Βουλή – Αφιόν Καραχισάρ.
Άρθρο του Α. Μαλλιά στην «Κ»:
Βουλή – Αφιόν Καραχισάρ
Τα µικρασιατικά τοπωνύμια της προέλασης, της καθήλωσης και της ήττας που έφερε την Καταστροφή είναι γνωστά. Μας τα υπενθυμίζουν άλλωστε οι σκληρές οικογενειακές μνήμες στους προσφυγικούς συνοικισμούς, πολύτιμα κειμήλια, ιερές εικόνες που διαφυλάχτηκαν, βιβλία και λευκώματα
1. Τα µικρασιατικά τοπωνύμια της προέλασης, της καθήλωσης και της ήττας που έφερε την Καταστροφή είναι γνωστά. Μας τα υπενθυμίζουν άλλωστε οι σκληρές οικογενειακές μνήμες στους προσφυγικούς συνοικισμούς, πολύτιμα κειμήλια, ιερές εικόνες που διαφυλάχτηκαν, βιβλία και λευκώματα. Μαζί με ένα απροσδιόριστο συναίσθημα μιας ιστορικής «χαμένης ευκαιρίας» που ταυτίζεται με τις «χαμένες πατρίδες».
2. Αδηµονώ να διαβάσω τα ένθετα φύλλα τής προ εκατονταετίας «Καθημερινής». Ακριβώς 100 χρόνια από την κρίσιμη μάχη μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών δυνάμεων στο Αφιόν Καραχισάρ (Ακροϊνόν ή Νικόπολις). Η ήττα των ελληνικών δυνάμεων –στην πραγματικότητα η πρώτη σαφής νίκη της κεμαλικής αντεπίθεσης– προκάλεσε την κατάρρευση του μετώπου, την ασύντακτη οπισθοχώρηση, την καταστροφή. Καθημερινά, καταξιωμένοι ιστορικοί εξηγούν, αναλύουν, αποκαλύπτουν. Ερμηνεύουν τους πολιτικούς, διπλωματικούς και στρατιωτικούς λόγους που αποδυνάμωσαν τη θέση, τη συνοχή και τις δυνατότητες της Ελλάδος. Κυρίως δε την αδυναμία (έλλειψη δύναμης) για τη λήψη ορθών πολιτικών και στρατιωτικών αποφάσεων. Σήμερα, ενώ ακόμη εμφιλοχωρούν διαφωνίες για συγκεκριμένα στρατιωτικά σχέδια, πολιτικές αποφάσεις, διπλωματικούς χειρισμούς της εποχής εκείνης και τους χαρακτήρες και την καταλληλότητα προσώπων, όλοι ή σχεδόν όλοι συμφωνούμε σε ένα πράγμα. Ο Διχασμός και τα πολιτικά πάθη που μεταγγίστηκαν τότε και στον στρατό ήταν η πηγή και η βάση της Καταστροφής. Δεν αποτελεί σίγουρα απόδειξη σοφίας ή οξυδέρκειας ο ισχυρισμός ότι η μελέτη της Ιστορίας μεγαλύτερη αξία έχει εφόσον μας διδάσκει. Αυτή είναι ή μάλλον θα έπρεπε να είναι μια ευπρόσδεκτη εκδοχή. Στο ένδοξο, όμως, των Ελλήνων γένος δεν είναι δυστυχώς η μόνη. Πιθανώς δεν είναι καν η κυρίαρχη.
3. Για τη συζήτηση στη Βουλή θέλω να γράψω. Ξεκίνησα όμως ανάποδα. Ακούγοντας σε ραδιοφωνικό δελτίο ειδήσεων ότι ο πρόεδρος Ερντογάν θα εορτάσει τώρα στο Αφιόν Καραχισάρ την εκατονταετία της τουρκικής νίκης και ελληνικής ήττας. Δεν μπορώ να προβλέψω πώς θα εκφρασθεί. Ο κεμαλισμός είναι ο κυριότερος ίσως πολιτικός αντίπαλος του ερντογανισμού. Ο πρόεδρος της Τουρκίας με πάθος τον ξεριζώνει συνταγματικά, θεσμικά, πολιτικά και πολιτισμικά. Συνεχίζοντας ταυτόχρονα τις πρακτικές εθνοκάθαρσης και προσβολής χριστιανικών θρησκευτικών μνημείων και λατρείας.
4. Σε ποιο κόσμο ζει; Ασύμβατες με την πολιτική οι ψευδαισθήσεις. Αυτές διαισθάνομαι ότι ήταν οι σκέψεις των περισσοτέρων, ίσως, που έκαναν τον κόπο να διατρέξουν το άρθρο μου στην «Κ» της 14ης-15ης Αυγούστου με τίτλο «Αναζητώντας το μέτρο: πολιτική και ασφάλεια», προτείνοντας μεταξύ άλλων και τη σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών με πολυθεματική ημερήσια διάταξη. Με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή επανέρχομαι. Είναι ανάγκη να ενεργοποιηθούν τώρα οι αναγκαίες και απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας στη βαριά συννεφιασμένη από την πολιτική σύγκρουση ατμόσφαιρα. Ας επικρατήσει η «πολιτική των τεσσάρων Σ»: Σύνεση, Συνεννόηση, Συναίνεση, Συνέργεια.
- Ας επικρατήσουν το μέτρο και η ισορροπία, ώστε η πολιτική αντιπαράθεση να μην προκαλέσει τη διαπόμπευση θεσμών ταγμένων στη θωράκιση της εθνικής μας ασφάλειας.
5. Η συζήτηση στη Βουλή ας αναδείξει τα πολιτικά σφάλματα όπου υπάρχουν. Ας προτείνει επίσης θεσμικά μέτρα θεραπείας των υπαρκτών κακώς κειμένων. Ας επικρατήσουν ταυτόχρονα το μέτρο και η ισορροπία, ώστε η πολιτική αντιπαράθεση να μην προκαλέσει τη διαπόμπευση θεσμών ταγμένων στη θωράκιση της εθνικής μας ασφάλειας. Κυρίως, όμως, ας αποφευχθούν πυροτεχνήματα που σβήνουν πάντοτε μετά μια σύντομη λάμψη.
Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς,πρέσβης επί τιμή.
26/8/2022
https://www.kathimerini.gr/politics/562011865/arthro-toy-a-mallia-stin-k-voyli-afion-karachisar/
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Αναζητώντας το μέτρο:
πολιτική και ασφάλεια.
Επιβάλλεται τώρα μια ευρείας ημερησίας διατάξεως εμπιστευτική συζήτηση των πολιτικών μας ταγών, μακριά από τους τηλεοπτικούς φακούς.
Με έχει επηρεάσει η βαριά πολιτική ατμόσφαιρα και η συζήτηση για τη σχέση αιτίου και αιτιατού με τη λειτουργία θεσμών ταγμένων στην προστασία της εθνικής μας ασφάλειας. Ειδικά σήμερα που ο αναθεωρητισμός, οι πραγματικές απειλές και οι κίνδυνοι όπως τους έχουν οριοθετήσει η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση είναι τόσο οξυμένοι όσο ποτέ κατά το πρόσφατο παρελθόν. Διαφωνώντας συνάμα –πράγμα όχι πρωτότυπο– στον τρόπο αντιμετώπισής τους. Το ζήτημα δεν είναι μόνο σημερινό. Είναι όμως και σημερινό. Εχω ιδίαν αντίληψη επανειλημμένων δυσλειτουργιών στον τομέα αυτό κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, που οδήγησαν μάλιστα και σε κυβερνητικές κρίσεις. Γνωστότερη η κρίση του Ιανουαρίου 1996. Δεν ήταν όμως η μόνη. Προ λίγων μόλις ετών υπέβοσκε σοβαρή κρίση με πρωταγωνιστές επικεφαλής δύο κρισίμων υπουργείων.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πολύπειρος πολιτικός ή των δημοσίων πραγμάτων μυημένος παρατηρητής για να αντιληφθεί ότι στην ελληνική ιδιαιτερότητα κατά κανόνα τα πρόσωπα είναι αυτά που διαμορφώνουν θετικά, αρνητικά ή ουδέτερα τη λειτουργία των θεσμών. Το αντίστροφο, καίτοι αυτονόητο, εξακολουθεί, φοβούμαι, να είναι το επιδιωκόμενο.
Τέτοιες καταστάσεις με θλίβουν. Ανήκω στην κατηγορία των κρατικών λειτουργών της μεταπολιτευτικής μας Δημοκρατίας που διαχρονικά ευαγγελίζονταν την πολιτική συναίνεση, συνεννόηση και τη διακομματική συνέχεια ως θεμελιώδη παράγοντα εθνικής προκοπής, ισχύος και αποτροπής. Στην κατηγορία επίσης των πολιτών που σθεναρά πιστεύουν στην ολοένα ενισχυόμενη αποτρεπτική ισχύ της χώρας μας.
Αβολα επίσης νιώθω διότι εξακολουθούμε να είμαστε ίσως η μόνη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκής Ενωσης και Βαλκανίων στην οποία, εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, δεν έγινε η τομή για τη σύσταση ενός πραγματικού υψηλής εμβέλειας Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας. Η υποδειγματική διαχείριση συνεχών και ταυτόχρονων κρίσεων από τον Εβρο και το Αιγαίο μέχρι σήμερα, δεν αποτελεί αφ’ εαυτής συνθήκη ικανή για να δικαιολογήσει τη δειλή του παρουσία. Μεταξύ αυτών που είχαν επεξεργασθεί την ιδέα και από δεκαετίας δημόσια προτείνει, είχα χειροκροτήσει την προαναγγελία της σύστασής του πριν από τις εκλογές του 2019. Διαβάζω για «αναβάθμιση» του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στην περί ΕΥΠ δήλωση του κυρίου πρωθυπουργού της 8ης Αυγούστου. Θετική παράπλευρη εξέλιξη.
Ας προσθέσω επίσης ότι η αποκαλούμενη σύσκεψη ή συμβούλιο πολιτικών αρχηγών –πολιτικοί και κόμματα ζητούν όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση, αποστρέφονται όμως όταν κυβερνούν– δεν φαίνεται να συνιστά ελκυστική και επιθυμητή επιλογή λόγω του νεφελώδους από τριακονταετίας παρελθόντος (Απρίλιος 1992, Μακεδονικό). Δεν είναι άστοχο ή άσκοπο να θυμίσω ότι στο Συμβούλιο εκείνο οι συμμετέχοντες πολιτικοί αρχηγοί είχαν επιδείξει υψηλό βαθμό ευθύνης και αντίληψης της σοβαρότητας των περιστάσεων καταθέτοντας ουσιαστικές παρατηρήσεις, μεταξύ των οποίων και η γ.γ. του ΚΚΕ κ. Αλέκα Παπαρήγα. Πρόβλημα ανέκυψε λόγω της σύγκρουσης του πρωθυπουργού με τον επί των Εξωτερικών υπουργό. Επίσης, εν συνεχεία διότι, με εξαίρεση τον Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, ουδείς θέλησε να λάβει αποστάσεις σε σχέση με τον δεσμευτικό ή μη χαρακτήρα των αποφάσεων για τους χειρισμούς στο Μακεδονικό. Δημόσια τουλάχιστον.
Στις 6 Ιουλίου 2015, έκτακτη σύσκεψη των πολιτικών μας ταγών έσωσε την Ελλάδα από την τελική και ολοκληρωτική καταστροφή. Σταθήκαμε τότε απέναντι σε εκείνους που ταύτιζαν τον αντιευρωπαϊσμό με τον νέο πατριωτισμό και την «εθνικοφροσύνη». Ευτυχώς τα πράγματα αντεστράφησαν. Χάρις στην ορθοφροσύνη και στον πατριωτισμό συγκεκριμένων πολιτικών παρατάξεων και την εκ των υστέρων αντίληψη της προκείμενης καταστροφής και αντιστροφής προτεραιοτήτων από τον πρωθυπουργό, η Ελλάδα παρέμεινε στο ασφαλές λιμάνι της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Θυμάται κανείς τι είχε προηγηθεί και ποιο ήταν το πολιτικό κλίμα την Κυριακή 5 Ιουλίου ή δύο μέρες πριν; Δυστυχώς.
Το άβολο σήμερα. Διερωτώμαι: Τίποτα δεν έχει αλλάξει εδώ και τριάντα χρόνια στο Αιγαίο, στη βαλκανική μας γειτονιά, στην Ευρώπη και στην παγκόσμια σκηνή μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Ούτε καν η ριψοκίνδυνη αναμέτρηση ισχύος με τη Ρωσία και την Κίνα και την υπαρκτή απειλή μιας παγκόσμιας σύγκρουσης; Αλήθεια, δεν επιβάλλεται τώρα μια ευρείας ημερησίας διατάξεως εμπιστευτική συζήτηση των πολιτικών μας ταγών, μακριά από τους τηλεοπτικούς φακούς;
Είναι αλήθεια ότι εκτός συνόρων, στη γειτονιά μας και πιο μακριά, κάποιοι ή πολλοί επιχαίρουν με τη δική μας κρίση, που αφορά μάλιστα σε θεμελιώδη θεσμό της εθνικής μας ασφάλειας. Μπορεί κάποιος να μη συμφωνεί με την επισήμανση αυτή τουλάχιστον της πρωθυπουργικής δήλωσης; Αναμφίβολα, η δική μας αντιπροσωπευτική Δημοκρατία και η βελτίωση του πολιτικού κλίματος χρειάζονται τολμηρές πρωτοβουλίες που ξεπερνούν τις προκείμενες ατομικές ή θεσμικές ευθύνες.
Ολες οι πλευρές ας συνειδητοποιήσουμε ότι ζούμε την πλέον επικίνδυνη περίοδο των τελευταίων δεκαετιών. Συντομότερα ίσως απ’ ό,τι αναμένουμε θα χρειασθούν κρίσιμες και δύσκολες αποφάσεις που ξεπερνούν τα πολιτικά, συνταγματικά και θεσμικά όρια ευθύνης κάθε κυβέρνησης και κάθε πολιτικής παράταξης.
Τη μέρα αυτή θα κληθούμε όλοι να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Παράλληλα με τον καταλογισμό ευθυνών και τη διόρθωση των πραγματικών σφαλμάτων αφενός, η αποκατάσταση της ισορροπίας και του μέτρου στην πολιτική σύγκρουση αφετέρου είναι τώρα αναγκαίες συνθήκες.
Αλέξανδρος Μαλλιάς*
19/8/2022
* Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς υπηρέτησε ως διπλωμάτης επί 11 κυβερνήσεις και 15 υπουργούς Εξωτερικών.
https://www.kathimerini.gr/politics/561997723/anazitontas-to-metro-politiki-kai-asfaleia/
