Μπάιντεν – Πούτιν: Τα πέντε κορυφαία ζητήματα στην ατζέντα τους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Η ιστορική, παγκόσμια σημασία της συνάντησης Πούτιν – Μπάιντεν
Μπάιντεν – Πούτιν: Τα πέντε κορυφαία ζητήματα στην ατζέντα τους.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Αμερικανός ομόλογός του Τζο Μπάιντεν στην πρώτη τους σύνοδο κορυφής στις 16 Ιουνίου στη Γενεύη θα έχουν μια σειρά ζητημάτων να συζητήσουν.
Κυβερνοπόλεμος
Οι κατηγορίες για διάδοση ψευδών ειδήσεων μέσω του διαδικτύου και οι κυβερνοεπιθέσεις με στόχο την παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές βρίσκονταν στο επίκεντρο της διμερούς έντασης και αποτέλεσαν αιτία για την επιβολή αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Μόσχας, κυρίως μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016. Πιο πρόσφατα μια σειρά μεγάλων κυβερνοεπιθέσεων ενόχλησαν την Ουάσινγκτον. SolarWinds, Colonial Pipeline, JBS: οι επιθέσεις εναντίον τους αποδόθηκαν στη Μόσχα ή σε χάκερς με έδρα τη Ρωσία. Η Ρωσία διαψεύδει τις κατηγορίες αυτές και κατηγορεί την Ουάσινγκτον ότι παρεμβαίνει σε εσωτερικά της ζητήματα στηρίζοντας την αντιπολίτευση ή χρηματοδοτώντας οργανώσεις και μέσα ενημέρωσης που επικρίνουν το Κρεμλίνο. Η Μόσχα θεωρεί εξάλλου ότι είναι θύμα αμερικανικών κυβερνοεπιθέσεων και διαβεβαιώνει ότι επιθυμεί «μια παγκόσμια συμφωνία» για να περιοριστεί η χρήση των κυβερνοόπλων. Μια πρόταση την οποία έκανε το Κρεμλίνο ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020.
Ανθρώπινα δικαιώματα και Ναβάλνι
Ο Μπάιντεν έχει δεσμευθεί ότι θα πει στον Πούτιν πως δεν θα μείνει «με τα χέρια σταυρωμένα» μπροστά στις «παραβιάσεις» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία. Ένα θέμα που προκαλεί την αντίδραση της Μόσχας, καθώς το Κρεμλίνο θεωρεί ότι αποτελεί απόδειξη των παρεμβάσεων της Ουάσινγκτον και του ηγεμονισμού των ΗΠΑ. Οι αμερικανικές επικρίσεις αυξήθηκαν μετά τη δηλητηρίαση τον Αύγουστο του 2020 του Ρώσου αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι. Ο Ναβάλνι επέζησε και πλέον βρίσκεται στη φυλακή, με τους συγγενείς του και τις οργανώσεις του να έχουν γίνει στόχος δικαστικής επίθεσης. Η Ρωσία από την πλευρά της διερωτάται για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των υποστηρικτών του τέως προέδρου Τραμπ, οι οποίοι συνελήφθησαν μετά την εισβολή τους στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο. Επικρίνει επίσης «τη λογοκρισία» στο Χόλιγουντ όπως και το διαδίκτυο από τις εταιρείες των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, η Μόσχα καταγγέλλει ότι «η πολιτική ορθότητα έχει φτάσει σε επίπεδα γελοιότητας» στις ΗΠΑ.
Στρατιωτική αντιπαράθεση
Στο στρατιωτικό πεδίο –στην Ουκρανία, τη Συρία και την Αρκτική μεταξύ άλλων—οι δύο χώρες αλληλοκατηγορούνται για στρατιωτικό επεκτατισμό. Το τέλος μιας σειράς συμφωνιών εγείρει φόβους για μια κούρσα εξοπλισμών. Από το 2018 ο Πούτιν εξαίρει τους «υπερηχητικούς» πυραύλους της Ρωσίας, οι οποίοι μπορούν να ξεφύγουν από τα υφιστάμενα αντιαεροπορικά συστήματα. Η στρατηγική ισορροπία είναι πολύ πιθανό να βρεθεί στην καρδιά των συνομιλιών. Οι ΗΠΑ θέλουν να επιμείνουν στην πρόσφατη ανάπτυξη περίπου 100.000 Ρώσων στρατιωτών στα σύνορα με την Ουκρανία, η οποία είχε προκαλέσει ανησυχία για μια ακόμη ρωσική εισβολή στη χώρα, μετά την απώλεια της Κριμαίας το 2014. Η Μόσχα από την πλευρά της εκτιμά ότι τα στρατιωτικά γυμνάσια και η ανάπτυξη δυνάμεων από το ΝΑΤΟ και την ανατολική Ευρώπη αποτελούν τη μεγαλύτερη περιφερειακή απειλή.
Απελάσεις
Σε κάθε νέο κύμα κυρώσεων Ρώσοι και Αμερικανοί προχωρούν στην απέλαση διπλωματών, μειώνοντας το προσωπικό των πρεσβειών τους και περιορίζοντας τους διαύλους επικοινωνίας. Μόσχα και Ουάσινγκτον ανακάλεσαν επίσης φέτος τους πρεσβευτές τους «για διαβουλεύσεις», αφού ο Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε τον Πούτιν «δολοφόνο». Η Ρωσία κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι καθυστερούν την παροχή βίζας στους Ρώσους διπλωμάτες. Εξάλλου η Μόσχα αρνήθηκε τον Φεβρουάριο να δώσει βίζα στον εκπρόσωπο της NASA. Η αμερικανικό προξενείο στη Μόσχα δεν εκδίδει καθόλου βίζες λόγω έλλειψης προσωπικού, καθώς η Ρωσία του απαγόρευσε να έχει ντόπιους υπαλλήλους. Επίσης απειλούνται και οι υπηρεσίες που παρέχει για τους Αμερικανούς πολίτες.
Κρατούμενοι
Πολλοί κρατούμενοι ελπίζουν ο Μπάιντεν και ο Πούτιν να καταλήξουν σε συμφωνία για την τύχη τους τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες. Ο Πολ Γουίλαν, που κρατείται στη Ρωσία κατηγορούμενος για κατασκοπεία, ζήτησε στις αρχές του μήνα από τον Αμερικανό πρόεδρο να συμφωνήσει στην ανταλλαγή του με έναν Ρώσο. Η μητέρα του εμπόρου όπλων Βίκτορ Μπουτ, που κρατείται στις ΗΠΑ, επίσης απηύθυνε έκκληση στους δύο ηγέτες. Η οικογένεια του Κονσταντίν Γιαροσένκο, ενός Ρώσου πιλότου που κρατείται στις ΗΠΑ για διακίνηση κοκαΐνης, ζητεί την απελευθέρωσή του. Οποιαδήποτε σχετική διαπραγμάτευση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον Αμερικανό Τρέβορ Ριντ, ο οποίος είναι φυλακισμένος στη Ρωσία επειδή μεθυσμένος επιτέθηκε σε δύο Ρώσους αστυνομικούς.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
https://www.defence-point.gr/news/mpainten-poytin-ta-pente-koryfaia-zitimata-stin-atzenta-toys
08/06/2021
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Η ιστορική, παγκόσμια σημασία της συνάντησης Πούτιν – Μπάιντεν.
“Οι ιδέες καθυστερούν εν σχέσει με το είναι”
Καρλ Μαρξ
Η προσεχής συνάντηση των προέδρων της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών έχει αντικειμενικά μια τεράστια, θα την ονομάζαμε ιστορική σημασία, ανεξάρτητα και από το σε ποια αποτελέσματα θα καταλήξει, ακόμα και αν δεν καταλήξει σε αποτελέσματα.
Οι λόγοι που της αποδίδουμε τέτοια σημασία είναι τρεις. Ο πρώτος είναι ο εξαιρετικά επικίνδυνος χαρακτήρας του νέου Ψυχρού Πολέμου. Ο δεύτερος είναι η εμφάνιση μιας μεταρρυθμιστικής ηγεσίας στο κέντρο του δυτικού κόσμου. Ο τρίτος είναι οι φοβερές βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες απειλές που αντιμετωπίζει ο Άνθρωπος, οι πιο απειλητικές σε όλη την 300.000 ετών ιστορία του.
Η επανάσταση στην τέχνη του Πολέμου
Mε αποκλειστική ευθύνη των ΗΠΑ, των δυνάμεων που επηρεάζουν και “καθοδηγούν” την πολιτική τους, αλλά και του συνόλου της “ευρείας Δύσης” έχει ξεκινήσει ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος, πολύ πιο επικίνδυνος από τον παλιό.
Είναι πολύ πιο επικίνδυνος ο νέος Ψυχρός Πόλεμος γιατί διεξάγεται σε περιβάλλον εκθετικής ανάπτυξης νέων τεχνολογιών που εισάγονται διαρκώς, κάνουν αφάνταστα περίπλοκο το πεδίο της μάχης και επαναστατικοποιούν την ίδια την τέχνη του πολέμου. Η πολυπλοκότητα αυτή συνδυάζεται με τη σύντμηση των χρόνων στους οποίους πρέπει να ληφθούν οι κρίσιμες αποφάσεις, με το αυξημένο συναισθηματικό βάρος των αποφάσεων, με την αναπόφευκτη “μεροληψία” στη διάγνωση των κινδύνων από χειριστές που δρουν σε περιβάλλον κλιμακούμενης έντασης και αβεβαιότητας ως προς τις προθέσεις του αντιπάλου.
Αυτό μας οδηγεί σε μια κατάσταση που αρχίζει και ξεπερνάει τη δυνατότητα του ανθρώπινου μυαλού, της ανθρώπινης λογικής και του ανθρώπινου ψυχισμού να την ελέγξει και καθιστά πλέον ορατό το ενδεχόμενο συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, νοήμονα ρομπότ δηλαδή, να κληθούν κάποια στιγμή να πάρουν εκείνα αποφάσεις που μπορεί να καθορίσουν ακόμα και την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας.
Η κατάργηση των κανόνων
Επιπλέον ο νέος Ψυχρός Πόλεμος διεξάγεται χωρίς κώδικες, χωρίς παράπλευρους διαύλους επικοινωνίας και χωρίς τις θεμελιώδεις πολιτικές γνώσεις και κατανόηση του κόσμου που είχε το πολιτικό και το κρατικό προσωπικό των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης, δηλ. σε ένα περιβάλλον αναρχίας, που καθιστά πολύ ευκολότερη και τη δράση προβοκατόρων, “Πρακτόρων του Χάους”.
Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος διεξάγεται χωρίς κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο, όπως ήταν η Γιάλτα μέχρι το 1991, ασφαλώς εντελώς απαράδεκτη και αντιπαραγωγική από πολλές άλλες απόψεις, αλλά και η συνθήκη ΑΒΜ (απαγόρευσης των αντιβαλλιστικών όπλων) μετά το 1973 ή αν θέλετε και η Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975) που καταργήθηκε στην πράξη με τις επεμβάσεις στη Γιουγκοσλαβία, όπως και οι συνθήκες ελέγχου των εξοπλισμών, από τις οποίες σώθηκε μόνο η START για τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα. Δεν τηρήθηκαν επίσης οι διαβεβαιώσεις της Ουάσιγκτoν ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί, γεγονός που υπονόμευσε καίρια την εμπιστοσύνη μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
Αυτές όλες οι συμφωνίες αντανακλούσαν την αναγνώριση από κάθε μία από τις δύο πλευρές της νομιμότητας ύπαρξης της άλλης και αποτύπωναν την πρόθεση μη επίθεσης. Η ΑΒΜ έπαιρνε και πρακτικά μέτρα για να καταστήσει αδύνατη μια πυρηνική επίθεση.
Αυτά όλα έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον πρωτοφανούς αβεβαιότητας ακόμα και για το ακριβώς είναι ο αντίπαλος, ποιες μπορεί να είναι οι προθέσεις του κτλ.
Σαν να μην έφταναν αυτά, ο νέος Ψυχρός Πόλεμος συνδυάζεται με την όλο και πιο συχνή εμφάνιση μιας πληθώρας διεθνών κρίσεων, ιδίως μετά το 2015, που τείνουν να καταστήσουν μη επιλύσιμη την εξίσωση της διατήρησης μιας στοιχειώδους σταθερότητας και παγκόσμιας ειρήνης.
Πολιτικές συνθήκες που μπορεί να μετατρέψουν τον Ψυχρό σε Θερμό
Ένας επίσης βασικός παράγων που κάνει πιο επικίνδυνη τη σημερινή κατάσταση, είναι η απουσία ισχυρού αντιπολεμικού, αντιπυρηνικού, ειρηνιστικού κινήματος, φορέα μιας ανώτερης παγκόσμιας συνείδησης, που σε παλαιότερους καιρούς απέτρεψε τον πυρηνικό πόλεμο, αλλά και περιόρισε τις δυνατότητες της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού, συμβάλλοντας ουσιαστικά στις ήττες του (Βιετνάμ, Αλγερία).
Ο πόλεμος παραμένει συνέχεια της πολιτικής, όπως τον όρισε ο Κλάουεβιτς και γιa αυτό οι ιδέες των ανθρώπων μπορεί να έχουν εξίσου ή και μεγαλύτερη επιρροή από τα όπλα στο αν θα γίνει ή στην έκβασή του. ‘Όταν ο… προκάτοχος των σημερινών ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, δηλ. ο Κόκκινος Στρατός δοκίμασε να σταματήσει τους Λευκούς στο Κουμπάν, τη γη των εχθρικά διακείμενων Κοζάκων, έφαγε τα μούτρα του. Όταν άλλαξε μέτωπο και τους αντιμετώπισε στο κόκκινο, εργατικό Ντονιέτσκ τους συνέτριψε και έσωσε τη Μόσχα. Δεν είναι τυχαίο που και σήμερα το Ντονιέτσκ παραμένει το επίκεντρο της σύγκρουσης Ανατολής και Δύσης στην Ευρώπη.
Ένας από τους λόγους που οι Αμερικανοί κέρδισαν τον πρώτο Ψυχρό Πόλεμο είναι ότι έδιναν πολύ μεγάλη σημασία στο τι σκέφτονταν και ένοιωθαν οι άνθρωποι. Όταν μέθυσαν από την αλαζονεία της “παντοδυναμίας” που θεώρησαν ότι κατέκτησαν, την έχασαν σε ελάχιστο, μετρούμενο με ιστορικά μέτρα, διάστημα.
Άλλος βασικός παράγων είναι η επικράτηση ενός σχεδόν ολοκληρωτικού καθεστώτος στην δυτική ενημέρωση, λόγω του ιστορικά πρωτοφανούς ελέγχου της από το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο, αλλά και της ανάπτυξης ιντερνετικών μέσων με πολύ μεγάλη ικανότητα χειραγώγησης, επίσης ελεγχόμενης από το χρηματιστικό κεφάλαιο (που έχει επίσης “αγοράσει” τη μεγάλη πλειοψηφία των “διανοούμενων”, ο ρόλος των οποίων ήταν καθοριστικός στο παρελθόν, για να αναφέρουμε μόνο τα ονόματα των Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Αλμπέρ Καμύ, Μπέρτραν Ράσελ κ.ο.κ.). Σήμερα είναι πολύ αμφίβολο ότι ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ θα έβρισκε εφημερίδα να δημοσιεύσει τα Pentagon Papers και αν ακόμα τα δημοσίευε, είναι πολύ πιθανό ότι θα σταματούσαν τη διάδοσή τους, ή θα την έπνιγαν κάτω από ένα σωρό από ιντερνετικά σκουπίδια.
Ανέφικτη η νίκη
Στην κλιμάκωσή του αυτός ο νέος Ψυχρός Πόλεμος εγκυμονεί τον πολύ μεγάλο κίνδυνο να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε μη ελέγξιμο εξοπλιστικό ανταγωνισμό και, τελικά, σε θερμή αναμέτρηση, που είναι αδύνατο να έχει νικητή και θα οδηγήσει στην εξάλειψη του ανθρώπινου είδους. Δεν μπορεί να υπάρχει σήμερα ορθολογικό και ενημερωμένο ον που να πιστεύει ότι είναι εφικτή η νίκη σε πυρηνικό πόλεμο. Τα πυρηνικά όπλα και η απειλή της χρήσης τους χρειάζονται δυστυχώς ακόμα, είναι η τρελή (MAD) αντιστάθμιση ενός τρελού κόσμου, χρειάζονται όμως για να αποτρέψουν, όχι για να καταστήσουν δυνατή μια σύγκρουση με ανέφικτη νίκη.
Πρέπει βεβαίως ταυτόχρονα να ξαναϋπάρξει ένα παγκόσμιο κίνημα που να ζητάει την κατάργησή τους, ώστε να κινητοποιείται και να εστιάζεται η παγκόσμια συνείδηση του κινδύνου. Αλίμονο όμως, αν κάποιοι σχεδιάζουν, όχι να αποτρέψουν, αλλά να κερδίσουν έναν πυρηνικό πόλεμο.
Το παράδειγμα της σοβιετικής διάλυσης
Ορισμένοι φίλοι μου διεθνώς, από τη Γαλλία και ορισμένες αραβικές χώρες, πιστεύουν ότι η Δύση έχει μπει σε τροχιά οριστικής παρακμής, ότι οι ΗΠΑ δεν διαφέρουν από την ΕΣΣΔ του Τσερνιένκο ή του Γκορμπατσώφ. Η γνώμη μου είναι ότι ένα τέτοιο συμπέρασμα είναι πολύ βιαστικό και μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες επιλογές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δύση συνεχίζουν να διαθέτουν μια κολοσσιαία ισχύ – άλλωστε σε ένα παιχνίδι επικράτησης δεν παίζουν ρόλο μόνο οι αντικειμενικοί, αλλά και οι υποκειμενικοί παράγοντες. Ακόμα και αν αυτή η ισχύς δεν επαρκεί για να διαιωνίσουν την παγκόσμια κυριαρχία τους, επαρκεί για να πάρουν όλο τον κόσμο μαζί τους.
Σημειωτέον ότι και η σοβιετική κατάρρευση, ανεξαρτήτως του ποιος κέρδισε και ποιος έχασε από αυτή, οδήγησε εν τέλει σε μια μεγάλη αύξηση της εντροπίας (αταξίας) του όλου παγκόσμιου συστήματος. Δεν οδηγηθήκαμε βεβαίως σε έκρηξη, αλλά αυτό το ξέρουμε εκ των υστέρων, δεν το ξέραμε εκ των προτέρων. Σε μεγάλο βαθμό, το ότι δεν πήγαμε σε έκρηξη οφείλεται στο ότι η σοβιετική νομενκλατούρα επέλεξε να προσχωρήσει στο δυτικό σύστημα και στους γενικούς κανόνες του, επιλογή που είχε μεν καταστροφικές συνέπειες στην ίδια τη χώρα της, απέτρεψε όμως το ενδεχόμενο μιας χαοτικής έκρηξης.
Πιθανώς, ένας λόγος που η Ουάσιγκτον δεν εκμεταλλεύθηκε την πολύ ευνοϊκή διεθνή συγκυρία του 1989-91 για να σπρώξει επιθετικά στην ανατροπή του κινεζικού κομμουνιστικού καθεστώτος, ήταν ακριβώς ότι φοβήθηκε τις χαοτικές συνέπειες από μια παράλληλη κινεζική κρίση.
Δεν χωράει αμφιβολία ότι το αμερικανικό ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι ένα πολύ επικίνδυνο σύστημα που έχει προκαλέσει πάρα πολύ κακό στην ανθρωπότητα και, όλο και περισσότερο, στους ίδιους τους Αμερικανούς πολίτες. Από στρατηγική άποψη όμως έχει σημασία όχι η κατάρρευσή του εν γένει, αλλά η αντικατάστασή του από ένα καλύτερο σύστημα, για τους ίδιους τους Αμερικανούς και για την ανθρωπότητα.
Στις λιγότερο επικίνδυνες συνθήκες του πρώτου Ψυχρού Πολέμου, η ανθρωπότητα έφτασε ήδη πολύ κοντά στο ενδεχόμενο της καταστροφής της. Τώρα είναι πολύ επικίνδυνη η κατάσταση, κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων που να διακόψουν την κλιμάκωση του Ψυχρού Πολέμου και να αντιστρέψουν αυτή την πορεία. (Το αυτό πρέπει να γίνει και στις σχέσεις με την Κίνα και το Ιράν και στο “τρίγωνο των Βερμούδων” της Νότιας και Ανατολικής Ασίας).
Ήττα Νετανιάχου
Ο δεύτερος λόγος που καθιστά πολύ σημαντική τη συνάντηση είναι η εμφάνιση του Μπάιντεν στις ΗΠΑ, όπως και η διαφαινόμενη αποχώρηση από την ισραηλινή πρωθυπουργία του Βενιαμίν Νετανιάχου, επιλέκτου, ηγετικού στελέχους του παγκόσμιου “κόμματος” του Πολέμου (κατά) των Πολιτισμών. Οι δύο αυτές εξελίξεις συνιστούν πιθανώς ένα ιστορικό “παράθυρο ευκαιρίας” για την ανθρωπότητα.
(Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι έχουμε τα καλά του Τραμπ αυτές τις μέρες στο Ισραήλ, όπου η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή, ώστε βγήκε ο αρχηγός της υπηρεσίας ασφαλείας της χώρας Σιν Μπετ και κάλεσε δημοσίως, εμμέσως πλην σαφώς, τον Νετανιάχου και τους οπαδούς του να σταματήσουν την εμπρηστική τους ρητορική προτού οδηγήσει σε δολοφονίες των αντιπάλων τους…)
Βλέπουμε στο κέντρο του δυτικού συστήματος την εμφάνιση δυνάμεων που σηματοδοτούν μια πρώτη ρήξη, μετά από αρκετές δεκαετίες, με το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο μοντέλο, (δίδυμο αδερφάκι του νεοσυντηρητισμού), μια πρώτη αναγνώριση του “πολυπολικού κόσμου” (Μπρεζίνσκι στο τελευταίο βιβλίο του και Ρίτσαρντ Χάας, ο γραμματέας του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων σε πρόσφατο άρθρο του), αλλά και που προτάσσουν ρητά την ιδέα της “στρατηγικής σταθερότητας” (Μπάιντεν), που άρχισαν ήδη να εγκαταλείπουν οι ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1990 με τις εκθέσεις Τζερεμάια και Βούλφοβιτς, τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία και τη Μέση Ανατολή, την επέκταση του ΝΑΤΟ και την κατάργηση όλων των συνθηκών ελέγχου των εξοπλισμών, πλην της START, που τη γλύτωσε την τελευταία στιγμή λόγω Μπάιντεν.
Ιστορικά, πάντα η κρίση παρήγαγε δύο στρατόπεδα στο ίδιο το κέντρο του δυτικού καπιταλιστικού και ιμπεριαλιστικού συστήματος. Ένα κέντρο στο οποίο μια όλο και πιο εξέχουσα θέση καταλαμβάνει, μετά το 1991, η εκθετικά αυξάνουσα την επιρροή της, παγκόσμια Αυτοκρατορία του Χρήματος, που δεν πρέπει να γίνεται κατανοητή ως απλή οικονομική κατηγορία, αλλά ως πρώτης γραμμής στρατηγικό υποκείμενο, “αθέατη υπερδύναμη”, με καθοριστική επιρροή σε πολλά κράτη του κόσμου, περιλαμβανομένων και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Από τον Ρούζβελτ στον Κέννεντι
Η κρίση και τα διλήμματα ενώπιον της οποίας έθεσε το “σύστημα” παρήγαγε τον Ρούζβελτ της New Deal από τη μια, τον Ντόνοβαν, τον Φόστερ Ντάλες, τον Τρούμαν και τον Χούβερ από την άλλη. Ο Στάλιν μάλιστα πίστευε ότι ο Ρούζβελτ δεν πέθανε από φυσικό θάνατο, αλλά γιατί ήταν εμπόδιο στον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο (και τη “δικτατορία” στην ίδια την Αμερική), αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις για κάτι τέτοιο.
Παρήγαγε επίσης τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ, που εξελέγη ως γεράκι για να συγκρουσθεί με τους στρατηγούς του από την άλλη, που ήθελαν την ρίψη πυρηνικών βομβών στην Κορέα και στην Κίνα. Ο Αϊζενχάουερ στράφηκε και κατά του Ισραήλ, του πιο αναθεωρητικού κράτους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και των συμμάχων του Βρετανίας και Γαλλίας, όταν επενέβησαν για να καταλάβουν τη διώρυγα του Σουέζ το 1956. Τους απείλησε με στρατιωτική επέμβαση και εξαπέλυσε επίθεση κατά της βρετανικής λίρας για να τους σταματήσει, ενώ πιστεύεται ευρέως ότι και ο Χρουστσώφ απείλησε με χρήση των σοβιετικών πυρηνικών όπλων για τον ίδιο λόγο.
Παρήγαγε τους αδελφούς Κένεντι που εμπόδισαν την εξαπόλυση παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου (και πιθανώς πλήρωσαν και αυτό με το κεφάλι τους), αλλά και τον αντιπρόεδρο του Κέννεντι και μετέπειτα πρόεδρο Λίντον Τζόνσον που κλιμάκωσε τον πόλεμο στο Βιετνάμ.
Πάντα εμφανίζονται και είναι αναπόφευκτο να εμφανισθούν τέτοιες συγκρούσεις μέσα στον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό, όταν αντιμετωπίζει κρίσεις. Ενίοτε μάλιστα τα πρώην γεράκια γίνονται περιστέρια, όπως ο πρόεδρος Κένεντι που διέταξε την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, διαπιστώνοντας όμως με την κρίση των πυραύλων πού οδηγούσε αυτή η πολιτική θέλησε να αναθεωρήσει όλη την στάση απέναντι στην ΕΣΣΔ. Όπως μου είπε μια μέρα ο Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, ο Κένεντι κάλεσε μάλιστα τον πατέρα του, έναν από τους μεγαλύτερους κεϋνσιανούς οικονομολόγους του 20ού αιώνα, τον Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ και του ζήτησε να πάει πρεσβευτής του στη Μόσχα.
Υπάρχει παράθυρο ευκαιρίας; Πίστευε αλλά επιβεβαίωνε!
Το ίδιο φαινόμενο επαναλαμβάνεται και σήμερα. Δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε με βεβαιότητα πόσο πραγματικό είναι αυτό το “παράθυρο ευκαιρίας”, τι αποτελέσματα θα παραγάγει και πόσο θα διαρκέσει, αλλά και δεν έχει εν τέλει και πολύ νόημα να το επιχειρήσουμε. Για να το διαπιστώσει κανείς πρέπει να το δοκιμάσει και για να το δοκιμάσει η καλύτερη τακτική είναι αυτή στην οποία μας προτρέπει η ρωσική παροιμία “Πίστευε, αλλά επιβεβαίωνε” (Доверяй, но проверяй), που υιοθέτησε ο Ρόναλντ Ρήγκαν ως κεντρική γραμμή των διαπραγματευτών του με την τότε ΕΣΣΔ.
Είναι αυτό ακόμα πιο σημαντικό, γιατί αν οι δυνάμεις που εκπροσωπεί ο Μπάιντεν ηττηθούν, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή των αντίπαλων δυνάμεων, της ομάδας του Πολέμου των Πολιτισμών, υπό πολύ χειρότερη μορφή και θα αυξηθεί πάρα πολύ ο κίνδυνος καθόδου της ανθρωπότητας σε μη αντιστρέψιμο χάος.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι δυνάμεις, εντός των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά και παγκοσμίως, που είναι αντίθετες με τους οργανικά συνδεόμενους νεοφιλελευθερισμό και νεο-0ιμπεριαλισμό πρέπει να πάνε στην άκριτη υποστήριξη προς ό,τι κάνει ο Μπάιντεν. Το αντίθετο: μια τέτοια πολιτική άκριτης υποστήριξης θα ήταν καταστροφική.
Στο μέτρο που υφίσταται μια αριστερά στις ΗΠΑ, οφείλει να υποστηρίζει κάθε θετικό βήμα, να επικρίνει σκληρά τον Μπάιντεν όταν χρειάζεται, αλλά με τρόπο που να τον σπρώχνει στη σωστή κατεύθυνση, να του ασκεί ταυτόχρονα ισχυρή πίεση να ολοκληρώσει τα όποια προοδευτικά βήματα, που δεν μπορεί παρά να είναι ημίμετρα, από την ίδια τη φύση της τωρινής αμερικανικής κυβέρνησης και των δυνάμεων που αυτή εκφράζει.
Τα “παιχνίδια του Νεάντερταλ”
Ο τρίτος λόγος που κάνει πολύ σημαντική τη συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν είναι ότι λαμβάνει χώρα ενώ η πανδημία του κορονοϊού ήρθε να επιβεβαιώσει, ακόμα μια φορά, ότι η ανθρωπότητα έχει μπει για τα καλά, μετά το 1945, εξαιτίας όχι μονο της πυρηνικης, αλλά και ολων των τεχνολογιών που ανέπτυξε, ακόμα και λόγω του απλού μεγέθους των παραγωγικών δυνάμεων που ανέπτυξε, σε μια εντελώς διαφορετική εποχή, όπου αντιμετωπίζει, στο άμεσο και όχι στο απώτερο μέλλον, τις φοβερότερες απειλές σε όλη την ιστορία της.
Αυτό είναι ένα επιστημονικό δεδομένο, μια αλγεβρική εξίσωση που αρχίζει και γίνεται αριθμητική, όχι κάποια ενόραση ή προφητεία. Όμως, η εντύπωση που δίνουν οι πολιτικές ηγεσίες του πλανήτη είναι ότι δεν το έχουν ενσωματώσει πραγματικά και με τη θέση που πρέπει στις πολιτικές στρατηγικές τους. Η ανθρωπότητα αποκαλεί τον εαυτό της Sapiens, αλλά εξακολουθεί να παίζει τα “παιχνίδια του Νεάντερταλ”, που αποδεικνύεται πιο έξυπνος από τον Sapiens, στο μέτρο που ήταν καλύτερα προσαρμοσμένος στο περιβάλλον του και τα προβλήματα που έπρεπε να λύσει. Εμείς παραμένουμε όμηροι του ερπετικού και παλαιοθηλαστικού εγκεφάλου μας, πολύ ισχυρότερης επιρροής από τον φλοιό μας.
Το μόνο μάλιστα υπαρκτό, παγκόσμιο και συνεκτικό σχέδιο που υφίσταται προς το παρόν είναι ο “Πόλεμος των Πολιτισμών” που οδηγεί αναπόφευκτα στην καταστροφή του Πολιτισμού και, εν συνεχεία και εν παραλλήλω, στην καταστροφή της ανθρωπότητας. Οι αντίπαλοί του προβάλλουν μεν αντιστάσεις, καμιά φορά και πολύ σπουδαίες, αλλά είναι όλες μερικές και αποσπασματικές.
Η αντικειμενική κατάσταση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα επιβάλλει να ληφθούν πολύ γρήγορα, “ολιστικά” μέτρα που συνεπάγονται την πλήρη αναμόρφωση σε σύντομο χρόνο των πολιτικών, οικονομικών, πολιτιστικών και διεθνών δομών με τις οποίες συνεχίζει να λειτουργεί η ανθρωπότητα (ολιστικά, γιατί δεν μπορεί κάποιος να θέλει να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, επιβαρύνοντας ένα άλλο, π.χ. να κλείσει τη ΔΕΗ της Κοζάνης χωρίς να σκεφτεί τι θα γίνουν οι εργαζόμενοι). Μερικοί θα πουν ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως ανέφικτο, μη ρεαλιστικό και ουτοπικό. Φοβούμαι, και όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία αυτό δείχνουν, ότι μια νέα Ουτοπία είναι σήμερα η μόνη ρεαλιστική λύση για την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας.
Ακόμα κι αν κάποιος επιμένει να σκέπτεται με όρους ανταγωνισμού, είναι βέβαιο ότι τα κράτη, οι ηγεσίες, οι πολιτικοί και οι δυνάμεις που θα πρωταγωνιστήσουν στην αναζήτηση αυτή, της οποίας δεν υποτιμάμε, κάθε άλλο, τις τεράστιες δυσκολίες, θα κερδίσουν οπωσδήποτε και ένα πολύ μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα παγκοσμίως.
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Πηγή: kosmodromio.gr
8 Ιουνίου 2021