηση και επέμεινε ότι θα ήταν απαραίτητο να υπάρξει προετοιμασία για ένα δεύτερο κύμα. Αλλά αυτή η ρητορική δεν ταίριαξε με τις πράξεις του. Το 2020, ο Modi είχε δημιουργήσει ένα ταμείο για την καταπολέμηση της πανδημίας που ονομάστηκε PM Cares, το οποίο δέχθηκε δωρεές από όλο τον κόσμο. Αξιωματούχοι επέμειναν ότι το ταμείο θα χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία 162 μονάδων όπου θα κατασκευάζονταν φιάλες οξυγόνου. Η κυβέρνηση χρειάστηκε πάνω από έξι μήνες για να αρχίσει να προσκαλεί προσφορές για την κατασκευή αυτών των εγκαταστάσεων˙ μέχρι αυτόν τον μήνα, η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει μόνο 33 [4]. Η Ινδία εξήγαγε επίσης διπλάσιο οξυγόνο μεταξύ Απριλίου 2020 και Μαρτίου 2021 από όσο το προηγούμενο έτος˙ δεν παρήγαγε επαρκή αποθέματα για εγχώρια κατανάλωση εν αναμονή ενός δεύτερου κύματος.

Ο παληκαρισμός του Modi στο φόρουμ είχε καταστροφικές συνέπειες. Ορισμένα φιλικά προς την κυβέρνηση δίκτυα και εφημερίδες ενίσχυσαν την ιδέα ότι η Ινδία είχε νικήσει την COVID-19. Προς φρίκη των επιστημόνων και των επαγγελματιών του ιατρικού τομέα, οι Ινδοί άρχισαν να βγάζουν τις μάσκες τους και να αγνοούν τις κοινωνικές αποστάσεις. Ως αποτέλεσμα, σημειώθηκαν νέα κρούσματα COVID-19. Η Ινδία κατέγραψε περισσότερα από 11.000 κρούσματα την 1η Φεβρουαρίου και έκτοτε η καμπύλη αυξήθηκε.

Η ινδουιστική εθνικιστική κυβέρνηση δεν έλαβε υπόψη της τις προειδοποιήσεις της επιστημονικής κοινότητας˙ απέρριψε σταθερά την πραγματική επιστημονική γνώμη υπέρ του κομπογιαννιτισμού. Στις 19 Φεβρουαρίου, ο Harsh Vardhan, υπουργός Υγείας, εμφανίστηκε μαζί με έναν πνευματικό ηγέτη χωρίς μάσκα, τον Baba Ramdev, για να λανσάρει το Coronil, μια υποτιθέμενη θεραπεία για την COVID-19 που παράγεται από την εταιρεία του Ramdev. Οι αριθμοί των κρουσμάτων συνέχισαν να αυξάνονται καθώς η κυβέρνηση αμφιταλαντευόταν. Η δημοσιογράφος Vidya Krishnan αποκάλυψε σε πρόσφατο ερευνητικό ρεπορτάζ [5] στο περιοδικό The Caravan ότι η εθνική επιστημονική ομάδα εργασίας της χώρας για την COVID-19, η οποία υποτίθεται ότι συμβουλεύει την κεντρική κυβέρνηση για την απάντησή της στην πανδημία, δεν συνεδρίασε ούτε μια φορά από τον Φεβρουάριο μέχρι τα μέσα Απριλίου.

Η κυβέρνηση επιδείνωσε την εξάπλωση της νόσου επιτρέποντας την διεξαγωγή μεγάλων θρησκευτικών γιορτών και προσκυνημάτων. Στις 11 Μαρτίου, όταν τα νέα καθημερινά κρούσματα είχαν φτάσει σχεδόν τις 50.000, ο Modi καλωσόρισε, μέσω tweet, προσκυνητές στις όχθες του ποταμού Γάγγη στην πολιτεία Uttarakhand για το Kumbh Mela. Το Kumbh Mela είναι ένα σημαντικό φεστιβάλ που, σε ορισμένες ημέρες, προσελκύει εκατομμύρια προσκυνητές που συσσωρεύονται σε στενές περιοχές στις όχθες του ιερού ποταμού. Προβλέψιμα, η COVID-19 ξέσπασε στην συγκέντρωση. Ένας κορυφαίος προφήτης πέθανε από την ασθένεια, χιλιάδες προσκυνητές βρέθηκαν θετικοί και οι Αρχές στο κρατίδιο που διοικείται από το BJP επέμειναν ότι θα μπορούσαν να κάνουν λίγα για να σταματήσουν την διάδοση.

Αυτή η προσέγγιση ήταν σε έντονη αντίθεση με την αντίδραση της κυβέρνησης σε μια μουσουλμανική σύνοδο τον Μάρτιο του 2020, στην αρχή της πανδημίας. Εκείνη η συνάντηση ήταν μια υπερμεταδοτική εκδήλωση (σε κλίμακα μικρότερη από εκείνη του τρέχοντος Kumbh Mela) και προκάλεσε οργίλη κυβερνητική δράση˙ οι Αρχές συνέλαβαν τους συμμετέχοντες και έθεσαν μερικούς σε κράτηση για περισσότερο από έναν χρόνο. Ορισμένα μέρη των μέσων μαζικής ενημέρωσης και οι εκπρόσωποι του ίδιου του BJP χαρακτήρισαν την COVID-19 ως μουσουλμανική ασθένεια. Έναν χρόνο αργότερα, καθώς τα καθημερινά κρούσματα ξεπέρασαν το όριο των 200.000 στα μέσα Απριλίου, ο Μόντι μπορούσε να συγκεντρώσει μόνο τις πιο αδύναμες εκκλήσεις, προτρέποντας τους διοργανωτές του Kumbh Mela να κάνουν την εκδήλωση «συμβολική».

ΣΥΝΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ

Οι πολιτικές επιταγές συνέβαλαν επίσης στο να έρθει το δεύτερο κύμα. Στις αρχές Μαρτίου, η προσοχή της κυβέρνησης είχε στραφεί στις εκλογές σε πέντε βασικά κρατίδια. Ο Μόντι ο ίδιος πήγε από πολιτεία σε πολιτεία μιλώντας σε μαζικές συγκεντρώσεις, συχνά χωρίς μάσκα. Στα μέσα Απριλίου, όταν η Ινδία κατέγραφε περισσότερα από 200.000 νέα κρούσματα την ημέρα, ο πρωθυπουργός καυχιόταν για το μέγεθος των συγκεντρώσεών του στην Δυτική Βεγγάλη. Οι βουλευτές και οι σύμμαχοί του εμφανίστηκαν στην εθνική τηλεόραση για να απορρίψουν οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του δεύτερου κύματος και εκείνων των μεγάλων δημοσίων συγκεντρώσεων. Το BJP ήταν το τελευταίο κόμμα που ανέστειλε την [προεκλογική] εκστρατεία στην Δυτική Βεγγάλη, διακόπτοντας μόνο όταν έγινε αδύνατο να αγνοηθεί το γεγονός ότι χιλιάδες Ινδοί πεθαίνουν καθημερινά λόγω έλλειψης οξυγόνου.

Η τρέχουσα κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας στην Ινδία επιδεινώνεται και από μια επιστημολογική [κρίση]: τα στοιχεία της κυβέρνησης δεν είναι αξιόπιστα. Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι η Ινδία υποτιμά την έκταση της τραγωδίας της, κάτι που είναι απολύτως καθαρό σε όσους από εμάς βρίσκονται επιτόπου. Οι Financial Times ανέφεραν [6] στα τέλη Απριλίου ότι τοπικές ειδήσεις σε επτά περιοχές στις πολιτείες Bihar, Gujarat, Madhya Pradesh και Uttar Pradesh έδειξαν ότι τουλάχιστον 1.833 άτομα ήταν γνωστό ότι πέθαναν από την COVID-19 σε μια περίοδο αρκετών ημερών, αλλά αναφέρθηκαν επίσημα μόνο 228 θάνατοι από COVID-19 εκείνη την εποχή. Για παράδειγμα, στην περιοχή Jamnagar του Gujarat, 100 άτομα πέθαναν από COVID-19, αλλά αναφέρθηκε μόνο ένας θάνατος.

Οι επιδημιολόγοι έχουν προβλέψει ένα πραγματικό ποσοστό θνησιμότητας που είναι δέκα φορές υψηλότερο από αυτό που αναφέρεται και προβλέπουν ότι η Ινδία θα φτάσει στο ζοφερό ορόσημο του ενός εκατομμυρίου θανάτων από COVID-19 μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Το πραγματικό τίμημα της πανδημίας [σε ζωές] μπορεί να μην γίνει ποτέ ξεκάθαρο, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο το να λογοδοτήσει η κυβέρνηση.
 
Άνθρωποι ξαναγεμίζουν φιάλες οξυγόνου στο Ahmedabad της Ινδίας,
 τον Απρίλιο του 2021. Amit Dave / Reuters
 
Η αδράνεια της κυβέρνησης στην ιχνηλάτηση της μετάλλαξης B.1617 σημαίνει ότι οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να τη μελετούν και να καθορίζουν τη μεταδοτικότητά της, την θνησιμότητά της, και την απόκρισή της στα διαθέσιμα εμβόλια. Οι ιολόγοι και οι επιδημιολόγοι πιστεύουν ότι τροφοδότησε αυτό το δεύτερο κύμα της COVID-19. Ακόμα πιο ενοχλητικό, η μετάλλαξη φαίνεται ικανή να παρακάμψει τις ανοσίες στην ασθένεια. Πολλοί άνθρωποι που νοσηλεύονται επί του παρόντος στο Δελχί με COVID-19 είχαν λάβει μια ή δυο δόσεις από το εμβόλιο AstraZeneca, ένα ανησυχητικό γεγονός που δεν αποτελεί καλό σημάδι για τον περιορισμό της εξελισσόμενης νόσου.

Ο εμβολιασμός παραμένει, ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η κλιμάκωση των νοσηλειών στα νοσοκομεία και των ποσοστών θανάτου σε μια πολυάνθρωπη χώρα όπου οι κοινωνικές αποστάσεις και τα lockdown είναι δύσκολο να επιβληθούν -και είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλή πολιτικά. Ο ιός εξαπλώνεται τώρα γρήγορα σε αστικές και αγροτικές περιοχές. Η πόλη της Καλκούτα, για παράδειγμα, ανέφερε ποσοστό θετικότητας στα τεστ 50% την περασμένη εβδομάδα. Η κυβέρνηση Modi έχει δεσμευτεί να διαθέσει εμβόλια COVID-19 σε όλους τους Ινδούς άνω των 18 ετών μετά την 1η Μαΐου. Μια λογική κυβερνητική πολιτική θα ήταν να επιβάλλει δωρεάν καθολικό εμβολιασμό, αλλά οι Ινδοί μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν εμβόλια μόνο σε συγκεκριμένα μέρη. Πολλοί Ινδοί θα καταλήξουν να πληρώσουν για ένα από τα δύο εμβόλια που διατίθενται στην χώρα -το εγχώρια αναπτυγμένο Covaxin και το Covishield, την ινδική έκδοση του εμβολίου της AstraZeneca- υπό ένα μπερδεμένο τιμολογιακό καθεστώς. Αυτό το σύστημα επιδεινώνει τις ήδη τεράστιες ανισότητες στην χώρα. Οι πλούσιοι Ινδοί θα εμβολιαστούν, αλλά οι φτωχότεροι της Ινδίας μπορεί να περιμένουν για πολύ καιρό.

Το να πληρώνουν το τίμημα για τα λάθη της κυβέρνησής τους είναι κάτι που οι Ινδοί έχουν καταλήξει να γνωρίσουν αρκετά καλά. Όταν ο πρωθυπουργός έκλεισε την χώρα με προειδοποίηση μόνο τεσσάρων ωρών τον Μάρτιο του 2020, χιλιάδες άστεγοι και εργάτες με ημερομίσθιο πείνασαν. Ελλείψει άμεσης κυβερνητικής βοήθειας, οι απλοί πολίτες έπρεπε να ενωθούν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον.

Τώρα επίσης, καθώς οι άνθρωποι πεθαίνουν λόγω έλλειψης οξυγόνου, οι πολίτες έχουν ενωθεί για να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον. Κάνουν χιλιάδες εκκλήσεις για να βρουν οξυγόνο, να μεταφέρουν βαρείς κυλίνδρους από το ένα σημείο επαναπλήρωσης στο άλλο, να μεταφέρουν κυλίνδρους στα σπίτια των ανθρώπων και, όταν χρειάζεται, να μεταφέρουν ανθρώπους σε νοσοκομεία και τις σορούς σε κρεματόρια. Μαγειρεύουν γεύματα για όσους αναρρώνουν στο σπίτι. Στέκονται σε ατέλειωτες ουρές στα φαρμακεία για να προσπαθήσουν να βρουν διαρκώς εξαντλούμενα φάρμακα. Πολλοί από αυτούς τους ακτιβιστές λένε ότι δεν ξέρουν πλέον την διαφορά μεταξύ ημέρας και νύχτας, και τα τηλέφωνά τους δεν σταματούν ποτέ να χτυπούν. Το φως στο τέλος αυτού του μακρού, σκοτεινού τούνελ είναι η χάρη του λαού της Ινδίας.

Σύνδεσμοι: 
 
 
Στα αγγλικά:
https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2021-04-28/country-gasping-air

Mandakini Gahlot,
  ανεξάρτητη δημοσιογράφος και σκηνοθέτις με έδρα το Νέο Δελχί.

https://www.foreignaffairs.gr/articles/73231/mandakini-gahlot/mia-xora-poy-asthmainei-gia-aera?

29/04/2021