Πολεμική Αεροπορία-Oι πραγματικές δυνατότητες στην εναέρια μάχη-Κρίσιμο ζητούμενο η διαλειτουργικότητα.

 

Πολεμική  Αεροπορία - Oι  πραγματικές  δυνατότητες στην  εναέρια  μάχη - Κρίσιμο  ζητούμενο  η διαλειτουργικότητα.

H ειδησεογραφία των τελευταίων ημερών μόνο ενθαρρυντική δεν είναι για τις εξελίξεις σχετικά με την ενέργεια και την ασφάλεια στη χώρα μας. Αυτό που φαίνεται  είναι ότι έχουν διαχρονικά γίνει καταστροφικές επιλογές από τις  ελληνικές πολιτικές ηγεσίες. Δεν μπορεί να κατηγορηθεί μία μόνο κυβέρνηση, το πρόβλημα είναι ευρύτερο και με βαθιές ρίζες. Το ίδιο ισχύει και για τον εκσυγχρονισμό της Πολεμικής Αεροπορίας.

F-16C Block 50 με φορτίο δύο ΑΙΜ-120B και τέσσερις ΑΙΜ-9L. Αναβαθμιζόμενα στο επίπεδο Block 50M τα μαχητικά αυτά θα αποκτήσουν τη δυνατότητα πλήρους εκμετάλλευσης της μεγαλύτερης ακτίνας του ΑΙΜ-120C7, παράλληλα με την ικανότητα αξιοποίησης του συνδυασμού JHMCS και IRIS-T. Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με τα Block 52+ και Block 52+ Advanced, τα ελληνικά Block 50 και Block 30 δεν διαθέτουν φωτισμό (πιλοτηρίου και εξωτερικό…) συμβατό με τη χρήση διοπτρών νυχτερινής όρασης (NVG).

Σε ότι αφορά στην υπόθεση της εξασφάλισης έστω και μέρους του στόλου των Mirage 2000-9 της Αεροπορίας των ΗΑΕ δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια εξέλιξη, παρά το γεγονός ότι πρόσφατα υπογράφηκε πρόγραμμα στρατιωτικής συνεργασίας (https://defencereview.gr/ypegrafi-to-programma-stratiotikis-s/) μεταξύ των δύο χωρών για το 2022. Ήταν ευτυχώς λίγοι αυτοί που έσπευσαν να σχολιάσουν ότι η υπόθεση των Mirage 2000-9 ήταν ελληνικό εφεύρημα, ένας «ευσεβής πόθος», για τον οποίο κατά την άποψή τους δεν θα έπρεπε καν να γίνεται λόγος…

Αργά ή γρήγορα όμως είναι βέβαιο ότι θα διαρρεύσουν πληροφορίες σχετικά με το τι ακριβώς έχει συμβεί και για το ποιους λόγους ακριβώς η ηχηρή απουσία των ΗΑΕ απο τον εφετινό (2022) Ηνίοχο, σε συνδυασμό με την επανέναρξη διαλόγου και εμπορικού χαρακτήρα συνεργασιών με την Τουρκία, έχουν διαφοροποιήσει και σε ποιο βαθμό τις σχέσεις των δύο χωρών. Έχει αμέτρητες φορές άλλωστε στο παρελθόν επιβεβαιωθεί το ρητό “ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον”.

Mirage 2000-5Mk.2 σε υπηρεσία επιφυλακής με φορτίο MICA EM & IR. Οι κίτρινες και καφέ λωρίδες υποδηλώνουν ότι πρόκειται για κανονικά και όχι εκπαιδευτικά όπλα… Τα Mirage 2000-9 της Αεροπορίας των ΗΑΕ που έχουν εκσυγχρονιστεί, πέρα όλων των άλλων έχουν αποκτήσει και συμβατότητα με σύστημα στοχοποίησης επί κάσκας (HMD-Helmet Mounted Display). Ακόμη και αν αποδεσμευθούν προς πώληση μετά από τέσσερα ή πέντε χρόνια, θα παραμένουν αξιόλογοι αντίπαλοι στην εναέρια μάχη…

Το DR θεωρεί βέβαιο ότι μία ενδεχόμενη συμφωνία απόκτησης ακόμη και των Mirage 2000-9 που δεν έχουν εκσυγχρονιστεί (https://defencereview.gr/mirage-2000-9-from-united-arab-emirates-as-a-potential-fighter-for-hellenic-air-force/) ήταν και είναι πρώτα και πάνω από όλα ευσεβής πόθος της ίδιας της Πολεμικής Αεροπορίας. Επειδή θα της επέτρεπε την άμεση αντικατάσταση των περιορισμένων πλέον επιχειρησιακών δυνατοτήτων και τρομερά κοστοβόρων (από πλευράς αναγκών συντήρησης αλλά και από πλευράς εκμετάλλευσης λόγω της υψηλής κατανάλωσης καυσίμου) F-4E AUP.

Παράλληλα, θα της εξασφάλιζε περισσότερους διαθέσιμους φορείς για τους SCALP-EG, καθώς και για τους πυραύλους MICA EM και -IR και στο μέλλον και των MICA NG. O “προβληματισμός” που προβλήθηκε σχετικά με το που θα χωρούσαν τόσα γαλλικά μαχητικά στην 114 Πτέρυγα Μάχης στην Τανάγρα, είναι τουλάχιστον αστείος. Τα μαχητικά αυτά μπορούν κάλλιστα και άμεσα να αξιοποιηθούν στην 117 Πτέρυγα Μάχης, ενισχύοντας το γαλλικό αποτύπωμα στη δύναμη μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, με όποια πλεονεκτήματα συνεπάγεται μία τέτοια εξέλιξη ( https://defencereview.gr/polemiki-aeroporia-apo-tin-epochi-ton-th/).

Μία αρκετά παλιά φωτογραφία ενός F-16C Block 30 της 346 Μοίρας (110 ΠΜ) που το 2012 ανέστειλε τη λειοτυργία της και παρέδωσε τα αεροπλάνα της στην 330 Μοίρα (111 Π.Μ.). Το φορτίο είναι τέσσερις AMRAAM -B και δύο Sidewinder -L. Ισχύει ότι και για τα Block 50… Αντί να αναζητά αγοραστές για αυτά επί δέκα συναπτά έτη, η ελληνική Πολιτεία θα ΄έπρεπε να τα εντάξει σε ενιαίο π΄ρόγραμμα εκσυγχρονισμού στο επίπεδο Block 50M. Αποψή μας είναι ότι ακόμα και τώρα δεν είναι αργά… Μέσω της αναβάθμισής τους τα μαχητικά αυτά θα αποκτήσουν εξοπλισμό αποστολής που θα τους επιτρέψει την αξιοποίηση πραγματικά προηγμένων όπλων όπως ο AMRAAM -C7 και ο IRIS-T. Άρα, πραγματικές ικανότητες αέρος – αέρος και επιβιωσιμότητα για τα επόμενα 20 χρόνια…

Αποστολές αέρος – αέρος: Η αρχή της διαλειτουργικότητας είναι ακόμη μακριά

Η Πολεμική Αεροπορία μέσω της δαπάνης συνολικού ποσού 3,5 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ, επανενεργοποιεί τα Mirage 2000-5Mk.2 και τα όπλα τους και προμηθεύτηκε 24 Rafale F3R, μαζί με πυραύλους αέρος – αέρος μεγάλης ακτίνας τύπου METEOR (https://defencereview.gr/mbda-meteor-meros-a-to-mellon-ton-emplokon-bvr-einai-tis-giraias-ipeiroy/). H δαπάνη μισού δισεκατομμυρίου ευρώ ακόμη για την αγορά 12 έως 18 μεταχειρισμένων Mirage 2000-9 και την πιστοποίηση του ΑΜ-39 Exocet σε αυτά, ή την ενσωμάτωση Link 16 σε όλο το στόλο των Mirage 2000, καθώς και συστήματος αυτοπροστασίας που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το παλιό ICMS 2000Mk.1 αναβαθμισμένο σε Mk.3, μόνο παράλογη ώς ενέργεια δεν θα μπορούσε να λογιστεί κατά συνέπεια.

H ένταξη του Rafale F3R σε ελληνική υπηρεσία σηματοδοτεί την απόδοση ικανότητας προσβολής ιπτάμενων στόχων σε μεγάλες αποστάσεις με τον πύραυλο METEOR. Πρόκειται για δυνατότητα που αλλάζει το σχεδιασμό επιχειρήσεων από την πλευρά της ΤΗΚ, δεδομένου ότι θα πρέπει να κρατά σε ακόμα μεγαλ΄υτερες αποστάσεις από τις περιοχές επιχειρήσεων, αεροσκάφη όπως τα KC-135R που διαθέτει και κυρίως τα Ε-7Τ ΅Wedgetail (AEW&C). Στα χαρακτηριστικά και τις επιδόσεις του METEOR έχει γίνει αναλυτική αναφορά από το DR σε παλιότερο αφιέρωμα (https://defencereview.gr/pyrayloi-aim-120d-amraam-kai-meteor-anavathmizon/).

Δεδομένης της απουσίας συστημάτων ανταλλαγής δεδομένων LINK 16 στα Mirage 2000-5Mk.2, μόνο τα Rafale F3R έχουν τη δυνατότητα να προσβάλλουν ιπτάμενους στόχους σε μέσες και μεγάλες αποστάσεις και μάλιστα με το ραντάρ τους σε διαμόρφωση Silent Mode. Παίρνοντας εικόνα και δεδομένα στοχοποίησης από τα EMB-145AEW&C της 380 Μοίρας ΑΣΕΠΕ. Παρά το γεγονός ότι φέρει LINK 16 το F-16 Block 52+ Advanced, δεν έχει αυτή τη δυνατότητα. Κάτι που θα αλλάξει στα μαχητικά που θα αναβαθμιστούν στο επίπεδο Viper. Θα μπορούν δηλαδή χωρίς να εκπέμπουν να στοχοποιήσουν απο μεγάλες αποστάσεις και να εκτοξεύουν πυραύλους αέρος – αέρος, αξιοποιώντας το μέγιστο της ακτίνας τους και αυξάνοντας παράλληλα της NEZ για τον αντίπαλο.

Σημαντικά αυξημένες δυνατότητες επομένως σε συνδυασμό με αυτές που διασφαλίζει το ραντάρ AESA, ΑΝ/APG-83. Βρισκόμαστε ακόμη στο πρώιμο στάδιο του επόμενου βήματος στις επιχειρήσεις αέρος – αέρος λοιπόν. Και αυτός είναι, μεταξύ πολλών άλλων, και ένας από τους λόγους που αδυνατούμε να κατανοήσουμε την ελληνική αδράνεια σε ότι έχει να κάνει με την ενσωμάτωση αφενός συστημάτων ανταλλαγής δεδομένων LINK 16 στα μαχητικά Mirage 2000-5Mk.2 και με τον εκσυγχρονισμό των F-16 Block 30 και Block 50 στο επίπεδο Block 50M.

NVG τύπου AN/ΑVS-9 χρησιμοποιούνται από τα πληρώματα των F-16C/D Block 52+ /Block 52+ Advance και Mirage 2000-5Mk.2, από το 2005 και μετά σε μεγάλο βαθμό. Οι παλιές εκδόσεις του F-16 και τα Phantom AUP δεν διαθέτουν φωτισμό συμβατό με τη χρήση NVG.

Δεν είναι δυνατόν να δαπανώνται 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ στην προμήθεια των Rafale και την επανενεργοποίηση των γαλλικών αερομεταφερόμενων όπλων και να μην δαπανώνται επιπρόσθετα 200 εκατομμύρια για την ενσωμάτωση LINK 16 στα Mirage 2000-5Mk.2. Όπως δεν είναι δυνατόν η Ελλάδα να φέρεται να ζητά από τις ΗΠΑ μαχητικά (24 τον αριθμό με βάση πολλά ελληνικά δημοσιεύματα…) F-35A εκτιμώμενης αξίας 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων τουλάχιστον και να αρνείται την ίδια στιγμή (εδώ και τέσσερα χρόνια…) τη δαπάνη ενός (κατά προσέγγιση…) δισεκατομμυρίου δολαρίων για τον εκσυγχρονισμό 70 μαχητικών F-16, παράλληλα με τα 83 νεότερων εκδόσεων που εκσυγχρονίζονται στο επίπεδο Viper.

Ακόμα και αν η ΕΑΒ δεν έχει τη δυνατότητα υλοποίησης ενός τέτοιου, μεγάλου ομολογουμένως, έργου, την έχει η Πολεμική Αεροπορία. Δεν είναι δυνατόν η Αμερικανική Αεροπορία μετά από τόσα χρόνια να επανεπενδύει στο F-16 για να διατηρήσει τη μαχητική της ικανότητα σε παγκόσμιο επίπεδο με το χαμηλότερο δυνατό κόστος (https://defencereview.gr/dramatiki-allagi-toy-epicheirisiako/) και εμείς να αρνούμαστε απλά να υιοθετήσουμε την ίδια λύση, παίζοντας τις καθυστερήσεις.

JHMCS και IRIS-T. Ο φονικός αυτός συνδυασμός διασφάλισης off boresight προσβολών, σε γωνίες μέχρι και τις 90 μοίρες εκατέρωθεν του διαμήκη άξονα του μαχητικού – φορέα, θα είναι διαθέσιμος και στα F-16V. Ίδιες δυνατότητες είναι διαθέσιμες και στο Rafale F3R μέσω του συστήματος HMD Targo και των MICA IR. Υπενθυμίζεται ότι το γαλλικό μαχητικό 4,5 γενιάς είναι το μοναδικό με ικανότητα βολής «over the shoulder». Προσβολή στόχου δηλάδη που πετά πίσω του με MICA EM που λαμβάνει δεδομένα στοχοποίησης από άλλη πλαρφόμα μέσω data link. Οι ελικτικές ικανότητες του MICA συνεπώς, για off boresight προσβολές είναι συγκρίσιμες ή και καλύτερες από αυτές του IRIS-T. Πράγμα που με τη σειρά του είναι άλλος ένας λόγος για τον οποίο έχουμε αποδώσει έμφαση στον «ευσεβή πόθο» της αναγκαιότητας απόκτησης αριθμού εκσυγχρονισμέων Mirage 2000-9.

Αναφέρθηκε μέσω του σχολιασμού στο αφιέρωμα του DR για τον ενδεχόμενο εκσυγχρονισμό των F-16 Block 30, ότι τα μαχητικά αυτά μπορούν να συνεχίζουν να αξιοποιούνται σε ρόλους αέρος – αέρος μόνο, ή εναντίον των τουρκικών UAV… H απάντηση σε αυτή την παρατήρηση – άποψη είναι ότι σε καμία αεροπορική δύναμη που θέλει να θεωρείται αξιόμαχη και που ανήκει σε κράτος που σέβεται τους πολίτες του, που φορολογεί μεταξύ άλλων και για την άμυνάς της και την ασφάλειά τους, δεν δαπανώνται εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ σε ετήσια βάση για να διατηρούνται σε υπηρεσία μαχητικά με εξαιρετικά περιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες.

Δεν δαπανώνται δηλαδή εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ σε εκπαιδεύσεις ιπταμένων και τεχνικών, σε εργασίες συντήρησης και υποστήριξης των μαχητικών και των συστημάτων τους, σε διαδικασίες συντήρησης (και αποθήκευσης) όπλων και υποδομών, μόνο και μόνο για να καλύπτεται ένας ρόλος. Και μάλιστα με σοβαρούς περιορισμούς. Τα Block 30 και Block 50 δεν μπορούν να θεωρούνται επικίνδυνοι αντίπαλοι στην εναέρια μάχη όχι μόνο γιατί οι επιδόσεις των ραντάρ τους έχουν υποβαθμιστεί με την πάροδο του χρόνου και έχουν ξεπεραστεί από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Δεν θεωρούνται επικίνδυνοι αντίπαλοι και επειδή δεν είναι μαχητικά εξοπλισμένα με συστήματα λήψης και μετάδοσης δεδομένων. Οπότε δεν μπορούν να πάρουν εικόνα από άλλες πλατφόρμες…

Άρα για την επιβίωση και την επικράτησή τους δεν φτάνει το ότι παίρνουν AMRAAM. Όπως δεν φτάνει και για τα εκσυγχρονισμένα Phantom AUP. Τα οποία συν τοις άλλοις δεν διαθέτουν ούτε συστήματα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου. Άρα δεν μπορούν να επιχειρήσουν αυτόνομα, ενώ δεν μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως το πλεονέκτημα της μεγαλύτερης ακτίνας αποκάλυψης στόχων που πιθανότατα τους εξασφαλίζει το ραντάρ AN/APG-65GY. Πλεονέκτημα που χάνεται λόγω του μεγάλου ηλεκτρομαγνητικού και υπέρυθρου ίχνους τους.

Επόμενο εξελικτικό στάδιο στις δυνατότητες αέρος – αέρος από την Πολεμική Αεροπορία, είναι λογικά ο AMRAAM -D, επάνω στα εκσυγχρονισμένα F-16V. Μένει να δούμε αν η αμερικανική πλευρά θα αποδεσμεύσει άμεσα το όπλο αυτό στην Ελλάδα, ή «θα παίξει» τις καθυστερήσεις μέχρι την παράλληλη αποδέσμευσή του και στην Τουρκία… Θεωρούμε ότι  κάτι τέτοιο  θα γίνει αργά ή γρήγορα, δεδομένου ότι η ανάπτυξη του νέας γενιάς AIM-260  πλησιάζει ως διαδικασία την ολοκλήρωσή της.

Θέτοντας το ζήτημα σε άλλη διάσταση, πέραν της επιβιωσιμότητας, δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι αεροπορίες όπως η βρετανική RAF, η γερμανική Luftwaffe και η ιταλική ΑΜΙ, επιχείρησαν να πουλήσουν τα Eurofighter Typhoon διαμόρφωσης Tranche 1 (δηλαδή δυνατοτήτων αέρος – αέρος μόνο και μάλιστα πολύ ανώτερων από αυτές των ελληνικών Phantom AUP και F – 16 Block 30 και – 50). Όπως δεν είναι τυχαίο και το ότι καμία χώρα δεν τα αγόρασε… Δεν ήταν μόνο το υψηλό κόστος ανά ώρα πτήσης των μαχητικών αυτών που απέτρεψε την αγορά τους από άλλες αεροπορικές δυνάμεις. Ήταν και το ότι δεν μπορούσαν να καλύψουν και τους δύο βασικούς ρόλους (https://defencereview.gr/polemiki-aeroporia-giati-einai-akata/).

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, το συμπέρασμα που μπορεί με ασφάλεια να εξαχθεί, είναι ότι η Πολεμική Αεροπορία έχει πραγματικές δυνατότητες σε ρόλους αέρος -αέρος (αν και με βάση παλιότερα δεδομένα…) σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι σε ρόλους αέρος – εδάφους, όπου η εικόνα είναι πραγματικά ανησυχητική όπως θα δούμε σε δεύτερο ξεχωριστό αφιέρωμα. Στο κομμάτι των BVR εμπλοκών υπάρχει όπως αναλύθηκε πολύ δρόμος ακόμη για τη εξασφάλιση πραγματικά ολοκληρωμένης τακτικής εικόνας, ενώ στις εμπλοκές εντός οπτικού ορίζοντα υπάρχει ο συνδυασμός JHMCS και IRIS-T στα F-16 Block 52+ και Block 52M και τώρα πλέον και ο συνδυασμός Targo και MICA στο Rafale.

Phantom AUP της 339 Μοίρας σε διαμόρφωση αέρος – αέρος. 

Μετά την αναστολή λειτουργίας του «Αίαντα» στο τέλος του 2017 (https://defencereview.gr/anastoli-litourgias-tis-339-miras-eas/), τα AUP έχουν πρωτευοντα ρόλο τις αποστολές προσβολής επίγειων (και θαλάσσιων…) στόχων. Η αδικαιολόγητη καθυστέρηση εκσυγχρονισμού των F-16C/D Block 30 και Block 50 είναι ο λόγος για τον οποίο τα γηραιά F-4E AUP, σχεδιάζεται να παραμείνουν σε υπηρεσία μέχρι το 2027 τουλάχιστον!

Η επιμονή στους εκσυγχρονισμούς έχει να κάνει με την ομοιογένεια αφενός, αλλά και με το ότι δεν πρέπει να δοθούν άλλα περιθώρια στην ΤΗΚ. Η διαλειτουργικότητα (interoperability) είναι κρίσιμο και άμεσο ζητούμενο και μάλιστα για το σύνολο των μαχητικών που παραμένουν σε υπηρεσία. Θα διαφωνήσουμε με το ότι είναι ακριβή, γιατί εξασφαλίζει το σημαντικό πλεονέκτημα “βλέπω πρώτος, βάλλω πρώτος” που με τη σειρά του αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες επιβίωσης μαχητικού και πληρώματος. Συνδυασμού που δεν μπορεί να κοστολογηθεί.

Γιάννης Νικήτας

https://defencereview.gr/hellenic-air-force-air-to-air-combat-the-real-operational-capabilities/

 16 Απριλίου 2022