Ελληνοτουρκικά: Η Αθήνα ετοιμάζεται για κρίση διαρκείας. Μηνύματα έντασης από την 'Αγκυρα.
Ελληνοτουρκικά:
Μηνύματα έντασης από την 'Αγκυρα.
Η διάχυτη απαισιοδοξία πηγάζει από σειρά διαπιστώσεων που βασίζονται
σε γεγονότα αλλά και μηνύματα που εκπέμπονται από την Αγκυρα αλλά και
από ορισμένους συμμάχους.
- Το πρώτο επίπεδο είναι εκείνο της δημόσιας ρητορικής,
η οποία έχει ξεφύγει από κάθε καλώς ή κακώς εννοούμενο όριο και είναι
απολύτως ορατό σε όλους. Η στρατηγική επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης
να μην εμπλακεί σε ανταλλαγή δηλώσεων με τους Τούρκους αξιωματούχους δεν
μειώνει την ανησυχία, καθώς ο κ. Ερντογάν και τα στελέχη της κυβέρνησής
του χρησιμοποιούν καθημερινά υβριστικούς τόνους κατά των Ελλήνων, ενώ
εξαπολύουν ευθείες απειλές για την κυριαρχία της Ελλάδας απειλώντας με
νέο 1922. Ολα αυτά, βεβαίως, αντιμετωπίζονται κατά κύριο λόγο ως
γραφικά, ωστόσο δεν μπορεί να υποτιμηθεί το γεγονός ότι η Ελλάδα και η
Κυπριακή Δημοκρατία αποτελούν τις μοναδικές χώρες στον περίγυρο της
Τουρκίας που έχουν εξαιρεθεί από την περιβόητη «επιχείρηση γοητείας» του
κ. Ερντογάν.
- Το δεύτερο επίπεδο είναι το επιχειρησιακό. Σε
γενικές γραμμές οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) δεν έχουν προχωρήσει
σε κάποιες άμεσα επιθετικές ενέργειες. Ωστόσο, στο αεροπορικό πεδίο
καταγράφονται σε καθημερινό επίπεδο παραβιάσεις του εθνικού εναέριου
χώρου, μάλιστα με αυξανόμενη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV),
τακτική που παρουσιάστηκε εκτενώς την περασμένη Πέμπτη από την «Κ». Οι
πτήσεις τουρκικών F-16 πάνω από ελληνικές νησίδες ανήμερα τον
Δεκαπενταύγουστο, σε παραβίαση κάθε έννοιας «μορατόριουμ», ενώ είχαν
προηγηθεί απευθείας συζητήσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας,
Χουλουσί Ακάρ, όχι μόνο με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο αλλά και με τον
Αμερικανό ομόλογό του Λόιντ Οστιν, είναι ενδεικτικές της τουρκικής
αντίληψης των πραγμάτων. Στο επιχειρησιακό επίπεδο ξεχωρίζει η 23η
Αυγούστου, ημερομηνία που οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι οι S-300 της
Πολεμικής Αεροπορίας εγκλώβισαν τουρκικά F-16. Κατά πληροφορίες που έχει
στη διάθεσή η «Κ» εκείνη την ημέρα στις επικίνδυνες αερομαχίες που
διεξήχθησαν πάνω από την ανοιχτή θάλασσα μεταξύ του άξονα Ρόδου –
Καρπάθου και της Κρήτης, κάποια από τα τουρκικά F-16 έφθασαν να πετούν 8
ναυτικά μίλια βορειοανατολικά του Ηρακλείου, καταδιωκόμενα από ελληνικά
μαχητικά. Οπως είναι απολύτως σαφές, τα τουρκικά F-16 αναζητούσαν κενά
στην αεράμυνα του νησιού και, κυρίως, τους S-300 οι οποίοι, όπως
τονίζουν εμφατικά διάφορες πηγές, παρέμεναν στα σιλό τους στην 11η
Μονάδα Κατευθυνόμενων Βλημάτων. Η ένταση της ημέρας ήταν τέτοια, ώστε το
τουρκικό ναυτικό είχε αναπτύξει στα διεθνή ύδατα μεταξύ Λέρου και
Παροναξίας φρεγάτα με το οργανικό ελικόπτερό της σε επιφυλακή,
προκειμένου να προχωρήσει σε επιχείρηση έρευνας και διάσωσης εφόσον αυτό
καταστεί απαραίτητο. Ισως η πλέον ενδιαφέρουσα εξέλιξη στο συγκεκριμένο
θέμα είναι η στάση των ΗΠΑ που την Πέμπτη, μέσω του Στέιτ Ντιπάρτμεντ,
ξεκαθάρισαν ότι οι απαρχαιωμένοι S-300 της Ελλάδας και οι σύγχρονοι
S-400 της Τουρκίας δεν εμπίπτουν στην ίδια κατηγορία από οποιαδήποτε
οπτική γωνία.
- Το τρίτο επίπεδο είναι το διπλωματικό με την ευρεία έννοια. Με εξαίρεση τις σποραδικές επαφές των κ. Παναγιωτόπουλου και Ακάρ, δεν υφίστανται ενεργοί δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα σε Αγκυρα και Αθήνα. Οι προοπτικές επανέναρξης των διερευνητικών επαφών, του πολιτικού διαλόγου ή των στρατιωτικών Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) είναι περιορισμένες. Ο μηχανισμός απεμπλοκής που κάποιες φορές έχει ενεργοποιηθεί στο ΝΑΤΟ είναι και αυτός αδρανής. Παρά το γεγονός ότι οι κατά καιρούς παρεμβάσεις της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ για θέματα μικρής ή μεγαλύτερης σημασίας (όπως η πρόσφατη ανάρτηση και διόρθωσή της από το νατοϊκό Στρατηγείο της Σμύρνης) κάποιες φορές λαμβάνονται υπόψη, τις περισσότερες προσκρούουν στην από δεκαετίες εδραιωμένη αντίληψη που έχει εγκαθιδρυθεί με το Δόγμα Λουνς σχετικά με τις διαφορές ανάμεσα σε συμμάχους. Ιδιαίτερα για τις διαμαρτυρίες σε ανώτατο στρατιωτικό επίπεδο, υφίστανται ενδείξεις ότι απλά πέφτουν στο κενό, σχεδόν ως μη γενόμενες. Ενας από τους βασικούς λόγους γι’ αυτό είναι η μόνιμη επιφυλακή των Τούρκων προκειμένου να υποστηρίξουν τις θέσεις τους περί ευθύνης στο Ανατολικό Αιγαίο. Οι τουρκικές αρχές διαρκώς επισημαίνουν σε συμμαχικά πλοία, αεροσκάφη και λοιπές μονάδες που κινούνται στο Αιγαίο ότι δεν μπορούν να προχωρούν σε ασκήσεις δίχως άδεια από την Αγκυρα, αμφισβητώντας ουσιαστικά την αρμοδιότητα της Αθήνας. Στις αρχές Αυγούστου οι Τούρκοι προειδοποίησαν συμμαχική φρεγάτα του νατοϊκού στολίσκου SNMG-2 που δραστηριοποιείται στο Αιγαίο να μην προχωρήσει στην προγραμματισμένη απονήωση του οργανικού ελικοπτέρου της για άσκηση στα Ψαρά. Ο κυβερνήτης της συμμαχικής φρεγάτας αναγκάστηκε να δώσει εντολή για διακοπή της άσκησης, προκειμένου να μην εμπλακεί σε αντιπαράθεση με τις τουρκικές αρχές.
Ερντογάν και στελέχη της κυβέρνησής του χρησιμοποιούν καθημερινά υβριστικούς τόνους κατά της Ελλάδας, ενώ εξαπολύουν απειλές προειδοποιώντας με νέο 1922.
Το προσφυγικό
- Το τέταρτο και τελευταίο επίπεδο είναι το προσφυγικό. Οι τουρκικές αρχές φαίνεται ότι αξιοποιούν τη διαρκή ροή πληροφοριών που τους επιτρέπει η καθημερινή πτήση UAV πάνω από το Ανατολικό Αιγαίο και τη συνοριακή περιοχή του Εβρου. Παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να υπάρξει άμεση σύνδεση ανάμεσα σε αυτές τις πληροφορίες που λαμβάνουν οι Τούρκοι και στα δρομολόγια που τακτικά ακολουθούν λέμβοι, ο συνδυασμός τους οδηγεί τις ελληνικές αρχές στο συμπέρασμα ότι υφίσταται, έστω και ανεπίσημα, κάποιος δίαυλος. Μια ακόμη παράμετρος που ανησυχεί την Αθήνα είναι οι επερχόμενες παράτυπες εκλογές για την ανάδειξη μουφτήδων στη Θράκη. Αν και το τρέχον θεσμικό πλαίσιο ενισχύει το διπλωματικό οπλοστάσιο της Αθήνας, ιδιαίτερα καθώς ήδη οι διάφορες ψευδώνυμες «τουρκικές» οργανώσεις ευθέως και το προξενείο λιγότερο δημόσια, δημιουργούν ατμόσφαιρα δήθεν «παραβίασης» των δικαιωμάτων της μειονότητας.
Είναι, λοιπόν, απολύτως σαφές ότι σε αυτή την ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα καθώς το 2023 είναι εκλογικό έτος και για τις δύο χώρες, με τον κ. Ερντογάν μάλιστα να δίνει μάχη για την πολιτική επιβίωσή του μετά 20 και πλέον έτη στην εξουσία, τα περιθώρια αισιοδοξίας και εφησυχασμού είναι περιορισμένα.
Τα μηνύματα που φθάνουν από το εξωτερικό είναι καθησυχαστικά, ωστόσο στην Αθήνα είναι ευκρινές ότι οι δυτικοί, προσηλωμένοι όπως είναι τόσο στην ανάγκη διατήρησης αρραγούς μετώπου του ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας, όσο και στα τεράστια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που επισωρεύονται από τον παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία, δεν βλέπουν τα ελληνοτουρκικά παρά ως ένα ζήτημα που αυτή τη στιγμή δεν προκαλεί πιεστικά προβλήματα.
To Ναυτικό και η Αεροπορία
Η κρίση διαρκείας στα ελληνοτουρκικά, συνδυασμένη μάλιστα με τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, προκαλεί εκ των πραγμάτων πίεση και στις Ενοπλες Δυνάμεις, που καλούνται να αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη. Η κρίση έχει οδηγήσει σε δεύτερη μοίρα τη συζήτηση περί προμήθειας νέων κορβετών που, ακόμη και αν κάποια στιγμή προχωρήσει, αυτό θα γίνει με πολύ μικρότερο προϋπολογισμό. Η εξυγίανση των Ναυπηγείων Ελευσίνας ανοίγει κάποιο παράθυρο ευκαιρίας για εγχώρια παραγωγή. Ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ του Πολεμικού Ναυτικού καθίσταται εκ των πραγμάτων απόλυτη προτεραιότητα, ζωτικής σημασίας, καθώς, όπως η «Κ» είχε έγκαιρα αποκαλύψει, θα πραγματοποιηθεί ως ανεξάρτητο πρόγραμμα. Στον αεροπορικό τομέα η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη. Εντός του μηνός παραδίδονται και θα ενταχθούν στο δυναμικό της Π.Α. τα πρώτα αναβαθμισμένα F-16 Viper, ενώ ταχέως προχωρούν και οι διαδικασίες για τη δεύτερη εξάδα των Rafale τα οποία βρίσκονται στη Γαλλία.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Τουρκία: Πυκνώνουν τα σύννεφα χρεοκοπίας.
Στην κατάρρευση της οικονομίας οφείλεται η κλιμάκωση της επιθετικής ρητορικής προς την Ελλάδα, υποστηρίζουν αναλυτές.
Η οικονομία της Τουρκίας αρχίζει να αγγίζει τα όρια της χρεοκοπίας, όπως τουλάχιστον αναφέρει έκθεση που βρίσκεται στα χέρια του προέδρου του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρολγου.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως αυτή η κατάσταση είναι ένας από τους λόγους που η τουρκική ηγεσία σχεδόν σε καθημερινή βάση στοχοποιεί την Ελλάδα και ανεβάζει τους τόνους με στόχο την αλλαγή της ατζέντας στο εσωτερικό μέτωπο.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Ηurriyet, στελέχη του κόμματος του CHP σε συνεργασία με διακεκριμένους οικονομικούς αναλυτές παρουσίασαν στον πρόεδρο του κόμματος μια έκθεση σχετικά με την πορεία της τουρκικής οικονομίας και προβλέψεις για το μέλλον της χώρας, μετά τις προεδρικές εκλογές.
Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην έκθεση, μετά τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, οι οποίες αναμένεται να πραγματοποιηθούν τον Ιούνιο του 2023, συνάγεται ότι η χώρα δεν θα καταφέρει να πληρώσει το εξωτερικό της χρέος και θα αναγκασθεί να κηρύξει παύση πληρωμών.
«Λόγω του χάους που θα αφήσει η σημερινή κυβέρνηση, η επόμενη νέα κυβέρνηση θα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της αποτυχίας στην οικονομική της πολιτική», αναφέρει η έκθεση και προβλέπει πως το τουρκικό δημόσιο θα δυσκολευθεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Πληροφορίες αναφέρουν πως οι συντάκτες τις έκθεσης τονίζουν ότι για να μη συμβεί αυτό, ξένες τράπεζες και χρηματοδοτικοί οίκοι θα πρέπει να στηρίξουν την Άγκυρα για να αποφύγει τη χρεοκοπία.
Ο κ. Κιλιτσντάρογλου φέρεται ήδη να έχει έρθει σε επαφή με ξένους χρηματοπιστωτικούς οίκους για να συζητήσει αυτό το ενδεχόμενο και να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους.
Το κόστος προστασίας του δημοσίου χρέους της Τουρκίας βρίσκεται σε επικίνδυνα επίπεδα, καθώς οι επενδυτές εκφράζουν τη δυσφορία τους για τα δημοσιονομικά της χώρας την ώρα που ο επίσημος πληθωρισμός έχει φτάσει στο 80%, ενώ το συνδικάτο DISK υποστηρίζει πως αγγίζει το 200%. Τα CDS, το κόστος ασφάλισης έναντι της χρεοκοπίας, ανήλθαν στις 740 μονάδες, ενώ πριν από λίγα χρόνια ήταν στις 200 μονάδες.
Τον Σεπτέμβριο του 2017 τα CDS της Τουρκίας ήταν στις 157 μονάδες.
Μέσα σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον, η τουρκική κυβέρνηση επιλέγει να ανεβάσει τους τόνους με την Ελλάδα, με νέους ισχυρισμούς για εγκλωβισμό τουρκικών μαχητικών από τα ελληνικά μαχητικά και τα αντιαεροπορικά συστήματα και να απειλεί με ένα «νέο 1922».
Παράλληλα, οι πρόσφατες προσπάθειες προσέγγισης με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία δεν φαίνεται να έχουν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, με αποτέλεσμα όλα τα μέλη της τουρκικής κυβέρνησης να εκφράζουν έντονες απόψεις εναντίον των δύο αυτών χωρών. Γενικά προκαλεί εντύπωση η αντιδυτική ρητορική, που γίνεται όλο και εντονότερη.
Αναλυτές εκτιμούν πως αυτό βοηθάει την κυβέρνηση Ερντογάν να μην έρθουν στην επικαιρότητα τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Παράλληλα, λένε, δεν συζητούνται και οι μεγάλες υποχωρήσεις που έχει κάνει η χώρα στην εξωτερική πολιτική, όπως η προσέγγιση με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Ασαντ.
- Σε δραματική κατάσταση η γειτονική χώρα, έκθεση θεωρεί πιθανή την κήρυξη στάσης πληρωμών μέσα στο 2023 – Στις 740 μονάδες έχουν ανέλθει τα CDS.
Tην περασμένη εβδομάδα, σε ομιλία του προς τους Τούρκους αξιωματικούς, ο κ. Ερντογάν υποστήριξε πως η Ελλάδα δεν είναι μόνη και υπάρχουν χώρες που την υποστηρίζουν.
«Στο Αιγαίο γνωρίζουμε ότι αυτοί που προκαλούν αναταραχή με παρενοχλήσεις και αγένεια σε κάθε ευκαιρία είναι μόνο πιόνια και κάνουν προσπάθειες μαζί με αυτούς που βρίσκονται πίσω τους. Στην Ανατολική Μεσόγειο γνωρίζουμε καλά τους λόγους αυτών που με τον θόρυβο που προκαλούν επιχειρούν να καταπατήσουν τα δικαιώματά μας», δήλωσε χαρακτηριστικά.
«Μαθήματα» ιστορίας
Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, σε ομιλία του σε αεροπορική βάση της Τουρκίας, αφού δήλωσε πως η Ελλάδα «προέβη σε απόπειρα εισβολής με την ενθάρρυνση και την υποστήριξη τρίτων χωρών το 1919-1922», τόνισε πως «επανειλημμένως υπενθυμίζουμε στους συνομιλητές μας ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να μπει ξανά σε παρόμοια περιπέτεια, δεν πρέπει να ξαναμπεί σε μπελάδες, να ξαναπάθει τέτοια μεγάλη ζημιά και πρέπει να διδαχθεί από την Ιστορία».
Στρατιωτικοί αναλυτές της γειτονικής χώρας υποστηρίζουν πως ο πρόσφατος ισχυρισμός της Άγκυρας περί εγκλωβισμού δύο τουρκικών F-16 από τα ραντάρ των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-300 τα οποία έχει εγκαταστήσει η Ελλάδα στην Κρήτη, που σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας συνέβη στις 23 Αυγούστου, δείχνει πως η Αθήνα αρχίζει να στέλνει το μήνυμα πως μπορεί να «κλείσει το Αιγαίο».
Ωστόσο, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η Άγκυρα κάνει μια απέλπιδα προσπάθεια να ισοσκελίσει την επιλογή που έκανε πριν από τρία χρόνια αγοράζοντας S-400 από τη Ρωσία. Ο κ. Ερντογάν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο αποκάλυψε την άποψη της χώρας του στο συγκεκριμένο ζήτημα.
«Τώρα αναμένουμε με ανυπομονησία πώς θα απαντήσει η ίδια Αμερική στην ενεργοποίηση των συστημάτων S-300 από την Ελλάδα εναντίον μιας αεροπορικής δύναμης μέλους του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, με την προσφορά των F-35 στην Ελλάδα, τα οποία δεν έδωσαν σε εμάς, oι ΗΠΑ άνοιξαν τον δρόμο ώστε τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας να μπουν στο ίδιο περιβάλλον με αυτά τα αεροπλάνα, κάτι το οποίο υποτίθεται επεδίωκε να αποφύγει. Εμείς, ποτέ μα ποτέ δεν θα χρησιμοποιούσαμε τα F-35 και τους S-400 στο ίδιο σύστημα, όπως άλλωστε υποσχεθήκαμε στην προμηθεύτρια χώρα. Ουδείς όμως πρέπει να αμφιβάλλει ότι η Ελλάδα, που δεν γνωρίζει όρια νομικά και ηθικά ή ανθρωπιστικές αξίες, θα διαπράξει αυτήν την απερισκεψία».
Η τουρκική στρατιωτική ηγεσία, εν τω μεταξύ, υποστηρίζει πως είναι σε καλό επίπεδο οι διαπραγματεύσεις της Αγκυρας με τις ΗΠΑ στο ζήτημα της αγοράς των F-16 Viper και στον εκσυγχρονισμό 80 F-16. Πάντως, στην τουρκική πρωτεύουσα διαπιστώνουν πως στο Κογκρέσο το κλίμα παραμένει αρνητικό για την Τουρκία και υπάρχει ανησυχία για πιθανή άρνηση ή μεγάλη καθυστέρηση στο συγκεκριμένο αίτημα για τα μαχητικά.
Μανώλης Κωστίδης
5/9/2022
https://www.kathimerini.gr/politics/foreign-policy/562025566/toyrkia-pyknonoyn-ta-synnefa-chreokopias/