Γιατί σκοτώνουν τα λιοντάρια;

  Γιατί σκοτώνουν τα λιοντάρια;

 
Ο Λουνκίτο, το γηραιότερο άγριο αρσενικό λιοντάρι του κόσμου, πέθανε στις 11 Μαΐου σε ηλικία 19 ετών. Ήταν σύμβολο ανθεκτικότητας και συνύπαρξης και έζησε στη σαβάνα της Κένυα, με τα μέλη της οργάνωσης Οι Φύλακες των Λιονταριών να τον αποχαιρετούν λέγοντας ότι «χαιρετίζουμε και αποδίδουμε τον σεβασμό μας σε ένα λιοντάρι του οποίου οι δεξιότητες επιβίωσης όχι μόνο έχουν ξεπεράσει κάθε δυνατό επίπεδο, αλλά θα παραμείνουν απαράμιλλες για τα επόμενα χρόνια». Σύμφωνα με κενυατικές πηγές, ο Λουνκίτο σκοτώθηκε με λόγχες από Μασάι κτηνοτρόφους αφού διείσδυσε σε ένα μαντρί κοντά στο πάρκο Αμποσέλι, στη Νότια Κένυα, καθώς λόγω της ηλικίας του δυσκολευόταν να βρει τροφή και τα εκτρεφόμενα ζώα είναι εύκολο θήραμα. Το 2021 η κενυατική υπηρεσία προστασίας της φύσης παρουσίαζε τον Λουνκίτο ως έναν «θρυλικό πολεμιστή των αιλουροειδών», που υπερασπίστηκε την περιοχή του επί μία δεκαετία, συμπληρώνοντας ότι «με βαριά καρδιά μοιραζόμαστε την είδηση του θανάτου του Λουνκίτο (2004-2023), του γηραιότερου αρσενικού λιονταριού του οικοσυστήματός μας και ίσως όλης της Αφρικής». Το να φτάσει ο Λουνκίτο την ηλικία των 19 ετών ήταν ένα μικρό θαύμα, καθώς σε άγρια κατάσταση τα αρσενικά λιοντάρια σπανίως ζουν πάνω από δέκα χρόνια, με τους τραυματισμούς από τις συνεχόμενες μάχες με αντίπαλα αρσενικά να μειώνουν δραστικά τη μακροζωία τους.

Άνθρωπος, ο μεγάλος εχθρός των λιονταριών

Κι αν η άγρια ζωή και ο ανταγωνισμός μεταξύ των ζώων ευθύνεται μέχρι έναν βαθμό για το μικρό προσδόκιμο ζωής των λιονταριών, είναι και ο ανθρώπινος παράγοντας που έρχεται να δημιουργήσει τον πραγματικό κίνδυνο για την ύπαρξή τους, καθώς, πέραν της λαθροθηρίας, υπάρχει και ένα ανήθικο, αλλά δυστυχώς νόμιμο εμπόριο που τα απειλεί. Είναι γεγονός ότι περισσότεροι από 3.300 σκελετοί από αιχμάλωτα λιοντάρια στη Νότια Αφρική -αριθμός σχεδόν ίσος σχεδόν με αυτόν των λιονταριών που ζουν στην άγρια φύση της χώρας- στάλθηκαν νόμιμα στο Βιετνάμ, στο Λάος και σε άλλες χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας μεταξύ Απριλίου 2016 και Απριλίου 2019. Ένας αριθμός που πραγματικά σοκάρει, καθώς ρίχνει φως στις εσωτερικές λειτουργίες του παγκόσμιου εμπορίου άγριας ζωής -παράνομου όσο και νόμιμου-, που, εκτός όλων των άλλων ζώων για τα οποία γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, ωθεί και τα λιοντάρια όλο και πιο κοντά στην εξαφάνιση.

Ποιος θέλει τα οστά των λιονταριών και γιατί;

Η αλήθεια είναι ότι τα λιοντάρια εδώ και δεκαετίες κινδύνευαν μόνο από την ανθρώπινη ματαιοδοξία κάποιων κυνηγών που πλήρωναν αδρά για μια φωτογραφία με τον βασιλιά των ζώων να κείτεται νεκρός μπροστά στα πόδια τους, ενώ το μεγάλο πρόβλημα από το εμπόριο άγριας ζωής το αντιμετωπίζουν κυρίως οι τίγρεις, που είχαν και έχουν για μεγάλο τους εχθρό την παραδοσιακή κινεζική Ιατρική, η οποία υποστηρίζει πως τα οστά τίγρης που εμποτίζονται σε κρασί μπορούν να θεραπεύσουν ασθένειες όπως η αρθρίτιδα και οι ρευματισμοί αλλά και να τονώσουν τη σεξουαλική ορμή - ισχυρισμοί που δεν υποστηρίζονται από την επιστήμη, αλλά αυτό ουδεμία σημασία έχει για τους χιλιάδες Ασιάτες που τους πιστεύουν. Η λαθροθηρία τίγρεων προκάλεσε κατακόρυφη πτώση του αριθμού τους, από περίπου 100.000 στις αρχές του 1900 σε περίπου 4.500 σήμερα. Το 2007 η Κίνα αυστηροποίησε τους κανόνες που διέπουν το εμπόριο οστών τίγρης και τα κόκαλα λιονταριού εμφανίστηκαν τότε ως μια συμφέρουσα εναλλακτική λύση, που βρήκε πρόσφορο έδαφος στη Νότια Αφρική. Εκεί όπου από το 2008 εκατοντάδες επιχειρηματίες ξεκίνησαν να εκτρέφουν τον βασιλιά των ζώων ως εμπόρευμα.

Η χώρα με τα 10.000 φυλακισμένα λιοντάρια

Πολλές από τις περίπου τριακόσιες φάρμες της χώρας που κρατούν φυλακισμένα περισσότερα από 10.000 λιοντάρια απευθύνονται σε τουρίστες που θέλουν να έρθουν κοντά στα ζώα, να φωτογραφηθούν, ακόμα και να περπατήσουν μαζί τους. Άλλες φάρμες χρεώνουν χιλιάδες δολάρια στους κυνηγούς τροπαίων για την εγγυημένη ευκαιρία να πυροβολήσουν ένα λιοντάρι για το κεφάλι, το δέρμα, τα δόντια ή τα νύχια του. Τέλος, ένας σημαντικός αριθμός εκτροφείων επικεντρώθηκε τα προηγούμενα χρόνια στην «παραγωγή» οστών λιονταριού, αφού η Κίνα, το Βιετνάμ, το Λάος, η Μιανμάρ και η Ταϊλάνδη ξεκίνησαν να εισάγουν μαζικά είτε ζωντανά είτε νεκρά και τεμαχισμένα λιοντάρια, με τις εξαγωγές από τη Νότια Αφρική να διπλασιάζονται χρόνο με τον χρόνο.

Η αυξημένη ζήτηση για σκελετούς λιονταριών έχει πολλαπλασιάσει τον αριθμό των αιχμάλωτων ζώων που ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες, αφού οι εκτροφείς δεν νοιάζονται για την εικόνα του προϊόντος τους και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι τα κόκαλα των ζώων. Δεν είναι λίγες οι «επισκέψεις» στις φάρμες από ακτιβιστές που έχουν αποκαλύψει την εικόνα εξαθλιωμένων και υποσιτισμένων ζώων, τα οποία, από την ψώρα, τα παράσιτα, τη βρόμα και την πείνα, δεν θυμίζουν σε τίποτα λιοντάρια. Γεγονός που προκαλεί τόσο τοπικές όσο και διεθνείς διαμαρτυρίες από οργανώσεις για την προστασία των ζώων, οι οποίες κατηγορούν ανοιχτά την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής πως με την ανοχή της συμβάλλει στην κακοποιητική εκμετάλλευση των λιονταριών, κάτι που, εκτός όλων των άλλων, βλάπτει την πολιτιστική και τουριστική εικόνα της χώρας ως μη φιλική προς το περιβάλλον και την άγρια ζωή.

Καλά νέα με αβέβαιο μέλλον

Στις 6 Αυγούστου του 2019 δικαστική απόφαση επέβαλε μορατόριουμ στις εξαγωγές σκελετών και οστών λιονταριών έως ότου βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης στις φάρμες. Στη συνέχεια, τον Μάιο του 2021, η υπουργός Περιβάλλοντος της Νότιας Αφρικής ανακοίνωσε την πρόθεση της κυβέρνησης να κλείσει εντελώς τη βιομηχανία αιχμάλωτων λιονταριών. Πρόθεση που ακόμα κάποιοι περιμένουν να γίνει πραγματικότητα, βάζοντας επιτέλους ένα οριστικό τέλος στην κακοποιητική εκμετάλλευση του βασιλιά των ζώων.

Ακόμα, όμως, και σ’ αυτήν την περίπτωση, κανείς δεν παραγνωρίζει το γεγονός ότι η τεράστια βιομηχανία αιχμάλωτων λιονταριών της Νότιας Αφρικής -και τα χρόνια νόμιμης εμπορίας οστών- έχει τροφοδοτήσει την αυξανόμενη ζήτηση για τα κόκαλα των ζώων. Ειδικοί επισημαίνουν ότι ακόμα κι αν οι χώρες της Ασίας καταβάλουν συντονισμένες προσπάθειες για να αλλάξουν τις μακροχρόνιες πολιτιστικές πρακτικές, αυτή η ζήτηση δεν θα εξαφανιστεί από τη μια μέρα στην άλλη και οι αγοραστές δεν θα σταματήσουν άμεσα να ψάχνουν για οστά λιονταριού ή τίγρης. Και το ερώτημα είναι «από πού θα τα βρουν;».

20/5/2023
Πέτρος Κατσάκος

Ιστορίες χωρίς φωνή της σαββατιάτικης «Α»

https://www.avgi.gr/diethni/448730_giati-skotonoyn-ta-liontaria?amp