Οι δύσκολες επιλογές της Ιαπωνίας. Τι θα σημάνουν οι εκλογές για την αμυντική πολιτική της χώρας.
Οι εκτοξεύσεις πυραύλων και από τις δύο Κορέες τους τελευταίους δύο μήνες έχουν ανησυχήσει τους υπεύθυνους του Τόκιο για τον αμυντικό σχεδιασμό, όπως και οι αναφορές για την δοκιμή υπερηχητικού πυραύλου από την Κίνα. Και οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι η Ιαπωνία θα τις ακολουθήσει στις πολύ πιο δυναμικές προσπάθειές τους για να αποτρέψουν την κινεζική πίεση στην Ταϊβάν.
Στρατιώτες της Δύναμης Αυτοάμυνας κατά την διάρκεια άσκησης με πραγματικά πυρά στην Gotemba, στην Ιαπωνία, τον Μάιο του 2021. Akio Kon/Reuters
Οι δύσκολες επιλογές της Ιαπωνίας.
Τι θα σημάνουν οι εκλογές
για την αμυντική πολιτική της χώρας.
Η Ιαπωνία έχει νέο πρωθυπουργό, και το επόμενο έτος ο Fumio Kishida πιθανότατα θα χαράξει μια διαφορετική, πιο δυναμική, πορεία για τον στρατό της, τις Δυνάμεις Αυτοάμυνας (Self-Defense Forces, SDF). Τα θεμέλια αυτής της στρατηγικής κίνησης μπήκαν από τον προκάτοχό του, Shinzo Abe, στην διάρκεια των οκτώ ετών της θητείας του, ωστόσο πρέπει να ληφθούν ακόμη πιο σημαντικές αποφάσεις, καθώς η στρατιωτική ισορροπία στον Ινδο-Ειρηνικό συνεχίζει να αλλάζει δυσοίωνα για την Ιαπωνία.
Ο Kishida μπορεί να μοιάζει με απίθανο υπέρμαχο μιας πιο στιβαρής Ιαπωνίας. Πέρασε όλη την καριέρα του υποστηρίζοντας τα συμφέροντα της Ιαπωνίας μέσω της διπλωματίας και του ελέγχου των όπλων. Αλλά τον Σεπτέμβριο, αφού ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την προεδρία του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (Liberal Democratic Party, LDP), ο Κισίντα παρέθεσε ξεκάθαρα την πρόκληση που θέτει η Κίνα για το μέλλον της Ιαπωνίας και δήλωσε ότι θα υποστήριζε την ιδέα της επένδυσης σε επιθετικές ικανότητες, εάν αυτές είναι απαραίτητες για την υπεράσπιση της χώρας. Το LDP έχει υιοθετήσει ξεκάθαρη στάση υπέρ της επένδυσης σε μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ. Για τις εκλογές για την Κάτω Βουλή της Ιαπωνίας, που έγιναν αυτό το Σαββατοκύριακο, το πρόγραμμα του κόμματος περιλαμβάνει τον στόχο του διπλασιασμού των στρατιωτικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Το αν το κοινό είναι πρόθυμο να αγκαλιάσει αυτή την πιο φιλοπόλεμη ατζέντα μένει να φανεί, αλλά ο ιαπωνικός λαός ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία της Κίνας στην περιοχή. Η ετήσια δημοσκόπηση που διεξήγαγε η ιαπωνική κυβέρνηση αποκαλύπτει ότι παρόλο που μόνο το 13,5% των ερωτηθέντων το 2000 πίστευαν ότι η άμυνα της Ιαπωνίας χρειαζόταν ενίσχυση, μέχρι το 2018 το ποσοστό αυτό είχε αυξηθεί στο 29%. Οι ιαπωνικές αντιλήψεις απέναντι στην Κίνα έχουν σκληρύνει καθώς οι διμερείς εντάσεις σχετικά με το εμπόριο και τα νησιά Σενκάκου -μια ομάδα ακατοίκητων νησιών στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας, γνωστά στην Κίνα ως νησιά Ντιαογιού- ξέσπασαν την δεκαετία του 2010. Έως το 2020, οι ετήσιες δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν από την ιαπωνική δεξαμενή σκέψης Genron NPO αποκάλυψαν ότι το 63% των ερωτηθέντων θεωρούσαν την Κίνα ως τη μεγαλύτερη στρατιωτική απειλή κατά της Ιαπωνίας.
Ωστόσο, οι εκλογές της 31ης Οκτωβρίου, οι οποίες αναμενόταν να μειώσουν τις έδρες του LDP στην Κάτω Βουλή, θα μπορούσαν να περιπλέξουν οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στην ιαπωνική αμυντική πολιτική. Ο Kishida είναι πιθανό να έχει πολύ διαφορετικά πολιτικά χαρτιά στα χέρια του από αυτά των προκατόχων του, του Abe ή του Yoshihide Suga, οι οποίοι είχαν απόλυτη πλειοψηφία στην Κάτω Βουλή της Δίαιτας της Ιαπωνίας. Η παραίτηση του Suga από την πρωθυπουργία, μετά από μόλις έναν χρόνο θητείας, εγείρει ανησυχίες ότι οι εσωκομματικές εντάσεις θα μπορούσαν και πάλι να είναι η αχίλλειος πτέρνα του LDP. Ο Kishida θα χρειαστεί να αμβλύνει τις γενεακές εντάσεις στις τάξεις του LDP, οι οποίες ήταν εμφανείς τον Σεπτέμβριο, με το να νικήσει στις κάλπες, όχι μόνο αυτό το φθινόπωρο, αλλά και στις εκλογές του επόμενου έτους για την Άνω Βουλή. Αυτές οι ανησυχητικές δυναμικές στο εσωτερικό θα μετριάσουν την ατζέντα του Kishida. Ωστόσο, ούτε η Βόρεια Κορέα ούτε η Κίνα φαίνονται έτοιμες να κάνουν μια στάση. Οι εκτοξεύσεις πυραύλων και από τις δύο Κορέες τους τελευταίους δύο μήνες έχουν ανησυχήσει τους υπεύθυνους του Τόκιο για τον αμυντικό σχεδιασμό, όπως και οι αναφορές για την δοκιμή υπερηχητικού πυραύλου από την Κίνα. Και οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι η Ιαπωνία θα τις ακολουθήσει στις πολύ πιο δυναμικές προσπάθειές τους για να αποτρέψουν την κινεζική πίεση στην Ταϊβάν. Για να συμβεί αυτό, ο Kishida αναζήτησε στις εκλογές της Κυριακής μια πρόωρη ένδειξη του πόσο μακριά μπορεί να προωθήσει την ατζέντα του για την εθνική ασφάλεια.
ΝΑ ΔΥΝΑΜΩΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ;
Ο Kishida είναι περισσότερο γνωστός για την διπλωματική του εμπειρία ως υπουργός Εξωτερικών της Ιαπωνίας υπό τον Abe, και ο Κισίντα ηγήθηκε της υποψηφιότητάς του με το σαφές μήνυμα ότι η ασφάλεια της Ιαπωνίας είναι ύψιστης σημασίας. Ακόμη και πριν να εισέλθουν άλλοι υποψήφιοι στην κούρσα, ο Kishida είχε δεσμευτεί για μεγαλύτερη δύναμη πυρός στις Δυνάμεις Αυτοάμυνας. Επίσης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Nikkei, ο Kishida δεν δίστασε να εκφράσει τις ανησυχίες του για την Κίνα και δήλωσε ότι για να προστατεύσουμε «βασικές αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, και τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα συνεργαστούμε με αυτούς που μοιράζονται τις ίδιες αξίες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, η Ινδία, και η Αυστραλία, για να σταθούμε απέναντι στα αυταρχικά συστήματα».
Υπάρχουν και άλλοι στην ηγεσία του κόμματος που ενδιαφέρονται λιγότερο για την διπλωματία και περισσότερο για την οικοδόμηση της «σκληρής ισχύος» της Ιαπωνίας. Η Sanae Takaichi, η οποία επιχείρησε να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας με την υποστήριξη του Abe, υιοθέτησε ανεπιφύλακτα την ατζέντα της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος: κυβερνητικές επισκέψεις στο Ναό Yasukuni, όπου τιμώνται οι πεσόντες των ιαπωνικών πολέμων αλλά θεωρείται από την Κίνα και τη Νότια Κορέα σύμβολο της προηγούμενης ιαπωνικής επιθετικότητας˙ αναθεώρηση του ιαπωνικού Συντάγματος, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 9, το οποίο αποκηρύσσει το δικαίωμα απειλής ή χρήσης βίας ως μέσου επίλυσης διεθνών διαφορών˙ και περιορισμό της θέσης του αυτοκράτορα στους άρρενες κληρονόμους της αυτοκρατορικής οικογένειας. Αλλά ήταν οι θέσεις της για τις στρατιωτικές επιλογές της Ιαπωνίας που τράβηξαν τη μεγαλύτερη προσοχή. Ζήτησε τον διπλασιασμό των αμυντικών δαπανών της Ιαπωνίας από 1% του ΑΕΠ σε 2% και την ανάπτυξη αμερικανικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς σε ιαπωνικά νησιά.
Αν και στην αρχή η Takaichi δεν βρήκε μεγάλη υποστήριξη από το ευρύ κοινό, η υποστήριξή της ανάμεσα στα μέλη του κόμματος αυξήθηκε δραματικά κατά την διάρκεια της κούρσας για την πρωθυπουργία. Όταν ήρθε η ώρα να ψηφίσουν τα μέλη της Δίαιτας, κέρδισε μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των συναδέλφων της από όση ο Taro Kono, ο οποίος ήταν το φαβορί. Στον δεύτερο γύρο, υποστήριξε τον Kishida, ο οποίος, μετά τη νίκη του, της έδωσε την επίζηλη θέση της επικεφαλής του συμβουλίου πολιτικής του κόμματος. Η ιδέα της Takaichi για διπλασιασμό του ποσοστού των στρατιωτικών επενδύσεων της Ιαπωνίας συμπεριλήφθηκε στο προεκλογικό πρόγραμμα του LDP.
Φέτος, η πλειοψηφία των υποψηφίων που διεκδικούν έδρες στην Κάτω Βουλή υποστήριξαν ότι θα αυξήσουν τις δαπάνες για την άμυνα της Ιαπωνίας. Σε μια δημοσκόπηση υποψηφίων που διεξήχθη από το ιαπωνικό τηλεοπτικό δίκτυο NHK πριν από τις εκλογές της Κάτω Βουλής, οι 504 από τους 834 που απάντησαν, ένα εντυπωσιακό 60%, είπαν ότι πιστεύουν ότι χρειάζονται περισσότερες αμυντικές δαπάνες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το 93% των υποψηφίων του LDP απάντησε θετικά, κάτι που έκαναν και οι περισσότεροι από τους υποψηφίους του Komeito, του μικρότερου εταίρου του LDP στον συνασπισμό, παρόλο που ο πρόεδρος του κόμματός τους, Natsuo Yamaguchi, διαφώνησε με την ιδέα του διπλασιασμού των στρατιωτικών δαπανών της Ιαπωνίας στο 2% του ΑΕΠ. Είναι αξιοσημείωτο ότι υπάρχουν άλλα μικρότερα κόμματα, όπως το Nippon Ishin no Kai και το Kokuminto, που έχουν επίσης μεγάλο ποσοστό υποψηφίων οι οποίοι κατέβηκαν στις εκλογές με μια πολιτική πλατφόρμα βασισμένη στην ισχυρή άμυνα. Τον περασμένο Μάιο, ο υπουργός Άμυνας της Ιαπωνίας, Nobuo Kishi, σημείωσε σε συνέντευξή του στην [εφημερίδα] Nikkei ότι η κυβέρνηση δεν αισθάνεται πλέον δεσμευμένη από ιστορικούς περιορισμούς στις δαπάνες. Αλλά το πόσο πρόθυμοι είναι οι Ιάπωνες πολίτες να μετατοπίσουν τους πόρους του έθνους από άλλες προτεραιότητες για να επενδύσουν στον στρατό τους, μένει να φανεί.
ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Ένα ζήτημα που έχει σημασία για το υπουργικό συμβούλιο του Kishida είναι η ολοένα επιταχυνόμενη πυραυλική κούρσα στην γειτονιά της Ιαπωνίας. Τον Σεπτέμβριο, η Νότια Κορέα δοκίμασε τον πρώτο της βαλλιστικό πύραυλο που εκτοξεύτηκε από υποβρύχιο και, μια εβδομάδα αργότερα, η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε ότι είχε δοκιμάσει επιτυχώς έναν πύραυλο κρουζ μεγάλου βεληνεκούς. Η Βόρεια Κορέα έχει επίσης πραγματοποιήσει δοκιμές πυραύλων μικρότερου βεληνεκούς. Στις 18 Οκτωβρίου, ο Kishida εγκατέλειψε την προεκλογική εκστρατεία για να δώσει συνέντευξη Τύπου, όπου ο Ιάπωνας Γενικός Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου, Hirokazu Matsuno, ανακοίνωσε ότι η Ιαπωνία θα αυξήσει την πυραυλική άμυνα της, και ο πρωθυπουργός ακολούθησε αναφερόμενος στον αντίκτυπο που έχει στις αμυντικές επιλογές της Ιαπωνίας η γρήγορη εξάπλωση των πυραυλικών συστημάτων στην περιοχή. Ομοίως, το Τόκιο παρακολουθεί προσεκτικά τις αναφορές ότι, νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Κίνα δοκίμασε έναν υπερηχητικό πύραυλο με πυρηνική ικανότητα, ως μέρος της πυρηνικής αναβάθμισής της.
Αυτές οι εξελίξεις θα εξεταστούν από το υπουργικό συμβούλιο του Kishida κατά την διάρκεια του επόμενου έτους, καθώς θα εκπονεί μια νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας. Το υπουργικό συμβούλιο του Abe ενέκρινε την πρώτη τέτοια στρατηγική το 2013, και αυτή η επακόλουθη δήλωση των στρατηγικών στόχων της Ιαπωνίας πιθανότατα θα αντιμετωπίσει τις εντεινόμενες ανησυχίες για την Κίνα. Στην συνέχεια, το Τόκιο αναμένεται να επανεξετάσει το δεκαετές σχέδιο εθνικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένης μιας ενδιάμεσης δέσμευσης για προμήθειες. Αυτή θα είναι η στιγμή για να εξετάσει η Ιαπωνία νέες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων και άλλων όπλων που θα επιτρέψουν στις Δυνάμεις Αυτοάμυνας να αντεπιτεθούν σε περίπτωση επίθεσης. Με την αυξανόμενη πυραυλική απειλή για την Ιαπωνία, το Υπουργείο Άμυνας και η Επιτροπή Αμυντικής Πολιτικής του LDP θεωρούν ότι ίσως τώρα η δυνατότητα αντεπίθεσης να είναι αναγκαία προκειμένου να αποθαρρυνθούν άλλοι από το να επιτεθούν στην Ιαπωνία. Ομοίως, στην ατζέντα εντάσσονται η ενίσχυση της εγχώριας στρατιωτικής τεχνολογίας της Ιαπωνίας, καθώς και η διεύρυνση των αμυντικών εταίρων της καθώς αναπτύσσει νέα όπλα.
Όσον αφορά την ασφάλεια, ο Kishida έχει τονίσει την σημασία όχι μόνο του στρατιωτικού εξοπλισμού αλλά και των οικονομικών εργαλείων, όπως οι κυρώσεις και ο προστατευτισμός για κρίσιμες τεχνολογίες. Δημιούργησε μάλιστα μια νέα θέση Υπουργού Οικονομικής Ασφάλειας και την ενσωμάτωσε στην Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας, την υπηρεσία στρατηγικού σχεδιασμού της Ιαπωνίας. Αυτή η εστίαση θα γίνει ευπρόσδεκτη από τους εταίρους της Ιαπωνίας στον Τετραμερή Διάλογο για την Ασφάλεια (Quadrilateral Security Dialogue), τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, και την Ινδία, οι οποίες συμφώνησαν να συνενώσουν τις προσπάθειές τους για την οικοδόμηση οικονομικής ανθεκτικότητας και την εμβάθυνση της συνεργασίας στην τεχνολογική καινοτομία.
Τέλος, πριν τελειώσει η χρονιά, ο Kishida θα χρειαστεί να απαντήσει σε ένα πολύπλοκο ερώτημα για την συμμαχία ΗΠΑ-Ιαπωνίας: Τι είναι έτοιμη να κάνει η Ιαπωνία για την αύξηση της έντασης στα στενά της Ταϊβάν; Μέσα στο έτος, αξιωματούχοι από την Ουάσιγκτον και το Τόκιο αναμένεται να συναντηθούν για να εξετάσουν αυτό το θέμα και άλλες βελτιώσεις στην συνεργασία τους για την ασφάλεια της συμμαχίας. Εδώ και καιρό, ο υπουργός Άμυνας, Nobuo Kishi και ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, Yasuhide Nakayama, έχουν μιλήσει δημόσια για την ανάγκη ενός αμερικανο-ιαπωνικού σχεδίου για την περίπτωση κινεζικής επιθετικότητας κατά της Ταϊβάν. Επιπλέον, τα σχέδια των ΗΠΑ για αύξηση των δικών τους δυνατοτήτων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των δυνάμεων μέσου βεληνεκούς, όπως ορίζεται στην «Πρωτοβουλία Αποτροπής στον Ειρηνικό» (Pacific Deterrence Initiative), έχουν κάνει πολλούς στην Ιαπωνία να αναρωτιούνται εάν θα τους ζητηθεί να φιλοξενήσουν αυτές τις νέες δυνατότητες.
ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΠΗΣ
Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η ιαπωνική Δίαιτα εμπλέκεται ολοένα και περισσότερο στην διαμόρφωση του αναδυόμενου ρόλου του στρατού στην ιαπωνική πολιτική. Το LDP συνεχίζει να πιέζει για έναν ισχυρότερο ιαπωνικό στρατό, αλλά το έχει κάνει μαζί με τον πιο προσεκτικό εταίρο του στον συνασπισμό, το [κόμμα] Komeito. Στο παρελθόν, το Komeito ενήργησε για να επιβραδύνει —αλλά όχι να σταματήσει— τις φιλοδοξίες αμυντικής πολιτικής του LDP. Ωστόσο, νέα κόμματα έχουν εμφανιστεί στην ιαπωνική πολιτική σκηνή για να υποστηρίξουν την ιδέα μιας ισχυρότερης, πιο διεκδικητικής στρατιωτικής στάσης.
Φυσικά, μια και μόνη εκλογική διαδικασία δεν θα καθορίσει τα περιγράμματα της μελλοντικής ιαπωνικής στρατιωτικής ισχύος. Αλλά τα αποτελέσματα ίσως ρίξουν φως σε τρία ερωτήματα που θα έχουν μακροχρόνια σημασία. Πρώτον, σε ποιο βαθμό τα πιο φιλοπόλεμα στοιχεία του προγράμματος του LDP επηρέασαν την επιλογή των ψηφοφόρων στις κάλπες; Ο διπλασιασμός των αμυντικών δαπανών της Ιαπωνίας είναι μια τολμηρή φιλοδοξία και πιθανότατα θα κάνει ορισμένους ψηφοφόρους να σκεφτούν δύο φορές. Το να επιτραπεί στον ιαπωνικό στρατό να τοποθετήσει επιθετικά όπλα είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει διαμαρτυρίες, αλλά αυτό είναι απίθανο να παρουσιαστεί στο κοινό μέχρι τις εκλογές της Άνω Βουλής του επόμενου έτους. Το ιαπωνικό κοινό ίσως να ανησυχεί περισσότερο για την άμυνα της χώρας του σήμερα, αλλά είναι απίθανο να αποδεχτεί μια δραματική απομάκρυνση από την στρατιωτική αυτοσυγκράτηση. Δεύτερον, το LDP που θα προκύψει από αυτές τις εκλογές θα αντιπροσωπεύεται περισσότερο από εκείνους που υποστηρίζουν μια πιο «μυώδη» Ιαπωνία ή θα συνεχίσει να αντικατοπτρίζει την παραδοσιακή ισορροπία μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών απόψεων; Η εμφανής άνοδος των κινεζικών στρατιωτικών δραστηριοτήτων εντός και γύρω από την Ιαπωνία, καθώς και η επιτυχής αναβάθμιση των πυραυλικών και πυρηνικών δυνατοτήτων της Βόρειας Κορέας, έδωσαν το υλικό για μια πληρέστερη συζήτηση εντός του LDP σχετικά με τις στρατιωτικές επιλογές της Ιαπωνίας. Τα νεαρότερα μέλη του LDP στην Δίαιτα περιορίζονται πολύ λιγότερο από τα ταμπού των μεγαλύτερων όσον αφορά την αξιολόγηση και την διεκδίκηση των στρατιωτικών αναγκών της Ιαπωνίας. Ωστόσο, το πόσο αυτός ο αμυντικός ρεαλισμός περιπλέκεται με έναν πιο αναθεωρητικό εθνικισμό, μένει να φανεί.
Τέλος, και ίσως το πιο σημαντικό, θα διατηρήσει το LDP την εξουσία; Το κόμμα καταλαμβάνει επί του παρόντος 276 έδρες και με τις πρόσθετες 29 έδρες του εταίρου του, Komeito, ο κυβερνητικός συνασπισμός απολαμβάνει την πλειοψηφία των δύο τρίτων στην Κάτω Βουλή των 465 εδρών. Λίγοι περιμένουν ότι οι συντηρητικοί θα διατηρήσουν αυτό το πλεονέκτημα και ο Kishida κατέβασε τον πήχη ανακοινώνοντας ότι ελπίζει να κερδίσει μια απλή πλειοψηφία για τον συνασπισμό. Αυτό θα σήμαινε απώλεια τουλάχιστον 60 εδρών για το LDP, μια τεράστια οπισθοδρόμηση για ένα κυβερνών κόμμα. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα άφηνε στον συνασπισμό τον έλεγχο της διακυβέρνησης, αλλά θα περιόριζε την δυνατότητα του Kishida να προωθήσει σημαντικές αλλαγές στην στρατιωτική και εξωτερική πολιτική της Ιαπωνίας. Μια ισχυρή ιαπωνική φωνή είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι στην διαμόρφωση μιας ολοένα και πιο απρόβλεπτης περιοχής. Αλλά εάν ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας θέλει η χώρα του να επιταχύνει, θα χρειαστεί την υποστήριξη του ιαπωνικού λαού.
Στα αγγλικά:
https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2021-10-28/japans-hard-choices
Sheila A. Smith
Η SHEILA A. SMITH είναι ανώτερη επιστημονική συνεργάτις Μελετών Ασίας και Ειρηνικού στην έδρα John E. Merow στο Council on Foreign Relations και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο ''Japan Rearmed: The Politics of Military Power''
https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2021-10-28/japans-hard-choices
1/11/2021
Ο Kishida μπορεί να μοιάζει με απίθανο υπέρμαχο μιας πιο στιβαρής Ιαπωνίας. Πέρασε όλη την καριέρα του υποστηρίζοντας τα συμφέροντα της Ιαπωνίας μέσω της διπλωματίας και του ελέγχου των όπλων. Αλλά τον Σεπτέμβριο, αφού ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την προεδρία του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (Liberal Democratic Party, LDP), ο Κισίντα παρέθεσε ξεκάθαρα την πρόκληση που θέτει η Κίνα για το μέλλον της Ιαπωνίας και δήλωσε ότι θα υποστήριζε την ιδέα της επένδυσης σε επιθετικές ικανότητες, εάν αυτές είναι απαραίτητες για την υπεράσπιση της χώρας. Το LDP έχει υιοθετήσει ξεκάθαρη στάση υπέρ της επένδυσης σε μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ. Για τις εκλογές για την Κάτω Βουλή της Ιαπωνίας, που έγιναν αυτό το Σαββατοκύριακο, το πρόγραμμα του κόμματος περιλαμβάνει τον στόχο του διπλασιασμού των στρατιωτικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Το αν το κοινό είναι πρόθυμο να αγκαλιάσει αυτή την πιο φιλοπόλεμη ατζέντα μένει να φανεί, αλλά ο ιαπωνικός λαός ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία της Κίνας στην περιοχή. Η ετήσια δημοσκόπηση που διεξήγαγε η ιαπωνική κυβέρνηση αποκαλύπτει ότι παρόλο που μόνο το 13,5% των ερωτηθέντων το 2000 πίστευαν ότι η άμυνα της Ιαπωνίας χρειαζόταν ενίσχυση, μέχρι το 2018 το ποσοστό αυτό είχε αυξηθεί στο 29%. Οι ιαπωνικές αντιλήψεις απέναντι στην Κίνα έχουν σκληρύνει καθώς οι διμερείς εντάσεις σχετικά με το εμπόριο και τα νησιά Σενκάκου -μια ομάδα ακατοίκητων νησιών στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας, γνωστά στην Κίνα ως νησιά Ντιαογιού- ξέσπασαν την δεκαετία του 2010. Έως το 2020, οι ετήσιες δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν από την ιαπωνική δεξαμενή σκέψης Genron NPO αποκάλυψαν ότι το 63% των ερωτηθέντων θεωρούσαν την Κίνα ως τη μεγαλύτερη στρατιωτική απειλή κατά της Ιαπωνίας.
Ωστόσο, οι εκλογές της 31ης Οκτωβρίου, οι οποίες αναμενόταν να μειώσουν τις έδρες του LDP στην Κάτω Βουλή, θα μπορούσαν να περιπλέξουν οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στην ιαπωνική αμυντική πολιτική. Ο Kishida είναι πιθανό να έχει πολύ διαφορετικά πολιτικά χαρτιά στα χέρια του από αυτά των προκατόχων του, του Abe ή του Yoshihide Suga, οι οποίοι είχαν απόλυτη πλειοψηφία στην Κάτω Βουλή της Δίαιτας της Ιαπωνίας. Η παραίτηση του Suga από την πρωθυπουργία, μετά από μόλις έναν χρόνο θητείας, εγείρει ανησυχίες ότι οι εσωκομματικές εντάσεις θα μπορούσαν και πάλι να είναι η αχίλλειος πτέρνα του LDP. Ο Kishida θα χρειαστεί να αμβλύνει τις γενεακές εντάσεις στις τάξεις του LDP, οι οποίες ήταν εμφανείς τον Σεπτέμβριο, με το να νικήσει στις κάλπες, όχι μόνο αυτό το φθινόπωρο, αλλά και στις εκλογές του επόμενου έτους για την Άνω Βουλή. Αυτές οι ανησυχητικές δυναμικές στο εσωτερικό θα μετριάσουν την ατζέντα του Kishida. Ωστόσο, ούτε η Βόρεια Κορέα ούτε η Κίνα φαίνονται έτοιμες να κάνουν μια στάση. Οι εκτοξεύσεις πυραύλων και από τις δύο Κορέες τους τελευταίους δύο μήνες έχουν ανησυχήσει τους υπεύθυνους του Τόκιο για τον αμυντικό σχεδιασμό, όπως και οι αναφορές για την δοκιμή υπερηχητικού πυραύλου από την Κίνα. Και οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι η Ιαπωνία θα τις ακολουθήσει στις πολύ πιο δυναμικές προσπάθειές τους για να αποτρέψουν την κινεζική πίεση στην Ταϊβάν. Για να συμβεί αυτό, ο Kishida αναζήτησε στις εκλογές της Κυριακής μια πρόωρη ένδειξη του πόσο μακριά μπορεί να προωθήσει την ατζέντα του για την εθνική ασφάλεια.
ΝΑ ΔΥΝΑΜΩΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ;
Ο Kishida είναι περισσότερο γνωστός για την διπλωματική του εμπειρία ως υπουργός Εξωτερικών της Ιαπωνίας υπό τον Abe, και ο Κισίντα ηγήθηκε της υποψηφιότητάς του με το σαφές μήνυμα ότι η ασφάλεια της Ιαπωνίας είναι ύψιστης σημασίας. Ακόμη και πριν να εισέλθουν άλλοι υποψήφιοι στην κούρσα, ο Kishida είχε δεσμευτεί για μεγαλύτερη δύναμη πυρός στις Δυνάμεις Αυτοάμυνας. Επίσης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Nikkei, ο Kishida δεν δίστασε να εκφράσει τις ανησυχίες του για την Κίνα και δήλωσε ότι για να προστατεύσουμε «βασικές αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, και τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα συνεργαστούμε με αυτούς που μοιράζονται τις ίδιες αξίες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, η Ινδία, και η Αυστραλία, για να σταθούμε απέναντι στα αυταρχικά συστήματα».
Υπάρχουν και άλλοι στην ηγεσία του κόμματος που ενδιαφέρονται λιγότερο για την διπλωματία και περισσότερο για την οικοδόμηση της «σκληρής ισχύος» της Ιαπωνίας. Η Sanae Takaichi, η οποία επιχείρησε να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας με την υποστήριξη του Abe, υιοθέτησε ανεπιφύλακτα την ατζέντα της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος: κυβερνητικές επισκέψεις στο Ναό Yasukuni, όπου τιμώνται οι πεσόντες των ιαπωνικών πολέμων αλλά θεωρείται από την Κίνα και τη Νότια Κορέα σύμβολο της προηγούμενης ιαπωνικής επιθετικότητας˙ αναθεώρηση του ιαπωνικού Συντάγματος, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 9, το οποίο αποκηρύσσει το δικαίωμα απειλής ή χρήσης βίας ως μέσου επίλυσης διεθνών διαφορών˙ και περιορισμό της θέσης του αυτοκράτορα στους άρρενες κληρονόμους της αυτοκρατορικής οικογένειας. Αλλά ήταν οι θέσεις της για τις στρατιωτικές επιλογές της Ιαπωνίας που τράβηξαν τη μεγαλύτερη προσοχή. Ζήτησε τον διπλασιασμό των αμυντικών δαπανών της Ιαπωνίας από 1% του ΑΕΠ σε 2% και την ανάπτυξη αμερικανικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς σε ιαπωνικά νησιά.
Αν και στην αρχή η Takaichi δεν βρήκε μεγάλη υποστήριξη από το ευρύ κοινό, η υποστήριξή της ανάμεσα στα μέλη του κόμματος αυξήθηκε δραματικά κατά την διάρκεια της κούρσας για την πρωθυπουργία. Όταν ήρθε η ώρα να ψηφίσουν τα μέλη της Δίαιτας, κέρδισε μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των συναδέλφων της από όση ο Taro Kono, ο οποίος ήταν το φαβορί. Στον δεύτερο γύρο, υποστήριξε τον Kishida, ο οποίος, μετά τη νίκη του, της έδωσε την επίζηλη θέση της επικεφαλής του συμβουλίου πολιτικής του κόμματος. Η ιδέα της Takaichi για διπλασιασμό του ποσοστού των στρατιωτικών επενδύσεων της Ιαπωνίας συμπεριλήφθηκε στο προεκλογικό πρόγραμμα του LDP.
Φέτος, η πλειοψηφία των υποψηφίων που διεκδικούν έδρες στην Κάτω Βουλή υποστήριξαν ότι θα αυξήσουν τις δαπάνες για την άμυνα της Ιαπωνίας. Σε μια δημοσκόπηση υποψηφίων που διεξήχθη από το ιαπωνικό τηλεοπτικό δίκτυο NHK πριν από τις εκλογές της Κάτω Βουλής, οι 504 από τους 834 που απάντησαν, ένα εντυπωσιακό 60%, είπαν ότι πιστεύουν ότι χρειάζονται περισσότερες αμυντικές δαπάνες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το 93% των υποψηφίων του LDP απάντησε θετικά, κάτι που έκαναν και οι περισσότεροι από τους υποψηφίους του Komeito, του μικρότερου εταίρου του LDP στον συνασπισμό, παρόλο που ο πρόεδρος του κόμματός τους, Natsuo Yamaguchi, διαφώνησε με την ιδέα του διπλασιασμού των στρατιωτικών δαπανών της Ιαπωνίας στο 2% του ΑΕΠ. Είναι αξιοσημείωτο ότι υπάρχουν άλλα μικρότερα κόμματα, όπως το Nippon Ishin no Kai και το Kokuminto, που έχουν επίσης μεγάλο ποσοστό υποψηφίων οι οποίοι κατέβηκαν στις εκλογές με μια πολιτική πλατφόρμα βασισμένη στην ισχυρή άμυνα. Τον περασμένο Μάιο, ο υπουργός Άμυνας της Ιαπωνίας, Nobuo Kishi, σημείωσε σε συνέντευξή του στην [εφημερίδα] Nikkei ότι η κυβέρνηση δεν αισθάνεται πλέον δεσμευμένη από ιστορικούς περιορισμούς στις δαπάνες. Αλλά το πόσο πρόθυμοι είναι οι Ιάπωνες πολίτες να μετατοπίσουν τους πόρους του έθνους από άλλες προτεραιότητες για να επενδύσουν στον στρατό τους, μένει να φανεί.
ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Ένα ζήτημα που έχει σημασία για το υπουργικό συμβούλιο του Kishida είναι η ολοένα επιταχυνόμενη πυραυλική κούρσα στην γειτονιά της Ιαπωνίας. Τον Σεπτέμβριο, η Νότια Κορέα δοκίμασε τον πρώτο της βαλλιστικό πύραυλο που εκτοξεύτηκε από υποβρύχιο και, μια εβδομάδα αργότερα, η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε ότι είχε δοκιμάσει επιτυχώς έναν πύραυλο κρουζ μεγάλου βεληνεκούς. Η Βόρεια Κορέα έχει επίσης πραγματοποιήσει δοκιμές πυραύλων μικρότερου βεληνεκούς. Στις 18 Οκτωβρίου, ο Kishida εγκατέλειψε την προεκλογική εκστρατεία για να δώσει συνέντευξη Τύπου, όπου ο Ιάπωνας Γενικός Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου, Hirokazu Matsuno, ανακοίνωσε ότι η Ιαπωνία θα αυξήσει την πυραυλική άμυνα της, και ο πρωθυπουργός ακολούθησε αναφερόμενος στον αντίκτυπο που έχει στις αμυντικές επιλογές της Ιαπωνίας η γρήγορη εξάπλωση των πυραυλικών συστημάτων στην περιοχή. Ομοίως, το Τόκιο παρακολουθεί προσεκτικά τις αναφορές ότι, νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Κίνα δοκίμασε έναν υπερηχητικό πύραυλο με πυρηνική ικανότητα, ως μέρος της πυρηνικής αναβάθμισής της.
Αυτές οι εξελίξεις θα εξεταστούν από το υπουργικό συμβούλιο του Kishida κατά την διάρκεια του επόμενου έτους, καθώς θα εκπονεί μια νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας. Το υπουργικό συμβούλιο του Abe ενέκρινε την πρώτη τέτοια στρατηγική το 2013, και αυτή η επακόλουθη δήλωση των στρατηγικών στόχων της Ιαπωνίας πιθανότατα θα αντιμετωπίσει τις εντεινόμενες ανησυχίες για την Κίνα. Στην συνέχεια, το Τόκιο αναμένεται να επανεξετάσει το δεκαετές σχέδιο εθνικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένης μιας ενδιάμεσης δέσμευσης για προμήθειες. Αυτή θα είναι η στιγμή για να εξετάσει η Ιαπωνία νέες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων και άλλων όπλων που θα επιτρέψουν στις Δυνάμεις Αυτοάμυνας να αντεπιτεθούν σε περίπτωση επίθεσης. Με την αυξανόμενη πυραυλική απειλή για την Ιαπωνία, το Υπουργείο Άμυνας και η Επιτροπή Αμυντικής Πολιτικής του LDP θεωρούν ότι ίσως τώρα η δυνατότητα αντεπίθεσης να είναι αναγκαία προκειμένου να αποθαρρυνθούν άλλοι από το να επιτεθούν στην Ιαπωνία. Ομοίως, στην ατζέντα εντάσσονται η ενίσχυση της εγχώριας στρατιωτικής τεχνολογίας της Ιαπωνίας, καθώς και η διεύρυνση των αμυντικών εταίρων της καθώς αναπτύσσει νέα όπλα.
Όσον αφορά την ασφάλεια, ο Kishida έχει τονίσει την σημασία όχι μόνο του στρατιωτικού εξοπλισμού αλλά και των οικονομικών εργαλείων, όπως οι κυρώσεις και ο προστατευτισμός για κρίσιμες τεχνολογίες. Δημιούργησε μάλιστα μια νέα θέση Υπουργού Οικονομικής Ασφάλειας και την ενσωμάτωσε στην Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας, την υπηρεσία στρατηγικού σχεδιασμού της Ιαπωνίας. Αυτή η εστίαση θα γίνει ευπρόσδεκτη από τους εταίρους της Ιαπωνίας στον Τετραμερή Διάλογο για την Ασφάλεια (Quadrilateral Security Dialogue), τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, και την Ινδία, οι οποίες συμφώνησαν να συνενώσουν τις προσπάθειές τους για την οικοδόμηση οικονομικής ανθεκτικότητας και την εμβάθυνση της συνεργασίας στην τεχνολογική καινοτομία.
Τέλος, πριν τελειώσει η χρονιά, ο Kishida θα χρειαστεί να απαντήσει σε ένα πολύπλοκο ερώτημα για την συμμαχία ΗΠΑ-Ιαπωνίας: Τι είναι έτοιμη να κάνει η Ιαπωνία για την αύξηση της έντασης στα στενά της Ταϊβάν; Μέσα στο έτος, αξιωματούχοι από την Ουάσιγκτον και το Τόκιο αναμένεται να συναντηθούν για να εξετάσουν αυτό το θέμα και άλλες βελτιώσεις στην συνεργασία τους για την ασφάλεια της συμμαχίας. Εδώ και καιρό, ο υπουργός Άμυνας, Nobuo Kishi και ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, Yasuhide Nakayama, έχουν μιλήσει δημόσια για την ανάγκη ενός αμερικανο-ιαπωνικού σχεδίου για την περίπτωση κινεζικής επιθετικότητας κατά της Ταϊβάν. Επιπλέον, τα σχέδια των ΗΠΑ για αύξηση των δικών τους δυνατοτήτων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των δυνάμεων μέσου βεληνεκούς, όπως ορίζεται στην «Πρωτοβουλία Αποτροπής στον Ειρηνικό» (Pacific Deterrence Initiative), έχουν κάνει πολλούς στην Ιαπωνία να αναρωτιούνται εάν θα τους ζητηθεί να φιλοξενήσουν αυτές τις νέες δυνατότητες.
ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΠΗΣ
Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η ιαπωνική Δίαιτα εμπλέκεται ολοένα και περισσότερο στην διαμόρφωση του αναδυόμενου ρόλου του στρατού στην ιαπωνική πολιτική. Το LDP συνεχίζει να πιέζει για έναν ισχυρότερο ιαπωνικό στρατό, αλλά το έχει κάνει μαζί με τον πιο προσεκτικό εταίρο του στον συνασπισμό, το [κόμμα] Komeito. Στο παρελθόν, το Komeito ενήργησε για να επιβραδύνει —αλλά όχι να σταματήσει— τις φιλοδοξίες αμυντικής πολιτικής του LDP. Ωστόσο, νέα κόμματα έχουν εμφανιστεί στην ιαπωνική πολιτική σκηνή για να υποστηρίξουν την ιδέα μιας ισχυρότερης, πιο διεκδικητικής στρατιωτικής στάσης.
Φυσικά, μια και μόνη εκλογική διαδικασία δεν θα καθορίσει τα περιγράμματα της μελλοντικής ιαπωνικής στρατιωτικής ισχύος. Αλλά τα αποτελέσματα ίσως ρίξουν φως σε τρία ερωτήματα που θα έχουν μακροχρόνια σημασία. Πρώτον, σε ποιο βαθμό τα πιο φιλοπόλεμα στοιχεία του προγράμματος του LDP επηρέασαν την επιλογή των ψηφοφόρων στις κάλπες; Ο διπλασιασμός των αμυντικών δαπανών της Ιαπωνίας είναι μια τολμηρή φιλοδοξία και πιθανότατα θα κάνει ορισμένους ψηφοφόρους να σκεφτούν δύο φορές. Το να επιτραπεί στον ιαπωνικό στρατό να τοποθετήσει επιθετικά όπλα είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει διαμαρτυρίες, αλλά αυτό είναι απίθανο να παρουσιαστεί στο κοινό μέχρι τις εκλογές της Άνω Βουλής του επόμενου έτους. Το ιαπωνικό κοινό ίσως να ανησυχεί περισσότερο για την άμυνα της χώρας του σήμερα, αλλά είναι απίθανο να αποδεχτεί μια δραματική απομάκρυνση από την στρατιωτική αυτοσυγκράτηση. Δεύτερον, το LDP που θα προκύψει από αυτές τις εκλογές θα αντιπροσωπεύεται περισσότερο από εκείνους που υποστηρίζουν μια πιο «μυώδη» Ιαπωνία ή θα συνεχίσει να αντικατοπτρίζει την παραδοσιακή ισορροπία μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών απόψεων; Η εμφανής άνοδος των κινεζικών στρατιωτικών δραστηριοτήτων εντός και γύρω από την Ιαπωνία, καθώς και η επιτυχής αναβάθμιση των πυραυλικών και πυρηνικών δυνατοτήτων της Βόρειας Κορέας, έδωσαν το υλικό για μια πληρέστερη συζήτηση εντός του LDP σχετικά με τις στρατιωτικές επιλογές της Ιαπωνίας. Τα νεαρότερα μέλη του LDP στην Δίαιτα περιορίζονται πολύ λιγότερο από τα ταμπού των μεγαλύτερων όσον αφορά την αξιολόγηση και την διεκδίκηση των στρατιωτικών αναγκών της Ιαπωνίας. Ωστόσο, το πόσο αυτός ο αμυντικός ρεαλισμός περιπλέκεται με έναν πιο αναθεωρητικό εθνικισμό, μένει να φανεί.
Τέλος, και ίσως το πιο σημαντικό, θα διατηρήσει το LDP την εξουσία; Το κόμμα καταλαμβάνει επί του παρόντος 276 έδρες και με τις πρόσθετες 29 έδρες του εταίρου του, Komeito, ο κυβερνητικός συνασπισμός απολαμβάνει την πλειοψηφία των δύο τρίτων στην Κάτω Βουλή των 465 εδρών. Λίγοι περιμένουν ότι οι συντηρητικοί θα διατηρήσουν αυτό το πλεονέκτημα και ο Kishida κατέβασε τον πήχη ανακοινώνοντας ότι ελπίζει να κερδίσει μια απλή πλειοψηφία για τον συνασπισμό. Αυτό θα σήμαινε απώλεια τουλάχιστον 60 εδρών για το LDP, μια τεράστια οπισθοδρόμηση για ένα κυβερνών κόμμα. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα άφηνε στον συνασπισμό τον έλεγχο της διακυβέρνησης, αλλά θα περιόριζε την δυνατότητα του Kishida να προωθήσει σημαντικές αλλαγές στην στρατιωτική και εξωτερική πολιτική της Ιαπωνίας. Μια ισχυρή ιαπωνική φωνή είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι στην διαμόρφωση μιας ολοένα και πιο απρόβλεπτης περιοχής. Αλλά εάν ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας θέλει η χώρα του να επιταχύνει, θα χρειαστεί την υποστήριξη του ιαπωνικού λαού.
Στα αγγλικά:
https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2021-10-28/japans-hard-choices
Sheila A. Smith
Η SHEILA A. SMITH είναι ανώτερη επιστημονική συνεργάτις Μελετών Ασίας και Ειρηνικού στην έδρα John E. Merow στο Council on Foreign Relations και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο ''Japan Rearmed: The Politics of Military Power''
https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2021-10-28/japans-hard-choices
1/11/2021