Επικίνδυνη εξέλιξη: Η πρώτη πράξη μιας αλυσίδας ανατροπών που θα πρέπει να αφυπνίσει την χώρα.
(1) Επικίνδυνη εξέλιξη: Η πρώτη πράξη μιας αλυσίδας ανατροπών που θα πρέπει να αφυπνίσει την χώρα. (2) Η αλλαγή κλίματος στη Μέση Ανατολή: Γιατί τα ΗΑΕ προσέγγισαν την Τουρκία. (3) Τι σημαίνει η συμφωνία Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με την Τουρκία και η θέση της Ελλάδας.
Επικίνδυνη εξέλιξη: Η πρώτη πράξη μιας αλυσίδας ανατροπών που θα πρέπει να αφυπνίσει την χώρα.
Η αιφνίδια και θεωρητικά μη αναμενόμενη επίσκεψη του ηγέτη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ στην Άγκυρα και φυσικά ο συνδυασμός αυτής της επίσκεψης με την δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που τίθεται στην διάθεση των προεδρικών επενδυτικών σχεδιασμών της Τουρκίας…
Είναι μια εξέλιξη η οποία θα πρέπει να προβληματίσει τους πάντες και ιδιαίτερα τα γνωστά παπαγαλάκια (μέσα κι έξω από την χώρα μας) που συντήρησαν εμμονικά την άποψη περί της δήθεν απομονωμένης Τουρκίας η οποία οσονούπω θα οδηγείτο στην απόλυτη κατάρρευση, από τα απανωτά χτυπήματα των ισχυρών μας «συμμάχων»…
Στην ρευστή και ανασυντασσόμενη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής, είναι φανερό πως μια τέτοια κίνηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτιμηθεί αποκλειστικά και μόνο με γνώμονα την ισχυρή οικονομική της διάσταση. Πρόκειται για μία εξέλιξη που έχει πρωτίστως ένα ισχυρό γεωπολιτικό αποτύπωμα, το οποίο η πολιτική τάξη της χώρας μας, δεν δικαιούται σε καμία περίπτωση να το υποβαθμίσει.
Υπήρξε παρασκήνιο;;;
Είναι φανερό πως υπήρξε. Όταν μετά από μια δεκαετία ανεξέλεγκτης αντιπαλότητας, καταλήγεις με το «καλημέρα σας» σε μια συμφωνία με ευρύτερα στρατηγικά χαρακτηριστικά, χωρίς να έχει μεσολαβήσει ούτε καν για τα προσχήματα μια διερευνητική των προθέσεων συνάντηση, είναι φανερό ότι έχει προηγηθεί έντονο παρασκήνιο και ισχυροί διαμεσολαβητές που υπαγόρευσαν την σιωπηρή εκτόνωση των αντιθέσεων, μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα λοιπών εχθρών και φίλων.
Προφανώς, εμείς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα το περιεχόμενο του παρασκηνίου που έχει προηγηθεί, ούτε βεβαίως την ταυτότητα των συντελεστών που έχουν μεσολαβήσει στην διαμόρφωσή του. Αξιολογώντας όμως τα θεμελιώδη αλλά και το «φαίνεσθαι» αυτής της συμφωνίας, μπορούμε να προβούμε με ασφάλεια σε ορισμένες βάσιμες και εξαιρετικά σημαντικές – κατά την γνώμη του γράφοντος – παραδοχές:
Πρώτον: Η συγκεκριμένη εξέλιξη, δρομολογήθηκε με την ανοχή και την καθαρή στήριξη της Αμερικανικής πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας. Άλλωστε δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός, ότι τα ΗΑΕ υπήρξαν η πρώτη Αραβική χώρα που με την προτροπή των ΗΠΑ προσχώρησε στις συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ και αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο.
Δεύτερον: Στο βαθμό που επιβεβαιωθεί και τυπικά το σενάριο της ευθείας εμπλοκής των Αμερικανών στα τεκταινόμενα, τότε είναι φανερό πως η συνεκτική επαναπροσέγγιση των ΗΑΕ με την Τουρκία, δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο γεωπολιτικό συμβάν, αλλά την πρώτη πράξη μιας αλυσίδας ανατροπών που βρίσκονται ήδη στα σκαριά και αυτή η προοπτική θα πρέπει να μας ανησυχήσει και κυρίως να απασχολήσει πάρα πολύ σοβαρά την Ελληνική στρατηγική σκέψη.
Τρίτον: Στον βαθμό που με την σειρά του επιβεβαιωθεί ΚΑΙ αυτό το σενάριο και αρχίσει έτσι να διαφαίνεται μια δυναμική ευρύτερων ανατροπών και επαναπροσδιορισμού των συμπεριφορών αλλά και των περιφερειακών στρατηγικών, τότε είναι φανερό πως έχει ξεκινήσει ήδη να χορογραφείται μια ραγδαία αποδόμηση του «αντιτουρκικού μετώπου» και οι ευρύτερες προεκτάσεις μιας τέτοιας εξέλιξης, θα έχουν ευθεία και ουσιαστική επίπτωση στην φυσιογνωμία της επόμενης μέρας.
Είναι αξιοσημείωτο…
Και οφείλουμε να το καταγράψουμε ως γεγονός, το ότι υπάρχει και υποστηρικτικό παρασκήνιο που δείχνει να ευνοεί το αρνητικό σενάριο για πιθανολογούμενες ανατροπές σε όλο το εύρος γύρω από το οποίο επικεντρώνεται το αυξημένο Ελληνικό ενδιαφέρον. Η πρόσφατη σύλληψη του ζεύγους των Ισραηλινών πολιτών στην Κωνσταντινούπολη με την κατηγορία της κατασκοπείας, και η ραγδαία εργαλειοποίησή της μέσα σε μόλις ελάχιστα 24ωρα (ωσάν να ήταν προαποφασισμένη τακτική) για την επαναπροσέγγιση της νέας πολιτικής ηγεσίας του Ισραήλ με την Τουρκική πολιτική ηγεσία, ενδέχεται να αποκαλύπτει πως ο καπνός των φημών που διέρρεαν σκοπούμενα όλη την προηγούμενη περίοδο από τους Τούρκους επιτελείς, για την αναμενόμενη αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών, ενδέχεται να μην ήταν χωρίς φωτιά, ούτε και προϊόν της γνωστής Τουρκικής διπλωματικής κακοήθειας.
Από την άλλη… Υπάρχει και ένα περιβάλλον χειρισμών, που επίσης διευκολύνει ανατροπές στο πλαίσιο της proxy αντίληψης των Αμερικανών για την διαχείριση των περιφερειακών προκλήσεων. Αξίζει άλλωστε να δείτε τι λέγαμε ήδη από τις 2 Νοεμβρίου, σε σχετικό μας άρθρο με αφορμή την συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν το οποίο θα βρείτε ΕΔΩ.
Τότε… Και όταν όλοι πανηγύριζαν θεωρώντας πως ο Αμερικανός πρόεδρος τράβηξε τα αυτιά του Ερντογάν για την «άτσαλη και αντισυμμαχική» συμπεριφορά του, εμείς μεταξύ άλλων τονίζαμε πως: «Ο αδύναμος κρίκος αυτής της συνάντησης, ΔΕΝ ήταν ο Ερντογάν και η Τουρκία, αλλά ο Μπάιντεν και οι στρατηγικά μετέωρες ΗΠΑ, οι οποίες αγωνιούν στην προσπάθειά τους να συνθέσουν ένα παζλ ασφαλείας και ελεγχόμενης περιφερειακής σταθερότητας, μπροστά στην καθ’ όλα αβέβαιη ως προς την έκβασή της κορυφαία στρατηγική σύγκρουση στην οποία έχουν εμπλακεί, από ομολογουμένως περισσότερο αποδυναμωμένη – σε σχέση με το παρελθόν – θέση».
Και ταυτόχρονα με αυτό επιμέναμε πως: «Στην συγκεκριμένη συνάντηση οι Αμερικανοί, δεν πήγαν για να μαλώσουν τον απείθαρχο Ερντογάν. Πήγαν αποφασισμένοι να ζητήσουν, σε ήπιους πλέον τόνους, την ενεργητική επανένταξη της Τουρκίας στην περιφερειακή τους στρατηγική, εκθέτοντάς της το ομολογουμένως διόλου φιλόδοξο Αμερικανικό όραμα για την επόμενη μέρα».
Το κρίσιμο ερώτημα…
Το οποίο ανακύπτει αντικειμενικά μετά και από την συγκεκριμένη εξέλιξη, είναι το: Ποιός είναι τελικά αυτός που διαμορφώνει τους όρους του παιχνιδιού και επιδρά καταλυτικά στην δυναμική του παρασκηνίου…
Η δική μας απάντηση υπήρξε σαφής και απολύτως ξεκάθαρη από την πρώτη στιγμή. Είναι η ανάγκη των Αμερικανών… Είναι η δυσκολία τους να διαχειριστούν στρατηγικά την πολυπλοκότητα των προκλήσεων της νέας εποχής… Είναι εν τέλει η κατάντια μιας πρώην Υπερδύναμης που καταφεύγει σε φτηνούς τακτικισμούς προκειμένου να συγκαλύψει το σοβαρό στρατηγικό έλλειμμα που αποτυπώνεται στον σχεδιασμό της. Αυτό είναι που καθιστά ευάλωτους στις Τουρκικές απαιτήσεις, όλους εκείνους που επιμένουν να ακολουθούν τους Αμερικανούς στον αδιέξοδο περιφερειακό τους τακτικισμό. Και αυτήν την διαπίστωση οφείλουμε να την κρατήσουμε, διότι πάρα πολύ σύντομα θα την ξαναβρούμε μπροστά μας ως χώρα.
Στις πολλές ενδιαφέρουσες αναγνώσεις…
Που επιχειρούν να αναζητήσουν απαντήσεις στα τεκταινόμενα, υπάρχει μια προσέγγιση που θεωρεί ότι στο νέο επίπεδο της περιφερειακής ισορροπίας που θα αναζητηθεί, η Τουρκία θα πιεστεί για σιωπηρές παραχωρήσεις που θα καταστήσουν εν πολλοίς ανενεργό το Τουρκολυβικό μνημόνιο. Ο κίνδυνος να παγιδευτεί η χώρα μας στην περιδίνηση αυτής της αυταπάτης και να μην κάνει τίποτε που θα μπορούσε να ανακόψει όλα όσα διαφαίνονται είναι υπαρκτός. Γι’ αυτό και οφείλουμε να είμαστε ξεκάθαροι…
Η Τουρκία δεν πρόκειται να συναινέσει στην γεωπολιτική της αυτοκτονία. Ούτε τα ΗΑΕ έχουν την δυνατότητα να διαπραγματευτούν παραχωρήσεις της Τουρκίας για λογαριασμό των λοιπών συμμάχων τους. Η Τουρκία είναι ο επισπεύδων και ο εκβιαστής. Για την Τουρκία (με ή χωρίς Ερντογάν) το Τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι σημείο αναφοράς της νεο-οθωμανικής της μεγαλομανίας… Είναι το εφαλτήριο για την προώθηση του μεσογειακού της ονείρου από τα Δαρδανέλια και τις Μεσανατολικές ακτές μέχρι το Γιβραλτάρ… Είναι η tabula rasa πάνω στην οποία εγγράφει την στρατηγική της μπαμπεσιά έναντι όλων… Στην ανάγκη της εξυπηρέτησής του δόμησε το περιεχόμενο της Ισπανοτουρκικής συμφωνίας… Είναι ο παλλαπλασιαστής ισχύος του «γαλάζιου» αφηγήματός της. Είναι όλα αυτά και άλλα τόσα το Τουρκολιβυκό μνημόνιο για τον Τουρκικό επιθετικό μεγταλοϊδεατισμό. Επομένως…
Η Τουρκία, στο πλαίσιο του αναβαθμισμένου περιφερειακού ρόλου που διεκδικεί, μπορεί να αποδειχτεί διατεθειμένη να «θυσιάσει» το «τελειωμένο» Κουρδικό ζήτημα εάν εξασφαλίσει τους όρους που θα μπορούσαν να εκτονώσουν την δυναμική του ως απειλή για την γεωπολιτική της συνοχή, αλλά από το Τουρκολυβικό μνημόνιο δεν θα κάνει ούτε βήμα πίσω αν δεν βρεθούν οι δυνάμεις εκείνες που θα της τσακίσουν οριστικά και αμετάκλητα τα πόδια ώστε να μην συνεχίσουν να βρωμίζουν με την παρουσία τους τα νερά της Μεσογείου. Φυσικά η Ιφιγενειοποίηση του Κουρδικού στο πλαίσιο της υπερμαξιμαλιστικής αναθεωρητικής της ατζέντας, θα δημιουργήσει με την σειρά της καινούρια δεδομένα, νέες επικαιροποιημένες ιεραρχήσεις και προτεραιότητες, αλλά και έναν νέο γύρο ανταγωνιστικών στρατηγικών, και αυτό είναι κάτι που απαιτείται να μελετηθεί και δεν αρκεί απλώς να καταγράφεται.
Κρίσιμα συμπεράσματα…
Οι εξελίξεις πάντως, αν και μη αναμενόμενες, ενδέχεται να προσλάβουν την μορφή χιονοστιβάδας. Για όλους εμάς, αυτό που έχει σημασία να συνειδητοποιήσουμε, είναι το γεγονός ότι ο χρόνος δεν λειτουργεί αυτόματα υπέρ του διαφαινόμενου κλίματος και η δυναμική των γεωπολιτικών διεργασιών δεν μπαίνει στον αυτόματο πιλότο, επειδή απλώς καταδείξαμε την θέλησή μας να κινηθούν σε συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Η Ελλάδα δυστυχώς δεν πρωταγωνίστησε στην σφυρηλάτηση πραγματικά στρατηγικών συμμαχιών μακράς πνοής και αρκέστηκε στην εντυπωσιοθηρική διαχείριση των περιφερειακών συνευρέσεων, την στιγμή που συγκεκριμένες δυνάμεις μόχθησαν και συνεχίζουν να μοχθούν για την επαναπεριθωριοποίησή της. Αυτό το έλλειμμα στην κυρίαρχη συστημική στρατηγική σκέψη, η πατρίδα μας θα το πληρώσει όσο οι Αμερικανοί θα αισθάνονται πως οι ίδιοι έχουν δεμένο τον γάιδαρο και η Ελλάδα επιμένει να κινείται με σοβαρά κενά και κραυγαλέες ανεπάρκειες στον στρατηγικό της σχεδιασμό.
Γι΄ ακόμη μια φορά αποδεικνύεται ότι στην Γεωπολιτική, πέρα και πάνω από τους όποιους στόχους και τις όποιες επιδιώξεις… Πέρα και πάνω από οτιδήποτε παρουσιάζεται ως περιγραφική απάντηση στο εθνικό στρατηγικό ερώτημα: «ΤΙ ΘΕΛΩ»… Τοποθετείται η ανάγκη να διαθέτουμε ως χώρα ξεκάθαρες απαντήσεις (πολιτικές, διπλωματικές και επιχειρησιακές) στο βασικό τακτικό ερώτημα: «ΠΩΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΩ». Και εδώ, δυστυχώς προκύπτουν πολλά και σοβαρά ζητήματα με τα οποία θα πρέπει να ασχοληθούμε.
Τι μπορούμε να κάνουμε…
Να εκβιάσουμε εξελίξεις… Χωρίς φοβικά σύνδρομα, αναποφασιστικότητα και προβλέψιμους τακτικισμούς. Και οφείλουμε να είμαστε ξεκάθαροι… Η κυβέρνηση μπορεί να προσπαθεί να επενδύσει στο μέτωπο των εντυπώσεων με αποδέκτη το εσωτερικό ακροατήριο, αλλά η πραγματικότητα που επιμένει να είναι αμείλικτη, βροντοφωνάζει σε όλους τους τόνους ότι το εναπομείναν γεωστρατηγικό κεφάλαιο που υπήρξε αποτέλεσμα της αιφνίδιας γεωπολιτικής μας ενηλικίωσης, εξαντλείται και το εθνικό στρατηγικό απόθεμα επείγει να επαναφορτιστεί.
Η προνομιακή εταιρική σχέση με την Γαλλία… Η κατ’ αρχήν θετική εξέλιξη με την επικεφαλής της Γερμανικής διπλωματίας στην πρώτη μεταμερκελική κυβέρνηση… Η φθίνουσα αλλά παρ’ όλα αυτά προσωρινά θετική διεθνής συγκυρία… Η προοπτική αιφνίδιας κατάρρευσης της Τουρκικής κυβέρνησης ή ακόμη και η πιθανότητα πολιτικής αποσταθεροποίησης της γείτονος… Και η προσδοκία να μην έχει επεκταθεί και πέραν των ΗΑΕ το όποιο προβληματικό παρασκήνιο θα μπορούσε να εκπλήξει δυσάρεστα… Είναι μερικές μόνο από τις ευνοϊκές προϋποθέσεις που υπάρχουν σήμερα, αλλά που η διάρκεια ζωής τους παραμένει εξαιρετικά αβέβαια έως και προβληματική.
Η Ελλάδα δεν πρέπει να επαναλάβει το λάθος του 2016, όταν την μοιραία νύχτα που έπρεπε να επιβάλει τα αυτονόητα, περιορίστηκε σε κηρύγματα για την “δημοκρατία” που θα διασφάλιζε μακροημέρευση του δικτάτορα. Η πατρίδα μας εάν θέλει να ανακόψει τα σχέδια εκείνων που επιχειρούν να ανακόψουν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα του εξωστρεφούς προσανατολισμού της εξωτερικής της πολιτικής και να περάσει δυναμικά στην αντεπίθεση, οφείλει να παρέμβει στην καρδιά των εξελίξεων υπαγορεύοντας ατζέντα αναγκαστικής στήριξης και αλληλεγγύης από τους ισχυρούς της «συμμάχους» και οφείλει να το κάνει επιστρατεύοντας: Το Διεθνές Δίκαιο… Τα ιστορικά της Δίκαια… Το δικαίωμά της στην άσκηση αδιαπραγμάτευτης εθνικής κυριαρχίας… Και μια τακτική χειραφετημένης πρωταγωνιστικής δύναμης, που θα είναι ικανή να εμπνεύσει στρατηγικούς συμμάχους σε συστράτευση με στόχο στρατηγικές ανατροπές μακράς πνοής που να αποτυπώνονται στο πεδίο και όχι σε εφήμερους τακτικισμούς διαχείρισης της συλλογικής ομηρείας.
Σχετικά μας άρθρα ΕΔΩ και ΕΔΩ…
Κ.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
26/11/2021
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Τουρκικές εταιρείες και επενδυτές θέλουν να εγκατασταθούν στο Ντουμπάι. Τα τηλέφωνα συμβούλων τουρκικών επιχειρήσεων χτυπούν ασταμάτητα από τότε που τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία επισκεύασαν τους... καταπονημένους δεσμούς τους.
Όπως ανέφερε η Fatma Emrem της Tamim Consulting, μιλώντας στο Bloomberg το κύριο ερώτημά τους είναι "πόσο σίγουροι πρέπει να είμαστε ότι οι καλές σχέσεις θα συνεχιστούν". "Ενθαρρύνονται από τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις και το χαμηλότερο κόστος εγκατάστασης της εταιρείας, αλλά θέλουν να είναι σίγουροι ότι η πολιτική δεν θα διαταράξει τις δραστηριότητές τους στο μέλλον".
Υπήρξε μία ταχεία ανατροπή από τότε που τα ΗΑΕ αποκάλυψαν τη μεταστροφή της εξωτερικής τους πολιτικής τον Σεπτέμβριο, υποσχόμενοι να αποσυρθούν από τις πολιτικές συγκρούσεις και να επικεντρωθούν εκ νέου στην οικονομία - δεσμεύντας 150 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα διοχετευθούν σε επενδύσεις μέσω βαθύτερων δεσμών με ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.
Η στροφή προς αυτό το κλίμα είναι μέρος μιας ευρύτερης ευθυγράμμισης που έχει ωθήσει πρώην ανταγωνιστές και αντιπάλους στη Μέση Ανατολή να ξεπερνούν διαφορές που αρκετές φορές είναι βίαιες ακόμα και εμπόλεμες, καθώς οι ΗΠΑ αποστασιοποιούνται από την περιοχή. Μετά από μια δεκαετία παρεμβατισμού που κόστισε δισεκατομμύρια δολάρια σε χαμένες ευκαιρίες, είναι επίσης το πιο ξεκάθαρο σημάδι μέχρι τώρα ότι το επιχειρηματικό μοντέλο του Ντουμπάι έχει κερδίσει.
Το Ντουμπάι μια μεγαλούπολη με ατού το πετρέλαιο που πλούτισε το Άμπου Ντάμπι, το μεγαλύτερο από τα επτά εμιράτα των ΗΑΕ, μετατράπηκε σε παγκόσμιο οικονομικό κέντρο παρακάμπτοντας τις περιφερειακές συγκρούσεις και τοποθετώντας τον εαυτό του σε ένα σταθερό, αφορολόγητο λιμάνι σε μια θάλασσα προβλημάτων.
Ήταν το Ντουμπάι που πίεσε για αναθεώρηση των εξωτερικών πολιτικών που είχαν αφήσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με έναν αυξανόμενο κατάλογο εχθρών, είπαν δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα, μιλώντας στο Bloomberg. Οι επιθέσεις σε εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας το 2019 και η διακοπή της ναυτιλίας στον Περσικό Κόλπο όξυναν την συγκέντρωση στην ευπάθεια των ΗΑΕ, αλλά ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από τη Σαουδική Αραβία έπεισε τελικά το Άμπου Ντάμπι να αλλάξει πορεία.
Οι επιχειρήσεις ήταν στην κορυφή της ατζέντας όταν ο ντε φάκτο ηγέτης των ΗΑΕ συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του την Τετάρτη, γυρίζοντας σελίδα σε μια δεκαετία τεταμένων σχέσεων και δηλητηριώδους ρητορικής για την ίδρυση ενός ταμείου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων για επένδυση στη χώρα σε μια περίοδο οικονομικής αναταραχής.
Ήδη, διαφημίσεις για τουρκικές εταιρείες έχουν εμφανιστεί σε ηλεκτρονικές πινακίδες έξω από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου του Ντουμπάι. Ένα τουρκικό περίπτερο τοποθετήθηκε εσπευσμένα στο Dubai Expo και μια ανώτερη επιχειρηματική αντιπροσωπεία έφτασε λίγο πριν από την επίσκεψη ορόσημο του Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν στην Άγκυρα.
"Επιστρέφουν στα βασικά. στην κλασική φιλοσοφία του Ντουμπάι για τη μη παρέμβαση, την ουδετερότητα και την επιχειρηματική προσέγγιση", είπε ο Jim Krane, συγγραφέας του βιβλίου του 2009 "City of Gold: Dubai and the Dream of Capitalism". "Η πολιτική του Άμπου Ντάμπι να επιλέγει πλευρές και να επιλέγει μάχες ήταν κακή για την οικονομία. Συνειδητοποίησαν ότι αυτή δεν είναι μια επιτυχημένη στρατηγική".
Επιστροφή στις μπίζνες
Ο οικονομικός αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι σημαντικός καθώς η μετατόπιση συνδυάζεται με τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου και την παγκόσμια ανάκαμψη από τον Covid-19.
Όταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενώθηκαν με τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το Μπαχρέιν μποϊκοτάροντας το Κατάρ το 2017 λόγω των δεσμών του με ισλαμιστικές ομάδες και το Ιράν, διέγραψαν τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια από το ετήσιο εμπόριο εν μία νυκτί και στέρησαν ευκαιρίες από εταιρείες με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς ο γείτονάς τους προετοιμαζόταν για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022, κατασκευάζοντας ποδοσφαιρικά γηπέδα, ξενοδοχεία και δρόμους. Το Κατάρ, που προηγουμένως αγόραζε τα περισσότερα οικοδομικά υλικά από τα ΗΑΕ, αναγκάστηκε να βρει νέους προμηθευτές. Οι αποστολές επαναδρομολογήθηκαν στα λιμάνια του Ομάν.
Το εμπόριο με την Τουρκία μειώθηκε κατά 44% το 2018, μετά τη διαμάχη με το Κατάρ που την έφερε στη μάχη. Υποστηρίζοντας επίσης τους ισλαμιστές, η Τουρκία ανέπτυξε στρατεύματα στο Κατάρ, εντείνοντας περαιτέρω τους δεσμούς. Τον επόμενο χρόνο, οι δύο χώρες μπήκαν στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης από αντίπαλες πλευρές.
Εν τω μεταξύ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υποστήριξαν την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να εγκαταλείψει την πυρηνική συμφωνία του Ιράν και να επιβάλει εκ νέου κυρώσεις το 2018. Το εμπόριο με το Ιράν μειώθηκε περισσότερο από το ήμισυ στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Την ίδια μέρα με την επίσκεψη ορόσημο στην Άγκυρα, ο Υφυπουργός Εξωτερικών του Ιράν συναντήθηκε με ανώτερους αξιωματούχους στο Ντουμπάι και ανακοίνωσε μια "νέα σελίδα" στις σχέσεις.
"Η συναίνεση ήταν ότι ήρθε τώρα η ώρα να μετριαστούν οι εντάσεις μετά από 10 χρόνια όπου το Ντουμπάι πλήρωσε ένα τίμημα", δήλωσε ο Αμπντουλχαλίκ Αμπντάλα, καθηγητής πολιτικών επιστημών των ΗΑΕ.
Η χαλάρωση των εντάσεων κυματίζει ήδη στον κολπίσκο του Ντουμπάι, όπου μικρά ξύλινα πλοία γνωστά ως dhows διέσχιζαν για δεκαετίες το στενό τμήμα της θάλασσας προς το Ιράν.
Ο Μοχσέν Αμπντουλά, ντόπιος της επαρχίας Μπουσέρ του Ιράν, μαζί με το 10μελές πλήρωμά του συνήθιζαν να πραγματοποιούν δώδεκα ταξίδια ένα χρόνο πριν από την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων. Αυτά μειώθηκαν σε τρία καθώς οι περιορισμοί έγιναν αυστηρότεροι. Οι εμπορικές συναλλαγές του Ντουμπάι με την Ισλαμική Δημοκρατία ανέβηκαν φέτος στα επίπεδα πριν από τις κυρώσεις.
"Τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν πολύ δύσκολα και αντιμετωπίσαμε προβλήματα και στα δύο άκρα", είπε ο 38χρονος, καθώς οι εργάτες στοίβαζαν κουτιά με φούρνους μικροκυμάτων, ηλεκτρικές σκούπες και κλιματιστικά στο καινούργιο dhow του. "Η επιχείρηση άρχισε να βελτιώνεται φέτος".
Καμία πραγματική αλλαγή
Ως επί το πλείστον, η προσέγγιση laissez-faire του Ντουμπάι δεν ήταν αντίθετη με τα ευρύτερα ΗΑΕ. Ήταν μετά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης του 2011, όταν άρχισαν να εμφανίζονται οι διαφορές.
Για το Άμπου Ντάμπι, η αποτροπή των επαναστατικών δυνάμεων που σαρώνουν τη Μέση Ανατολή είχε προτεραιότητα έναντι της προσέλκυσης ξένων επενδυτών, μια προοπτική που εν μέρει καθοδηγείται από αυτό που λένε οι διπλωμάτες ότι είναι η ενασχόληση του Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν με την ασφάλεια.
Έχοντας περιοριστεί από ένα bailout από τον πλουσιότερο γείτονά του εν μέσω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης τρία χρόνια νωρίτερα, το Ντουμπάι συμμορφώθηκε παρόλο που αυξάνονταν οι οικονομικές ανησυχίες.
Καθώς η αναταραχή που ακολούθησε αυτές τις εξεγέρσεις ηρεμεί και οι ισλαμιστές χάνουν την επιρροή τους σε ολόκληρη την περιοχή, το Άμπου Ντάμπι μετατοπίζει πιο άνετα την εστίασή του. Στη Λιβύη, το στοίχημα των ΗΑΕ σε έναν υποστηριζόμενο από τη Ρωσία στρατηγό για την ανατροπή της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Τρίπολης δεν απέδωσε ποτέ. Ο πόλεμος της Υεμένης προκάλεσε διεθνή κριτική και, καθώς συνέχιζε, ανώτατοι αξιωματούχοι βρέθηκαν να πραγματοποιούν επαναλαμβανόμενες επισκέψεις στις οικογένειες των πεσόντων στρατιωτών στα λιγότερο εύπορα και αραιοκατοικημένα βόρεια εμιράτα. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα παραμείνουν στην άκρη εάν τέτοιες απειλές επανεμφανιστούν.
"Οι αντεπαναστάτες έχουν κερδίσει προς το παρόν, αλλά αν υπάρξει άλλη μια "Αραβική Άνοιξη 2.0" ή άλλες εξεγέρσεις, τα Εμιράτα θα είναι σταθερά στο πλευρό των αντεπαναστατών", δήλωσε ο Andreas Krieg, λέκτορας στο King's College στο Λονδίνο, σύμβουλος του Κατάρ. "Δεν έχουν αλλάξει σε αυτό το σκεπτικό".
Είναι η προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας να ανοίξει την οικονομία της και να εδραιωθεί ως βάση στη Μέση Ανατολή για πολυεθνικές εταιρείες, που ήρθε ως αφύπνιση. Με τη γεωγραφική του εμβέλεια, την πολιτική επιρροή και το αναξιοποίητο δυναμικό του, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο είναι ένας επιβλητικός ανταγωνιστής.
Υπέρ των ΗΑΕ δρα το Ντουμπάι, το οποίο έχει ήδη καθιερωθεί ως τόπος επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Σε μια αποθήκη στην ελεύθερη ζώνη Jebel Ali του Ντουμπάι, ο Mehmet Sirin Akyuz επιθεωρεί κιβώτια με πάνες που κατασκευάζονται στη βάση της τουρκικής εταιρείας του στο Gaziantep και προορίζονται για επανεξαγωγή στην Αφρική. Στα 13 χρόνια που διαχειρίζεται την επιχείρηση του Ντουμπάι, δεν έχει επηρεαστεί ποτέ από περιφερειακές διαμάχες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, κάτι που το αποκάλεσε δικαίωση της προσέγγισης του Ντουμπάι.
"Όπως φαίνεται η πολιτική αλλάζει, αλλά οι επιχειρήσεις είναι μακροπρόθεσμες", είπε. "Για εμάς, η σταθερότητα και η συνέχεια είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία".
Πέτρος Κράνιας
https://www.capital.gr/
25/11/2021
2.
Τι σημαίνει η συμφωνία
Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με την Τουρκία και η θέση της Ελλάδας.
Πλέον δεν αρκεί η Ελλάδα να εφαρμόζει στη
Διπλωματία της τη ρήση ”ο εχθρός του φίλου μου, φίλος”...
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με τη εμπορική συμφωνία που υπογράψανε στις 24/11/2021 με την Τουρκία ήταν αυτονόητο ότι θα αναζητούσαν αυτό που τους έλειπε. Και ο τομέας των τροφίμων περιλαμβάνει την πρωτογενή παραγωγή. Δεν είναι κάτι άγνωστο, καθώς έχουν γίνει ολόκληρες επιστημονικές μελέτες, ότι τόσο η Μέση Ανατολή όσο και η Αφρική το αγαθό που τους λείπει, είναι το νερό. Η Τουρκία έχει επενδύσει εδώ και δεκαετίες για τη δημιουργία των συμμαχιών της στο θέμα νερό.
Από εκεί και πέρα, είναι μόνο (τουλάχιστον στη βάση αυτή υπογράφηκε) μία εμπορική συμφωνία που αφορά τον τομέα των logistics, της ενέργειας και των τροφίμων, και φυσικά στο πλαίσιο και μόνο αυτό πρέπει να αξιολογηθεί (επί του παρόντος). Και επίσης οφείλουμε να καταθέσουμε, ότι δεν είναι σίγουρο, ότι για το τουρκικό κράτος, καθώς η πραγματική οικονομία του έχει φτάσει στο ναδίρ, κατά πόσο αυτή η συμφωνία θα του δώσει φτερά.
Όμως σίγουρα αποτελεί ένα πρώτης τάξης προπέτασμα για τον Τούρκο Πρόεδρο να τη χρησιμοποιήσει για εσωτερική κατανάλωση, καθώς θα επικεντρωθεί, όχι τόσο στο εμπορικό/οικονομικό σκέλος (που στην πραγματικότητα αυτό επιδίωξε, λόγω της φτωχοποίησης του πληθυσμού της), αλλά στο διπλωματικό σκέλος, ότι ήρθε κοντά με ένα κράτος που για χρόνια είχε αγεφύρωτες διαφορές.
Η Τουρκία έχει ένα πλεονέκτημα. Και ποιο είναι αυτό; Ότι δεν έχει επικεντρωθεί στον τριτογενή τομέα παραγωγής, αλλά έχει δώσει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα που ουσιαστικά είναι αυτοί που συνεισφέρουν στην οικονομική ανάπτυξη του κράτους. Η Τουρκία δεν είναι ένα κράτος μόνο εισαγωγών, αλλά είναι και ένα κράτος παραγωγής, δηλαδή ένα κράτος εξαγωγών.
Και μετά από αυτήν τη Συμφωνία, ανάμεσα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία, η Ελλάδα πώς πρέπει να αντιμετωπίσει αυτήν την προσέγγιση των δύο κρατών που έγινε σε εμπορικό /οικονομικό επίπεδο;
Ας μην ξεχνάμε ότι η χώρα μας έχει ήδη υπογράψει αμυντική και διπλωματική συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.Και θα πρέπει να πούμε κάτι. Εκτός από τις Συνθήκες που το νομικό /θεσμικό κομμάτι έχει αδιαμφισβήτητη ισχύ, όλες οι υπόλοιπες συμφωνίες - συνεργασίες των κρατών αξιολογούνται στη βάση του περιεχομένου τους.
Φυσικά, μία αμυντική συνεργασία έχει συγκεκριμένες ρήτρες, αφού υφίσταται το στρατιωτικό σκέλος, δεσμεύοντας τα κράτη σε διαφορετική βάση από ό, τι λχ μια εμπορική συμφωνία. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι μία συμφωνία για τη συνεργασία των κρατών δεν μπορεί να εξελιχθεί σε περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων ή και το αντίθετο. Σε κάθε περίπτωση υφίσταται και ο χρόνος ισχύος της.
Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα;
Οι αραβικές χώρες τώρα ζούνε το ”δυτισμό” τους, δηλαδή προσπαθούν, χωρίς να θίξουν την ιδεολογία τους, να προσεγγίσουν την κοινωνική ανάπτυξη της Δύσης (καθώς όσον αφορά την οικονομική, πολλά από τα κράτη αυτά έχουν πολύ πιο αναπτυγμένο ΑΕΠ από χώρες της δυτικής περιφέρειας).
Η θεωρία του Μεταδομισμού μάς καλεί να δούμε την ίδια την κοινωνία ενός κράτους (από τα πολιτισμικά μέχρι τα κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά της), ώστε να αντιληφθούμε πώς η χώρα αυτή συμπεριφέρεται σε εσωτερικό και κυρίως εξωτερικό επίπεδο, ώστε σε δεύτερη φάση και αναφέρομαι στο σκέλος Διπλωματία, πώς θα μπορέσουμε να την προσεγγίσουμε.
Εμείς με γνώμονα αυτό και γνωρίζοντας ότι οι αραβικές κοινωνίες είναι έτοιμες να ζήσουν τον ”δυτισμό” τους, καθώς ανορθόδοξα (τόσο η Δύση για την ίδια, καθώς βίωνε τον ανταγωνισμό με την πρώην ΕΣΣΔ, όσο και τα ίδια αυτά κράτη) η προσέγγιση αυτή και με μεθόδους που γύρισαν, ως φάνηκε, μπούμερανγκ στη Δύση, έγινε τις δεκαετίες που ακολούθησαν της αποαποικιοποίησης.
Με μπούσουλα τις Συμφωνίες Αβραάμ που αποτελούν μία μεγάλη παρακαταθήκη στο Διεθνές Σύστημα από τη διακυβέρνηση Τραμπ, η Ελλάδα οφείλει να καταστεί ο δίαυλος που θα ενώσει την Ευρώπη με τον Αραβικό Κόσμο. Υφίσταται το EastMed Gas Forum, ωστόσο μία τέτοια συμφωνία που είναι αναγκαίο να συνομολογηθεί θα συνδέσει χώρες - κλειδιά, λόγω γεωγραφικής θέσης και στρατιωτικής σημασίας, όπως είναι τα αραβικά κράτη με Ινδία, Ισραήλ και ΕΕ.
Μία Παν-ασιατική Συνθήκη με κεντρομόλο δύναμη την Ένωση... Στο ιστορικό παρελθόν, η Γαλλία με τη SEATO είχε προσπαθήσει μία συνθήκη της Κεντρικής και Ανατολικής Ασίας, συμπεριλαμβανομένων δυτικών χωρών.
Με γνώμονα αυτή τη Συμφωνία, είναι αναγκαίο να συσπειρωθεί ο αραβικός κόσμος με χώρες ανάδελφες της περιοχής και με ”ομπρέλα” την Ένωση, απέναντι στο παντουρανικό τόξο που ευαγγελίζεται ο Ερντογάν.
Επίσης, δεν αρκεί η Ελλάδα να εφαρμόζει στη Διπλωματία της τη ρήση ”ο εχθρός του φίλου μου, φίλος”... Η χώρα μας οφείλει να επεκταθεί σε συνεργασίες, ακόμα και με χώρες που η γειτονική χώρα έχει αναπτύξει εμπορικής/οικονομικής φύσης συμφέροντα. Σε μία ελεύθερη αγορά πρέπει να ξεχάσουμε στερεότυπες και αναχρονιστικές αντιλήψεις.
Τέλος, η χώρα μας έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι της γειτονικής χώρας. Έχουμε πολύ καλά στρατιωτικά σχολεία, πολύ καλούς εκπαιδευτές και συγχρόνως πολύ καλά Πανεπιστήμια. Οι αραβικές χώρες θέλουν την δυτική, στρατιωτική εκπαίδευση, επιδιώκουν τη δυτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Για πολλές δεκαετίες εκπαιδεύαμε Άραβες στις ελληνικές, στρατιωτικές παραγωγικές σχολές και των τριών Όπλων. Και σήμερα γίνεται αυτό, όχι όμως στο βαθμό του παρελθόντος.
Καθώς αυτήν την στιγμή, έχουμε συνάψει τις αμυντικές συμφωνίες με Γαλλία και ΗΠΑ και συγχρόνως αυτές που συνομολογήσαμε με Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μέσα στα πλαίσια αυτά οφείλουμε να δημιουργήσουμε στη χώρα μας ένα ”νατοϊκής διάστασης σχολείο” αποκλειστικής εκπαίδευσης στελεχών από τα αραβικά κράτη... Και η Ελλάδα, έχοντας ιστορικές σχέσεις με τα περισσότερα εξ αυτών, αποτελεί ένα κράτος και που στη βάση και μόνο αυτή, θα φέρει τη Δύση σε επαφή με τους Άραβες, πόσω δε μάλλον που οι δεύτεροι εξοπλίζονται (ή επιδιώκουν να εξοπλιστούν) από την πρώτη.
Επίσης, το Διεθνές, εκπαιδευτικό κέντρο στην Καλαμάτα είναι μέσα στα πλεονεκτήματα που μπορεί αυτήν την στιγμή να χρησιμοποιήσει η Ελλάδα προς όφελός της (καθώς θα φέρει επί του πρακτέου σε επαφή Άραβες με Ισραηλινούς).
Και φυσικά, τα Ελληνικά Πανεπιστήμια να οργανώσουν προγράμματα μεταπτυχιακής εκπαίδευσης (αγγλόφωνα και αραβόφωνα) για τον Αραβικό Κόσμο, με συμμετοχή Καθηγητών αραβικής καταγωγής. Όπως αυτήν την στιγμή υφίστανται ανταλλαγές φοιτητών στα πλαίσια εκπαιδευτικών προγραμμάτων με κράτη, κυρίως της δυτικής περιφέρειας, είναι επιβεβλημένο αυτό να επεκταθεί και σε πιο οργανωμένο θεσμικά επίπεδο με αραβικές χώρες.
Η Ελλάδα οφείλει να επενδύει στην πολιτισμική υστεροφημία της, που είναι η σοβαρότερη πτυχή για τη δημιουργία Διπλωματίας.
Δρ. Άννα Κωνσταντινίδου
Ιστορικός - Διεθνολόγος, Msc Βαλκανιολογίας, Διδάκτωρ Νομικής Σχολής ΑΠΘ
https://www.huffingtonpost.gr/
25/11/2021