Τι επιδιώκει ο Λαβρόφ στην Άγκυρα.

Του Κώστα Ράπτη

Συνάντηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται να έχει σήμερα ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος χθες βράδυ κατέφθασε στην Άγκυρα και παρακάθισε σε "ιφτάρ” (τελετουργικό δείπνο για τη λήξη της ημερήσιας νηστείας του Ραμαζανιού) που παρέθεσε ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Μέγα ζητούμενο από πλευράς του Ερντογάν είναι το να εξασφαλίσει εγκαίρως (δηλ. πριν από τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της 14ης Μαϊου στη γείτονα) δύο πολύτιμα φωτογραφικά στιγμιότυπα: ένα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ώστε να καταδείξει προς το εγχώριο ακροατήριο ότι παραμένει "παίκτης” διεθνούς εμβέλειας και ένα, ει δυνατόν, με τον ηγέτη της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, σηματοδοτώντας την τουρκο-συριακή επανασυμφιλίωση μετά δώδεκα έτη και άρα (όπερ σημαντικό για τους Τούρκους εκλογείς) την αποκλιμάκωση της παρουσίας Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.

Την ευκαιρία μιας συνάντησης με τον Πούτιν δίνει η προγραμματισμένη για τις 27 Απριλίου έναρξη λειτουργίας του ρωσικής κατασκευής πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής του Ακουγιού. Ωστόσο, παραμένει ακόμη ασαφές αν ο Ρώσος πρόεδρος θα παραστεί δια ζώσης ή θα περιοριστεί σε μία διαδικτυακή συμμετοχή στη σχετική τελετή. Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία του Πούτιν θα είναι ένα μεγάλο προεκλογικό δώρο για τον Ερντογάν, ιδίως αν αναλογισθούμε την οργή που προκάλεσε στον Τούρκο πρόεδρο η πρόσφατη συνάντηση του προεδρικού υποψήφιου της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου με τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Άγκυρα.

Αντίστοιχο προεκλογικό δώρο δεν προτίθεται πάντως να κάνει στον Ερντογάν ο Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος θέτει ως προαπαιτούμενο για αποκατάσταση των σχέσεων της χώρας του με την Τουρκία την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από τα τμήματα της συριακής επικράτειας που έχουν καταλάβει. Ο Σύρος πρόεδρος δεν έχει λόγους να βιάζεται, στον βαθμό που η θέση του διαρκώς ενισχύεται λόγω της δρομολογημένης άρσης της απομόνωσής του από τα λοιπά αραβικά κράτη. (Η Ρωσία εργάζεται και για την επανασυμφιλίωση της Δαμασκού με το Ριάντ, κατά τρόπο συμπληρωματικό της αποκατάστασης των σχέσεων του τελευταίου με την Τεχεράνη κατόπιν κινεζικής μεσολάβησης).

Ο Λαβρόφ δεν κατέφθασε βέβαια στην Άγκυρα με άδεια χέρια σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα. Μόλις την Τρίτη η Μόσχα φιλοξένησε την πρώτη στα χρονικά τετραμερή συνάντηση Τουρκίας, Ρωσίας, Συρίας και Ιράν σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών. Είχε προηγηθεί τον Δεκέμβριο η πρώτη συνάντηση, επίσης στη Μόσχα, των υπουργών της Συρίας, της Ρωσίας και της Τουρκίας, ωστόσο είναι πρόωρο να προβλέψει κανείς πολιτική αναβάθμιση των συνομιλιών σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών.

Αν η ρωσική πλευρά λειτουργεί ως μεσολαβητής μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας, η τουρκική διπλωματία πάλι δεν εγκαταλείπει την φιλοδοξία να μεσολαβήσει, κατά αντιστροφή των ρόλων, στην σύγκρουση Ρωσίας και Ουκρανίας. Προς το παρόν, οι καλές υπηρεσίες της Άγκυρας εστιάζονται στην παράταση κατά άλλες 120 ημέρες της συμφωνίας για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα. Η Ρωσία συγκατατέθηκε τον περασμένο μήνα στην παράταση της συμφωνίας κατά 60 ημέρες, πιέζει ωστόσο για την συμμετρική απελευθέρωση των δικών της εξαγωγών σιτηρών και λιπασμάτων. Ο Ερντογάν έχει διατυπώσει την ιδέα της παραγωγής στην Τουρκία αλεύρων από ρωσικά σιτηρά, προς εξαγωγή στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Όμως το πιο λεπτό θέμα στις ρωσο-τουρκικές συνομιλίες είναι και το συγκριτικά λιγότερο προβεβλημένο. Αφορά την κατάσταση στον Νότιο Καύκασο, όπου η Ρωσία εγγυάται (και με την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεών της) την εύθραυστη ανακωχή στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και εργάζεται για την αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με την Αρμενία. Τα κλειστά εδώ και τριάντα χρόνια σύνορα των δύο τελευταίων κρατών άνοιξαν εν μέρει για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου, ωστόσο η Τουρκία εξαρτά την περαιτέρω στάση της από αυτήν του "αδελφού έθνους” του Αζερμπαϊτζάν. Την κατάσταση περιπλέκει ακόμη περισσότερο η αμφίσημη σχέση της φιλοδυτικής κυβέρνησης Πασινιάν στο Ερεβάν, η επιθυμία της Δύσης να παρεμβληθεί αυτή ως ο κύριος μεσολαβητής στην μετασοβιετική αυτή "πίσω αυλή” της Ρωσίας, αλλά και η ραγδαία επιδείνωση, με ισραηλινή ενθάρρυνση των σχέσεων του Αζερμπαϊτζάν με το Ιράν.

Τέλος, Λαβρόφ και Τσαβούσογλου έχουν ψηλά στην ατζέντα τους και το θέμα της ασφάλεια των Ρώσων τουριστών στην Τουρκία, οι οποίοι πέρσι ανήλθαν σε 5,3 εκατομμύρια και κατά την τουριστική σεζόν που ανοίγει επιδιώκεται να φτάσουν τα 6 εκατομμύρια. 

7/4/2023

https://www.capital.gr/diethni/3708814/ti-epidiokei-o-labrof-stin-agkura/