Βλέποντας τα επιτόκια να σκαρφαλώνουν.
Βλέποντας τα επιτόκια να σκαρφαλώνουν.
Αλλαγή εποχής. Η μακρά περίοδος των χαμηλών ή/και αρνητικών επιτοκίων τελειώνει, οι θεωρίες που είχαν τεθεί σε ευρεία κυκλοφορία τέτοια εποχή πέρυσι –πως τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά επί πολλές 10ετίες– αποσύρονται, μαζί τους ανασκευάζονται και όσες πολιτικές εμπνέονταν από τέτοιες προσδοκίες. Μετά τη Βρετανία και τη Νορβηγία, η Fed θα αυξήσει τα επιτόκιά της τον Μάρτιο και ίσως τα αυξήσει άλλες τρεις φορές το 2022 για να ανακόψει τον πληθωρισμό (7%). Και η ΕΚΤ δεν είναι πλέον τόσο αδιάλλακτη, συζητάει για μια αύξηση επιτοκίων το δεύτερο 6μηνο φέτος, γιατί φοβάται ότι ο πληθωρισμός (5%) δεν θα εκτονωθεί πριν από τα τέλη του έτους – πιο αργά απ’ όσο πρόβλεπε.
Οι κεντρικές τράπεζες καλούνται να διαχειριστούν το πρόβλημα που οι ίδιες δημιούργησαν, ως παραπροϊόν της άπλετης έκδοσης χρήματος με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Το αποτέλεσμα δεν προεξοφλείται με ασφάλεια. Αρκετοί αναρωτιούνται αν η αύξηση των επιτοκίων είναι το κατάλληλο εργαλείο για τη συγκράτηση του πληθωρισμού στις σημερινές συνθήκες. Αλλοι ανησυχούν μήπως η αύξηση των επιτοκίων και ο περιορισμός της έκδοσης χρήματος πλήξουν την παγκόσμια μετά COVID ανάκαμψη. Ακόμα περισσότεροι ανησυχούν για τις συνέπειες αυτής της αύξησης σε έναν υπερχρεωμένο κόσμο – σε ιδιώτες, επιχειρήσεις και, κυρίως, υπερχρεωμένα κράτη. Οπως η Ιταλία, λόγω του τεράστιου απόλυτου μεγέθους του χρέους. Και η Ελλάδα – λόγω του δραματικού μεγέθους του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ.
Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του χρέους μας είναι σε δημόσιου χαρακτήρα ευρωπαϊκούς φορείς με σταθερά επιτόκια για κάποια χρόνια δεν είναι λόγος εφησυχασμού. Είναι μόνο ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας. Οι ευρωπαϊκοί φορείς θέλουν να περιορίσουν την έκθεσή τους στο ελληνικό χρέος, σταδιακά θα αλλάζουν τα ομόλογα που κατέχουν με νέα, το κόστος εξυπηρέτησης του δανεισμού μας θα αυξάνεται με κάθε έκδοση νέων ομολόγων, είτε με την επανέκδοση παλαιότερων. Το κόστος του δανεισμού αυξάνεται παντού, προχθές η απόδοση του γερμανικού 10ετούς έγινε θετική (από αρνητική που ήταν επί 30 μήνες…), ανεβαίνουν οι αποδόσεις των ομολόγων όλων των κρατών της Ευρωζώνης, και της Ελλάδας: Από 0,88% τον Ιούνιο του 2021, σε 1,8% την περασμένη εβδομάδα το 10ετές.
- Αντί χαζοχαρούμενα να πανηγυρίζουμε που δανειζόμαστε, συνετό θα ήταν να τρέχουμε για μεταρρυθμίσεις.
Προϋποθέσεις είναι η βούληση και κάποιου είδους εθνική συνεννόηση για να προχωρήσουν οι αναγκαίες, υπερώριμες, μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Που λέγονται, αλλά δεν γίνονται. Κάτι σαν αυτό που συμβαίνει στο ΕΣΥ: Σε τακτά χρονικά διαστήματα εξαγγέλλεται η πρόθεση για μια μεγάλη μεταρρύθμισή του. Αλλά στις διοικήσεις των νοσοκομείων προτεραιότητα κατά κανόνα έχουν οι κολλητοί, όχι οι (καθ’ ημάς, είτε ξενιτεμένοι) άριστοι στο μάνατζμεντ νοσοκομείων. Και, σήμερα ακόμα, ούτε το διπλογραφικό σύστημα έχει καθολική εφαρμογή, ούτε η (στοιχειώδης…) υποχρέωση διαφάνειας, η έγκαιρη κατάρτιση ισολογισμών γίνεται σεβαστή σε όλα τα νοσοκομεία.
Κώστας Καλλίτσης
https://www.kathimerini.gr/opinion/561681778/vlepontas-ta-epitokia-na-skarfalonoyn/
23/1/2022
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η άλλη μεγάλη τρύπα της οικονομίας
Οι εποχές και τα πρόσωπα αλλάζουν, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλα πράγματα. Από το 2007-2008 στο 2022, ένα τσιγάρο δρόμος, που λέει το τραγούδι.
Πριν από 9-10 χρόνια, ο Γερμανός οικονομολόγος Daniel Gros, διευθυντής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS), έγραψε κάτι απλό. Αν το εξωτερικό χρέος έχει μεγαλύτερη σημασία από το δημόσιο χρέος, η μεταβλητή-κλειδί που πρέπει να προσαρμοσθεί είναι το εξωτερικό έλλειμμα και όχι τόσο το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Για να δικαιολογήσει τη θέση του, ο κ. Gros επικαλείτο τα ασφάλιστρα κινδύνου (premia) των βελγικών ομολόγων που είχαν παραμείνει χαμηλά, παρότι το δημόσιο χρέος ξεπερνούσε το 100% του ΑΕΠ και η χώρα δεν είχε κυβέρνηση για ένα χρόνο και πλέον.
Προς επίρρωση του επιχειρήματός του, ο ίδιος είχε επίσης αναφερθεί στην Ιαπωνία, που έχει πολύ υψηλό δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ αλλά και μεγάλο πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ήταν η περίοδος που η γειτονική μας Ιταλία ήταν χωρίς κυβέρνηση, αλλά τα premia συρρικνώνονταν γιατί τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώνονταν, περιορίζοντας την ανάγκη εξωτερικού δανεισμού. Όταν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μετατρεπόταν σε πλεονασματικό από ελλειμματικό, η πίεση από τις χρηματαγορές υποχωρούσε και περιφερειακές χώρες στην ευρωζώνη όπως η Ελλάδα μπορούσαν να ανακτήσουν τη δημοσιονομική κυριαρχία τους. Στην περίπτωση της χώρας μας, το σύνολο σχεδόν του δημόσιου χρέους είναι και εξωτερικό χρέος καθώς βρίσκεται στα χέρια μη κατοίκων. Το μεγαλύτερο μάλιστα κομμάτι βρίσκεται στα χέρια των εταίρων μας στην ευρωζώνη.
Τα θυμηθήκαμε όλα αυτά, διαβάζοντας τα στοιχεία για την πορεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδος το διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2021. Το ισοζύγιο ήταν ελλειμματικό και ανήλθε σε 8,9 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 1,4 δισ. σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα το 2020. Η μεγάλη αύξηση των εισπράξεων από το τουριστικό συνάλλαγμα και η σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών κατά 36% εξηγούν τη βελτίωση αλλά, από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές αυξήθηκαν επίσης με τον ίδιο ρυθμό.
Η αλήθεια είναι πως το εξωτερικό ισοζύγιο δεν τυγχάνει της προσοχής που θα έπρεπε. Το ίδιο γινόταν το 2007 και το 2008, που το έλλειμμα ξεπέρασε το 10% του ΑΕΠ κατά πολύ αλλά δεν ενοχλούσε, γιατί ήταν εκφρασμένο σε ευρώ, δηλ. στο τοπικό νόμισμα, όπως έλεγαν. Όταν φυσικά ξέσπασε η οικονομική κρίση, το πρόβλημα ήλθε στην επιφάνεια ως δίδυμα ελλείμματα μαζί με εκείνο του κρατικού προϋπολογισμού και συνοδεύθηκε από έκρηξη του κόστους δανεισμού και το ξεχείλωμα των διαφορικών επιτοκίων (spreads) έναντι της Γερμανίας κι άλλων χωρών.
Αν το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφωθεί κοντά στα 10 δισ. ευρώ ή 5% του ΑΕΠ το 2021, οι περισσότεροι ίσως το αγνοήσουν. Όσοι όμως συμφωνούν με τον Daniel Gros θα το έχουν στο νου τους όταν τιμολογούν το ελληνικό χρέος.
Οι εποχές αλλάζουν αλλά κάποια πράγματα μένουν τα
Dr Money
https://www.euro2day.gr/specials/dr_money/article/2115896/h-allh-megalh-trypa-ths-oikonomias.html
21 Ιανουαρίου 2022