Γιατί οι αναφορές στον αγωγό φ/α EastMed ανοίγουν μια διαφορετική συζήτηση που δεν αποφεύγεται…

Γιατί οι αναφορές στον αγωγό φ/α EastMed ανοίγουν μια διαφορετική συζήτηση που δεν αποφεύγεται…

Την ταύτιση με τις θέσεις των ΗΠΑ φαίνεται πως ετοιμάζει η ελληνική κυβέρνηση χώρας και για την υπόθεση του αγωγού EastMed. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έδωσε μια απάντηση, η οποία, παρότι αποκαλυπτική, δημιουργεί περισσότερα ερωτήματα από αυτά που απαντά.

Του ΖΑΧΑΡΙΑ Β. ΜΙΧΑ
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)

Ας δούμε αρχικά την τοποθέτησή του: «Η Κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή, έχει στηρίξει το εγχείρημα του EastMed. Ταυτόχρονα, όμως, έχει στηρίξει και στηρίζει μια σειρά από εναλλακτικές οδεύσεις, οι οποίες ενδεχομένως είναι οικονομικά και τεχνολογικά πολύ πιο βιώσιμες και τεχνικά εφικτές. Η Κυβέρνηση δεν είναι αυτή που αποφασίζει ποια λύση είναι οικονομικά και τεχνικά εφικτή. Αυτό το αποφασίζει η αγορά.

»Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η χώρα μας δεν είναι παραγωγός. Η χώρα μας είναι ένας ισχυρός διαμετακομιστικός κόμβος, ρόλο που θα τον έχει, ανεξαρτήτως του ποια διαδικασία όδευσης θα επιλεγεί. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται η πολιτική μας -η ενεργειακή μας πολιτική, η εξωτερική μας πολιτική- όλο το προηγούμενο διάστημα.

»Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται το έργο της μονάδας στην Αλεξανδρούπολη. Η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί -και θα μετατραπεί- σε κόμβο φυσικού αερίου, αλλά και ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη, ανεξαρτήτως των οδεύσεων και των αγωγών που θα προχωρήσουν».

Με καλή πρόθεση επισημαίνουμε ότι δεν αποφασίζει για τα πάντα η αγορά. Αυτό δείχνει να το κατανοεί η παρούσα κυβέρνηση, τουλάχιστον όπως προκύπτει από την ειδική στάθμιση που έχει κάνει στην υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων με βάση τον «γεωπολιτικό παράγοντα». Εκτός κι αν ο εκπρόσωπος υπονοεί ότι η Ελλάδα δεν είναι αντίθετη στο να φτάσει το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.

Παρασκήνιο για τον κατευνασμό της Τουρκίας

Αυτό εξάλλου υποστήριξε ως εναλλακτικό όραμα ο ηγέτης της τουρκικής αντιπολίτευσης Κιλιντσάρογλου. Εάν η αγορά ενδιαφερόταν αποκλειστικά και μόνο για τον πλέον οικονομικό τρόπο μεταφοράς του αγαθού στην ΕΕ, τότε η Τουρκία θα αποτελούσε ισχυρότατη υποψηφιότητα. Εάν όμως περάσει ο αγωγός από την Τουρκία, τότε ακυρώνεται στην πράξη σε σημαντικό βαθμό ο στόχος για μια Ελλάδα που θα είναι «ισχυρός διαμετακομιστικός κόμβος», κατά την δήλωση του εκπροσώπου.

Οπότε αυτό δεν ισχύει «ανεξαρτήτως του ποια διαδικασία όδευσης θα επιλεγεί», πάντα σύμφωνα με τη φρασεολογία του εκπροσώπου. Υπάρχουν άραγε παρασκηνιακές διαβουλεύσεις με την Αθήνα να συζητά την προοπτική διέλευσης του αγωγού από την Τουρκία; Εάν συμβαίνει, που δεν θέλουμε να το πιστέψουμε, τότε πρέπει να αναζητήσουμε αμερικανικό δάκτυλο, με σκοπό τον κατευνασμό της Άγκυρας, μέσω της συμπερίληψής της σε μια μεγάλη ενεργειακή και γεωπολιτική συμφωνία στην μετά-Ερντογάν περίοδο.

Εάν η δήλωση του εκπροσώπου απομονωθεί, εμφανίζεται προβληματική απέναντι στους αντισυμβαλλόμενους, την Κύπρο και το Ισραήλ. Εκτός κι αν η ελληνική κυβέρνηση πριν χρησιμοποιήσει τέτοια δημόσια ρητορική έχει διαβουλευθεί μαζί τους και υπάρχει ενιαία θετική στάση απέναντι στο non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον EastMed.

Όπως όμως εξηγεί πειστικά στο ηχητικό του σχόλιο ο αναλυτής Σταύρος Λυγερός αυτό υποκρύπτει αποκλειστικά και μόνο την αγωνία της Ουάσιγκτον να μην χάσει την Τουρκία. Κι αν Ελλάδα και Κύπρος έχουν συμφωνήσει με την Ουάσιγκτον σε αυτό τον στόχο, ισχύει το ίδιο και για το Ισραήλ στην μετά-Νετανιάχου εποχή;
Διαφορετικά, η θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου δείχνει ότι η ελληνική πλευρά έσπευσε μάλλον επιπόλαια να ταυτιστεί με μια ακόμη αμφιλεγόμενη για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα θέση της Ουάσιγκτον, επιχειρώντας ανεπιτυχώς να τη «σερβίρει» στην ελληνική κοινωνία. Τη στιγμή μάλιστα που οι ΗΠΑ και δεν είναι αντισυμβαλλόμενος στην συμφωνία για τον EastMed και ουδείς έχει αιτηθεί συνδρομή με αμερικανικά κεφάλαια για την υλοποίηση του έργου.

Μόνο το ξένο φυσικό αέριο είναι καλό;

Άλλο προβληματικό σημείο στη δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου είναι η αναφορά, ότι «αυτό που έχει σημασία είναι ότι η χώρα μας δεν είναι παραγωγός. Η χώρα μας είναι ένας ισχυρός διαμετακομιστικός κόμβος». Δεν μας είπε, εφόσον κακώς δεν ρωτήθηκε, για ποιον λόγο η Ελλάδα δεν προσπαθεί να γίνει χώρα παραγωγός υδρογονανθράκων, όταν οι ειδικοί και μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες είναι πολύ αισιόδοξοι από τα ευρήματα των σεισμικών ερευνών.

Ενδεχόμενη απάντηση «διότι αυτό κρίνει σωστό η κυβέρνηση» ή «δεν έχουν ακόμα ωριμάσει οι διαδικασίες» δεν είναι αποδεκτή. Κι αν ισχύει οτιδήποτε εκ των ανωτέρω πρέπει άμεσα να αναθεωρηθεί. Η χώρα χρωστάει περισσότερα από 350 δισ. ευρώ και η ενεργειακή κρίση δεν θα ξεπεραστεί όσο ανώδυνα προβλέπει η κυβέρνηση. Και βέβαια, οι επιδοτήσεις δεν λύνουν το πρόβλημα, αφού θα τις φορτωθεί πάλι ο πολίτης μέσω της φορολογίας. Κι αυτό, όταν η μικρομεσαίου εισοδήματος οικογένεια δεν μπορεί να σηκώσει το κόστος για θέρμανση το χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι με την εκτόξευση των τιμών.

Η κυβέρνηση μπορεί να προτάσσει τα περί «ισχυρού διαμετακομιστικού κόμβου», αναφερόμενη στο φυσικό αέριο που θα μεταφέρεται προς την Ευρώπη, αλλά οφείλει να εξηγήσει πειστικά για ποιον λόγο δεν προωθεί τις γεωτρήσεις με σκοπό να καταστεί η Ελλάδα και παραγωγός χώρα. Το ζήτημα αυτό είναι τόσο σοβαρό που θα δικαιολογούσε ακόμα και το να τεθεί σε δημοψήφισμα.

Μπορεί η Ελλάδα να μην έχει την πολιτική κουλτούρα της Ελβετίας αναφορικά με τα δημοψηφίσματα, αλλά το Σύνταγμα προβλέπει την προσφυγή σε αυτή τη διαδικασία για θέματα ύψιστης εθνικής σημασίας. Και όπως έχουν αναφέρει προσωπικότητες, ακόμα και ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, η παρουσίαση του «πράσινου οράματος» έγινε στην ελληνική κοινωνία χωρίς αναφορά στο κόστος!

Η «καυτή πατάτα», λοιπόν, δεν μπορεί να αποφεύγεται στο διηνεκές. Διότι υπάρχει πλέον σιωπηλή πλειοψηφία που υποφέρει από τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης και αντιλαμβάνεται το διακύβευμα. Η Ανατολική Μεσόγειος αποδεικνύεται χρυσοφόρα και η Ελλάδα με την πιο προβληματική οικονομία είναι παράλογο να αδιαφορεί, επικαλούμενη αμφίβολες οικολογικές ευαισθησίες. Οι αγορές, εξάλλου, που επικαλέστηκε ο εκπρόσωπος για να δικαιολογήσει την κυβερνητική θέση για τον EastMed δεν φαίνεται να πτοούνται από το ιδεολόγημα. Προτάσσουν το νόμο προσφοράς και ζήτησης. Κι όταν κινείσαι προς μια κατεύθυνση (πράσινη μετάβαση) χωρίς να μεριμνήσεις ορθολογικά για τη μεταβατική περίοδο, οι αγορές τιμωρούν τον επιπόλαιο.

Το κομβικό ερώτημα προς την κυβέρνηση, λοιπόν, είναι για ποιον λόγο το φυσικό αέριο, που δυνητικά μπορεί να προέρχεται από ελληνικά κοιτάσματα δεν είναι επωφελές για την ελληνική οικονομία. Διότι αν είναι επωφελές είναι έγκλημα η κωλυσιεργία της κυβέρνησης. Και βέβαια είναι επωφελές, αφού θα τροφοδοτηθεί σε χαμηλότερες τιμές η εγχώρια αγορά, θα βοηθηθεί η ελληνική βιομηχανία που υποφέρει από το υψηλό ενεργειακό κόστος, θα εισρεύσουν πολύτιμοι πόροι στα δημόσια ταμεία και θα προκληθεί από τις παράπλευρες δραστηριότητες σημαντική οικονομική ανάπτυξη.

Υπάρχει όμως αναφορά και στην Αλεξανδρούπολη, υπονοώντας τη διακίνηση αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου προς χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, ώστε να απεξαρτηθούν κατά το δυνατόν από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Τα ερωτήματα είναι δύο:

Πρώτον: Σε ποια τιμή πωλείται το αμερικανικό φυσικό αέριο και σε ποια τιμή εκτιμάται ότι θα έφτανε στην ελληνική αγορά φυσικό αέριο από ελληνικά κοιτάσματα. Διότι Ελλάδα και ΗΠΑ ως υπερχρεωμένες χώρες και οι δύο θα έπρεπε να κάνουν τα πάντα για να ενισχύσουν τον τομέα των εσόδων. Και τα δυνητικά έσοδα από τους υδρογονάνθρακες ανέρχονται σε κολοσσιαία ποσά. Οπότε, παρά την εμπλοκή της αμερικανικής ExxonMobil, οι δυο χώρες θα μπορούσαν να θεωρηθούν και ανταγωνιστικές.

Περισσότερα κοιτάσματα σημαίνει μείωση της τιμής του αγαθού και μείωση στα έσοδα του παραγωγού. Άρα, εάν η Ελλάδα δεν αξιοποιεί τα δικά της κοιτάσματα, στηρίζει τα συμφέροντα-έσοδα των ΗΠΑ, ενώ για την ίδια τα έσοδα είναι πολύ πιο κρίσιμα για την επιβίωσή της από μια χώρα κάτοχο του διεθνούς αποθεματικού νομίσματος.

Δεύτερον: Το αμερικανικό φυσικό αέριο προέρχεται από τη μέθοδο fracking (σχιστολιθικό αέριο), στην οποία –εντός ή εκτός εισαγωγικών– οι οικολόγοι παγκοσμίως έχουν κηρύξει πόλεμο. Στην Ελλάδα, όμως, η οικολογική ευαισθησία είναι επιλεκτική. Στρέφεται εναντίον του δυνητικού ελληνικού φυσικού αερίου, αλλά όχι εναντίον του εισαγόμενου, αμερικανικού ή άλλου!

Κι αυτό, όταν τα έσοδα από την εξόρυξη φυσικού αερίου θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν πραγματικά πράσινες δράσεις στις τοπικές κοινωνίες. Μπορεί η κυβέρνηση να επισημαίνει για άλλες περιπτώσεις ότι «λεφτόδεντρα» δεν υπάρχουν, αλλά εν προκειμένω συμπεριφέρεται σαν να υπάρχουν!

https://www.defence-point.gr/news/giati-oi-anafores-ston-agogo-f-a-eastmed-anoigoyn-mia-diaforetiki-syzitisi-sti-chora-poy-den-mporei-na-apofeychthei

11/1/2022

         ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ           

 1.
EastMed: Αλλαγές στη σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου – Επτά ερωτήσεις και απαντήσεις για τον αγωγό. Οι επιπτώσεις της απόφασης της Ουάσιγκτον να μη στηρίξει την υλοποίηση του αγωγού EastMed  

Συνθήκες που τροποποιούν το διπλωματικό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα εκείνο το οποίο έχει στο επίκεντρό της την Κυπριακή Δημοκρατία, δημιουργεί η εκδήλωση των προθέσεων της Ουάσιγκτον (μέσω non paper που έφθασε στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Εξωτερικών προ περίπου 20 ημερών) να μη στηρίξει την υλοποίηση του αγωγού EastMed, με την αιτιολογία ότι πρόκειται για έργο που δεν θεωρείται οικονομικά βιώσιμο, αλλά απέχει και από την «πράσινη ατζέντα» των ΗΠΑ. Τα προηγούμενα χρόνια, η βιωσιμότητα ενός σχεδίου περί αγωγού που θα συνδέει τα κοιτάσματα του Ισραήλ με την Κύπρο και την Κρήτη είχε επανειλημμένως αμφισβητηθεί, ωστόσο παρέμενε στην επιφάνεια και –τουλάχιστον δημόσια– στηριζόταν πολιτικά από όλους τους εμπλεκομένους. Η πρακτική αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του αγωγού EastMed σε διπλωματικό πεδίο αφαιρεί ένα στοιχείο πίεσης προς την Αγκυρα, ενώ αναγκάζει τη Λευκωσία να επαναπροσδιορίσει την τακτική της ως προς το ενεργειακό. Ταυτόχρονα, η ευθεία στήριξη της ηλεκτρικής διασύνδεσης ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο αποτελεί την επιβεβαίωση των σεναρίων όλων των προηγούμενων μηνών για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης αραβικής χώρας ως του κατεξοχήν κόμβου μεταφοράς καθαρής ενέργειας προς την Ευρώπη.
 
Η «Κ» ζήτησε σχόλιο από την αμερικανική πλευρά για τις τελευταίες πληροφορίες. Εκπρόσωπος της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα δήλωσε στην «Κ» τα εξής: «Αν και γενικά δεν σχολιάζουμε την επίσημη διπλωματική επικοινωνία ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις μας, θα παρέπεμπα σε σειρά προηγούμενων δηλώσεων σχετικά με την υποστήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης σε πηγές ενέργειας εναλλακτικές από τα ορυκτά καύσιμα, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, όπως και στις συνεχείς προσπάθειές μας να προωθήσουμε την περιφερειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο». Ο εκπρόσωπος συνεχίζει σημειώνοντας ότι «έχουμε επίμονα δηλώσει την ισχυρή στήριξή μας για την ενεργειακή ολοκλήρωση στην Ανατολική Μεσόγειο και ο πρέσβης Πάιατ είναι σε εντατικό, τακτικό διάλογο με τους υπουργούς (Ενέργειας) Σκρέκα και (Εξωτερικών) Δένδια για το σύνολο των ζητημάτων που σχετίζονται με την ενέργεια στην περιοχή και τον ηγετικό ρόλο που βλέπουμε για την Ελλάδα». Σημείωσε ακόμα πως «ο πρέσβης Πάιατ θα συνεχίσει να κρατά ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας, ενώ ενθαρρύνει για περαιτέρω συνεργασία του σχήματος 3+1, που θα παρέχει νέες λεωφόρους για ενεργειακή διαφοροποίηση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ». Τέλος, σημειώνεται ότι ο κ. Πάιατ «έχει επανειλημμένως εκφράσει την ισχυρή στήριξή μας για σχέδια όπως η σχεδιαζόμενη ηλεκτρική διασύνδεση από την Αίγυπτο στην Κρήτη και στην ελληνική ενδοχώρα και η προτεινόμενη Euroasia Interconnector που θα συνδέσει τα δίκτυα ηλεκτρικού Ελλάδας, Κύπρου και Ευρώπης».

Το ζήτημα σχολιάστηκε και από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έπειτα από σχετική ερώτηση Ελλήνων ανταποκριτών. Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απάντησε χαρακτηριστικά ότι οι ΗΠΑ παραμένουν δεσμευμένες στο σχήμα περιφερειακής συνεργασίας 3+1 (Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, ΗΠΑ) και θεωρούν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, σημείωσε ότι η Ουάσιγκτον δίνει έμφαση στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας που θα προετοιμάσουν την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου για τη μετάβαση στη νέα ενεργειακή εποχή. Επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι «σε μια εποχή που η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης είναι –περισσότερο από ποτέ– ζήτημα εθνικής ασφάλειας, δεσμευόμαστε να εμβαθύνουμε τις περιφερειακές μας σχέσεις και να προωθήσουμε τις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Παραμένουμε προσηλωμένοι στη φυσική διασύνδεση ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Μεταθέτουμε το ενδιαφέρον μας σε διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να υποστηρίξουν και (την παροχή) φυσικού αερίου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».

Του Βασίλη Νέδου

https://www.kathimerini.gr/politics/561662947/eastmed-allages-sti-skakiera-tis-anatolikis-mesogeioy-epta-erotiseis-kai-apantiseis-gia-ton-agogo/

 11/1/2022

2.
Επτά ερωτο-απαντήσεις για τον αγωγό EastMed.

– Ποιος είναι ο αγωγός που οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν εστία έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο;

Ο EastMed σχεδιάστηκε για να μεταφέρει τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη διαμέσου της Κύπρου, της Κρήτης και της ηπειρωτικής Ελλάδος. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ο αγωγός θα έχει μήκος περίπου 1.900 χλμ. –εκ των οποίων τα δύο τρίτα υποθαλάσσια– και αρχική δυναμικότητα περί τα 10 δισ. κυβικά αερίου τον χρόνο. Το κόστος κατασκευής έχει υπολογιστεί περίπου στα 6 δισ. δολάρια. Το έργο υλοποιείται από την εταιρεία Poseidon, η οποία αποτελεί μια κοινή εταιρεία της ΔΕΠΑ και της ιταλικής Edison. Η Ε.Ε. έχει εντάξει από το 2013 τον αγωγό EastMed στα αποκαλούμενα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος και προχώρησε σε γενναιόδωρη χρηματοδότηση τεχνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών μελετών ύψους πλέον των 49 εκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες χαρακτηρίζουν το έργο τεχνικά εφικτό και οικονομικά βιώσιμο. Στις 20 Μαρτίου 2019 υπεγράφη στο Τελ Αβίβ διακρατική συμφωνία μεταξύ των τριών χωρών, παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, ο οποίος εξέφρασε την ισχυρή στήριξη των ΗΠΑ στο έργο συνδέοντάς το με τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης. Σε συνέχεια, στις 2 Ιανουαρίου 2020 υπεγράφη στην Αθήνα η «Συμφωνία EastMed» μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ.
 
– Γιατί η Ιταλία δεν υπέγραψε τη διακρατική συμφωνία;

Παρότι αρχικά η Ιταλία εμφανίστηκε αδιάφορη έως επιφυλακτική για τον αγωγό και παρά το γεγονός ότι συμμετείχε στον σχεδιασμό και στην κατασκευή η ιταλική Edison, εντέλει την 1η Ιανουαρίου 2020 ο Ιταλός υπουργός Οικονομίας απέστειλε επιστολή υποστήριξης του αγωγού προς την ελληνική κυβέρνηση. Η επαμφοτερίζουσα αυτή στάση της Ιταλίας συνδέεται με τη στρατηγική σχέση που έχει αναπτύξει με την Τουρκία σε βάθος ετών. Η Ιταλία είναι ο τρίτος εξαγωγικός προορισμός της Τουρκίας και παράλληλα κατέχει την τρίτη θέση στις τουρκικές εισαγωγές, με 1.500 ιταλικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στην Τουρκία.
 
– Γιατί αμφισβητείται η οικονομική βιωσιμότητα

 του έργου;

Τα ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα του έργου συνοδεύουν το σχέδιο του EastMed με τη σύλληψή του. Τα μεγάλα θαλάσσια βάθη μεταξύ Κύπρου και Κρήτης και η μορφολογία τους αποτελούν τεχνική πρόκληση, ενώ κατά καιρούς έχουν τεθεί και ζητήματα οικονομικότητας σε σχέση με άλλες οδεύσεις και τεχνικές εξαγωγής των κοιτασμάτων (τερματικά LNG). Αν και οι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι τώρα από τις εταιρείες που «τρέχουν» το έργο υποστηρίζουν ότι είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά βιώσιμο, η κριτική περί της βιωσιμότητάς του εξακολουθεί να είναι υπαρκτή και να έχει ρεαλιστική βάση, αφού συνδέεται με σειρά παραδοχών, με βασικότερη τις τιμές του LNG. Το κόστος του έργου εκτιμάται ότι μπορεί να μειωθεί εξορθολογικοποιώντας με τη συνδρομή της Αιγύπτου τις υφιστάμενες εκδοχές όδευσης. Μια τέτοια πρόταση έχει συζητηθεί ήδη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών και αφορά την ανακατεύθυνση του αγωγού από το Ισραήλ στην Αίγυπτο, και από εκεί στην Κρήτη, παρακάμπτοντας την Κύπρο.
 
– Ποιος ο ρόλος του Ισραήλ;

Στο Ισραήλ και στον τέως πρόεδρο Νετανιάχου αποδίδεται η σύλληψη του σχεδίου EastMed το 2010, χρονιά που είχαν ανακαλυφθεί τα πρώτα μεγάλα κοιτάσματα στην ισραηλινή ΑΟΖ, με βασικότερο το «Λεβιάθαν», από τις εγκαταστάσεις του οποίου θα ξεκινάει και ο αγωγός. Για τη σημερινή ισραηλινή κυβέρνηση η αντίδρασή της στο αμερικανικό non paper παραμένει ζητούμενο. Σε κάθε περίπτωση, αναλυτές εκτιμούν ότι το Ισραήλ δεν θα είχε να χάσει τίποτε από ένα ενδεχόμενο ναυάγιο του αγωγού. Μία ποσότητα των εξαγωγών τoυ μπορεί να την κατευθύνει προς τα τερματικά LNG της Αιγύπτου και μια άλλη προς την Τουρκία, οι σχέσεις με την οποία φαίνεται να βελτιώνονται στο παρασκήνιο.
 
– Τι θα σημάνει για την Ελλάδα και την Κύπρο πιθανό ναυάγιο του αγωγού;

Για Ελλάδα και Κύπρο οι ζημίες θα ήταν πρωτίστως γεωπολιτικές και όχι τόσο ενεργειακές, καθώς θα έχαναν μια ευκαιρία έμπρακτης ενάσκησης των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων στην περιοχή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αγωγός διέρχεται από το τμήμα της ΑΟΖ των δύο χωρών που διεκδικεί η Τουρκία.
 
– Πόσο βάσιμη είναι η περιβαλλοντική διάσταση που θέτουν οι ΗΠΑ;

Αν και οι ΗΠΑ επέστρεψαν στη συνθήκη των Παρισίων το 2021, η προσέγγισή τους σε σχέση με τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τον αγωγό είναι μάλλον προσχηματική, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και καταναλωτής φυσικού αερίου παγκοσμίως. Το 2021 έγινε ο μεγαλύτερος εξαγωγός φυσικού αερίου, ξεπερνώντας ακόμη και το Κατάρ, ενώ το 2020 εξήγαγε στην Ευρώπη 25 δισ. κ.μ. αερίου με τη μορφή LNG, ποσότητα 2,5 φορές μεγαλύτερη από τη μέγιστη δυναμικότητα του EastMed.
 
– Πού οφείλεται η στάση των ΗΠΑ;

Η επίσημη θέση των ΗΠΑ, όπως είχε εκφραστεί όλα αυτά τα χρόνια σε ανώτατο επίπεδο, ήταν εξαιρετικά υποστηρικτική του έργου σε απόλυτη συστοιχία με τη στήριξη της Ε.Ε. και των τριών χωρών Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, αν και στο παρελθόν δεν είχαν λείψει και ενστάσεις από παράγοντες της Oυάσιγκτον, όπως ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μάθιου Μπράιζα, ο οποίος το 2013 είχε δημόσια εκφράσει επιφυλάξεις. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, άρχισαν να αποστασιοποιούνται εδώ και πολύ καιρό και αυτό φαίνεται από τον τρόπο που αναφερόταν ή δεν αναφερόταν καθόλου ο EastMed στα κοινά ανακοινωθέντα των στρατηγικών διαλόγων Ελλάδας – ΗΠΑ και στις διακηρύξεις του σχήματος 3+1 (Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, ΗΠΑ) ήδη από το 2019. Είναι προφανές πως ο αγωγός είναι ανταγωνιστικός προς τα συμφέροντά τους.

Της Χρύσας Λιάγγου

https://www.kathimerini.gr/politics/561662947/eastmed-allages-sti-skakiera-tis-anatolikis-mesogeioy-epta-erotiseis-kai-apantiseis-gia-ton-agogo/

11/1/2022