Τι πρόσθεσε το τελευταίο 24ωρο στην ουκρανική κρίση.

 
Τι πρόσθεσε το τελευταίο 24ωρο
στην ουκρανική κρίση.

Ο νέος ψυχρός πόλεμος φέρνει αντιμέτωπες, κοντά στα άλλα, δύο διαφορετικές αντιλήψεις του χρόνου. Για τη Δύση (πρακτικά: τις ΗΠΑ) η βραχεία διάρκεια προέχει και οι ρυθμοί αντιστοιχούν σε αυτούς του news cycle ή του χρηματιστηρίου. Από αυτή την άποψη, τα αλλεπάλληλα κύματα πίεσης προς τον αντίπαλο και ο "έλεγχος του αφηγήματος” αναδεικνύονται σε καθοριστικά στοιχεία.

Όμως οι ευρασιατικές δυνάμεις. Ρωσία και Κίνα, κινούνται με χρόνους και σχεδιασμούς αντίστοιχους του ιστορικού τους βάθους, του γεωγραφικού τους όγκου και της συγκεντροποιημένης πολιτικής τους τάξης. Το ότι άλλωστε αποτελούν τους παίκτες που προσβλέπουν σε μια νέα τάξη πραγμάτων και όχι στην υπεράσπιση της υπάρχουσας επιβάλλει μιαν ορισμένη στρατηγική υπομονή.

Είναι αυτό που εν πολλοίς εξηγεί και το γιατί ενώ η παρήλθε η "μοιραία” 16η Φεβρουαρίου, προβαλλόμενη ως ημερομηνία της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι Δυτικοί αξιωματούχοι απτόητοι συνεχίζουν να σημαίνουν τον συναγερμό, αυτή τη φορά για την περίοδο αμέσως μετά τη λήξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στις 20 του μηνός.

Το "αφήγημα” αποκτά μια δική του ζωή, διότι δεν υπακούει σε κάποιο κριτήριο διαψευσιμότητας: όσο η εισβολή παρουσιάζεται ως "επικείμενη”, η δαιμονοποίηση της Ρωσίας αποτρέπει την συζήτηση περί της αρχιτεκτονικής ασφαλείας που ήγειραν τα ρωσικά κείμενα της 15ης Δεκεμβρίου, ενώ όσο δεν εκδηλώνεται αυτό πιστώνεται στην αποφασιστική στάση της Δύσης.

Κορύφωση αυτής της τακτικής υπήρξε η εμφάνιση του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών όπου προανήγγειλε ρωσική προβοκάτσια για τη δικαιολόγηση της επικείμενης εισβολής, με πιθανή χρήση μάλιστα και χημικών όπλων, από το ουκρανικό χημικό οπλοστάσιο που δεν έχει διαλυθεί.

Την ίδια ώρα, στη γραμμή αντιπαράταξης στην ανατολική Ουκρανία βολές πυροβολικού έπληξαν χωριά της ζώνης των αυτονομιστών. Άγνωστο παραμένει κατά πόσον το Κίεβο διατηρεί τον έλεγχο σε μία περιοχή όπου έχουν συρρεύσει ακροδεξιοί παραστρατιωτικοί και ξένοι μισθοφόροι, ενώ η προκαταβολική απόσυρση των παρατηρητών του ΟΑΣΕ εγγυάται ότι η αντικειμενική επίρριψη ευθύνης για την παραβίαση ευθύνης δεν είναι δυνατή.

Όμως το πρόβλημα που συναντά αυτή η τακτική είναι διπλό. Αφενός, το "αφήγημα” μπορεί να έχει ζωή μόνον εντός της δυτικής πολιτικής, ιδεολογικής και μιντιακής σφαίρας (και ίσως όχι για πολύ και σε αυτήν, αν κρίνουμε από τις στατιστικές που εμφανίζουν καταρράκωση της αξιοπιστίας των μέσων ενημέρωσης στον ανεπτυγμένο κόσμο) και πάντως όχι στην αναδυόμενη ευρύτερη υφήλιο.

Αφετέρου δε, το "αφήγημα” δεν μπορεί να δεσμεύσει τους σχεδιασμούς των αντιπάλων. Και από αυτή την άποψη προέκυψαν το τελευταίο 24ωρο τέσσερα ενδιαφέροντα μηνύματα.

Το πρώτο ήταν η δημοσίευση από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών (του οποίου η ιστοσελίδα υπέστη, παρεμπιπτόντως, κυβερνοεπίθεση) της ανταπάντησης στις γραπτές απαντήσεις των ΗΠΑ προς το "τελεσίγραφο” της 15ης Δεκεμβρίου. Σε αυτήν γίνεται σαφές ότι η Μόσχα, παρά την δεκτικότητά της να συνομιλήσει επί ζητημάτων ελέγχου των εξοπλισμών, θεωρεί ότι η διεθνής ρύθμιση εγγυήσεων ασφαλείας, την οποία προτείνει, αποτελεί μία "δέσμη” που δεν μπορεί να κατατεμαχισθεί, με επικέντρωση αποκλειστικά σε παράπλευρα ζητήματα, και ότι η απάντηση των ΗΠΑ (καθώς και οι πολιτικές κινήσεις που την περιβάλλουν) είτε προσπερνά το κεντρικό ζήτημα είτε είναι απαράδεκτη από ρωσικής πλευράς.

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ζητά ρητή αποκήρυξη της "φόρμουλας του Βουκουρεστίου” του 2008 περί μελλοντικής ένταξης της Ουκρανίας και Ρουμανίας στο ΝΑΤΟ και υποστηρίζει ότι το μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 περί διαφύλαξης της ουκρανικής εδαφικής ακεραιότητας είναι εκτός θέματος, εφόσον οι τωρινές αλλαγές συνόρων προκύψουν από διεργασίες στο εσωτερικό της χώρας.

Το δεύτερο ήταν η υπερψήφιση με μεγάλη πλειοψηφία από την ρωσική Δούμα πρότασης για την αναγνώριση των αποσχισθεισών "Λαϊκών Δημοκρατιών” της ανατολικής Ουκρανίας, αλλά και η απόφαση του Πούτιν να μην ακολουθήσει προς το παρόν αυτήν την εναλλακτική, όσο δίνει τη διπλωματική μάχη για την υλοποίηση των συμφωνιών του Μινσκ.

Το τρίτο στοιχείο ήταν οι δηλώσεις της προέδρου της ρωσικής Άνω Βουλής, Βαλεντίνα Ματβιένκο, τρίτης στην ιεραρχία του ρωσικού κράτους, ότι η Ρωσία του Πούτιν θα κάνει τα πάντα ώστε να μην υπάρξει πόλεμος με την Ουκρανία, ότι η δημιουργία από τη Δύση εστιών αστάθειας κοντά στα σύνορα της χώρας "δεν είναι κάτι το νέο” και ότι σε περίπτωση μιας εισβολής των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων στις "Λαϊκές Δημοκρατίες” η ρωσική απάντηση θα είναι "ανάλογη της κλίμακας της επίθεσης”.

Ως τέταρτο στοιχείο προστίθεται η ανοιχτή πλέον συμπαράταξη της Κίνας με τη Ρωσία στην ουκρανική κρίση. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Ουάνγκ Ουεμπίν έκανε λόγο για "διασπορά παραπληροφόρησης”, επεσήμανε ότι η απειλή των κυρώσεων παρεμποδίζει τον διάλογο, εξέφρασε την υποστήριξη της Κίνας στις προσπάθειες επίλυσης της κρίσης με βάση τις Συμφωνίες του Μινσκ και κάλεσε την αμερικανική πλευρά να ανταποκριθεί στις θεμιτές ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλειά της αντί να παροξύνει τις εντάσεις.

Όλα αυτά, δεν αναιρούν την προειδοποίηση της Μόσχας ότι θα καταφύγει σε "τεχνικά-στρατιωτικά μέσα”, εάν δεν βρει ανταπόκριση, σημαίνουν όμως ότι η ρωσική πλευρά δεν έχει λόγο να υλοποιήσει αυτό για το οποίο προκαταβολικά καταγγέλλεται, στο σημείο όπου όλοι περιμένουν, όσο τουλάχιστον οι εχθροπραξίες που και πάλι ξέσπασαν στο Ντονμπάς παραμένουν μικρής κλίμακας.


Άλλωστε, Ρωσία και ΗΠΑ διακρίνονται και από διαφορετική αντίληψη της γεωγραφίας. Για τη μία πλευρά η Ουκρανία είναι απλώς αναλώσιμη, ενώ για την άλλη αποτελεί γειτονική χώρα που θα πρέπει, ει δυνατόν, να μην καταρρεύσει, αλλά σε βάθος χρόνου να "κερδηθεί”.

Επιπλέον, όσο η διεθνής δημόσια συζήτηση παραμένει επικεντρωμένη στα ουκρανικά χερσαία σύνορα, η πραγματική επίδειξη ισχύος της Μόσχας λαμβάνει χώρα στις θάλασσες: όλοι οι ρωσικοί πολεμικοί στόλοι έχουν αποπλεύσει, στη Μαύρη Θάλασσα σημειώνεται μεγάλη συγκέντρωση ρωσικών ναυτικών δυνάμεων, ενώ στην άλλη άκρη του πλανήτη αμερικανικό υποβρύχιο που εισέδυσε στα ρωσικά ύδατα στην περιοχή των Κουρίλων νήσων εντοπίσθηκε και υποχρεώθηκε σε φυγή.

Του Κώστα Ράπτη

https://www.capital.gr/diethni/3615680/ti-prosthese-to-teleutaio-24oro-stin-oukraniki-krisi

18/2/2022

          ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ            

 

Κέρδη και ζημίες από μία πολεμική σύγκρουση

 που... δεν έγινε.

Αν το μέτρο της πραγματικότητας το δίνουν τα πρωτοσέλιδα των βρετανικών ταμπλόιντ, που ήθελαν την περιώνυμη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να εκδηλώνεται σήμερα στις 3 τα ξημερώματα ώρα Ελλάδος, τότε η ανθρωπότητα μόλις βίωσε την πρώτη μείζονα πολεμική σύρραξη που διεξήχθη εξολοκλήρου στη σφαίρα του εικονικού. Πώς εντοπίζονται άραγε σε έναν τέτοιο πόλεμο οι νικητές και οι χαμένοι;

Στον πραγματικό κόσμο, βέβαια, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Οι επαφές κορυφής συνεχίζονται (με τελευταία την επίσκεψη του καγκελαρίου Σολτς στη Μόσχα), οι ρωσικές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία οδηγούνται στο προγραμματισμένο τέλος τους, οι Βλαντίμιρ Πούτιν και Σεργκέι Λαβρόφ με την καταλλήλως τηλεσκηνοθετημένη συνεργασία τους την περασμένη Δευτέρα συμφωνούν να δώσουν άλλη μία ευκαιρία στη διπλωματία και ο Τζο Μπάιντεν, με το χθεσινό διάγγελμά του, παρουσίασε προς κάθε ενδιαφερόμενο το κατάλληλο μείγμα αποφασιστικότητας και ευελιξίας ("Πρέπει να δώσουμε στη διπλωματία κάθε ευκαιρία να πετύχει.. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε το ΝΑΤΟ έχουν πυραύλους στην Ουκρανία... Δεν στοχοποιούμε το λαό της Ρωσίας”).

Όλα αυτά στο φόντο της τηλεφωνικής συνομιλίας των προέδρων ΗΠΑ και Ρωσίας το Σάββατο από την οποία προέκυψε, όσο το επιτρέπουν οι ανάγκες διατήρησης του γοήτρου του καθενός, η εικόνα μιας πραγματικής διαπραγμάτευσης που έχει δρομολογηθεί και την οποία ποικίλοι πολιτικοί και γεωπολιτικοί δευτεραγωνιστές φιλοδοξούν ακόμη να εκτροχιάσουν.

Την ίδια στιγμή, η Ουκρανία παρουσιάζει, προτού καν πέσει η παραμικρή ντουφεκιά, την εικόνα μιας χώρας που έχει υποστεί στρατιωτική πανωλεθρία: με τις αεροπορικές εταιρείες να αποφεύγουν τον εναέριο χώρο της, την ουκρανική ελίτ να καταγγέλλεται από τον πρόεδρο Ζελένσκι επειδή έχει τραπεί σε φυγή εκτός συνόρων, το κοινοβούλιο να ακυρώνει για τον λόγο αυτό προγραμματισμένη συνεδρίασή του λόγω έλλειψης απαρτίας και τις διπλωματικές αντιπροσωπείες των δυτικών χωρών να εγκαταλείπουν το Κίεβο και να μεταφέρονται στο Λβιφ, σαν να είχε ήδη συντελεστεί διχοτόμηση και οι φιλοδυτικές δυνάμεις να είχαν αναδιπλωθεί στην κατεξοχήν εστία τους, την άλλοτε αυστρο-ουγγρική Γαλικία.

Αλλά πραγματικό αντικείμενο της "ουκρανικής κρίσης" δεν είναι η Ουκρανία, παρά η Γερμανία. Αυτή για την οποία και χθες ο Μπάιντεν προεξόφλησε ότι θα καταβάλλει το τίμημα της ακύρωσης του αγωγού Nord Stream 2, όποτε η Ουάσιγκτον κρίνει ότι έχει συντελεστεί η "ρωσική εισβολή".

Πραγματικό αντικείμενο της κρίσης είναι η φιλοδοξία της Μόσχας όχι να αποσπάσει εδάφη, αλλά να εκμαιεύσει (με την στήριξη της Κίνας που σταδιακά θα γίνεται όλο και πιο εμφανής) μια νέα, πολυκεντρική αρχιτεκτονική ασφαλείας, αντίστοιχη της ανάδυσης των ευρασιατικών δυνάμεων. Και η φιλοδοξία αυτή αποτυπώθηκε στα δύο σχέδια διεθνών συνθηκών που επέδωσε σε ΗΠΑ και ΝΑΤΟ στις 15 Δεκεμβρίου, απαιτώντας καθαρές απαντήσεις.

Αντιστρόφως, κύριο μέλημα των ΗΠΑ είναι η επιβεβαίωση της διεθνούς ηγεμονίας τους, με ανακοπή της ελκτικής δύναμης της ευρασιατικής ολοκλήρωσης και θωράκιση της διατλαντικής σχέσης, μέσω της ύψωσης ενός νέου Τείχους στην ανατολική Ευρώπη. Η ακύρωση του NordStream2, για να πάρουμε το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, δεν είναι η απάντηση στην "ρωσική επιθετικότητα”, αλλά το καθαυτό ζητούμενο, για χάρη του οποίου οι εντάσεις θα πρέπει να κλιμακωθούν – ιδεωδώς με μία ρωσική στρατιωτική κίνηση, η οποία, ασχέτως της έκβασής στης στο ουκρανικό πεδίο των μαχών, θα συνιστά μεγάλη αμερικανική πολιτική νίκη, διότι θα επιτρέπει την ενεργοποίηση των "κυρώσεων από την κόλαση”.

Με αυτή την έννοια, η αμερικανική πλευρά έχει ήδη καταγάγει μία μερική νίκη, στον βαθμό που έχει καταφέρει να εμμείνει στις θέσεις της. παρακάμπτοντας την κεντρική αξίωση την οποία περιλαμβάνουν τα ρωσικά κείμενα (περί μη επέκτασης του ΝΑΤΟ κ.ο.κ.), και έχει στερήσει κάθε περιθώριο ουσιαστικών ελιγμών από πλευράς Γερμανίας, Γαλλίας κ.ο.κ.

Από την άλλη πλευρά, ο διαθέσιμος χρόνος δεν είναι απεριόριστος και ο "επικοινωνιακός πόλεμος” φανερώνει τα όριά του, λ.χ. στο πώς ήδη αποσταθεροπoιείται η Ουκρανία και εντείνεται η ανησυχία των Ευρωπαίων συμμάχων. Πόσω μάλλον, που οι "κυρώσεις από την κόλαση” έχουν χάσει την ισχύ τους, διότι οι σημαντικότερες από αυτές (ήτοι η αποβολή της Ρωσίας από το σύστημα Swift και ενδεχομένως και η ακύρωση του NordStream2) δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την συναίνεση των Ευρωπαίων, λόγω τους κόστους τους για τους ίδιους.

Η ρωσική πλευρά, πάλι, έχει την ικανοποίηση να παρατηρεί την καταγραφή των θέσεών της στην διεθνή ατζέντα κατά τρόπο που δεν επιτρέπει πλέον την αγνόησή τους. Το ότι όμως ο πυρήνας τους εξακολουθεί να προσκρούσει στην αμερικανική άρνηση, επιβάλλει περαιτέρω κινήσεις υψηλού ρίσκου, που δεν προσφέρονται στον Βλαντίμιρ Πούτιν σε αφθονία.  

Του Κώστα Ράπτη

https://www.capital.gr/diethni/3615202/kerdi-kai-zimies-apo-mia-polemiki-sugkrousi-pou-den-egine

16/2/2022