Η ανάγκη ανάσχεσης της τουρκικής διείσδυσης σε Μαγκρέμπ – Σαχέλ και η ελληνική εμπλοκή.
Η ανάγκη ανάσχεσης της τουρκικής διείσδυσης σε Μαγκρέμπ – Σαχέλ και η ελληνική εμπλοκή.
Το άρθρο 18 της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδος και Γαλλίας δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Ειδικότερα η παρ. που αναφέρεται στη: «Συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Sahel», έχει μεταξύ άλλων και ως σκοπό την παρεμπόδιση της αναθεωρητικής Τουρκίας και τις προσπάθειες του Recep Tayyip Erdoğan να αποκτήσει επιρροή και γεωστρατηγική συνεργασία με τις χώρες που απαρτίζουν την εν λόγω ζώνη της υποσαχάριας Αφρικής. Αν και η Ελλάδα συμμετέχει εδώ και αρκετά έτη σε στρατιωτική συνδρομή σε επιχειρήσεις και δράσεις στο Sahel υπό την αιγίδα και Διοίκηση της Ε.Ε. ενώ με την Ελληνογαλλική συμφωνία (η οποία δεν αντιστρατεύεται την Ε.Ε.) θα συμπράττει και σε επιχειρήσεις υπό Γαλλική πλέον Διοίκηση. Η εν λόγω ζώνη καλύπτει κρίσιμα τμήματα της Β. Σενεγάλης, Ν. Μαυριτανίας, Μάλι, Burkina Faso, Ν. Αλγερίας, Β. Νιγηρίας, Νίγηρα, Β. Καμερούν, ΚΑΔ, Τσαντ, Εριθρέα, Ν. Σουδάν και Β. Αιθιοπίας.
Μετά την Λιβύη, την Σομαλία, την Μοζαμβίκη και την Κένυα η Τουρκία προσπαθεί να εδραιωθεί και στις Αφρικανικές ζώνες του Sahel και Maghreb. Η Μαυριτανία, το Μάλι, το Τσαντ, ο Νίγηρας και η Burkina Faso, ανακήρυξαν την συμμαχία G5 Sahel, η οποία έχει ως σκοπό να αντιμετωπίσει την έλλειψη ασφάλειας, τον εξτρεμισμό, την οικονομική ανέχεια, την έλλειψη εκπαίδευσης και υποδομών. Η Ε.Ε. στηρίζει τις προσπάθειες των χωρών της Ομάδας των 5 του Σαχέλ (G5 Σαχέλ) κατά της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και κάθε άλλης απειλής για την ασφάλεια και την ειρήνη. Η Ε.Ε. επιθυμεί να ενισχύσει την περιφερειακή της προσέγγιση στο Sahel και να ενδυναμώσει τις εθνικές ικανότητες των χωρών της G5 Sahel, ενώ η σταθερότητα στη ζώνη του Sahel έχει καθοριστική σημασία για την Ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει αποφασίσει στο πλαίσιο της ΚΠΑΑ (από τις 20 Ιουν.2017) να καταστήσει αποτελεσματικότερες, τις αποστολές που έχει αναπτύξει η Ε.Ε. στο Sahel δηλαδή: EUCAP Sahel Mali, EUCAP Sahel Niger και EUTM Mali. Ενέκρινε κοινό πολιτικοστρατιωτικό δόγμα επιχειρήσεων. Η Ε.Ε. συμμετέχει με δίκτυο εμπειρογνωμόνων εσωτερικής ασφάλειας και άμυνας τοποθετημένων στο Μάλι αλλά και στις αντιπροσωπίες που διατηρεί η Ε.Ε. στις υπόλοιπες χώρες της G5 Sahel. Η Ελλάδα με παλαιότερες ΚΥΑ (πριν την σύναψη της Ελληνογαλλικής συμφωνίας) ήδη είχε καθορίσει το ύψος αυξημένης αποζημίωσης των υπηρετούντων στρατιωτικών στη ζώνη του Sahel, αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο τις αυξημένες συνθήκες κινδύνου που επικρατούν εκεί, αλλά και αναγνωρίζοντας την εμπλοκή στρατιωτικών στελεχών στο υπόψη γεωγραφικό σύμπλοκο. Η Ε.Ε. στηρίζει, τις δομές και τις χώρες της G5 Sahel, με προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. βάσει ολοκληρωμένης προσέγγισης και τις προσπάθειες σταθεροποίησης των χωρών της G5 Σαχέλ ως βάση ανάπτυξης της περιοχής.
Οι EUCAP Sahel Mali και EUCAP Sahel Niger θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν στοχοθετημένες δραστηριότητες παροχής στρατηγικών συμβουλών και εκπαίδευσης σε άλλες χώρες της G5 Σαχέλ. Η EUTM Mali στηρίζει ήδη την έναρξη της επιχειρησιακής λειτουργίας της κοινής δύναμης της G5 Sahel στα αρχηγεία της (που βρίσκονται στο Μάλι, τη Μαυριτανία, τον Νίγηρα και το Τσαντ). Μεσοπρόθεσμα, οι λειτουργίες του συντονιστικού κέντρου θα μεταφερθούν από τις Βρυξέλλες στις δομές της G5 Sahel. Το συντονιστικό κέντρο λειτουργεί από τον Νοέμβριο του 2017 υπό την ευθύνη του Στρατιωτικού Επιτελείου της Ε.Ε. Το επιχειρησιακό κέντρο θα μεταφερθεί από το Bamako (Μάλι) στη Nouakchott της Μαυριτανίας.
Πως εμπλέκεται η Τουρκία όμως στις ζώνες του Sahel αλλά και του Maghreb; Η Τουρκία έχει αναπτύξει ανθηρές οικονομικές σχέσεις με τη Νιγηρία, μία χώρα με άφθονους υδρογονάνθρακες και η οποία έχει έναν ταχύτατα αναπτυσόμενο παγκοσμίως δημογραφικά πληθυσμό, εκτιμώντας ότι μέχρι το 2050 θα έχει υπερβεί τα 400 εκ. κατοίκους. Η χώρα αυτή με πλειοψηφία Μουσουλμανικού πληθυσμού σε σχέση με τους Χριστιανούς και οι οποίοι βρίσκονται κυρίως στα νότια, ανέκαθεν έδινε μεγάλο αριθμό προσφυγικών ροών στην Ευρώπη με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό για την εργαλειοποίηση του προσφυγικού από την Τουρκία. Υφίσταται επίσης ένας μακροχρόνιος εμφύλιος πόλεμος με τη τζιχαντιστική Boko Haram.
Η Τουρκία έχει αντίθετα γεωπολιτικά συμφέροντα στη Λιβύη με την Αίγυπτο του Abdel Fattah-el-Sisi. Η Αίγυπτος μάχεται την al-Qaeda του Σινά αλλά και τους φίλους της Τουρκίας τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Η Τουρκία στηρίζει την Αιθιοπία στο φράγμα του Γαλάζιου Νείλου, που απειλεί την Αίγυπτο και το Σουδάν με τεράστια οικονομική και κλιματική καταστροφή.
H Τουρκία άλλαξε στάση ως προς το Σουδάν. Το Σουδάν είναι ειδική περίπτωση υπό την έννοια ότι είναι μία από τις μεγαλύτερες γεωγραφικά χώρες στην Αφρική με πλούσιο υπέδαφος για αυτό άλλωστε έγινε και ο πόλεμος στο Darfur. Η Τουρκία είχε αναπτύξει προνομιακές σχέσεις με το καθεστώς του Σουδάν υπό τον ισόβιο κυβερνήτη του (30 έτη) Omar Hassan Ahmad al-Bashir ο οποίος κατηγορήθηκε: για τη γενοκτονία στο Darfur και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC). Ο Bashir ανετράπη με πραξικόπημα τον Απρίλιο του 2019 και η Τουρκία έχασε τα ερείσματά της στο Σουδάν. Κατηγόρησε για το πραξικόπημα τον πρόεδρο της Αιγύπτου Sisi και ότι με αυτόν τον τρόπο μετατόπισε το Σουδάν στην γεωπολιτική επιρροή της Αιγύπτου.
Η Σουνιτική Τουρκία στηρίζει τους Σιϊτες Houthis της Υεμένης και όχι τα αντιμαχόμενα Σουνιτικά στρατεύματα του Hadi λόγω γεωπολιτικών συμφερόντων γιατί
πιστεύει ότι όποιος ελέγχει το Κέρας της Αφρικής (δηλαδή τη Σομαλία και
την Υεμένη), ελέγχει την Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Άντεν και αποκτά
έξοδο στον Ινδικό (βλ. χάρτη). Έτσι εκτός από τις υβριδικές
προσπάθειές της στην Υεμένη να ελέγχξει τις εξελίξεις, έχει ήδη ελέγχξει
γεωπολιτικά την Σομαλία. Χώρα με στρατηγικό ενδιαφέρον λόγω της θέσεώς
της, στο Κέρας της Αφρικής, όπου η Τουρκία διατηρεί μεγάλη στρατιωτική
βάση στην παραθαλάσσια περιοχή της Jaziira κοντά στην πρωτεύουσα της
Σομαλίας Μογκαντίσου από τον Σεπτέμβριο του 2017.
Η Τουρκία ήδη έχει αναπτύξει στενές οικονομικές, πολιτικές, πολιτισμικές σχέσεις με τη Μοζαμβίκη, την Κένυα, την Τανζανία, τον Νίγηρα. Οι προσπάθειές της να «εισέλθει» γεωπολιτικά σε Αλγερία και Τυνησία έως τώρα απέτυχαν. Βλέπουμε προσπάθειες της Τουρκίας να εισέλθει σε χώρες γεωπολιτικού ενδιαφέροντος της Γαλλίας και αυτό την φέρνει σε τροχιά σύγκρουσης μαζί της.
Η Γαλλία διατηρεί επιρροή σε Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Αίγυπτο, Μάλι, Μαυριτανία, Σενεγάλη, Ακτή Ελεφαντοστού, Burkina Faso ενώ θεώρησε εχθρική πράξη της Τουρκίας την προσπάθεια της τελευταίας να αποκτήσει γεωπολιτικά ερείσματα στο Νίγηρα. Στη Λιβύη υποστηρίζουν αντιμαχόμενες δυνάμεις, ενώ για Μάλι και Νιγηρία υπάρχει η Γαλλική υποψία ότι η Τουρκία υποστηρίζει τις τζιχαντιστικές οργανώσεις της al-Qaeda in the Islamic Maghreb (AQIM) & Ansar Dine του Μάλι και την Boko Haram στη Νιγηρία. Αυτό φέρνει σε ευθεία αντιπαράθεση την Γαλλία και την Τουρκία πολλά πεδία. Μετά την ανατροπή του Καντάφι στη Λιβύη όπλα των Λιβυκών ΕΔ μεταφέρθηκαν από νομαδικές φυλές σε τζιχαντιστικές οργανώσεις.
Εάν το Sahel (κυρίως η Νιγηρία, ο Νίγηρας και το Μάλι) «πέσει» σε πολιτικές ή τζιχαντιστικές ομάδες προσκείμενες στην Τουρκία θα κινδυνεύσει άμεσα το Maghreb, δηλαδή η ολοκληρωτική απώλεια της Λιβύης υπέρ των Τουρκικών συμφερόντων, ενώ μετριοπαθείς Μουσουλμανικές χώρες (Μαυριτανία, Αλγερία, Τυνησία) θα καταστούν γεωπολιτικοί όμηροι της Τουρκίας. Η Αίγυπτος και το Σουδάν θα κινδυνεύσουν ενώ εφόσον προχωρήσει το φράγμα του Γαλάζιου Νείλου, η γεωργική καταστροφή σε αυτές τις δύο χώρες θα προκαλέσει πιθανές αναταραχές εξασθενίζοντάς τις, γεγονός που η Τουρκία θα εκμεταλλευθεί.
Βλέποντας την μεγάλη εικόνα (SEEING THE BIG PICTURE),
ορθώς η Ε.Ε. εδώ και χρόνια (προεξαρχούσης της Γαλλίας) βρίσκονται στο
στρατόπεδο που αντιμάχεται τον εξτρεμισμό (με ενεργό τον Τουρκικό
παράγοντα) στο Sahel και στο Maghreb. Η Γαλλία, η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ, η
Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, είναι από τις λίγες χώρες που έχουν αντιληφθεί το μεγάλο παιγνίδι της Τουρκίας στην Αφρική. Η χώρα μας, μαζί με τις φίλιες Αραβικές χώρες, την Γαλλία αλλά και άλλες χώρες της Ε.Ε., πρέπει να θέσει στην υψηλή στρατηγική της διπλωματία σχέδιο ανάσχεσης της Τουρκικής διείσδυσης στην Αφρική και ειδικά στο
Maghreb και στο Sahel, τα οποία γεωγραφικά δεν είναι μακριά και ο
κίνδυνος μεσοπρόθεσμα ελλοχεύει. Να μην ξεχνάμε: τα επόμενα έτη η Μαύρη
Ήπειρος θα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό στις μεταναστευτικές ροές, με την
Τουρκία να προσπαθεί όπως πάντα να τις εργαλειοποιήσει.
Του Υποπτεράρχου ε.α. Δημητρίου Δρόσου
(MBA, MSc, PM, MA, LLB)
Από Militaire News - 04/11/2021
https://www.militaire.gr/i-anagki-anaschesis-tis-toyrkikis-dieisdysis-se-magkremp-sachel-kai-i-elliniki-emploki/
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
2021/10/15. Μαρία Παπαδοπούλου:
ΣΑΧΕΛ: Η Άλλη Όψη του Νομίσματος (Α' ΜΕΡΟΣ)
https://www.anixneuseis.gr/%cf%83%ce%b1%cf%87%ce%b5%ce%bb-%ce%b7-%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%b7-%cf%8c%cf%88%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%af%cf%83%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%82/
2021/10/16.Μαρία Παπαδοπύλου:
ΣΑΧΕΛ:Η Άλλη Όψη του Νομίσματος (Β' ΜΕΡΟΣ)
https://www.anixneuseis.gr/%cf%83%ce%b1%cf%87%ce%b5%ce%bb-%ce%b7-%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%b7-%cf%8c%cf%88%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%af%cf%83%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%82-2/