Γιατί η Δύση υποκύπτει στον Ερντογάν

Ενώπιον του βέτο της Τουρκίας στην εισδοχή Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η ηγεσία της Δύσης ήταν υποχρεωμένη να επιλέξει ανάμεσα σε δύο ενδεχόμενα, αμφότερα ταπεινωτικά. Είτε να αφήσει την Ατλαντική Σύνοδο να ολοκληρωθεί χωρίς τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, η οποία νοείται ως μήνυμα αποφασιστικής συσπείρωσης απέναντι στη Ρωσία, είτε να υποχωρήσει στις απαιτήσεις του Ταγίπ Ερντογάν.

Προτιμήθηκε το δεύτερο, ώστε η ταπείνωση να βιωθεί περισσότερο διακριτικά από την Σουηδία και την Φινλανδία, αντί να γίνει αντιληπτή παγκοσμίως.

Τρίτο ενδεχόμενο δεν υπήρχε, διότι απλούστατα δεν υπήρχε ο τρόπος να παρακαμφθεί το τουρκικό βέτο ή να εξαναγκασθεί η Τουρκία να το άρει άνευ ανταλλαγμάτων.

Είναι αυτό που ποτέ δεν αντιλήφθηκαν λ.χ. οι Φινλανδοί πολίτες, οι οποίοι καίτοι υποστηρίζουν την ένταξη της χώρας τους στο ΝΑΤΟ σε ποσοστό 79%, το υψηλότερο στα χρονικά, επιθυμούσαν παράλληλα, σε ποσοστό 70%, να μην υπάρξουν παραχωρήσεις στην Τουρκία, σύμφωνα με δημοσκόπηση για λογαριασμό της εφημερίδας Helsingin Sanomat.

Αυτοακύρωση

Ολοκληρώνεται έτσι μια πορεία αυτοακύρωσης της Σουηδίας και της Φινλανδίας σε τρία επίπεδα: στην εγκατάλειψη της ουδετερότητας που αποτελούσε το θεμέλιο της μεταπολεμικής τους ευημερίας, στην άμβλυνση των δημοκρατικών τους αρχών (εφόσον η κορυφαία γεωπολιτική τους επιλογή πραγματοποιείται εσπευσμένα και χωρίς να τοποθετηθεί το εκλογικό σώμα σε δημοψήφισμα, όπως λ.χ. συνέβη με την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση) και πλέον στην άρση των υψηλών εγγυήσεων που προσέφερε το κράτος δικαίου τους, καθώς οι εσωτερικές τους διευθετήσεις ως προς την ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι αναπροσαρμόζονται προς τις τουρκικές απαιτήσεις.

Ήδη δημοσιεύματα κάνουν λόγο για 33 προγραμματιζόμενες απελάσεις Κούρδων ή γκιουλενιστών προς την Τουρκία και άλλες 12 από τη Φινλανδία σε επισφράγιση του χθεσινού τριμερούς μνημονίου. Άλλοτε προνομιακοί συνεργάτες της Δύσης αποδεικνύονται τραγικά αναλώσιμοι.

Περιττό να ειπωθεί ότι η "εξαγωγή” των τουρκικών κριτηρίων στη βόρεια Ευρώπη δεν προοιωνίζεται δυνατότητα αξιόπιστης διεθνούς παρέμβασης σε ζητήματα όπως η προεργασία απαγόρευσης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, η καταδίκη του Οσμάν Καβάλα, η ύπαρξη 12.000 πολιτικών κρατουμένων στις τουρκικές φυλακές κ.ο.κ. Όσο για την τρομοκρατική απειλή, την οποία επικαλείται η Τουρκία, λίγα θα μπορούν να πουν εφεξής οι Δυτικοί σύμμαχοι ως προς την τουρκική ασυλία στην δράση τζιχαντιστών.

Οι "αξίες" του ατλαντικού χώρου εναρμονίζονται προς τον τουρκικό χαμηλό παρονομαστή και όχι προς τις έως τώρα υψηλές βορειοευρωπαϊκές προδιαγραφές. Κατά τα λοιπά, ο νέος Ψυχρός Πόλεμος θα συνεχίσει να επενδύεται ιδεολογικά με το αφήγημα της σύγκρουσης δυτικών δημοκρατιών απέναντι στον "ευρασιατικό αυταρχισμό”.

Ήδη ασκημένος από τις παλινωδίες έναντι του Σαουδάραβα διαδόχου Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έδρασε καταλυτικά με το προχθεσινό του τηλεφώνημα στον Ταγίπ Ερντογάν, ετοιμάζεται να παραχωρήσει στον Τούρκο πρόεδρο την φωτογραφική ευκαιρία μίας διμερούς συνάντησής τους, επιβραβεύοντας συμβολικά αυτόν ακριβώς τον ηγέτη που εξίσου συμβολικά είχε θέσει τον προηγούμενο ενάμιση χρόνο σε "καραντίνα”.

Πιθανότατα η συνεννόηση με τον Ερντογάν διευκολύνθηκε και με συμφωνίες εκτός των όσων καταγράφηκαν στο τριμερές τουρκο-σουηδο-φινλανδικό μνημόνιο, σχετικές λ.χ. με την απεμπλοκή της προμήθειας μαχητικών F-16 από την Τουρκία ή και με τις δικαστικές περιπέτειες της τουρκικής τράπεζας Halkbank στην Αμερική.

Ειδικό βάρος

Σε κάθε περίπτωση, οι στρατιές των αναλυτών οι οποίοι εγείρουν ζήτημα αποβολής της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ κάθε φορά που η Άγκυρα γίνεται πρόξενος τριβών, θα πρέπει να συμφιλιωθούν με την ιδέα ότι η χώρα με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας διαθέτει ειδικό βάρος μεγαλύτερο από αυτό πολλών άλλων κρατών-μελών.

Αλλά και τη μεθοδικότητα να προωθεί, αν χρειαστεί ακριβώς μέσω των τριβών, τα εθνικά της συμφέροντα όπως τα αντιλαμβάνεται διαχρονικά και διακομματικά. Αν αυτό θεωρείται αντιφατικό και ακροβατικό είναι διότι αντιφατική αποκαλύπτεται μία πραγματικότητα όπου η βασική γεωπολιτική επιλογή της Τουρκίας, δηλ. η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, περιπλέκει και εντείνει την κουρδική "υπαρξιακή απειλή” της. 

Κώστας Ράπτης

https://www.capital.gr/diethni/3644001/giati-i-dusi-upokuptei-ston-erntogan

29/6/2022