Η ξαπλώστρα ως εθνικός πλούτος...

 Η ξαπλώστρα ως εθνικός πλούτος.

Tο πρώτο καλοκαίρι σε συνθήκες σχετικά ομαλής συνύπαρξης με τον κορωνοϊό βρήκε τον ελληνικό αιγιαλό σε μια κατάσταση σχεδόν «πολεμική». Οι «επιθέσεις» διαρκείς, από όλα τα μέτωπα, με αυξητικές τάσεις: ο πολιτισμός του beach bar και της ξαπλώστρας επελαύνουν ακόμη και στα πιο ανυποψίαστα σημεία. Δεν συζητάμε για την Αττική, που θα πρέπει να έχεις ικανότητες εξερευνητή για να ανακαλύψεις τον κολπίσκο, την «ελεύθερη» παραλία, όπου φυσικά δεν θα πέφτει καρφίτσα από τις 9 το πρωί, γιατί τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν την ίδια ιδέα με σένα.

Η μόδα του παραθαλάσσιου μπαρ (συνήθως μετά μουσικής) έχει κατακλύσει παραθεριστικούς οικισμούς, νησιά (όχι μόνο τα «δημοφιλή»), παραλίες κάθε είδους, τα πάντα. Προσβάλλει μέχρι πρότινος αμόλυντα τοπία, διαταράσσει φυσικές ισορροπίες αιώνων, καταπατάει δημόσια γη, διαστρέφει και αποδομεί σε βάθος χρόνου την ψυχή του ελληνικού καλοκαιριού.

Η κουλτούρα της αέναης αξιοποίησης ενός φυσικού πόρου ξέρουμε πού οδηγεί. Ας ρωτήσουμε τους φίλους μας τους Ισπανούς. Ας ρωτήσουμε τους κατοίκους της Ιμπιζα, που κάποτε υπήρξε ένα νησί που δεν διέφερε σε πολλά από τον τρόπο ζωής στη Σκόπελο ή στη Σκύρο και σήμερα διαθέτει οργανωμένο συνδικάτο σεξεργατών και σεξεργατριών (sex workers) με περισσότερα από 3.000 μέλη.

Φίλοι που επιστρέφουν από δημοφιλείς προορισμούς του Αιγαίου μιλούν σοκαρισμένοι για την οικιστική ανάπτυξη των τελευταίων ετών· «είτε αγναντεύεις το νησί είτε αγναντεύεις τη Φρεαττύδα από μακριά, δεν έχει πια και τόσο μεγάλη διαφορά». Κάθε χρόνο, αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί υψηλού κύρους βραβεύουν «εξοχικές κατοικίες» εκατοντάδων τετραγωνικών μέτρων που ξεπροβάλλουν μέσα από βράχους, ξερολιθιές και ανεμοδαρμένες πλαγιές. Οι περισσότερες διαθέτουν πισίνες και ας απέχουν λίγα δεκάδες μέτρα από τα ωραιότερα νερά της Μεσογείου. Και όμως: αυτά τα καλόγουστα θωρηκτά από τσιμέντο θεωρούνται το απαύγασμα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Και μπορεί να είναι. Από αισθητικής άποψης. Αλλά έτσι φανταζόμαστε το νησιωτικό τοπίο μας σε πέντε χρόνια από τώρα; Μια ατέλειωτη σειρά από (υποτίθεται) τροπικές ομπρέλες που παίζουν μουσική στη διαπασών και με ξαπλώστρες που στοιχίζουν 20 και 50 ευρώ; Και με χτισμένα περίπου τα πάντα; Κι αν αυτό το μοντέλο πουλάει σήμερα και πριμοδοτεί το κοινωνικό προφίλ της εκάστοτε κυβέρνησης, μπορούμε, άραγε, να κάνουμε ένα μικρό άλμα στον χρόνο και να φανταστούμε τον εύπορο Αμερικανό ή Βορειοευρωπαίο στη θέα ενός ελληνικού νησιού που θα θυμίζει την Costa del Sol της δεκαετίας του ’70;

Δημήτρης Ρηγόπουλος

https://www.kathimerini.gr/opinion/561992419/i-xaplostra-os-ethnikos-ploytos/?fbclid=IwAR1kgFU8UG4V20YQ1CnlGFeL3-38xeRT4XaANlaQu-zqfhgVp6hjda5mp3o

9/8/2022


      ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ              

 
Προσεχώς, ξαπλώστρες και μέσα στη θάλασσα.

Τι είναι το καλοκαίρι; Για τους περισσότερους από εμάς, που έτυχε να γεννηθούμε στη συγκεκριμένη γωνιά του πλανήτη, το καλοκαίρι σημαίνει θάλασσα, αμμουδιά. Καθώς τα γυμνά πέλματα βυθίζονται στην καυτή άμμο, προκαλώντας οικεία σε όλους μας ρίγη, το σώμα «γειώνεται» και πάλι με τη γη. Συνδεόμαστε με ό,τι έχουμε μυθοποιήσει από τα παιδικά μας καλοκαίρια. Ακόμη κι αν οι συνθήκες δεν είναι πια (αν ήταν ποτέ) ιδανικές: προσωπικές, επαγγελματικές, οικονομικές.

Το καλοκαίρι μας, λοιπόν, είναι μια αναζήτηση της τέλειας παραλίας. Γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια πιάνω τον εαυτό μου να δυσφορεί ολοένα και περισσότερο με την «κουλτούρα της ξαπλώστρας». Η μία μετά την άλλη, οι ωραιότερες ακτές της χώρας παραδίδονται σε αυτού του είδους την εκμετάλλευση, χωρίς μέτρο, χωρίς κανόνες (στην πράξη) και, κυρίως, χωρίς συναίσθηση των επιπτώσεων. Και αισθάνομαι ότι δεν είμαι μόνος. Φίλοι, γνωστοί ή άγνωστοι διαμαρτύρονται από τις αρχές του καλοκαιριού για το πώς η αγαπημένη τους παραλία «εξαφανίστηκε» από τα ομπρελοκαθίσματα: στην Κρήτη (παντού), στις Κυκλάδες, στον Αργοσαρωνικό, στο Ιόνιο, στη Χαλκιδική, οπουδήποτε. Η εικόνα είναι η ίδια.

Κανόνες υπάρχουν και επιβάλλουν οι μισθώσεις (συνολικά σε μια παραλία) να περιορίζονται στο 50% της έκτασης, να τηρούνται αποστάσεις ανάμεσα στις ξαπλώστρες, όπως και απόσταση από το κύμα. Στην πράξη όλα αυτά καταστρατηγούνται. Οι περισσότεροι τοπικοί άρχοντες στις τουριστικές περιοχές μισθώνουν σχεδόν το σύνολο των παραλιών τους (σίγουρα όλες τις εύκολα προσβάσιμες), θεωρώντας ότι «αυτό ζητάει ο τουρίστας»: να καθίσει στο ένα μέτρο από κάποιον άλλο, να πληρώσει (την ξαπλώστρα ή τον «υποχρεωτικό» καφέ) για να κάνει μπάνιο, να καταναλώσει ακόμη και εκεί για να κινηθεί η τοπική οικονομία. Κι έτσι οι ακτές μετατρέπονται η μία μετά την άλλη σε ένα προϊόν για κατανάλωση.

Και τι γίνεται με όσους δεν επιθυμούν να καθίσουν σε ξαπλώστρες; «Εκδιώκονται» ολοένα και πιο μακριά, σε ολοένα και πιο απομονωμένες, δυσπρόσιτες παραλίες. Μέχρι την επόμενη χρονιά, που θα ανακαλύψουν εμβρόντητοι ότι πλέον τις επισκέπτεται κάποιο «καραβάκι», ότι στήθηκε κι εκεί μια καντίνα. Ξεχνάμε ότι η φυσική ακτογραμμή της χώρας μας, αυτό το μοναδικό δώρο της φύσης, είναι ο κύριος λόγος που έχουμε τουρισμό. Και όταν όλα τα φυσικά τοπία αρχίσουν να χτίζονται, όλες οι απομονωμένες παραλίες «ανακαλυφθούν», όλες οι ακτές γεμίσουν με ξαπλώστρες, τότε θα μείνουμε μόνοι μας να κοιτάζουμε το έκτρωμα που θα έχουμε δημιουργήσει.

Γιώργος Λιάλιος

https://www.kathimerini.gr/opinion/561995590/prosechos-xaplostres-kai-mesa-sti-thalassa/

11/8/2022