Οι λιγότερο εμφανείς διαστάσεις των καταστρεπτικών σεισμών στην Τουρκία : οι ασθένειες και το περιβάλλον.
Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου,
alkis@kalkis.eu, www.kalkis.eu
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία εν Ελλάδι, πάντα με μια ηττοπαθή προσέγγιση από τους ψοφοδεείς, για την σχετική έως απόλυτη ηρεμία στο Αιγαίο. Με την έννοια ότι δεν παραβιάζουν οι Τούρκοι κατά εκατοντάδες τον εναέριο ή θαλάσσιο χώρο μας. Τι συνέβη ; Προσχώρησαν ξαφνικά στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Όχι φυσικά. Απλά έφαγαν το χαστούκι μεγατόνων των πρόσφατων σεισμών που, οι πιστεύοντες στην Μεταφυσική, θα απέδιδαν στην «Θεία Δίκη». Είναι σαστισμένοι ακόμα και «ηρέμησαν» λίγο επί του παρόντος, μέχρι να ξαναθυμηθούν τον πολεμοχαρή και πλιατσικατζίδικο εαυτό τους. Ας μην έχουμε αυταπάτες.
Ο γράφων υπενθυμίζει στους αναγνώστες του ένα άρθρο του που δημοσίευσαν οι ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ στις 3-4-2018 με τον χαρακτηριστικό τίτλο : «Ποιος θα σταματήσει την Τουρκία ; Μήπως η διολίσθηση στη χρεοκοπία της οικονομίας της ;» http://www.anixneuseis.gr/?p=187563
Σήμερα το πρωϊ άκουσα αυτά που έλεγε στην τουρκική τηλεόραση ο επί επταετία επιτυχημένος πρώην υπουργός οικονομικών του Ερντογάν, ο Παπατζάν, για την τραγική κατάσταση της οικονομίας τους και τι έχει να αντιμετωπίσει, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς. Για τους προσωρινούς υπολογισμούς των ζημιών τους, οι έγκυροι διεθνείς οργανισμοί τις υπολόγισαν σε «πάνω από τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια». Βλέπε σχετικό δημοσίευμα στις 8-3-2023 στις ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ :ΕΔΩ
Στο σημερινό άρθρο μου θα προσθέσω, για να έχετε μια πληρέστερη εικόνα, τις λιγότερο εμφανείς διαστάσεις των καταστρεπτικών σεισμών στην Τουρκία, δηλαδή τις επικείμενες ασθένειες και την καταστροφή του περιβάλλοντος (που επίσης θα στοιχίσουν ένα κάρο λεφτά), όπως σκιαγραφούνται στο εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ της Eléonore Disdero στις 11-3-2023 στην ηλεκτρονική έκδοση της Libération με τίτλο : «Μετά τον σεισμό στην Τουρκία, η αυγή μιας περιβαλλοντικής και υγειονομικής καταστροφής» (Après le séisme en Turquie, l’aube d’une catastrophe environnementale et sanitaire).
Οι σεισμοί της 6ης Φεβρουαρίου 2023 στην Τουρκία και τη Συρία στοίχισαν πάνω από 50.000 ζωές. Μια πρωτόγνωρη ανθρώπινη καταστροφή στην οποία προστίθεται μια νέα περιβαλλοντική καταστροφή. Οι συνέπειες αυτών των σεισμών στη φύση και την υγεία του ανθρώπου είναι πολυάριθμες, ακόμα ελάχιστα αξιολογημένες, όπως : ο αμίαντος και το πλαστικό που είναι διάσπαρτα στα οικοδομικά συντρίμμια, οι πληγείσες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, η απελευθέρωση χημικών ουσιών, οι απορρίψεις επικίνδυνων αποβλήτων που μολύνουν το έδαφος, το νερό και τον αέρα…
Τουλάχιστον 200.000 κτίρια υπέστησαν ζημιές στην Τουρκία, δημιουργώντας 100 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων. «Αυτό είναι το ισοδύναμο όλωντων απορριμμάτων που παρήγαγε η χώρα το 2020», αναφέρει η Greenpeace. Μόνο στην Αντιόχεια έχουν εντοπιστεί 19 προσωρινοί χώροι αποθήκευσης συντριμμιών. Τα κτίρια που κατέρρευσαν είναι γεμάτα αμίαντο, ο οποίος χαρακτηρίστηκε καρκινογόνος για τον άνθρωπο το 1977 από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο και απαγορεύτηκε η χρήση του στην Τουρκία το 2010. Ακόμη και μετά την ημερομηνία αυτή, το ορυκτό αυτό συνέχισε να χρησιμοποιείται παράνομα σε ορισμένες κατασκευές, λειτουργώντας ως μόνωση «σε συστήματα θέρμανσης, δάπεδα, ηλεκτρικά συστήματα, σοβά τοίχων και στέγες», αναφέρει η Πλατφόρμα για το δικαίωμα στον καθαρό αέρα, η οποία συγκεντρώνει πολλές Τουρκικές ΜΚΟ. «Τα συντρίμμια θα πρέπει να αφαιρούνται μόνο αφού τα κτίρια που έχουν καταρρεύσει έχουν ελεγχθεί για αμίαντο και έχουν καθαριστεί προσεκτικά από τον αμίαντο όσο το δυνατόν περισσότερο». Συγκεκριμένα, πρέπει να διενεργείται επιτόπια αξιολόγηση από ειδικό ανίχνευσης αμιάντου, λαμβάνοντας δείγματα εάν είναι απαραίτητο. Στη συνέχεια, η αφαίρεση του αμιάντου γίνεται από υπαλλήλους εξειδικευμένων εταιρειών. Μια διαδικασία που δεν ακολουθείται αυτή τη στιγμή στην Τουρκία.
Βλάβες στους πνεύμονες και καρκίνοι
Επιπλέον, οι ίνες αμιάντου μπορούν να μεταφερθούν από τον άνεμο σε μεγάλες αποστάσεις. Η εισπνοή τους προκαλεί βλάβες στους πνεύμονες και διάφορους καρκίνους, ακόμη και δέκα με είκοσι χρόνια μετά την έκθεση του ατόμου σε αυτές. Οι ομάδες διάσωσης και απομάκρυνσης υπολειμμάτων θα πρέπει να χρησιμοποιούν μάσκες φίλτρου FFP3 ή N95, καθώς ο αμίαντος περνάει εύκολα από τις συμβατικές χειρουργικές μάσκες. Πρέπει επίσης να φορούν ειδική προστατευτική στολή και κάσκες για να μην μεταφέρουν τις ίνες στο περιβάλλον. Για να αποφευχθεί ο σχηματισμός σκόνης, οι διασώστες πρέπει να ψεκάζουν νερό στον αέρα ή τουλάχιστον στα ερείπια των κτιρίων. Ωστόσο, «κανένα από αυτά τα μέτρα δεν εφαρμόζεται», ισχυρίζεται η Πλατφόρμα για το δικαίωμα στον καθαρό αέρα. Τέλος, πολλές ξυλουργικές εργασίες, πίνακες ζωγραφικής, πόρτες και παράθυρα περιέχουν πλαστικά σωματίδια, τα οποία είναι επίσης τοξικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.Τα λεπτά σωματίδια που απελευθερώνονται στον αέρα κατά την απομάκρυνση των συντριμμιών, που μεταφέρονται από τον άνεμο σε μεγάλες ποσότητες, έχουν επίσης σοβαρές συνέπειες για την υγεία, καθώς διασχίζουν τον πνευμονικό-αιματικό φραγμό. Και προκαλούν ερεθισμό της αναπνευστικής οδό, βήχα και δυσκολία στην αναπνοή, επιδείνωση του άσθματος, μειωμένη πνευμονική λειτουργία, καρκίνο του πνεύμονα, ακόμη και πρόωρο θάνατο σε άτομα με καρδιοπάθειες και πνευμονοπάθειες. Επιπλέον, η μεταφορά των απορριμμάτων με τα φορτηγά θα δημιουργήσει κατά μέσο όρο 45.000 μονόδρομα δρομολόγια, «πρόβλημα από μόνο του», κατά την Greenpeace. «Σε κάθε δρομολόγιο, η σκόνη από τα συντρίμμια θα εξαπλωθεί στις πόλεις και θα αυξήσει την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας του αναπνευστικού».
Τα οικοδομικά συντρίμμια, οι χημικές ουσίες, οι μόνιμοι οργανικοί ρύποι, ο αμίαντος και τα βαρέα μέταλλα που περιέχονται στην τεράστια ποσότητα αποβλήτων σεισμών προκαλούν ρύπανση του αέρα, του εδάφους και των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Μερικά καταστήματα κάτω από τα κτίρια που κατέρρευσαν πουλούσαν οικοδομικά υλικά. «Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι υπάρχουν χημικά, χρώματα, γύψος και άλλα πρόσθετα υλικά κάτω από τα συντρίμμια», υπογραμμίζει η Πλατφόρμα για το δικαίωμα στον καθαρό αέρα. Υπάρχει πρόσθετος κίνδυνος στις αγροτικές περιοχές που πλήγηκαν από σεισμούς, καθώς τα περισσότερα αγροτικά κτίσματα αποθηκεύουν φυτοφάρμακα και άλλες γεωργικές χημικές ουσίες. «Αυτά τα προϊόντα μπόρεσαν να διεισδύσουν και να προκαλέσουν ρύπανση του εδάφους και των υδάτων στην περιοχή», αναφέρει η Πλατφόρμα.
Υποβάθμιση της ποιότητας του αέρα
Οι ζημιές από τους σεισμούς στις βιομηχανικές υποδομές είναι ακόμη ελάχιστα γνωστές. Παρόλα αυτά, διάφοροι φορείς αναφέρουν ότι το Κέντρο ηλεκτροπαραγωγής
με άνθρακα Afsin–Elbistan, στην Kahramanmaras, στα νότια της χώρας, υπέστη ζημιές από τα σεισμικά κύματα. «Ελπίζουμε ότι η ζημιά δεν έχει να κάνει με τη λίμνη τέφρας του κέντρου, η οποία μπορεί να διαρρέει τοξικές ουσίες στα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα καθώς και στο έδαφος», ανησυχεί η Greenpeace. Ομοίως, ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής Atlas στην επαρχία Χατάι δεν λειτουργεί πια μετά από τους πρώτους σεισμούς. «Δεν έχει δοθεί καμία ικανοποιητική εξήγηση από τις αρμόδιες αρχές [για αυτές τις δυσλειτουργίες] και ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες δεν μπορούν να εισέλθουν στις εγκαταστάσεις», προειδοποιούν οι δύο παραπάνω φορείς.
Μια άλλη ευαίσθητη τοποθεσία που επλήγη: το λιμάνι του Iskenderun, ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας. Η φωτιά, που ξεκίνησε λίγο μετά τους σεισμούς και διήρκεσε τέσσερις ημέρες, εξαπλώθηκε από τα κοντέϊνερ χημικών, τα οποία είχαν ανατραπεί από τους σεισμούς. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του επίσημου δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα του τουρκικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής, η ποιότητα του αέρα, η οποία ήταν καλή στις 6 και 7 Φεβρουαρίου 2023, ξαφνικά χειροτέρεψε πολύ στις 8 Φεβρουαρίου. Το επίπεδο των σωματιδίων στον αέρα στο Iskenderun έφτασε κατά μέσο όρο τα 275 μg/m³ τις επόμενες ημέρες, δηλαδή ποσοστό 18 φορές υψηλότερο από τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Ο κύριος κίνδυνος είναι η διάδοση επικίνδυνων αποβλήτων, που θα οδηγήσει σε εκτεταμένη περιβαλλοντική ρύπανση. Επειδή η Τουρκία δεν είναι έτοιμη να διαχειριστεί αυτά τα συντρίμμια, λέει η Πλατφόρμα για το Δικαίωμα στον Καθαρό Αέρα. «Τα παράπονα των πολιτών ότι τα απόβλητα απορρίπτονται παράτυπα σε γεωργικές εκτάσεις, υγροτόπους, ακόμη και σε κοίτες ποταμών γίνονται ήδη πρωτοσέλιδα», σύμφωνα με τη ΜΚΟ. «Έχουμε γίνει μάρτυρες της απόρριψης πολύ επικίνδυνων υλικών, που απορρίπτονται στο καταφύγιο πουλιών και στον υγρότοπο της Mileyha», αναφέρει η Greenpeace, η οποία έχει δημιουργήσει μια ανώνυμη γραμμή για να λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την παράνομη απόρριψη απορριμμάτων. Σε αίτημα της εφημερίδας Liberation για σχετική ενημέρωση, το τουρκικό Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής δεν απάντησε θετικά.
Φυσικά, η ανοικοδόμηση των κτιρίων θα οδηγήσει σε νέα ρύπανση. Τα κτίρια θα μπορούσαν να αποτελούν μέρος των «προσπαθειών για την ανάπτυξη πράσινων πόλεων με χαμηλές εκπομπές ρύπων, ανθεκτικών στο κλίμα», ελπίζει η Πλατφόρμα για το Δικαίωμα στον Καθαρό Αέρα. Αλλά η κυβέρνηση, πιεσμένη από τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, «θέλει να δράσει γρήγορα στην κατασκευή», υπενθυμίζει η Greenpeace. Έτσι, πρέπει να κατασκευαστούν 200.000 κατοικίες στις έντεκα επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό, ανακοίνωσε στα τέλη Φεβρουαρίου ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Χωρίς σωστό σχεδιασμό για τις μελλοντικές ανάγκες, «αυτά τα νέα κτίρια που έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν σε σεισμούς θα μπορούσαν να είναι ευάλωτα σε άλλες οικολογικές και κοινωνικές κρίσεις που βρίσκονται μπροστά», ισχυρίζεται η Greenpeace η οποία αμφισβητεί την ιδέα ότι αυτές οι νέες κατασκευές θα συμμορφώνονται με τα περιβαλλοντικά πρότυπα.
Ας έχει λοιπόν η ελληνική Πολιτεία, όλα τα παραπάνω αρνητικά δεδομένα υπόψη της, μιας και είμαστε μια σεισμογενής χώρα.
Ας προετοιμαστεί εγκαίρως και κατάλληλα, για να μπορέσει να τα αντιμετωπίσει.
Κι ας σταματήσουν επιτέλους οι ψοφοδεείς συν-έλληνες να ασχολούνται καθημερινά με την σχετική σημερινή ηρεμία της Τουρκίας. Ήδη ο Χουλουσί Ακάρ μας καλεί να «μοιράσουμε δίκαια τους όποιους πόρους του Αιγαίου».
Οι εξοπλισμοί μας συνεχίζονται αδιάλειπτα, με άρτια εκπαίδευση των ενόπλων μας δυνάμεων.\
13/3/2023