Debate: Οι ερωτήσεις που δεν έγιναν.
.jpg)
Debate: Οι ερωτήσεις που δεν έγιναν.
Την εβδομάδα που μας πέρασε δύο γεγονότα ξεχώρισαν. Η ανοιχτή επιστολή του πρώην Υπουργού Οικονομικών Αλέκου Παπαδόπουλου και το περιλάλητο debate.
Πολλές φορές, από τούτη τη φιλόξενη στήλη, αμφισβητήσαμε το κυρίαρχο κυβερνητικό αφήγημα περί «εύρωστης εθνικής οικονομίας». Τόσο η επαγγελματική μας ενασχόληση (πρωτίστως δίκαιο επιχειρήσεων) όσο και η παρατηρητικότητα του απλού πολίτη (δεκάδες κενά καταστήματα υπάρχουν ακόμη και σήμερα στους πιο κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας) δεν μας έδιναν αφορμή για εφησυχασμό. Τουναντίον.
Την εβδομάδα που μας πέρασε δύο γεγονότα ξεχώρισαν που θα μπορούσαν να μας κάνουν σοφότερους. Η ανοιχτή επιστολή – απευθυνόμενη στα τρία μεγαλύτερα κόμματα - του πρώην Υπουργού Οικονομικών Αλέκου Παπαδόπουλου και το περιλάλητο debate.
Οι αιτιάσεις του πρώτου έχουν πολλαπλή αξία. Πρώτον, διότι θεωρείται από τους πλέον επιτυχημένους «τιμονιέρηδες» του υπουργείου οικονομικών και δεύτερον διότι σήμερα δεν είναι στρατευμένο πολιτικό στέλεχος. Δεν επιζητεί την ψήφο κανενός ούτε περιορίζεται στο κοστούμι κάποιας ασφυκτικής κομματικής πειθαρχίας.
Αντιθέτως, ο δημόσιος τηλεοπτικός διάλογος των επικεφαλής των μεγαλύτερων πολιτικών σχηματισμών της χώρας με δυσκολία ξέφυγε από το σύνηθες κομφορμιστικό πλαίσιο που επιτάσσουν οι κανόνες που θέτουν οι πολιτικοί και (κακώς) δέχονται οι δημοσιογράφοι. Παράλληλοι, άνευροι μονόλογοι δεν έχουν καμία σχέση με το διάλογο. Την ίδια ώρα, όμως, σπάνιζαν οι ευθύβολες ερωτήσεις, ιδίως στη θεματική ενότητα της οικονομίας. Η απορία μου, νομίζω είναι εύλογη.
Ουδείς είχε διαβάσει την ανοιχτή επιστολή Παπαδόπουλου που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες πριν; Ουδείς σκέφτηκε να επαναλάβει κάποια δική του ερώτηση; Πώς γίνεται, για παράδειγμα, όλοι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης μαζί να έχουν χρέος πολύ μικρότερο από το χρέος του Κράτους; Αληθεύει, η βαρύτατη κατηγορία Παπαδόπουλου ότι ξαναγυρίσαμε στα “Greek statistics”; Ότι δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να εμφανίσει το δημόσιο χρέος μικρότερο, υπερδιπλασίασε το δανεισμό του Κράτους από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και απέφυγε ισόποσο δανεισμό από τις αγορές;
Συγκεκριμένα, ότι ο ΟΔΔΗΧ είχε δανειστεί στις 31.12.2022 από την Τράπεζα της Ελλάδος με συμφωνίες επαναγοράς (repos) διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης 46,7 δισ. Το χρέος αυτό δεν προσμετράται στο δημόσιο χρέος, αφού στο δημόσιο χρέος προσμετράται μόνο το χρέος του Κράτους προς τους δανειστές του εκτός Γενικής Κυβέρνησης.
Πραγματικά, ουδείς δημοσιογράφος σκέφτηκε να επαναλάβει κάποια από τα σοβαρά και κρίσιμα ερωτήματα που τέθησαν με την ανωτέρω ανοιχτή επιστολή; Τα επαναλαμβάνω:
(α) Αν τα ταμειακά διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης είναι 36-38 δισ., τότε πώς μπόρεσε η Κυβέρνηση να δανειστεί 46,7 δισ. στις 31.12.2022;
(β) Αφού η Κυβέρνηση έχει ήδη δανειστεί και δαπανήσει όλα τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, πώς αυτά εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα για την αντιμετώπιση μιας έκτακτης ανάγκης;
(γ) Τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων (Κοινό Κεφάλαιο) με τι όρους τα δανείστηκε η Κυβέρνηση από την Τράπεζα της Ελλάδος; ειδικότερα, τα ταμειακά διαθέσιμα του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (οι εισφορές των εργαζομένων στους ατομικούς κουμπαράδες που διαφημίζει η Κυβέρνηση) με τι όρους τα δανείστηκε;
(δ) Είναι θεμιτό να δανείζεται η Κυβέρνηση τις εισφορές των εργαζομένων με συμφωνίες επαναγοράς (repos) για ταμειακή διευκόλυνσή της και λογιστική μείωση του δημόσιου χρέους;
Οι τηλεμαχίες των πολιτικών μπορούν τόσο να ενημερώσουν τους πολίτες όσο και να δώσουν ειδήσεις. Αρκεί να μη ρωτάμε πόσες μηχανές ή αυτοκίνητα οδηγεί ο Βαρουφάκης και ποιο το ενεργειακό αποτύπωμα αυτών. Ζητούμενο παραμένει το εθνικό, δημιουργικό, πολιτικό αποτύπωμα: πολιτικών και δημοσιογράφων.
***
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου
www.argiriadis.gr
17/05/2023
https://www.huffingtonpost.gr/entry/debate-oi-eroteseis-poe-den-eyinan_gr_64634729e4b094269bb6655c
Ο εγγονός, ο παππούς, ο Αλέκος Παπαδόπουλος και τα δημόσια οικονομικά της χώρας.
Επισημάνσεις γιατί η ζωή δεν είναι ρόδινη.
Ο εγγονός κάνει παρατηρήσεις στον παππού του: Παππού δεν είναι σωστό να σπαταλάς τα λεφτά σου σε γλέντια, ταξίδια και δώρα και ο παππούς του απαντάει: «δεν σπαταλώ τα δικά μου λεφτά, αλλά τρώω τα δικά σου λεφτά».
Το ανέκδοτο αυτό αποτελεί την πεμπτουσία της ανοικτής επιστολής, που ο Αλέκος Παπαδόπουλος, πρώην βουλευτής και υπουργός Οικονομικών, πολύ γνωστή και σεβαστή πολιτική προσωπικότητα, που κατά καιρούς παρεμβαίνει καίρια σε πολιτικά θέματα, έστειλε πρόσφατα στους τρεις πολιτικούς αρχηγούς των μεγάλων κομμάτων ( ΝΔ.ΣΥΡΙΖΑ, ,ΚΙΝΑΛ). Σε αυτή εκφράζει, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2022, τον προβληματισμό του για τη πορεία της ελληνικής οικονομίας και τον εν όψει των προεκλογικών παροχών δημοσιονομικό εκτροχιασμό, που μπορεί να οδηγήσουν σε μια νέα χρεοκοπία της χώρας μέσα σε αυτή τη 10ετία ή στις αρχές της δηλαδή σε βάρος των επερχομένων γενεών.
Η επιστολή απεστάλη πριν την αντιπαράθεση (ελληνιστί debate) των πολιτικών αρχηγών κατά την οποία δεν έγινε καμιά συζήτηση για αυτή πλην μιας έμμεσης υπόδειξης του πρωθυπουργού να αποστείλουν τα πολιτικά κόμματα τα προγράμματα τους στο Γενικό Λογιστήριο για κοστολόγηση των δημοσιονομικών δαπανών των προτάσεων τους.
Η ανοικτή επιστολή του Α. Παπαδοπούλου είχε ως θέμα «Τα ρίσκα του εξωραϊσμού της δημοσιονομικής κατάστασης» και αποτελούσε ένα καμπανάκι για τη ρόδινη εικόνα που εμφανίζεται στους ψηφοφόρους για τη κατάσταση των δημοσίων οικονομικών, που όμως δεν υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και δεν επιτρέπει στο πολίτη να χαράξει και ακολουθήσει αξιόπιστη προσωπική και επαγγελματική πορεία.
Το ίδιο καμπανάκι χτύπησε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Ι. Στουρνάρας με τη δήλωση του, ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για να χωρέσουν όλες αυτές οι εξαγγελίες που γίνονται προεκλογικά και συμφώνησε σε πολλές παρατηρήσεις του Α.Παπαδόπουλου. Σημείωσε δε ότι σε απόλυτα μεγέθη το δημόσιο χρέος αυξήθηκε, αλλά προσθέτει, ότι σημειώθηκε σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ.
Δεν είμαι δόκιμος οικονομολόγος για να σχολιάσω τα οικονομικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρώ όμως τις εξής επισημάνσεις σε αυτά του Α.Παπαδόπουλου:
α) το 2022 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 273 εκατ. ενώ για τα επόμενα έτη απαιτείται πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 2ο/ο του ΑΕΠ
β) το αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού ήταν έλλειμμα 4.722 εκατ., δεν γνωρίζω πως θα καλυφθεί
γ) το δημόσιο χρέος έφθασε στα 356,256 εκατ. ήτοι 171,3 ο/ο του ΑΕΠ
δ) το κρατικό χρέος έφθασε στα 400.276 εκατ. ήτοι 192,4ο.ο/ο του ΑΕΠ
ε) το πραγματικό ΑΕΠ έφθασε στα 192,1 δισ και ότι ο ΟΔΔΗΧ είχε δανειστεί από την Τράπεζα της Ελλάδος 46,7 δισ με συμφωνία επαναγοράς (epos) από τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο ο κ. Στουρνάρας το δικαιολόγησε ως νόμιμη πρακτική.
Φαίνεται ότι το δημόσιο χρέος και τα δημόσια οικονομικά είναι μεγέθη διαχειρίσιμα με την προϋπόθεση ότι ο ρυθμός αυξήσεως του ΑΕΠ είναι μεγαλύτερος από τον ρυθμό αυξήσεως των μεγεθών αυτών και φυσικά εφόσον δεν συντρέξουν άλλοι εξωγενείς επιβαρυντικοί παράγοντες.
Σε κάθε περίπτωση όμως η ανοικτή επιστολή του Αλ. Παπαδόπουλου αποτελεί μια σοβαρή προειδοποίηση με αξιολόγηση επισήμων στοιχείων για τη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις προσεχείς εκλογές για τη τήρηση συνετούς δημοσιονομικής πολιτικής, ώστε να μην επαναληφθούν τα ίδια σφάλματα, που οδήγησαν τη χώρα στη πρόσφατη χρεοκοπία και τα μνημόνια.
***