Τι ερμηνεύει τη στάση της Ισπανίας έναντι της Τουρκίας.
Τα όσα προέκυψαν από την διακυβερνητική σύνοδο Ισπανίας-Τουρκίας, με κορυφαία τη συμφωνία για την αγορά από την γείτονα αεροπλανοφόρου ισπανικής κατασκευής, προκάλεσαν την εύλογη αντίδραση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, ωστόσο δεν αποτελούν κεραυνό εν αιθρία. Διότι όλο το προηγούμενο διάστημα η Ισπανία (σε συντονισμό συνήθως με την Γερμανία, αλλά με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο από αυτήν) υπήρξε θιασώτης της προώθησης της “θετικής ατζέντας” στις σχέσεις της Ε.Ε. με την Άγκυρα – και αυτό εν πλήρει επιγνώσει των ενστάσεων Αθήνας και Λευκωσίας.
Χαρακτηριστικά ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, με την ευκαιρία της συγκέντρωσης όλων των Ισπανών πρεσβευτών στο Οβιέδο, τόνιζε: “Αντιλαμβανόμαστε ότι η σχέση της Ε.Ε. με την Άγκυρα πρέπει να ενσωματώνει μια διάσταση αλληλεγγύης με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά προφανώς, εφόσον πρόκειται για στρατηγικό εταίρο, για μια υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. ώρα και σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, χρειάζεται να οικοδομήσουμε θετική ατζέντα”.
Προανήγγειλε μάλιστα ότι η προγραμματιζόμενη ισπανο-τουρκική σύνοδος κορυφής, που εντέλει πραγματοποιήθηκε χθες, θα “δώσει ώθηση σε χειρονομίες που θα αλλάξουν την παρούσα ανησυχητική δυναμική και θα συνεισφέρουν στην εμπέδωση της δικής μας παρουσίας στην Ευρώπη, καθώς και των καλών σχέσεων ανάμεσα στην Τουρκία και το σύνολο της Ε.Ε.”.
Είναι αποκαλυπτικό ότι στην ομιλία του εκείνη ο Πέδρο Σάντσεθ δεν ήταν εξίσου ενθουσιώδης σε ό,τι αφορά τον διάλογο με έναν άλλο, και μάλιστα μεγάλο, γείτονα της Ε.Ε., την Ρωσία. “Δεν είναι θέμα απλώς να μιλάμε με τη Ρωσία, αλλά να γνωρίζουμε επακριβώς για ποιο θέμα θέλουμε να μιλήσουμε και γιατί”, είπε.
Στρατιωτική βιομηχανία και τράπεζες
Με την Άγκυρα είναι πάλι σαφές το “τι” και το “γιατί”. Οι ανάγκες της Τουρκίας για εξοπλιστική τεχνογνωσία συνταιριάζουν αρμονικά με τις φιλοδοξίες της αναδυόμενης ισπανικής στρατιωτικής βιομηχανίας, με “ατμομηχανή” τα ναυπηγεία της Navantia, αποφέροντας επικερδείς συμφωνίες. Αρκεί και μόνο να αναλογισθεί κανείς ότι οι παραγγελίες της Τουρκίας στον ισπανικό εξοπλιστικό κλάδο συναγωνίζονται αυτές της Σαουδικής Αραβίας, μεγαλύτερου “πελάτη” παγκοσμίως της σχετικής αγοράς.
Και έπεται συνέχεια, καθώς Μαδρίτη και Άγκυρα διαπραγματεύονται και την προμήθεια υποβρυχίου, drones και αεροσκαφών κάθετης απονήωσης.
Επιπλέον, η διμερής συνεργασία επεκτείνεται και στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, όπως καταδεικνύει η ανακοίνωση της εξαγοράς της τουρκικής τράπεζας Garanti από τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, BBVA.
Όλα αυτά αρκούν για να συμπεράνει κανείς ότι αφενός το καθεστώς του Ερντογάν πάντα θα βρίσκει διεξόδους διεθνών συμπράξεων, παρά τη θρυλούμενη απομόνωσή του, και ότι αφετέρου οι εθνικές προτεραιότητες εξακολουθούν να καταρρακώνουν κάθε έννοια κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής.
Όμως η ισπανο-τουρκική σχέση υπακούει σε κάτι βαθύτερο από τις συναλλακτικές ευκαιρίες. Διόλου τυχαία, άρχισε να οικοδομείται πριν από 17 χρόνια (επί πρωθυπουργίας του επίσης Σοσιαλιστή Χοσέ Θαπατέρο και με τον Ερντογάν ακόμη νέο στην εξουσία) στο επίπεδο της “μαλακής ισχύος”, όταν οι δύο χώρες συγκρότησαν τη “Συμμαχία των Πολιτισμών”, στη σκιά του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας”.
Μεσογειακή συσχετισμοί
Η θερμή σχέση Άγκυρας και Μαδρίτης θα πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα των μεσογειακών συσχετισμών.
Οι δύο αυτές μεσαίες δυνάμεις, τοποθετημένες στα αντίθετα άκρα της Μεσογείου, είναι σχεδόν υποχρεωμένες να συμπράξουν, εάν επιθυμούν να κατοχυρώσουν αυτοτέλεια έναντι των ισχυρότερων παικτών της περιοχής, ιδίως τώρα που έπειτα από αλλεπάλληλες τριβές η Ιταλία και η Γαλλία δείχνουν να ευθυγραμμίζονται.
Για την Ισπανία, ειδικότερα, η σύμπραξη αυτή αποτελεί και ενδο-ευρωπαϊκό “χαρτί”, καθώς ουδέποτε την έθελξε η ιδέα ενός “μπλοκ του Νότου”, το οποίο όχι μόνο θα συνιστά “δεύτερη ταχύτητα” έναντι του ευρωπαϊκού κέντρου, αλλά και σίγουρα δεν θα τελεί υπό ισπανική ηγεσία.
Του Κώστα Ράπτη
https://www.capital.gr/diethni/3596133/ti-ermineuei-ti-stasi-tis-ispanias-enanti-tis-tourkias
19 Νοεμβρίου 2021
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η υπογραφή πέντε συμφωνιών ήταν το αποτέλεσμα της 7ης Ισπανοτουρκικής συνόδου που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 18 Νοεμβρίου στην Άγκυρα, σύμφωνα με την ΕΡΤ. Τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ που συνοδευόταν από 6 υπουργούς της κυβέρνησής του, υποδέχτηκε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αφενός ο Ερντογάν εξασφάλισε εκ νέου τη στήριξη της Ισπανίας για μια θετική ευρωπαϊκή ατζέντα της Ε.Ε. με την Τουρκία, αφετέρου ο Σάντσεθ έφυγε από την Άγκυρα έχοντας υπογράψει 5 διμερείς συμφωνίες: έργα για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ύδρευσης, συνεργασία για τον αθλητισμό, τις επιστήμες αλλά και συνεργασία για την καταπολέμηση των φυσικών καταστροφών.
Οι δύο ηγέτες εξέτασαν οικονομικά και εμπορικά ζητήματα, την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ισπανία τον Ιούνιο του 2022, τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική.
Η Ισπανία και η Τουρκία διατηρούν έντονες οικονομικές σχέσεις που έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, από το εμπορικό ισοζύγιο των 6,8 δισ. ευρώ το 2010, στο ιστορικό μέγιστο των 13 δισ. ευρώ το 2019. Ομοίως, το απόθεμα των ισπανικών επενδύσεων στην Τουρκία έχει αυξηθεί από 906 εκατομμύρια ευρώ το 2007 σε 5,3 δις ευρώ το 2019 ενώ υπάρχουν περισσότερες από 600 ισπανικές εταιρείες εγκατεστημένες στην Τουρκία.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης στην ενίσχυση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων μέσω του Ινστιτούτου Θερβάντες στην Κωνσταντινούπολη και του Κέντρου Yunus Emre στη Μαδρίτη.
"Είμαστε δύο άκρα της Μεσογείου, δύο περιοχές με έντονο συμβολισμό. Και οι κυβερνήσεις μας αγωνίζονται από κοινού εδώ και χρόνια στη διεθνή σκηνή, για την υπεράσπιση των αξιών του διαπολιτισμικού και διαθρησκευτικού διαλόγου", δήλωσε ο Πέδρο Σάντσεθ τονίζοντας την υποστήριξη και από τις δύο πλευρές της "Συμμαχίας των Πολιτισμών", μιας πρωτοβουλίας που χρηματοδοτείται από τα Ηνωμένα Έθνη για την καταπολέμηση των θρησκευτικών και πολιτιστικών συγκρούσεων.
Παραστάσεις διαμαρτυρίας από την ελληνική πλευρά
Η ελληνική πλευρά έχει εγείρει επανειλημμένα το ζήτημα της εξαγωγής οπλικών συστημάτων ευρωπαϊκών κρατών προς την Τουρκία, αναφέρουν διπλωματικές πηγές για το θέμα.
Όπως τονίζουν, το ζήτημα αυτό είχε τεθεί μετ' επιτάσεως από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά τη σχετική συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Οκτώβριο του 2020.
Στο πλαίσιο αυτό ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε αποστείλει επιστολή στην τότε Ισπανίδα ομόλογό του Arancha González Laya τον Οκτώβριο του 2020, στην οποία υπενθύμιζε την υποχρέωση των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σέβονται την Κοινή Θέση 2008/944, η οποία υπογραμμίζει ότι: "Τα Κράτη Μέλη είναι αποφασισμένα να αποτρέψουν την εξα¬γωγή στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εσωτερική καταστολή ή διεθνείς επιθετικές ενέργειες, ή να συμβάλει σε περιφερειακή αποσταθεροποίηση."
https://www.capital.gr/diethni/3595945/oi-5-sumfonies-pou-upegrapsan-santseth-kai-erntogan-dusareskeia-tis-athinas?fbclid=IwAR0MVAT9MO1V8-u57O9_hGo_-49aVGz0A53iS_y6A0WBtZMsGS_-CdFvWzM
18/11/2021
3.
Θετική αναμφισβήτητα είναι η εντύπωση που αφήνει η άμεση αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών για τη συνάντηση του Ισπανού σοσιαλιστή πρωθυπουργού Σάντσεθ, με τον Ερντογάν. Η αναφορά στο ιδεολογικό πρόσημό του κρίνεται απαραίτητη, με σκοπό να αναδειχθεί ο κυνισμός της διεθνούς πολιτικής, εν προκειμένω του τρόπου που κινείται η Ισπανία. Όσες αρχές και να επικαλείται η ελληνική εξωτερική πολιτική, οφείλει πάντα να εμφανίζεται και να είναι προσαρμοσμένη σε αυτή την πραγματικότητα.
Οι Ισπανοί έχουν αναπτύξει μια σχέση οικονομικής εξάρτησης με την Τουρκία του Ερντογάν, κυρίως στην αμυντική βιομηχανία και ειδικότερα στον τομέα των ναυπηγήσεων παντός είδους, από αεροπλανοφόρα και πλοία επιφανείας μέχρι υποβρύχια. Ακόμα και ισπανικά Ινστιτούτα Στρατηγικών Σπουδών, όπως το συνδεδεμένο με το ισπανικό υπουργείο Άμυνας IEEE (Instituto Español de Estudios Estratégicos) που μελετούν την τουρκική αμυντική βιομηχανία, έχουν επισημάνει την εξάρτησή της από ξένη τεχνολογία, ακριβώς λόγω του στρατηγικού χαρακτήρα που έχει για την Τουρκία.
Στο παρελθόν είχε αναφερθεί τουρκικό ενδιαφέρον για τα αεροσκάφη κάθετης απο-προσνήωσης AV-8 Harrier II του ισπανικού αεροπλανοφόρου Juan Carlos I, σε περίπτωση που αποφασιστεί η αντικατάστασή τους με την προμήθεια 50 αμερικανικών F-35B της Lockheed Martin. Η φερόμενη ως πρόθεση των Ισπανών επανήλθε προ ημερών στο φως της δημοσιότητας στο περιθώριο εκδήλωσης του διεθνούς φήμης βρετανικού Royal Institute of International Affairs.
Η Ισπανία έχει καταστεί στρατηγικός σύμμαχος της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, κυρίως με βάση τις σχεδιάσεις του εθνικού ναυπηγικού κολοσσού Navantia. Με αντάλλαγμα την παραχώρηση τεχνογνωσίας στους Τούρκους, οι Ισπανοί έχουν κατορθώσει να αποσπάσουν χρυσοφόρα συμβόλαια, τα οποία στηρίζουν τη δική τους αμυντική βιομηχανία.
Οι αναφορές αυτές στόχο έχουν να αιτιολογήσουν όσα είδαμε στις δηλώσεις των Σάντσεθ και Ερντογάν. Ένας σοσιαλιστής ηγέτης, υποτίθεται με περισσότερο ιδεαλιστική οπτική στις διεθνείς σχέσεις, όχι μόνο δεν ασχολήθηκε καθόλου με το ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και τη διεθνή συμπεριφορά κράτους-παρία, που μετέρχεται συνεχώς πρακτικές bullying απέναντι σε συμμάχους και εταίρους της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, αλλά επί της ουσίας έχει μεταβληθεί σε δεκανίκι της τουρκικής διπλωματίας στις Βρυξέλλες.
Εν ολίγοις, το ξεκάθαρο και κατανοητό ισπανικό οικονομικό συμφέρον στην Τουρκία, οδηγεί κι αυτό σε βραχυκύκλωμα της ευρωπαϊκής απόπειρας να αρθρώσει ενιαίο ευρωπαϊκό λόγο και να λάβει αποφάσεις με στόχο τον συνετισμό της Άγκυρας. Στις εξελίξεις αυτές παίζουν ρόλο και οι εθνικές καταβολές Ευρωπαίων αξιωματούχων. Εν προκειμένω Ισπανών.
Όπως κάποτε ο Επίτροπος για θέματα Ανταγωνισμού Χοακίν Αλμούνια κατηγορούνταν σε δημοσιεύματα ότι ευνοεί με τις αποφάσεις του την ισπανική Navantia σε βάρος άλλων ναυπηγείων της Μεσογείου (του Σκαραμαγκά συμπεριλαμβανομένου), έτσι και ο Ισπανός Ζοζέπ Μπορέλ, από τη θέση του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, προσπαθεί να βρει συμβιβαστικές λύσεις που θα αποτρέψουν την επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα, ανεξαρτήτως της τουρκικής συμπεριφοράς…
Η ελληνική διπλωματία δεν θα μπορούσε να παραμείνει βουβή, αφού είναι η Ελλάδα που απειλείται από τα ισπανικής προέλευσης τουρκικά οπλικά συστήματα. Στο παρελθόν, βέβαια, παρότι τα δεδομένα των προβλημάτων που αντιμετωπίζονταν ήταν εξίσου ξεκάθαρα, η ελληνική πλευρά περιοριζόταν στη διατύπωση κάποιας διαμαρτυρίας σε χαμηλούς τόνους, χωρίς όμως να κρύβεται η διάθεση να αποδεχθεί “φιλικές” διαβεβαιώσεις που είχαν σκοπό μόνο να κατευνάσουν την Αθήνα όχι να αλλάξουν κάτι.
Η τακτική του “καλού παιδιού”, όμως, ισοδυναμεί με αφέλεια στις διεθνείς σχέσεις. Πάντα αυτό ίσχυε. Η Ελλάδα δεν μπορούσε να το συνειδητοποιήσει, ή μάλλον να προσαρμόσει τη δική της διπλωματική στρατηγική στην προσπάθεια να προκαλέσει κόστος σε όποιον παραμελούσε τόσο κραυγαλέα τον στοιχειώδη έστω σεβασμό των ελληνικών συμφερόντων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η διπλωματική ανυποληψία, που οδηγούσε σε αναποτελεσματική υποστήριξη των εθνικών συμφερόντων.
Η Ελλάδα μπορεί να κατανοεί το ισπανικό συμφέρον, μέχρις του βαθμού όμως που αυτό δεν απειλεί την ελληνική εθνική ασφάλεια. Όταν οι ΗΠΑ, σύμμαχοι και των Ισπανών στο ΝΑΤΟ, αρνούνται να αποδεσμεύσουν το κορυφαίο μαχητικό τελευταίας γενιάς στην Τουρκία, λόγω της αντισυμμαχικής της συμπεριφοράς, είναι δυνατόν να γίνει ανεκτή η ισπανική πολιτική;
Ακόμα και η Γερμανία έχει παγώσει σιωπηρά με διάφορους τρόπους 700 μικρότερα ή μεγαλύτερα εξοπλιστικά προγράμματα. Αυτό σημαίνει ότι η ισπανική στάση καθίσταται “μη φιλική” προς την Ελλάδα, όπως λέγεται στη διπλωματική γλώσσα. Η περίπτωση των γερμανικών υποβρυχίων Type 214 στην Τουρκία είναι διαφορετική.
Πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αναφέρουν ότι τα σημαντικότερα μέρη (π.χ. το πρωτοποριακό σύστημα αναερόβιας πρόωσης AIP / Air Independent Propulsion) για τη ναυπήγηση έχουν όλα παραδοθεί εδώ και χρόνια, πλην αυτών για ένα υποβρύχιο.
Ορθώς η Ελλάδα πιέζει και γι’ αυτό το εξοπλιστικό πρόγραμμα, αλλά σκοπός είναι να καταστεί βέβαια η πολυετής καθυστέρηση των πολυάριθμων τουρκικής ανάπτυξης και κατασκευής συστημάτων και υποσυστημάτων, των οποίων την ολοκλήρωση (integration) και πιστοποίηση (certification) επιθυμούν στα υποβρύχια οι Τούρκοι.
Οι Γερμανοί, χωρίς να το διατυμπανίζουν, φροντίζουν και για λόγους δικών τους εσωτερικών πολιτικών ισορροπιών (Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι, οι οποίοι πλέον ανέρχονται στην εξουσία) να καθυστερούν την επίλυση των προβλημάτων, λόγω εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γερμανικές εταιρίες που διαθέτουν την τεχνογνωσία.
Εν κατακλείδι, όταν ένας Ευρωπαίος σοσιαλιστής ηγέτης παρακάμπτει σκανδαλωδώς τους πάντες και τα πάντα εμφανιζόμενος σαν δεκανίκι της Τουρκίας του Ερντογάν προσωπικά, πλήττει και τα ελληνικά και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Διότι η τουρκική “φιλοσοφία” έχει διακηρυχθεί σε όλους τους τόνους:
Η γεωστρατηγική βαρύτητα της Τουρκίας θα πρέπει να ξεπερνά όλα τα προβλήματα και όπως είπε προσφάτως ο υπουργός Άμυνας Ακάρ, οι γείτονες πρέπει να αντιλαμβάνονται πιο είναι “το μπόι τους”, άρα να μην εναντιώνονται στην Τουρκία.
Η επικίνδυνη αυτή για την παγκόσμια ασφάλεια τουρκική νοοτροπία δεν πρέπει να γίνει ανεκτή. Το “μπόι” δεν μετριέται μόνο σε όρους μεγέθους (π.χ. Ισραήλ), οπότε μια Ελλάδα που θα ανατάξει την οικονομία της και θα επανεξοπλιστεί, χωρίς να παραμελεί την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, είναι ο πρώτος τρόπος για τη σταδιακή ανάκτηση του “τουρκικού σεβασμού”.
Αυτό βέβαια δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός, καθώς η οπτική της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα επηρεάζεται και από “ψυχολογικούς” παράγοντες. Μόλις χθες, η Τουρκία παραδέχθηκε εμμέσως την απελπιστική κατάσταση απομόνωσης στην οποία έχει περιέλθει, επιστρέφοντας στο “μικρό” Ισραήλ τους οδηγούς λεωφορείων που κρατούνταν με την κατηγορία της κατασκοπείας, σαν κατάσκοποι της Mossad. Το αντάλλαγμα ήταν μία επικοινωνία με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Η αντίδραση όμως απέναντι στην Ισπανία δεν θα πρέπει να μείνει στο επίπεδο των διπλωματικών διαμαρτυριών. Στη Μαδρίτη πρέπει να διαμηνυθεί ότι η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή από το να υπερασπιστεί τα δικά της συμφέροντα εθνικής ασφαλείας, με το ίδιο πάθος που ο σοσιαλιστής Σάντσεθ τα υπερασπίστηκε στην Τουρκία, ξεχνώντας ιδεολογίες, ανθρώπινα δικαιώματα και συμμάχους…
Ζαχαρίας Β. Μίχας
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ISDA/ΙΑΑΑ)
19/11/2021
Η υποδοχή του Ισπανού πρωθυπουργού και των υπουργών της κυβέρνησης του σε θερμό κλίμα είναι ενδεικτική της στενής σχέσης μεταξύ Μαδρίτης κι Άγκυρας. Η επίσκεψη του Σάντσεθ στην Τουρκία είναι άλλωστε μία συνέχεια της πάγιας πολιτικής της Ισπανίας των τελευταίων χρόνων απέναντι στην Τουρκία.
Η Τουρκία αποτελεί ένας από τους μεγαλύτερους εταίρους της Ισπανίας στον τομέα των εξοπλισμών. Το ύψος των εξοπλιστικών προγραμμάτων στα οποία έχει ενταχθεί η Τουρκία ανέρχεται στο μέγεθος της Σαουδικής Αραβίας, ενός από τους μεγαλύτερους αγοραστές όπλων παγκοσμίως.
Παράλληλα, η ανακοίνωση της εξαγοράς της τουρκικής τράπεζας Garanti από τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, BBVA δείχνει πως η σχέση τους έχει επεκταθεί και στο χρηματοοικονομικό επίπεδο. Σε μία στιγμή που η ραγδαία πτωτική πορεία της τουρκικής λίρας συνεχίζεται, η στήριξη από την ισπανική τράπεζα αποτελεί ένα μία πολύ σημαντική κίνηση. Αυτό άλλωστε πολλαπλασιάζει την έκθεση του ισπανικού τραπεζικού τομέα στην τουρκική οικονομία, συνδέοντας τις δύο χώρες με πολύ στενούς δεσμούς.
Η συμμαχία τους άλλωστε έχει αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια. Χαρακτηριστική είναι η στάση της Ισπανίας απέναντι στην Τουρκία όταν το τουρκικό καθεστώς εισέβαλε στη Συρία το 2019 και η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε εμπάργκο όπλων απέναντι στην Άγκυρα για τα κράτη μέλη της, όπως όφειλε στην υπόστασή της ως μία υπεύθυνη δύναμη διεθνώς. Παρά τη φαινομενική συμμόρφωση της Μαδρίτης, γρήγορα ακολούθησε την ίδια πολιτική. Μετά από λίγο συνέχισε να προμηθεύει την Άγκυρα με εξοπλισμούς. Μάλιστα η πρώτη της προμήθεια εξοπλισμού που έπαυσε στην πράξη το εμπάργκο ήταν ένας εκτοξευτής πυραύλων Πάτριοτ, το οποίο το δικαιολόγησε στην ανάγκη ένας εταίρος του στο ΝΑΤΟ, όπως η Τουρκία, να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες ασφάλειας της, με βάση την κατάσταση στη Συρία. Το γεγονός πως αντικατέστησε άλλες δυτικές χώρες ως προμηθευτής της Τουρκίας, βαραίνει τις αποφάσεις της Μαδρίτης, που δεν επιθυμεί να απωλέσει μία μεγάλη αγορά για τα εξοπλιστικά της προγράμματα.
Βέβαια αυτή η στάση δεν έχει διακομματική συναίνεση στην Ισπανία και η σχέση της Μαδρίτης αποτελεί αντικείμενο έντονου πολιτικού διαλόγου στο εσωτερικό, ειδικά από τη στιγμή που το καθεστώς του Ταγίπ Ερντογάν έχει εξελιχθεί σε ένα αυταρχικό κράτος που διώκει και καταπιέζει τους πολίτες του. Η δήλωση του αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος, μείζονος κόμματος της αντιπολίτευσης είναι χαρακτηριστική, καθώς ο Πάμπλο Κασάδο επανέλαβε τη στήριξη στην υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας και της Κύπρου ως μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνδέοντας άμεσα το ζήτημα με την Ελλάδα και έμμεσα τον εξοπλισμό της Τουρκίας με την προκλητική συμπεριφορά της.
Ωστόσο η Ισπανία δεν αναμένεται να αλλάξει την πολιτική της, παρά την πίεση που η παρέμβαση της Ελλάδας αναμένεται να φέρει στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας. Ακόμα και όταν τον Οκτώβριο του 2020, στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε τεθεί το ζήτημα των κυρώσεων στην Τουρκία, λόγω της προκλητικής συμπεριφοράς της στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ισπανία είχε αντισταθεί σθεναρά βρίσκοντας ισχυρούς συμμάχους εντός της ΕΕ, όπως η Γερμανία.
Η Ισπανία έχει θέσει σε προτεραιότητα την ανάπτυξη της πολεμικής της βιομηχανία κι αυτό φαίνεται να επηρεάζει άμεσα τις στρατηγικές της επιλογές. Χαρακτηριστικό είναι πως η ισπανική πολεμική βιομηχανία έχει μπει στη δεκάδα των μεγαλύτερων εξαγωγέων όπλων παγκοσμίως, φτάνοντας μέχρι και την έβδομη θέση, με ραγδαία αύξηση των πωλήσεων της. Η ανάπτυξη των τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και η τεχνογνωσία ενδεχομένως αλλά και η ευρύτερη συνεργασία χερσαίων και ναυτικών οπλικών συστημάτων αποτελεί ένα ισχυρό θέλγητρο για την ισπανική ηγεσία.
Ο Ταγίπ Ερντογάν φρόντισε βέβαια να εκμεταλλευθεί άμεσα την επίσκεψη Σάντσεθ, στο αφήγημα που προωθεί τελευταία. Αυτό το αφήγημα βασίζεται στο ότι η Τουρκία αποτελεί το έσχατο σύνορο της Ευρώπης και γι’ αυτό άλλωστε η συμμαχία της με την Ισπανία, που φυλάσσει το έτερο άκρο της Ευρώπης αποτελεί μία φυσική επιλογή.
Ηλίας Τασόπουλος
https://www.liberal.gr/world/pos-echei-ktisthei-i-summachia-ispanias-tourkias/415081
19 Νοεμβρίου 2021
5.
Την Ισπανία, με την οποία η Τουρκία διατηρεί στενή αμυντική συνεργασία με αιχμή την ανάπτυξη και κατασκευή ενός ελικοπτεροφόρου ή μίνι αεροπλανοφόρου, στα πρότυπα του ισπανικού αντίστοιχου πλοίου «Χουάν Κάρλος», συνεργασία, την οποία ο Ερντογάν επιχειρεί να διευρύνει με υποβρύχια και άλλα αμυντικά συμβόλαια.
Και την Ιταλία με την οποία τη δένουν τόσο αμυντικά συμβόλαια, όσο και η Λιβύη, δεδομένου ότι εκεί έχει μεγάλα συμφέροντα, τόσο ενεργειακά, όσο και με το προσφυγικό - μεταναστευτικό και ενδιαφέρεται σφόδρα για τις εκεί εξελίξεις. Στη βορειοαφρικανική χώρα, η Τουρκία σώζοντας τη κυβέρνηση Αλ Σάρατζ κατάφερε να εδραιωθεί και το «πουλά» αυτό στη Ρώμη, παρ' ότι η τελευταία γνωρίζει ότι η Άγκυρα παίζει παιχνίδι αποκλειστικά υπέρ των τουρκικών συμφερόντων. Παρ' όλα αυτά, οι δύο χώρες έχουν βρει ένα modus operandi στην Λιβύη.
Δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν. Το ένα είναι η Τουρκία να θέλει να διευρύνει αυτό το μέτωπο και να προσθέσει στην εξίσωση και την Ισπανία. Μια μεσογειακή χώρα που ναι μεν βρίσκεται μακριά από τις εξελίξεις, ωστόσο διατηρεί μεγάλο άνοιγμα στον τουρκικό τραπεζικό τομέα, που σημαίνει ότι την ενδιαφέρει πολύ να μην καταρρεύσει η τουρκική οικονομία. Διόλου τυχαία είχε ταχθεί παλαιότερα κατά των κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας, καθώς αυτές θα άγγιζαν τις ισπανικές τράπεζες.
Το δεύτερο που μπορεί να συμβαίνει είναι ότι διαπιστώνοντας ο Ερντογάν ότι η Ιταλία, λόγω Ντράγκι, ο οποίος βρίσκεται κοντά στον Μακρόν και κατ' επέκταση στον Μητσοτάκη, δεν είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να διευκολύνει την Τουρκία να διασπά το ευρωμεσογειακό μέτωπο, επιλέγει μια πιο στενή συμμαχία με την Ισπανία, την 4η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, προκειμένου να διασφαλίσει ότι το ευρωμεσογειακό μέτωπο δεν θα είναι αρραγές. Το ερώτημα είναι κατά πόσο η Τουρκία έχει τη δυνατότητα να αποπληρώσει αυτά τα αμυντικά συμβόλαια, καθώς σήμερα με τόσο μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας, δεν την έχει. Υπό τις παρούσες συνθήκες της τουρκικής οικονομίας κάτι τέτοιο φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο.
Το ερώτημα επομένως είναι κατά πόσο η Ισπανία γνωρίζει ότι η Τουρκία δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει τις συμφωνίες, τις οποίες συνάπτει μαζί της. Γιατί η Μαδρίτη δέχεται να παίξει αυτό το παιχνίδι; Προφανώς, γιατί ο βαθμός έκθεσης των ισπανικών τραπεζών στην Τουρκία είναι πολύ μεγάλος. Τυχαίο δεν είναι ότι η BBVA, η δεύτερη μεγαλύτερη ισπανική τράπεζα, εξαγόρασε πρόσφατα την τουρκική τράπεζα Garanti, γεγονός που δείχνει πως η σχέση των δύο πλευρών επεκτείνεται ολοένα και περισσότερο στο χρηματοοικονομικό επίπεδο. Η στήριξη από την ισπανική τράπεζα και ο πολλαπλασιασμός της έκθεσης του τραπεζικού συστήματος της χώρας στην τουρκική οικονομία αποτελεί μία πολύ σημαντική κίνηση σε μία στιγμή που συνεχίζεται η ραγδαία πτωτική πορεία της τουρκικής λίρας.
Ίσως η Ισπανία να εκτιμά ότι υπάρχει μια ευκαιρία να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το αποτύπωμά της στην Τουρκία, εκτιμώντας ότι στη μετά Ερντογάν εποχή, η κατάσταση θα εξομαλυνθεί. Θεωρούν επομένως ότι οι τωρινές τους κινήσεις θα αποδώσουν καρπούς στο μέλλον.
Κωνσταντίνος Φίλης
https://www.liberal.gr/news/pos-i-tourkia-prospathei-meso-ispanias-na-spasei-to-metopo-elladas-gallias/415325
20 Νοεμβρίου 2021