Λιζ Τρας: Το προδιαγεγραμμένο ραντεβού με την αποτυχία;

 
Λιζ Τρας:
Το προδιαγεγραμμένο ραντεβού με την αποτυχία.

 
Του Κώστα Ράπτη

Όταν ήταν επτάχρονη μαθήτρια, η Λιζ Τρας συμμετείχε σε προσομοίωση βουλευτικών εκλογών στο σχολείο της, υποδυόμενη την Μάρκαρετ Θάτσερ. Κατάφερε να μην κερδίσει ούτε μία ψήφο. Η τωρινή επικράτησή της στις εσωκομματικές εκλογές των Συντηρητικών και η ανάδειξή της στην πρωθυπουργία της Βρετανίας συνιστά προφανώς μεγάλη πρόοδο σε ό,τι αφορά τις πολιτικές της δεξιότητες – όμως η σύγκριση με το παιδικό της πρότυπο δεν μπορεί παρά να είναι συντριπτική. Η φωτογράφησή της με ρωσική σάπκα στην Κόκκινη Πλατεία κατά την επίσκεψή της στη Μόσχα τον περασμένο Φεβρουάριο ή στην Εσθονία το περασμένο φθινόπωρο επωχούμενη τεθωρακισμένου δεν αρκούν να την μετατρέψουν σε Θάτσερ.

Σε μία αναμέτρηση όπου κυριάρχησε το ταυτοτικό στοιχείο (μία γυναίκα υποψήφια πρωθυπουργός απέναντι σε έναν αντίπαλο ινδικής καταγωγής, τον υπουργό Οικονομικών Ρίσι Σούνακ) δεν είναι παράδοξο που η Τρας εντέλει τα κατάφερε. Ο Σούνακ παραήταν προνομιούχος και τεχνοκράτης (και παραήταν Ασιάτης) για να κατακτήσει την καρδιά του "λαού” των Συντηρητικών. Η ανάμνηση της "Σιδηράς Κυρίας” της δεκαετίας του '80, την οποία η Τρας καλλιεργούσε με σκληρές τοποθετήσεις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και με την υπόχεση για νέες φοροαπαλλαγές και περαιτέρω απορρύθμιση της οικονομίας, έπαιξε προφανώς τον ρόλο της. Όλα αυτά, με δεδομένο ότι τα μέλη του κόμματος είχαν να επιλέξουν από ένα ζεύγος μονομάχων, το οποίο προέκυψε από την συνήθη ίντριγκα στους κόλπους της κοινοβουλευτικής ομάδας και δεν απηχούσε καθόλου τις αρχικές προτιμήσεις της κομματικής βάσης, όπου κατά τις δημοσκοπήσεις κυριαρχούσε ο υπουργός Άμυνας Μπεν Ουάλας.

Ούτως ή άλλως οι Βρετανοί δεν δείχνουν να εντυπωσιάζονται από τις εξελίξεις: σε έρευνα YouGov αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, 50% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είναι "πολύ” ή "μάλλον” απογοητευμένοι, ενώ την ικανοποίησή του εξέφρασε μόλις το 22%. Και ενώ μεταξύ των ψηφοφόρων των Συντηρητικών οι ικανοποιημένοι ανέρχονται στο 41% του συνόλου, την απογοήτευσή του εκφράζει μια διόλου αμελητέα μειοψηφία της τάξης του 34%.

Επιπλέον, μόλις το 14% αναμένει να αναδειχθεί καλύτερη η Τρας του άμεσου προκατόχου της Μπόρις Τζόνσον, ενώ το 27% του συνόλου (και το 34% των ψηφοφόρων των Συντηρητικών!) θεωρεί ότι αυτή θα φανεί χειρότερη. Εν μέσω δε οξύτατης κρίσης κόστους διαβίωσης, μόλις το 19% των ερωτηθέντων εμπιστεύεται τη νέα πρωθυπουργό για την αντιμετώπισή του, ενώ το 67% (και το 54% των ψηφοφόρων των Συντηρητικών) δεν την εμπιστεύεται.

Με άλλα λόγια, οι Βρετανοί στοιχηματίζουν στην αποτυχία της νέας τους ηγέτιδας – και το αυτό φαίνεται να ισχύει για τον αποχωρούντα από την Ντάουνινγκ Στριτ Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος εμμέσως πλην σαφώς έριξε το βάρος του τις τελευταίες ημέρες υπέρ της Τρας, αν και όχι ανιδιοτελώς. Η καθαίρεση του Τζόνσον από την κοινοβουλευτική του ομάδα δεν βρήκε σύμφωνη την κομματική βάση και στο φανταστικό σενάριο μιας συμμετοχής του στην εσωκομματική ψηφοφορία ο BoJo φέρεται ότι θα επικρατούσε τόσο του Σούνακ όσο και της Τρας. Πιθανότατα ο πρώην πρωθυπουργός απεργάζεται ήδη την επάνοδό του, θεωρώντας την αποχώρησή του ως προσωρινή.

Στο διεθνές ακροατήριο, πάλι, η Τρας έγινε περισσότερο γνωστή ως... αστοιχείωτη. Παροιμιώδης υπήρξε η γκάφα της να διακηρύξει "αγέρωχα”, ως υπουργός Εξωτερικών, προς τον Ρώσο ομόλογό της Σεργκέι Λαβρόφ ότι η χώρα της δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την ρωσική κυριαρχία σε πόλεις όπως το Μπέλγκοροντ και το Σμολένσκ, που όμως βρίσκονται στην Ρωσική Ομοσπονδία και όχι στα χέρια των αυτονομιστών της ανατολικής Ουκρανίας. Το ελληνικό ακροατήριο, από την πλευρά του, θυμάται το συγχαρητήριο μήνυμά της προς τον Νίκο Δένδια, με tag στο όνομα του τραγουδιστή Νίκου Βέρτη.

Δεν είναι προφανώς τυχαίο ή συγκυριακό ότι από τον Κάμερον στην Μέι και από τον Τζόνσον στην Τρας το Συντηρητικό Κόμμα αναδεικνύει την τελευταία δεκαετία, σε μια πορεία ολοένα και μεγαλύτερης υποβάθμισης, ηγέτες στερούμενους χαρίσματος, δεξιοτήτων και απτών επιτυχιών. Και παρόλα αυτά, να συνεχίζει να κυβερνά, αναζητώντας απεγνωσμένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο και νέο διεθνή ρόλο μετά το Brexit.

Οι παίκτες της αγοράς αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν να λειτουργήσει η εξαγγελία της (που μάλλον είναι η πρώτη που θα εγκαταλείψει) για αντιμετώπιση της παρούσας ενεργειακής κρίσης μέσω φοροαπαλλαγών, παρά επιδομάτων. Οι διπλωμάτες προβληματίζονται με την ευκολία της να φλερτάρει με μείζονες ανατροπές στην εξωτερική πολιτική, όπως η μεταφορά της βρετανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Η Ε.Ε. ανασκουμπώνεται για να αναλάβει δράση σε περίπτωση που η Τρας αθετήσει τις βρετανικές δεσμεύσεις ως προς το Brexit και το πρωτόκολλο περί Βόρειας Ιρλανδίας. Οι δε αναλυτές απορούν πώς μπορεί η Τρας να επαναπατρίσει τους κεντρώους ψηφοφόρους που φέρονται να έχουν εγκαταλείψει τους Τόρις, λόγω Τζόνσον, μετά την τελευταία εκλογική αναμέτρηση και ταυτόχρονα να διατηρήσει το επίτευγμα του προκατόχου της σε ό,τι αφορά την κατάκτηση των άλλοτε προπυργίων των Εργατικών στη βόρεια Αγγλία. Και σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί μια κοινοβουλευτική ομάδα ήκιστα φιλική προς την νέα πρωθυπουργό.

Σε αντίθεση με το θάρρος και την αφοσίωση της Θάτσερ σε συγκεκριμένες ιδέες, η Τρας κινείται οπορτουνιστικά καλλιεργώντας απλώς μία εικόνα και κολακεύοντας το μικρό (αλλά καθοριστικό για εσωκομματικές ψηφοφορίες) δεξιό άκρο της, ούτως ή άλλως όχι ογκώδους, οργανωμένης κομματικής βάσης. Το πώς θα ενώσει όλους τους Βρετανούς, όπως τώρα διακηρύσσει, δίχως να αυτοακυρωθεί είναι ένα μυστήριο.

6/9/2022

https://www.capital.gr/diethni/3656336/liz-tras-to-prodiagegrammeno-rantebou-me-tin-apotuxia