Στην κυριολεξία «προτεκτοράτο».

Στην κυριολεξία «προτεκτοράτο».

Τι είναι προτεκτοράτο; Διαβάζουμε στο Λεξικό: «Είναι η συμβατική (κατά σύμβαση – αμοιβαία συμφωνία) σχέση μεταξύ δύο κρατών, κατά την οποία το ένα από αυτά, η λεγόμενη προστάτιδα δύναμη, αναλαμβάνει την “προστασία” του άλλου, δηλαδή τη διεύθυνση των εξωτερικών υποθέσεών του, σχέση η οποία αποτελεί στην πραγματικότητα νομική μορφή εξάρτησης του προστατευόμενου κράτους από την προστάτιδα δύναμη» («Πάπυρος», τόμος 10, σελ. 50). Το Λεξικό Μπαμπινιώτη καταγράφει τρεις εκδοχές της λέξης προτεκτοράτο: «1. Το καθεστώς που εδραιώνεται με συμφωνία μεταξύ κρατών, από τα οποία το ένα ελέγχει ως προστάτιδα δύναμη το άλλο, στου οποίου τις εσωτερικές υποθέσεις αναμειγνύεται αποφασιστικά. 2. Το κράτος που τελεί υπό τον έννομο έλεγχο προστάτιδας δύναμης έχοντας απολέσει την εθνική του αυτοδιάθεση. 3. Το κράτος που έχει ουσιαστικά χάσει την εθνική του αυτοδιάθεση και βρίσκεται υπό τον έλεγχο άλλου ισχυροτέρου» (σελ. 1.519).

Αν διαθέτουμε στοιχειώδη γλωσσική εντιμότητα (πιστότητα στην κοινή και κοινωνούμενη σύμπτωση εννοιών και νοουμένων), θα παραδεχθούμε ότι το νεωτερικό ελληνώνυμο κράτος είναι τυπική περίπτωση προτεκτοράτου. Η διαπίστωση απηχεί μιαν ιστορική αναγκαιότητα, όχι μιαν ελεύθερη επιλογή. Υστερα από τέσσερις αιώνες υποταγής στην κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων, η αυτονόμηση και συγκρότηση σύγχρονου ελληνόφωνου έθνους – κράτους θα ήταν μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί δίχως τη συγκατάθεση των ισχυρών κρατών της Ευρώπης, με ανταλλάγματα επικυριαρχίας.

Η καταφανής δυσαρέσκεια και οι συναφείς αντιδράσεις των ισχυρών της Ευρώπης για τον ελληνικό ξεσηκωμό του 1821 έχουν ελάχιστα μελετηθεί και προβληθεί – για λόγους μάλλον όχι τυχαίους. Η δυσαρέσκεια φάνηκε να υποχωρεί με την έγκαιρη προσφυγή των Ευρωπαίων στη ναρκισσιστική επινόηση ότι αυτοί συνεχίζουν (και όχι οι εκβαρβαρωμένοι «Γραικοί») την ιστορική συνέχεια του αρχαιοελληνικού κλέους και πολιτισμού. Οι ιστορικές – πολιτικές επιπτώσεις αυτής της μεθοδικής προπαγάνδας ήταν αφελώς επιδεικτικές – τα τρία πρώτα πολιτικά κόμματα που δημιουργήθηκαν στην ελάχιστη περιοχή που ήλεγχαν οι επαναστατημένοι Ελληνες, είχαν την ειλικρίνεια να δηλώνουν σε ποιον «αφέντη» και «κύριο» εμπιστεύονταν την προστασία της ελευθερίας τους: ονομάστηκαν τα κόμματα: το «Αγγλικόν», το «Γαλλικόν», το «Ρωσικόν». Ομολογούσαν απερίφραστα οι απελεύθεροι, αυτό που με διαγνωστική τόλμη θα πιστοποιούσε επιγραμματικά ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης το 1892: «αφ’ ότου ηλευθερώθημεν, αφ’ ότου δηλαδή μετηλλάξαμεν τυράννους».

Διακόσια χρόνια τώρα η Ιστορία του Ελληνισμού είναι ιστορία ελλαδικού προτεκτοράτου της Δύσης. Υπάρχει ελεύθερη κριτική Ιστοριογραφία, αλλά τα συμπεράσματά της δεν διδάσκονται ποτέ σε πανεπιστήμια και σχολεία. Ο Βασίλης Κρεμμυδάς, λ.χ., ήταν ελεύθερος να δημοσιεύσει τα συμπεράσματα δικαστικής διερεύνησης της δολοφονίας του κυβερνήτη Καποδίστρια, στα σχολεία όμως διδασκόμαστε μόνο το παραμυθάκι για τους «κακούς» Μαυρομιχαλέους, αποσιωπώντας τον ρόλο της Αγγλικής και της Γαλλικής Αποστολής στο έγκλημα. Το αποκαλυπτικότερο ντοκουμέντο για τα αίτια και τους στόχους της δολοφονίας του Καποδίστρια είναι το βιβλίο του Νικόλαου Σπηλιάδη «Αναίρεση» (Εκδόσεις «Ποταμός») και θα ήταν αυτονόητο να έχει αξιοποιηθεί ο συναρπαστικός πλούτος της θεματικής του, διαπιστωτικός και ερμηνευτικός. Το ίδιο ισχύει και για το βιβλίο της Ελλης Σκοπετέα «Το πρότυπο Βασίλειο και η Μεγάλη Ιδέα».

Τα λεγόμενα «Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης» έχουν προγραμματικά εγκαταλείψει τον ρόλο κοινωνικού λειτουργήματος, της δημοσιογραφίας. Απλώς ενδιαφέρονται να πουλήσουν εντυπωσιασμό, τρόμο, απειλές, καταστροφολογία. Οσο κι αν μοιάζει ρητορικό σχήμα, πρώτη έγνοια στην «αγορά» είναι ο εμπορεύσιμος πανικός, ως είδηση. Χωρίς έγνοια για τη θανάσιμη απειλή που εγκυμονεί η εμπορευματοποίηση της δημοσιογραφίας.

Υπερβολή ο λόγος για «θανάσιμη απειλή»; Ας διερωτηθούμε: Αφού ο αποδεδειγμένα απάνθρωπος Μαρξισμός – Λενινισμός κατέρρευσε και απολακτίστηκε μέσα στα ίδια τα θωρακισμένα οχυρά του (Μόσχα, Πεκίνο κ.λπ.), γιατί το ΝΑΤΟ, όχι μόνο συνεχίζει να υπάρχει, αλλά και παραβλέπει τις παραχρήσεις τυραννίας – αδικίας που συντηρούνται επ’ ονόματί του; Γιατί η Ελλάδα συνεχίζει να συντηρεί, με μυθώδες κοστολόγιο, τόσες βάσεις του ΝΑΤΟ, τη χρήση στεριάς, θάλασσας και αέρα, γιατί ξεπουλάει η Ελλάδα, χωρίς αντάλλαγμα, την κρατική της ακεραιότητα, αλλά και τη διεθνή αξιοπρέπειά της ανεχόμενη την ύβρι ταπεινωτικών, καθημερινών προκλήσεων από τους Τούρκους;

Στους επίσημους λόγους, όπου το ψέμα είναι η τυποποίηση της καλλιλογίας, όλοι μιλούν για την «ασπίδα προστασίας», που είναι το ΝΑΤΟ για τα κράτη-μέλη του. Αυτή η «ασπίδα» δεν λειτούργησε ποτέ για να αποτραπεί η εισβολή και κατάκτηση της μισής Κύπρου από την Τουρκία, ποτέ για την απελευθέρωση των Βορειοηπειρωτών Ελλήνων από την ειλωτεία σε Αλβανούς και Σκοπιανούς, ποτέ για να περιοριστούν οι παραβιάσεις του εναέριου ελληνικού χώρου από την τουρκική θρασύτητα, δεκαετίες τώρα.

Θα παραπέμψω για μια ακόμα φορά στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά «Ενα σκοτεινό δωμάτιο». Και μόνο η ανάγνωσή του διασαφηνίζει την έννοια και πραγματικότητα της Ελλάδας ως προτεκτοράτου.

Χρήστος Γιανναράς

https://www.kathimerini.gr/opinion/561692986/stin-kyriolexia-protektorato/

30/1/2022