Η σχέση Ταλιμπάν - Τουρκίας και το προσφυγικό ζήτημα του Αφγανιστάν.

 

Διεθνή: Η σχέση Ταλιμπάν - Τουρκίας και το προσφυγικό ζήτημα του Αφγανιστάν.

 
Ο δύσκολος χειμώνας στο Αφγανιστάν επιτείνει την ανθρωπιστική κρίση στη χώρα, ενώ η Δύση έρχεται αντιμέτωπη με σκληρές επιλογές. Βλέποντας τον ασφυκτικό κλοιό απέναντι στο σκοταδιστικό τους καθεστώς, οι Ταλιμπάν στρέφονται όλο και περισσότερο προς την Τουρκία, όσο κι αυτή η σύνδεση με το ακραίο κίνημα και τις πρακτικές του φαίνεται πως εκθέτει την Άγκυρα.

Η ξηρασία, η κατάρρευση της γεωργικής παραγωγής και ο λιμός στη χώρα έχουν καταστήσει μη βιώσιμες τις συνθήκες για εκατομμύρια ανθρώπων στο Αφγανιστάν. Η διαχειριστική ανεπάρκεια του σκοταδιστικού κινήματος και οι διεθνείς κυρώσεις απέναντι έχουν αναγκάσει τους Ταλιμπάν να στραφούν όλο και περισσότερο στους διαθέσιμους συμμάχους, στους οποίους «φιγουράρει» από τους πρώτους η Τουρκία.

Βέβαια, για την Άγκυρα δεν είναι τόσο απλό να συνεχίσει να στηρίζει το ταλιμπανικό καθεστώς. Παρά το υπαρκτό λαϊκό έρεισμα που διαθέτουν, ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται για μία defacto δικτατορία που κυβερνά με τη δύναμη των όπλων, δίχως μία θεσμοθετημένη διαδικασία. Όσοι απαρτίζουν το φονταμενταλιστικό κίνημα, συνήθως εννοούν πολιτική συμμετοχή να ανακοινώνουν τι ισχύει στα πλήθη. Οι πρακτικές τους ωστόσο είναι εκείνες που φέρνουν περισσότερο σε αμηχανία, ακόμα και τη σύμμαχο τους Τουρκία.

Όσο κι αν η ηγεσία των Ταλιμπάν προσπαθεί να εκπέμψει κάποια μετριοπάθεια για να χαλαρώσουν οι διεθνείς κυρώσεις εναντίον της (μόνο οι ΗΠΑ έχουν παγώσει κονδύλια ύψους περίπου 9.5 δισ. δολαρίων από την κεντρική τράπεζα), η πραγματικότητα στο έδαφος είναι διαφορετική. Οι δυνάμεις ασφαλείας των Ταλιμπάν ακολουθούν εξαιρετικά βίαιες και απάνθρωπες μεθόδους καταστολής έναντίον όποιου θεωρούν πως παραβιάζει κανόνες. Η μεταχείριση των γυναικών βέβαια είναι άλλο ένα σημείο που εκθέτει την Άγκυρα, καθώς το καθεστώς των Ταλιμπάν αποκλείει, εν τοις πράγματι, τα νεαρά κορίτσια από το δικαίωμα της μόρφωσης.

Ακόμα κι ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει αυστηρή γλώσσα απέναντι στους Ταλιμπάν, ωθώντας τους να ακολουθήσουν πολιτικές συμπερίληψης των τάσεων εντός της χώρας. Ο Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επαναλαμβάνει πως οι Ταλιμπάν πρέπει να διασφαλίσουν τη μόρφωση των γυναικών με κάθε τρόπο. Η σχέση με το ταλιμπανικό καθεστώς εκθέτει τους ισλαμιστές του Ερντογάν στο εσωτερικό του ακροατήριο, στο οποίο θέλει να περηφανεύεται πως το δικό του ισλαμικό πρότυπο δίνει περισσότερο δικαιώματα στις γυναίκες.

Η απελπιστική κατάσταση ωθεί όλο και περισσότερους Αφγανούς να αναζητήσουν τον δρόμο της προσφυγιάς, εγκαταλείποντας τις εστίες. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ εκτιμά πως ακόμα 500.000 άνθρωποι μπορεί να μεταναστεύσουν από το Αφγανιστάν μέχρι το τέλος του χρόνου. Οι συνεχείς εκκλήσεις της Ύπατης Αρμοστείας για κουβέρτες, θέρμανση και τρόφιμα, που βρίσκονται σε έλλειψη στη χώρα για τις εκτοπισμένες οικογένειες στο Αφγανιστάν δείχνει μέρος του δράματος που εκτυλίσσεται στις ψυχρές θερμοκρασίες του αφγανικού χειμώνα.

Το ζήτημα βέβαια αγγίζει άμεσα την Ευρώπη τόσο σε ηθικό όσο και πρακτικό επίπεδο, καθώς οι προσφυγικές ροές θα στραφούν προς τη Γηραιά Ήπειρο. Ιδιαίτερα ως προς το πρώτο σκέλος, το Politico ανέλυσε τη σημασία της υποδοχής από την Ελλάδα περισσότερων γυναικών από το Αφγανιστάν σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα, φιλοξενώντας το αίτημα να παράσχει η Ευρώπη σανίδα σωτηρίας, ειδικά σε εκείνες που κινδυνεύει άμεσα η υπόσταση τους.

Η Τουρκία ωστόσο βρίσκεται σε δυσχερή θέση, καθώς στην Τουρκία βρίσκεται ήδη ένας πολύ μεγάλος αριθμός Αφγανών, που το καθεστώς του Ερντογάν δυσκολεύεται να διαχειριστεί. Η παρουσία μεταναστών έχει μετατραπεί σε ένα πολιτικό ζήτημα, που στρέφεται εναντίον του ενώ οι αντοχές της τουρκικής κοινωνίας δοκιμάζονται. Η Άγκυρα έχει αποφασίσει να σταματήσει σε αυτή τη φάση τις προσφυγικές ροές από το Αφγανιστάν μέσω του Ιράν χρησιμοποιώντας κάθε μέσο, από τείχη, οδοφράγματα μέχρι και απωθήσεις.

Ενώ ο πληθυσμός χειμάζεται από την κρίση, ανθρωπιστικές οργανώσεις πιέζουν τη Δύση να χαλαρώσει τις κυρώσεις, ώστε να σωθούν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται. Η ασφυκτική κατάσταση των Ταλιμπάν τους αναγκάζει να πιέζουν την Άγκυρα για ανθρωπιστική βοήθεια όσο και οικονομικές επενδύσεις ώστε να ξεπεράσουν αυτή τη δύσκολη συγκυρία. Ωστόσο, όσο ο χρόνος περνάει, τόσο αυτή η σχέση γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη για το ερντογανικό καθεστώς.

Ηλίας Τασόπουλος

https://www.liberal.gr/world/i-schesi-talimpan-tourkias-kai-to-prosfugiko-zitima-tou-afganistan/416051

24 Νοεμβρίου 2021