Μύθοι και Αλήθειες για τα μη-Κρατικά Πανεπιστήμια.
Οι επιστήμονες πρέπει να είμαστε ακριβείς. Ό,τι λέμε να το βασίζουμε σε δεδομένα και παρατηρήσεις και όχι να αναπαράγουμε άκριτα ό,τι ακούμε από φήμες, ιδεοληψίες και απόψεις‧ ειδικά, όταν μιλάμε για το ίδιο το πανεπιστήμιο.
1. Αποδόμηση των Μύθων
Εδώ και δεκαετίες, ένας πολύ «trendy» μύθος είναι η πανάκεια-επανάσταση-καινοτομία των μη-κρατικών/ιδιωτικών πανεπιστημίων. Εδώ να εξομολογηθώ ότι και εγώ πριν από 25 χρόνια -προτού αρχίσω να μελετώ το θέμα- ήμουν υπέρ. Όσο όμως το εξετάζω ενδελεχώς, τα τελευταία 25 χρόνια, είμαι πλέον απολύτως κατά. Και όταν μιλώ για μελέτη, εννοώ ότι κάθισα και διάβασα χιλιάδες σελίδες αναφορών των σχετικών αρχών, μελετών εκπαιδευτικών ινστιτούτων, οικονομικών καταστάσεων, αναφορών υπουργείων παιδείας, δικαιοσύνης, φορολογικών και ανεξάρτητων αρχών κ.λπ.
Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι τόσο όσοι/ες είναι υπέρ όσο και όσοι είναι κατά δεν έχουν μελετήσει ποτέ το θέμα. Απλώς, αναπαράγουν τίτλους και ιδεοληψίες που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Τον σημαντικό και πολυσχιδή ρόλο που παίζουν τα πανεπιστήμια σε μια σύγχρονη δημοκρατία τον αναλύω στο τέλος του κειμένου. Τους λόγους που δεν πρέπει να μπει η χώρα στην διαδικασία ίδρυσης μη-κρατικών πανεπιστημίων (πέρα από τον πιο σοβαρό τον σεβασμό στο Σύνταγμα) τους εξηγώ αναλυτικά παρακάτω. Ας απαντήσουμε, λοιπόν, σε πολλές ερωτήσεις και «επιχειρήματα» που ακούμε όλα αυτά τα χρόνια.
Ξέρετε κανένα «ιδιωτικό πανεπιστήμιο»;
Αυτή είναι η ερώτηση που κάνω πάντα, όταν βρίσκομαι σε debate για το συγκεκριμένο θέμα. Κανείς υπέρμαχος δεν μου απάντησε σωστά – ούτε μια φορά. Γιατί; Γιατί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι κατά κανόνα πολύ λίγα, πολύ μικρά και στην καλύτερη περίπτωση πολύ μέτρια ή τελείως κακά και έτσι είναι άγνωστα.
Τα MIT, Harvard, Cambridge και το Bocconi που αναφέρουν κάποιοι/ες, δεν έχουν καμία σχέση με ιδιωτικά πανεπιστήμια. Είναι πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν πριν από 100, 200, 400 χρόνια από κάποια δωρεά ιδιώτη. Από εκεί και πέρα, είναι καθ’ όλα και de facto δημόσιου χαρακτήρα: διοικούνται από boards of trustees, δηλαδή, διαχειριστές όχι ιδιοκτήτες-μετόχους, επιδοτούνται αδρά από το κράτος, δε βάζει κανείς στην τσέπη τα κέρδη τους, αλλά αυτά επανεπενδύονται 100% υποχρεωτικά στο πανεπιστήμιο. Λειτουργούν, δηλαδή, ακριβώς όπως όλα τα κρατικά πανεπιστήμια. Σε όλο τον κόσμο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι λίγα, με λίγους φοιτητές, έχουν λίγα τμήματα και είναι πάρα πολύ χαμηλά σε όλα τα σχετικά rankings. Όπως θα δείτε και παρακάτω, αλλά και με μια απλή έρευνα στο internet, μαστίζονται και από σοβαρά προβλήματα διαφθοράς, παραπλάνησης και απάτης.
Θα γίνουν μη-κρατικά, μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια
Εδώ θα ήμουν θετικός. Δεν απαντάμε όμως στο βασικό ερώτημα: ποιος θα δωρίσει €50, €100, €200 εκατομμύρια, για να στήσει ένα σοβαρό νέο μη-κρατικό, μη-κερδοσκοπικό ίδρυμα; Ακόμα και οι μεγιστάνες στο εξωτερικό, όταν δωρίζουν πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια, τα δωρίζουν σε ήδη υπάρχοντα δημόσια, καλά πανεπιστήμια και δε στήνουν ένα καινούργιο με το όνομά τους στον τίτλο, ώστε να μείνει κιόλας να το χαίρονται. Πριν από μερικά χρόνια, ήμουν invited scholar in finance στο Ross School of Business του University of Michigan – ένα κρατικό πανεπιστήμιο που είναι στα κορυφαία 10 του κόσμου, το δε Ross School of Business είναι στα κορυφαία 5 του κόσμου. Πήρε το όνομά του από τον παλιό απόφοιτό του, Stephen M. Ross, ο οποίος και δώρισε συνολικά $350 εκατομμύρια σε αυτό και, στη συνέχεια, και άλλα χρήματα ως και σήμερα. Τα δώρισε εκεί, γιατί ξέρει ότι σε ένα ήδη κορυφαίο τμήμα, τα χρήματά του θα αξιοποιηθούν και δεν κινδυνεύουν να χαθούν. Αν δημιουργούσε ένα νέο πανεπιστήμιο με το όνομά του, μπορεί μετά από 5 χρόνια να χρεωκοπούσε και να έκλεινε. Δε συνηθίζουν οι πολύ εύρωστοι οικονομικά να πετάνε τα λεφτά τους. Εκτός αν εμείς εδώ μιλάμε για 2-3 τμήματα, 3-5 αίθουσες, όπως ένα ΙΕΚ ή κολέγιο τα οποία ήδη υπάρχουν.
Ο περίφημος «ανταγωνισμός» με τα κρατικά
Τα πανεπιστήμια δεν παράγουν κάλτσες και καραμέλες. Δεν ανταγωνίζονται όπως οι επιχειρήσεις αυτών των κλάδων, ώστε να παράγουν καλύτερα και φθηνότερα προϊόντα. Τα πανεπιστήμια χρειάζονται, για να παράγουν γνώση και επιστήμη, οικονομίες κλίμακας. Δηλαδή, πρέπει να είναι λίγα, ισχυρά και καλά και όχι πολλά, αδύναμα και μέτρια, γιατί η παραγωγή υψηλής ποιότητας έρευνας θέλει μεγάλες επενδύσεις. Γι′ αυτό και τα πανεπιστήμια, σε αντίθεση με τις βιοτεχνίες, συνεργάζονται, ερευνητικά. Επιστήμονες από το Harvard και το Cambridge δημοσιεύουν από κοινού επιστημονικές εργασίες. Παίρνουν σε συνεργασία ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από κυβερνήσεις και ιδρύματα. Κάνουν ανταλλαγές καθηγητών, φοιτητών, διοικητικών υπαλλήλων, για να μπορούν να συνεργάζονται καλύτερα με αμοιβαίο όφελος τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης. Δεν κάνουν το ίδιο η Samsung με την Apple, ούτε η Google με τη Microsoft, γιατί ο στόχος των τελευταίων είναι τελείως διαφορετικός: το κέρδος – και καλά κάνουν οι τελευταίοι. Αντίθετα, τα πανεπιστήμια προσκαλούν καθηγητές για ανταλλαγή τεχνογνωσίας, για να γίνουν όλοι καλύτεροι μέσω των οικονομιών κλίμακας.
Επιπλέον, το ίδιο αστείο επιχείρημα είχαμε και πριν χρόνια με τα κολέγια. Στην Ελλάδα έχουμε ήδη 30 πανεπιστήμια, δεκάδες κολέγια και αμέτρητα ιδρύματα διεθνώς. Δεν υπάρχει «ανταγωνισμός» ήδη μεταξύ τους; Τα 2-3 νέα θα δημιουργήσουν «ανταγωνισμό»;
Θα μείνουν στην Ελλάδα οι Έλληνες που φεύγουν στο εξωτερικό.
Αυτό είναι ένα πολύ σαθρό επιχείρημα που δείχνει άγνοια της διεθνούς πανεπιστημιακής πραγματικότητας. Επιπλέον, είναι το ίδιο επιχείρημα που είχαμε και με τα κολέγια αλλά οι φοιτητές δεν σταμάτησαν να φεύγουν στο εξωτερικό.
Η επιστημονική γνώση θέλει ανοιχτά μυαλά, εξωστρέφεια και διεθνοποίηση. Όσοι κάναμε μεταπτυχιακά και διδακτορικά στη Βόρεια Αμερική, όπως εγώ, φέραμε εμπειρίες στην Ελλάδα διαφορετικές, όπως διαφορετικές έφεραν όσοι σπούδασαν στην Ευρώπη και όσοι το φοίτησαν στην Ελλάδα. Η συγκέντρωση όλων αυτών των εμπειριών κάνει το πανεπιστήμιο και την επιστήμη να πάει μπροστά. Επιπλέον, όσοι επιστρέφουν από το εξωτερικό έχουν μαζί τους για όλη τους τη ζωή ένα πολύ σημαντικό asset που είναι οι γνωριμίες, σχέσεις, διασυνδέσεις, συνεργασίες που δημιούργησαν εκεί. Οι συνεργασίες αυτές συνεχίζονται μετά και μεγαλώνουν. Αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικά πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο για την καριέρα τους αλλά και για τη χώρα, που αξιοποιείται για πολλές δεκαετίες με αμοιβαίο όφελος.
Επίσης, δε νομίζω ότι ο/η εξαιρετικός/ή φοιτητής/τρια που μπορεί να πάει στο ΜΙΤ ή στο Yale, θα επιλέξει ποτέ να μείνει στην Ελλάδα, ακόμα και αν υπήρχε ένα «παράρτημα» του Yale εδώ. Η εμπειρία, οι διασυνδέσεις, οι γνωριμίες, οι επαφές με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις και με τους σημαντικότερους ανθρώπους του κόσμου, θα είναι εντυπωσιακά καλύτερες στο New Haven από κάθε άποψη. Άρα, δεν πρέπει να γίνει εσωστρεφής ο/η φοιτητής/τρια αυτός/ή για να εξοικονομηθούν μερικές χιλιάδες ευρώ. Θα είναι κακό και για τον/ην ίδιο/α και για τη χώρα. Οι αρνητικές μακροπρόθεσμες συνέπειες της εσωστρέφειας είναι πολύ μεγαλύτερες από το κόστος του «συναλλάγματος» αν φύγει έξω που όπως αναφέρεται σε απλοϊκές-μυωπικές απόψεις.
Επίσης, τόσο εγώ, όσο και οι περισσότεροι άλλοι που συνεχίσαμε σπουδές στο εξωτερικό, το κάναμε με υποτροφίες και οικονομική βοήθεια από τα ιδρύματα του εξωτερικού ή από τους ξένους φορολογούμενους, χωρίς καμία διαρροή συναλλάγματος.
Ακόμα και εδώ, η ύπαρξη δεκάδων κολεγίων δεν απέτρεψε το να φεύγουν φοιτητές στο εξωτερικό όπως μας λέγανε -και πάλι- λανθασμένα όπως αποδείχθηκε οι υποστηρικτές των κολεγίων.
Τέλος, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε όλες τις χώρες που υπάρχουν μη-κρατικά πανεπιστήμια, δε σταμάτησαν -για τους λόγους που μόλις ανέφερα παραπάνω- οι φοιτητές να φεύγουν στο εξωτερικό. Ούτε στις ΗΠΑ, Καναδά, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Αυστραλία, Γερμανία, κ.λπ. Η Κύπρος, μάλιστα, που παρουσιάζεται ως σχετικό παράδειγμα, έχει τον μεγαλύτερο όγκο φοιτητών που φεύγουν στο εξωτερικό σε σχέση με τον πληθυσμό της.
Θα ανοίξουν «παραρτήματα» τα μεγάλα πανεπιστήμια στην Ελλάδα
Τα πανεπιστήμια δεν είναι Pizza Hut ή McDonalds να ανοίγουν «παραρτήματα» παντού. Ο λόγος είναι ότι η Pizza Hut και το McDonalds μπορεί να παραγάγει το ίδιο ακριβώς προϊόν στις ΗΠΑ, Ελλάδα και Ιαπωνία, γιατί οι πρώτες ύλες είναι ίδιες. Τα πανεπιστήμια είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Συνήθως, ρωτώ: τι είναι αυτό που κάνει το ΜΙΤ νο 1 στον κόσμο και κάποιο άλλο ίδρυμα νο 100 ή 500; Τα βιβλία που χρησιμοποιούν; Όχι, παντού έχουμε τα ίδια βιβλία. Το πρόγραμμα σπουδών; Όχι, παντού έχουμε τα ίδια προγράμματα. Δεν υπάρχει μυστικό ή κάποια διδακτική πατέντα που να μην μπορούμε να αντιγράψουμε. Η μόνη διαφορά είναι οι καθηγητές. Αν, λοιπόν, ανοίξω ένα «παράρτημα» του ΜΙΤ εδώ στο Βόλο, θα έρχεται ο νομπελίστας καθηγητής που πληρώνεται εκεί $2,000,000 το χρόνο για να με διδάξει εδώ; Όχι, σε καμία περίπτωση. Ούτε και, φυσικά, θα αμαυρώσει το όνομά του το κάθε Harvard, για να φυτρώνει σαν μανιτάρι παντού.
Εδώ, ας μην ξεχνάμε ότι τα πανεπιστήμια αυτά είναι για τη διανοητική ελίτ: το Harvard παίρνει όλους κι όλους 1500 φοιτητές κάθε χρόνο. Αυτοί είναι.
Τέλος, απόδειξη των παραπάνω είναι ότι τέτοια «παραρτήματα» δεν έγιναν πουθενά στον κόσμο, Αυστραλία, ΗΒ, Γερμανία, Καναδά, κ.λπ.
Παραρτήματα στήνουν μικρά και όχι πολύ καλά ιδρύματα καθαρά για κερδοσκοπικούς και μόνο λόγους, άρα θα έχουν και διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό που τόσο φαίνεται να μας καίει.
Έχουμε ήδη μη-κρατικά πανεπιστήμια: τα κολέγια
Τα κολέγια είναι ισότιμα στα εργασιακά δικαιώματα ακόμα και για το δημόσιο πλέον. Τι άλλαξε; Τι θα αλλάξει τώρα, λοιπόν; Οπότε τι καινούργιο θα φέρει η αλλαγή αυτή;
Γιατί δεν ήρθε το ΜΙΤ ως τώρα στην Ελλάδα ως κολέγιο; Το ΜΙΤ δεν είναι καν πανεπιστήμιο, το όνομά του είναι Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. Γιατί δεν είναι ήδη εδώ; Τι θα αλλάξει τώρα; Τίποτα είναι η απάντηση. Όπως δεν πήγε πουθενά αλλού στον κόσμο, τόσο το ΜΙΤ όσο και οποιοδήποτε άλλο καλό πανεπιστήμιο, δε θα πάει και τώρα.
Όλα τα επιχειρήματα για τα μη-κρατικά μπορούν να εξαντληθούν με την λειτουργία εδώ και χρόνια δεκάδων κολεγίων. Σταμάτησαν οι φοιτητές να φεύγουν έξω; Όχι. Έχουμε «ανταγωνισμό»; Όχι. Δημιουργήθηκαν «παραρτήματα» καλών πανεπιστημίων μέσω αυτών; Όχι.
Ποια ανάγκη θα καλύψουν τα μη-κρατικά πανεπιστήμια;
Όταν προχωράς σε μια αλλαγή, το κάνεις, για να καλύψεις μια έλλειψη ή ανάγκη ή να λύσεις ένα πρόβλημα. Στην Ελλάδα, ποια είναι αυτή η ανάγκη; Δεν έχουμε αρκετά πανεπιστήμια και θέλουμε περισσότερα; Όχι! Αντίθετα, έχουμε πολλά πανεπιστήμια, που με τις δράσεις Αθηνά 1 και Αθηνά 2 μειώθηκαν σημαντικά και έγιναν τώρα 25. Παίρνουμε ήδη πολλούς εισακτέους σε αυτά, με αποτέλεσμα:
α) Πολλά τμήματα να μη συμπληρώνουν τις θέσεις νέων φοιτητών.
β) Να υπάρχει υπερπροσφορά πτυχιούχων, με αποτέλεσμα την ανεργία πολλών από αυτούς, καθώς και τις πολύ χαμηλές αμοιβές για τους πτυχιούχους που θα βρουν εργασία.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει 166 πανεπιστήμια, 2 πανεπιστήμια ανά 10 εκατομμύρια πληθυσμό και η Ελλάδα 25 πανεπιστήμια, 2,7 πανεπιστήμια ανά 10 εκατομμύρια πληθυσμό. Έχουμε δηλαδή ήδη πολλά, 40% περισσότερα από το ΗΒ, παρόλο που στο ΗΒ σπουδάζουν και εκατομμύρια φοιτητές από Ινδία, Κίνα, Αφρική, Ευρώπη, κλπ. Και επιπρόσθετα, έχουμε πλέον και δεκάδες κολέγια. Και συζητάμε να στήσουμε περισσότερα και όχι να κάνουμε καλύτερα όσα έχουμε, που είναι όλα στο top 5% παγκόσμια.
Επομένως, μια σοβαρή μεταρρύθμιση στη σωστή κατεύθυνση θα ήταν να μειώσουμε στο μισό τους εισακτέους σε κάθε σχολή και όχι να τους πολλαπλασιάσουμε με νέα ιδρύματα αμφίβολης ποιότητας.
Βέβαια, πραγματικές μεταρρυθμίσεις σαν αυτή της μείωσης εισακτέων δεν κάνεις, «χωρίς να σπάσεις αυγά» και να έχεις ή να νομίζεις ότι θα έχεις μικροπολιτικό κόστος στις περιφέρειες.
Ποια είναι η διεθνής εμπειρία;
Καθώς δε θα ανακαλύψουμε πρώτοι τον τροχό, το πιο εύκολο είναι να ρίξουμε μια ματιά στο τι γίνεται στο εξωτερικό. Ο γενικός κανόνας είναι ότι όπου εφαρμόστηκε αυτή η συνταγή εδώ και 30 χρόνια, απέτυχε παταγωδώς.
Υπάρχουν σοβαρά ακαδημαϊκά ζητήματα όπως η κακή ποιότητα σπουδών και η μηδενική έρευνα που παράγεται -κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι όλα τα ιδιωτικά είναι συνήθως ουραγοί των κατατάξεων.
Υπάρχουν και άλλα ίσως σοβαρότερα προβλήματα που φέρνουν συνεχώς στην επιφάνεια και τη δικαιοσύνη οι αρχές, όπως απάτη, παραπλάνηση, οικονομικά σκάνδαλα, κλπ. Μπορείτε να κάνετε μια αναζήτηση, για να τα βρείτε όλα εύκολα στο internet.
Τι γίνεται λοιπόν στο εξωτερικό.
Φινλανδία: Υπάρχουν 3 ιδιωτικά πανεπιστήμια παντελώς άγνωστα σε μια χώρα που φημίζεται για την παιδεία της – δεν υπάχουν «παραρτήματα» και «ανταγωνισμός» για να είναι κορυφαία τα δημόσια.
Λουξεμβούργο: Υπάρχουν 2 άγνωστα ιδιωτικά κολέγια – κυριαρχεί το κρατικό δωρεάν πανεπιστήμιο (εγγραφή €600 το χρόνο).
Καναδάς: Τα πανεπιστήμια στον Καναδά είναι όλα κρατικά. Τα μόνα ιδιωτικά είναι 2-3 πολύ μικρές σχολές επαγγελματικής κατάρτισης και τεχνικής εκπαίδευσης.
Αυστρία: τα ιδιωτικά αναγνωρίστηκαν πριν από 15 χρόνια και παραμένουν λίγα, μικρά, χωρίς πολλούς φοιτητές.
Γαλλία: είναι λίγα και ακόμα λιγότερα παρέχουν σοβαρές σπουδές.
Γερμανία: στήθηκαν 83 ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σε αυτά, όμως, σπουδάζει μόλις το 1% των Γερμανών φοιτητών! Σίγουρα δεν τα γνωρίζετε, ενώ πολλά είτε κλείσανε είτε οδηγούνται σύντομα εκεί.
Ιρλανδία: είναι πολύ λίγα και χαμηλής ποιότητας.
Ολλανδία: τα κρατικά κυριαρχούν, χωρίς να μπορούν να τα ανταγωνιστούν τα πολύ λίγα και μικρά ιδιωτικά.
Πορτογαλία: από το 1980 ακολουθήθηκε η «μαγική» συνταγή που προτείνεται και για την Ελλάδα. Άνοιξαν εκατοντάδες πανεπιστήμια και έκλεισαν τα περισσότερα, λόγω τραγικής ποιότητας και έλλειψης φοιτητών.
Ελβετία: τα μη-κρατικά και δημόσια έχουν ελάχιστα δίδακτρα, γιατί επιδοτούνται από το δημόσιο. Είναι δημόσια χρηματοδοτούμενα, μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια.
Μεγάλη Βρετανία: από τα 166 πανεπιστήμια εκεί, όπου και σπουδάζουν χιλιάδες ελληνόπουλα, μόνο 8 είναι ιδιωτικά και αυτά δεν θα τα ξέρετε, γιατί απλά είναι άγνωστα, μικρά και στο τέλος της κατάταξης ποιότητας.
Αυστραλία: υπάρχουν 2-3 ιδιωτικά πανεπιστήμια το ίδιο άγνωστα και χαμηλής ποιότητας όπως στις παραπάνω χώρες. Οι αρχές αποφάνθηκαν ότι αποτελούν ένα «αποτυχημένο σύστημα».
ΗΠΑ: υπάρχουν συνολικά 4300 πανεπιστήμια που από αυτά τα 200 είναι εξαιρετικά και τα υπόλοιπα 4100 είναι από καλά και μέτρια έως πολύ χειρότερα από τα ελληνικά ΙΕΚ. Τα μη-κρατικά καλά πανεπιστήμια είναι όλα μη-κερδοσκοπικά όπως το Harvard, το Yale, το MIT, κ.λπ. Σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που εννοούμε στην Ελλάδα ιδιωτικά πανεπιστήμια, γιατί όπως εξήγησα και παραπάνω:
- Δημιουργήθηκαν από κληροδοτήματα πριν 300-400 χρόνια πολύ πριν την νεότερη Ελλάδα.
- Έχουν endowments, δηλαδή, περιουσιακά στοιχεία από δωρεές για τη λειτουργία τους της τάξης των $10 – $40 δις δολαρίων (20% του ελληνικού ΑΕΠ).
- Δεν είναι κερδοσκοπικά και διοικούνται από επιτροπές (board of trustees) με κριτήρια όχι ιδιωτικοοικονομικά (το ΜΙΤ πλέον δε χρεώνει δίδακτρα στους νέους φοιτητές του).
- Δέχονται λίγους φοιτητές κάθε χρόνο: το Harvard φέτος δέχτηκε 1500 νέους φοιτητές δηλαδή το 0,0005% του πληθυσμού των ΗΠΑ. Αναλογικά, κάθε ελληνικό πανεπιστήμιο θα δεχόταν 50 φοιτητές κάθε χρονιά συνολικά σε όλες τις σχολές.
- Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι τα δίδακτρά τους είναι της τάξης των €30,000 – €80,000 το χρόνο.
2. Πανεπιστήμια Zombie, απάτες, κακοδιαχείριση και έλεγχος των αρχών στα ιδιωτικά πανεπιστήμια
Σε όσες χώρες, λοιπόν, λειτουργούν ιδιωτικά πανεπιστήμια αυτά είναι ποιοτικά από μέτρια έως πολύ κακά. Πέρα όμως από τα ακαδημαϊκά προβλήματα που είναι εγγενή σε αυτά, μαστίζονται και από άλλα σοβαρά προβλήματα κακοδιαχείρισης, «αρπακτικών» πολιτικών προσέλκυσης φοιτητών με παραπλανητικές πρακτικές, διαφημίσεις και δηλώσεις. Πιο σοβαρά προβλήματα είναι τα προβλήματα της απάτης, του ότι μπορεί να κλείσουν εν μία νυκτί αφήνοντας τους φοιτητές χωρίς πτυχία και με χρέη πολλών χιλιάδων.
Θα βρείτε εύκολα στο ίντερνετ ότι οι σχετικές αρχές και ιδρύματα του εξωτερικού αποκαλούν πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια με τίτλους όπως «Zombie Universities» και «Misery Factories». Τα αποτελέσματα των εισαγγελικών ερευνών των αρχών μιλούν για τις εκτεταμένες απάτες που γίνονται εκεί. Κλείνουν το ένα μετά το άλλο ή έχουν μεγάλη πτώση στον αριθμό φοιτητών. Σπουδάζουν παιδιά εκεί και τελικά αφού καταχρεωθούν μπορεί να μην πάρουν καν κάποιο πτυχίο γιατί κλείνουν απροειδοποίητα έχοντας εισπράξει δίδακτρα, επιδοτήσεις κλπ. Ενδεικτικά, μεταφέρω από το άφθονο υλικό που υπάρχει σχετικά:
Έρευνα του γενικού εισαγγελέα στις ΗΠΑ
Ερευνητές που παρίσταναν τους υποψήφιους φοιτητές κατέγραψαν παραπλανητικές πρακτικές προσέλκυσης, συμπεριλαμβανομένων παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με το κόστος και τα πιθανά μελλοντικά οφέλη. Ανέφεραν, επίσης, ότι ορισμένοι στρατολόγοι τους παρότρυναν να παρέχουν ψευδείς πληροφορίες στις αιτήσεις για οικονομική βοήθεια που πλήρωνε ο Αμερικάνος φορολογούμενος. Από τα ιδρύματα που συμμετείχαν στο δείγμα, όλα είχαν εμπλακεί σε παραπλανητικές πρακτικές, υποσχόμενα αθέμιτα μη ρεαλιστικά υψηλές αμοιβές για τους φοιτητές που αποφοίτησαν, και τέσσερα είχαν εμπλακεί σε καθαρή απάτη.
New York Times
Το Υπουργείο Παιδείας ανασυντάσσει τη Μονάδα που ερευνά την απάτη σε κερδοσκοπικά ιδρύματα. Η ερευνητική ομάδα είχε δημιουργηθεί το 2016, μετά την κατάρρευση της αλυσίδας ιδιωτικών «πανεπιστημίων» Corinthian Colleges, η οποία προκάλεσε κύμα καταγγελιών από φοιτητές σχετικά με ληστρικές δραστηριότητες σε κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Τα ιδρύματα είχαν κατηγορηθεί για εκτεταμένη απάτη που περιλάμβανε την παραποίηση των στοιχείων εγγραφής, των ποσοστών τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας και των προγραμμάτων που πρόσφεραν, γεγονός που θα μπορούσε να αφήσει τους φοιτητές με τεράστια χρέη και χωρίς πτυχία.
Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής της Καλιφόρνια
«Σίγουρα, οι φοιτητές προσελκύονταν από την εύκολη πρόσβαση και τις βολικές ώρες μαθημάτων που προσέφεραν τα κερδοσκοπικά κολέγια». Όμως οι ερευνητές διαπίστωσαν, επίσης, ότι ορισμένα κερδοσκοπικά κολέγια εφάρμοζαν αρπακτικές πρακτικές μάρκετινγκ, στοχεύοντας σε ευάλωτους φοιτητές και δίνοντας ψευδείς υποσχέσεις σχετικά με την τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας. Τέτοιες πρακτικές μπορεί να βοήθησαν στην αρχή στην αύξηση των εγγραφών, αλλά καθώς οι πρακτικές αυτές έγιναν πιο γνωστές και καθώς οι ρυθμιστικές και νομικές ενέργειες έγιναν πιο διαδεδομένες, οι εγγραφές άρχισαν να μειώνονται. Το μέλλον των κερδοσκοπικών κολεγίων είναι αβέβαιο. Βραχυπρόθεσμα, οι απώλειες στις εγγραφές είναι πιθανό να συνεχιστούν.
The Century Foundation
Το 2020, μια μακρά δίκη που διεξήχθη από το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα του Κολοράντο ολοκληρώθηκε με σαφή ευρήματα συστηματικής απάτης από τα μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια του Center for Excellence in Higher Education (CEHE) που είχε στην ιδιοκτησία του τα Independence University, College America, Stevens-Henager College, και California College San Diego. Τελικά, αφού απορρόφησε δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων, το CEHE έκλεισε εν μία νυκτί, χωρίς καμία προειδοποίηση προς τους φοιτητές μέχρι την τελευταία στιγμή. Είναι τα γνωστά στις ΗΠΑ και ως Zombie Schools, όπως το «περίφημο» DeVry.
3. Οι Ρόλοι του Πανεπιστημίου στην Κοινωνία
A. Ακαδημαϊκός ρόλος
Τα πανεπιστήμια έχουν διττό ρόλο. Έτσι, αποτελούν «εργοστάσια» παραγωγής:
Νέων επιστημόνων. Μέσα από τις διαλέξεις, τα μαθήματα, τις εξετάσεις και την προσωπική προσπάθεια των καθηγητών και των φοιτητών, τα προγράμματα σπουδών έχουν ως στόχο να μεταλαμπαδεύσουν την πλέον σύγχρονη γνώση σε νέους επιστήμονες. Αυτό γίνεται κυρίως στον πρώτο κύκλο σπουδών, στα προπτυχιακά μαθήματα.
Νέας γνώσης. Τα πανεπιστήμια δεν έχουν στόχο μόνο να εκπαιδεύσουν νέους επιστήμονες στην υπάρχουσα γνώση. Ο δεύτερος σκοπός τους είναι η παραγωγή νέας γνώσης μέσα από την έρευνα. Η έρευνα αυτή πραγματοποιείται από τους καθηγητές σε συνεργασία με τους μεταπτυχιακούς, αλλά κυρίως τους διδακτορικούς φοιτητές. Αυτό γίνεται στο δεύτερο (μεταπτυχιακό) και τρίτο (διδακτορικό) κύκλο σπουδών.
Για να εντάξω τους νέους φοιτητές μου στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, συνηθίζω να τους αναφέρω ότι:
• Στο σχολείο το πρόγραμμα είναι έτσι δομημένο, ώστε οι καλοί/ες μαθητές/τριες όταν φεύγουν και πηγαίνουν στο σπίτι, να έχουν όλες τις απαντήσεις χωρίς αμφιβολίες.
• Στο πανεπιστήμιο τα μαθήματα γίνονται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο/η καλός/η φοιτητής/τρια αρχίζει να έχει ερωτήσεις.
• Στα μεταπτυχιακά οι ερωτήσεις γίνονται αμφιβολίες και έναυσμα για ενδελεχή μελέτη της βιβλιογραφίας από όλες τις οπτικές γωνίες και προσεγγίσεις.
• Στο διδακτορικό πλέον οι διδακτορικοί φοιτητές/τριες μελετούν και ασχολούνται με την έρευνα, προκειμένου να δώσουν οι ίδιοι τις απαντήσεις που γεννώνται στην επιστήμη.
Έτσι, η γνώση που παράγεται αποτελεί έναν βασικό και σημαντικότατο πόρο και βάση της ανάπτυξης μιας χώρας -τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.
Β. Κοινωνικός ρόλος
Στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες, πέρα από το προφανές αποτέλεσμα και τη συνεισφορά των πανεπιστημίων στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, αυτά, ταυτόχρονα, επιτελούν και έναν άλλο πάρα πολύ σημαντικό ρόλο που συχνά τον παραβλέπουμε: Τα σύγχρονα πανεπιστήμια αποτελούν τον σημαντικότερο μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανέλιξης σε μια σύγχρονη δημοκρατία. Στο παρελθόν, η δυνατότητα βελτίωσης της κοινωνικής θέσης και της οικονομικής επιφάνειας των πολιτών ήταν από πολύ περιορισμένη έως ανύπαρκτη. Το μέλλον των πολιτών και η ευημερία τους ήταν προδιαγεγραμμένα από τη γέννησή τους. Ακόμα και όταν υπήρχαν τα πανεπιστήμια, αυτά ήταν ακριβά και η πρόσβαση περιορίζονταν σε πολίτες των ανώτερων τάξεων. Αυτοί είχαν την απαραίτητη οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν τα δίδακτρα, για να σπουδάσουν, χωρίς να αναγκάζονται να εργάζονται για τα προς το ζην.
Επιπλέον, οι μη προνομιούχες τάξεις, πέρα από το οικονομικό πρόβλημα, δεν είχαν την δυνατότητα να σπουδάζουν, λόγω του αναλφαβητισμού. Μέσα στον 20ο αιώνα όμως, η κατάσταση αυτή ανατράπηκε, η δημοκρατία – μέσω αυτής οι κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις όλων των πολιτών- έδωσαν τη δυνατότητα σε όλους να μπορούν να σπουδάζουν στα πανεπιστήμια. Αυτό άλλαξε όλη την κοινωνία και τις σύγχρονες οικονομίες. Οι νέοι που είχαν την κλίση και τη θέληση, για να σπουδάσουν και να γίνουν επιστήμονες, μπορούσαν να το καταφέρουν. Αυτό είχε πολύ σημαντικές θετικές επιπτώσεις στη δική τους οικονομική και κοινωνική πρόοδο, αλλά και στο σύνολο της οικονομίας. Η ανάπτυξη και η πρόοδος στις επιστήμες και στα γράμματα επιταχύνθηκε, καθώς αυτή δε βασιζόταν πλέον μόνο σε μια μειοψηφία πλούσιων αριστοκρατών. Εφευρέτες που άλλαξαν τον κόσμο με τις ανακαλύψεις τους, σημαντικοί επιστήμονες, καλλιτέχνες και άνθρωποι των γραμμάτων αναδείχθηκαν από όλες τις κοινωνικές τάξεις, καθώς περιορίστηκαν τα εμπόδια στην γνώση. Το αποτέλεσμα στην κοινωνία και τους σχετικούς δείκτες ήταν εντυπωσιακό. Περιορίστηκε σημαντικά η φτώχεια, καταπολεμήθηκαν οι ασθένειες, βελτιώθηκε η υγεία και το προσδόκιμο ζωής, μειώθηκε η παιδική θνησιμότητα, μειώθηκε ο αναλφαβητισμός κ.λπ., αυξήθηκε σημαντικά η ευημερία για όλους και η δίκαιη κατανομή του εισοδήματος.
Γ. Οικονομικός Ρόλος
Δεν υπάρχει ανεπτυγμένη και προοδευμένη χώρα στον κόσμο, χωρίς καλά πανεπιστήμια. Δεν υπάρχει χώρα με καλά πανεπιστήμια που να μην είναι ανεπτυγμένη. Αυτό δείχνει ότι η σχέση ανάμεσα στα δύο είναι υπαρκτή, σημαντική και αλληλένδετη. Η δυνατότητα που δόθηκε σε ανθρώπους ικανούς και παραγωγικούς από όλες τις κοινωνικές και οικονομικές τάξεις να μορφωθούν και να παράγουν σημαντικό έργο, ώθησε σημαντικά την παγκόσμια οικονομία προς όφελος όλων των κοινωνικών στρωμάτων, αλλά κυρίως των κατώτερων και λιγότερο προνομιούχων πολιτών. Στην κοινωνιολογία και στα οικονομικά μιλάμε για τη βιομηχανική επανάσταση και τις τεράστιες θετικές αλλαγές που επέφερε σε ολόκληρο τον κόσμο. Ξεχνάμε, όμως, και τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν τα πανεπιστήμια. Έδωσαν τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί όλο το διαθέσιμο ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο. Τα αποτελέσματα ήταν γνωστά. Το ΑΕΠ και το κατά κεφαλή εισόδημα αυξήθηκε εκθετικά, περιορίστηκε η ανεργία, η φτώχεια, αυξήθηκε κατακόρυφα η ευημερία, κ.ά.
Περικλής Γκόγκας, Αρθρογράφος
Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης
Ο Περικλής Γκόγκας είναι Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι στα Μακροοικονομικά, Χρηματοοικονομικά, Πολυπλοκότητα και Μηχανική Μάθηση. Αποφοίτησε πρώτος με άριστα και βαθμό 9,24 από το τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει μεταπτυχιακό τίτλο στα Διεθνή Χρηματοοικονομικά με “High Distinction” από το University of Saskatchewan και διδακτορικό με ειδίκευση στα Νομισματικά και Χρηματοοικονομικά από το University of Calgary. Διετέλεσε επισκέπτης ερευνητής χρηματοοικονομικών (Visiting Scholar Finance) στο Ross School of Business του University of Michigan, ενώ διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Τραπεζικής στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, στο πρόγραμμα του Banking and Finance στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων στο ΑΠΘ. Έχει εκλεγεί όμοφωνα Charter Fellow του Institute for Nonlinear Dynamical Inference (INDI), είναι ερευνητής στα Euro Area Business Cycle Network και The Rimini Centre for Economic Analysis. Επίσης, έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο University of Saskatchewan, στο University of Calgary, Plovdiv University, στο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών. Είναι Associate Editor του επιστημονικού περιοδικού Journal of Economics Asymmetries, υπήρξε συντάκτης (editor-in-chief) του επιστημονικού περιοδικού Economics and Finance Notes ενώ συμμετέχει στο Editorial Board των επιστημονικών περιοδικών International Journal of Computational Economics and Econometrics και International Journal of Economics and Management Engineering. Επιστημονικές του εργασίες έχουν δημοσιευτεί σε κορυφαία διεθνή επιστημονικά περιοδικά όπως Journal of Banking and Finance, Journal of Money Credit and Banking, Journal of Forecasting, Economic Modelling, International Finance, Open Economies Review, κλπ., Είναι συγγραφέας του Best Seller βιβλίου "Οικονομικά για μη Ειδικούς" και του βιβλίου «Σύγχρονη Επιχείρηση». Παρουσίασε, κατόπιν πρόσκλησης, την ερευνητική του δουλειά στα: University of Michigan, Temple University και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πλήθος άρθρων του δημοσιεύονται στον τύπο. Πριν αφοσιωθεί στην ακαδημαϊκή καριέρα, διετέλεσε για σειρά ετών οικονομικός διευθυντής μεγάλης ελληνικής πολυεθνικής εταιρίας και ασχολείται με την συμβουλευτική επιχειρήσεων.
18/1/2024
https://www.huffingtonpost.gr/
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
1.
Μη δαιμονοποιούμε την ιδιωτική εκπαίδευση.
Όποτε αναδύεται το ερώτημα το σχετικό με τα “Δημόσια Πανεπιστήμια”, το πρώτο που έρχεται κατά νουν είναι ο όρος “δημόσια”. Και αυτό, επειδή “δημόσιος” σημαίνει ό,τι αφορά τον Δήμο, δηλαδή τον Λαό. Γιατί λοιπόν σχεδόν μόνο στα Νέα Ελληνικά λέμε “δημόσια”, άρα “λαϊκά”, και όχι “κρατικά”; Βέβαια, η εμβάθυνση σε αυτό το ενδιαφέρον ζήτημα παρέλκει… οπότε αδράχνουμε το επίθετο “κρατικός” και προχωράμε.
Κρατικά, λοιπόν, ή Ιδιωτικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα; Η απάντηση που συνήθως προβάλλεται στο ερώτημα, που δεν ταλανίζει μόνο την εκπαίδευση, παραπέμπει στο Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας: Επιτρέπει αυτό την ίδρυση Ιδιωτικών ΑΕΙ; Έωλο το ερώτημα. Στη χώρα μας, από την ανατροπή του Όθωνα (1862) και μετά, ο δημόσιος βίος έγινε έρμαιο των νομοδιδασκάλων αρχικώς, των γενικώς νομομαθών στη συνέχεια και τελικώς των δικηγόρων.
“Επιστήμων” μέχρι πρόσφατα σήμαινε “δικηγόρος” ή, κατά παραχώρηση, “γιατρός”. Τις συνέπειες την είχε κατανοήσει ο – παρά τις βλαπτικές ιδιομορφίες του – οξυνούστατος Ιωάννης Μεταξάς, ο οποίος, όταν εντόπιζε υποψήφιο για ανώτατο κυβερνητικό αξίωμα που δεν είχε “πτυχίο Νομικής”, περιχαρής ανέκραζε: «Τρέξατε, τρέξατε! Ελάτε να δείτε! Βρήκα [διαπρεπή] Έλληνα που δεν είναι δικηγόρος!». Δίκιο είχε ο δικτάτωρ. Και για να γίνει αυτό κατανοητό, ας ανατρέξουμε στους Αρχαίους μας: «Όπου υπάρχουν πολλοί νόμοι», μας δίδαξαν αυτοί, «υπάρχει μεγάλη παρανομία».
Δεδομένου όμως ότι η μελέτη των Σοφών της Αρχαιότητας έχει απολακτιστεί από την καθημερινότητά μας, ας ρίξουμε μια ματιά στη Σύγχρονη Ιστορία του κόσμου μας. Ένα και μόνο Σύνταγμα δεν έχει – μέχρι σήμερα – καταπατηθεί: εκείνο της Μεγάλης Βρεταννίας που, ως γνωστόν, παραμένει εθιμικό, δηλαδή άγραφτο. Και μία μόνο συνθήκη συμμαχίας δεν έχει έως τώρα καταστρατηγηθεί: η μεταξύ των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου που, επίσης ως γνωστόν, ποτέ δεν υπογράφηκε. Και εν κατακλείδι – για να θυμηθούμε τη λαϊκή σοφία των Λατινοαμερικανών: “Οι νόμοι κα τα διατάγματα υπάρχουν για να παραβιάζονται.”
Το μειονέκτημα των κρατικών μας ΑΕΙ
Εν ολίγοις: Σημασία δεν έχουν οι νόμοι αλλά οι άνθρωποι. Εάν θέλουμε καλά Σχολεία, πρέπει να έχουμε σωστούς ανθρώπους. Η απαγόρευση, στη χώρα μας, ίδρυσης Πανεπιστημίων ιδιωτικών, εξυπηρετούσε ένα κυρίως σκοπό: τη διατήρηση της εθνικής ενότητας, βάση της οποίας ήταν το Θρήσκευμα. «Όποιος υπάγεται στην πνευματική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως μαθαίνει να μιλάει ελληνικά και τελικώς γίνεται Έλληνας», μας επισήμαναν πριν από πολλές δεκαετίες οι Καποδίστριας και Παπαρρηγόπουλος. Σωστό! Εάν όμως η Εκκλησία, με την τυπολατρεία που τη χαρακτηρίζει, μπορούσε να εμπεδώσει την εθνική συνείδηση στη λαϊκή μάζα, οι επίδοξοι επιστήμονες/ “ταγοί του Έθνους” έπρεπε να είναι κάτοχοι παιδείας ενιαίας και διαμορφωμένης έτσι, ώστε να μη υπάρχουν “ρωγμές” στο εθνικό σύνολο.
Αυτό, βέβαια, παρουσίαζε μειονέκτημα “βάναυσο”: Το εκάστοτε πολιτικό καθεστώς απολάκτιζε από τα Πανεπιστήμια εκείνους που θεωρούσε ως ιδεολογικώς αντίθετους. Οι περιπτώσεις του Δημήτριου Πάλλα (1907-1995), βυζαντινολόγου που διώχτηκε από το ΕΚΠΑ από το καθεστώς της 21ης Απριλίου, και του Νικόλαου Καρμίρη (1930-1977), η θανάτωση του οποίου εντέχνως “δρομολογήθηκε” λίγο μετά τη Μεταπολίτευση του 1974, αρκούν για να καταδείξουν του λόγου το αληθές. Τι σημασία είχαν σε αυτές τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις τα νομοθετήματα και οι κανονισμοί; Καμία! Και ειδικώς ως προς το “Κράτος Δικαίου” κ.τ.λ., ας μου επιτραπεί να υπενθυμίσω τη δική μου, προσωπική περιπέτεια, τη σχετική με την απόφαση 3138/1996 του Συμβουλίου της Επικρατείας, που, κατά κυβερνητική δήλωση, δεν έμελλε ποτέ να εφαρμοστεί.
Συμπερασματικώς: Στην ουσία, καμιά σημασία δεν έχει το τι διαλαμβάνει το άρθρο 16, ή οποιοδήποτε άλλο του Συντάγματος. Σημασία έχει το τι πρέπει να γίνει για το καλό του τόπου μας. Και έχοντας αυτό υπόψη, αφεύκτως έρχονται κατά νουν τα “κοπάδια” εφήβων που επί δεκαετίες έφευγαν από εδώ, για να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Αυτό ήταν το μέγα μειονέκτημα της όλης δομής των κρατικών μας ΑΕΙ.
Η εκπαίδευση και οι περιπέτειες της
Το σύστημα εισαγωγής ήταν, σε γενικές γραμμές, δίκαιο. Δεν υπήρχαν όμως βαθμίδες παιδείας ενδιάμεσης μεταξύ της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έτσι, πάρα πολλά παιδιά έφευγαν “για να σπουδάσουν” ιδίως στην Ιταλία. Οι εκεί περιπέτειές τους δεν έχουν ακόμη πλήρως καταγραφεί. Προφορικώς μόνο γίνεται λόγος για τα περιστέρια που δολίως παγίδευαν, “επειδή δεν είχαν να φάνε”, για τις προσπάθειές τους, τις νύχτες “χωρίς φεγγάρι”, να μαζέψουν, στα σιντριβάνια της Ρώμης, μικρής αξίας νομίσματα, “γιατί ήταν άφραγκοι”, ή και το λάδι Castrol που αγόραζαν/κλέβανε από τα βενζινάδικα, για να τηγανίσουν ό,τι η “έρμη η μάνα τους” τούς έστελνε “από την πατρίδα”. Πολλοί τα θυμούνται αυτά και γελάνε…, αλλά πρέπει να συνυπολογιστούν εκείνοι που δεν μπορούν να τα θυμηθούν, επειδή πεθάνανε νωρίς, πολύ νωρίς…
Μετά τη Μεταπολίτευση, το πρόβλημα έγινε κατανοητό και άρχισε η ανάπτυξη Σχολών “ενδιάμεσων” μεταξύ του Γυμνασίου και των ΑΕΙ. Υπήρχαν ήδη λίγες καλές Σχολές αυτού του τύπου, κρατικές και μη, όπως εκείνη των Ξεναγών, καθώς και τα Κέντρα Ανωτέρας Τεχνικής Εκπαιδεύσεως/ΚΑΤΕ. Τα τελευταία εξελίχθηκαν σε Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης/ΚΑΤΕΕ που τελικώς έγιναν Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα/ΤΕΙ. Με αυτές τις σχολές μπορούσε να λυθεί ένα από τα κύρια προβλήματα της Παιδείας μας: Η προώθηση “απολυτηριούχων” της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Ιδρύματα όχι Ανώτατα αλλά Ανώτερα.
Τότε όμως ενέσκυψε η καταιγίδα του δικαιωματισμού που σάρωσε τα πάντα. Τα ΤΕΙ βαθμιαίως αναβαθμίστηκαν… έτσι, ώστε σήμερα έχουν νομικώς κατοχυρωθεί ως Πανεπιστήμια. Πώς όμως έγινε αυτό επιτρεπτό; Πράγματι, για να γίνει κανείς “διδάσκων Πανεπιστημίου”, πρέπει να έχει διδακτορικό δίπλωμα. Εν μια και μόνη νυκτί, οι καθηγητές των ΤΕΙ αναγορεύθηκαν διδάκτορες;
Τελοσπάντων… Το αποτέλεσμα; Σήμερα, σχεδόν οι πάντες μπορούν να είναι πτυχιούχοι άρα “επιστήμονες”. Η διάκριση όμως μεταξύ του “πτυχιούχου/επιστήμονα” και του – όπως θα έλεγαν οι Αρχαίοι μας – όντως επιστήμονα έχει γίνει δυσδιάκριτη. Άρα η ύπαρξη ιδιωτικών ΑΕΙ, των οποίων η λειτουργία δεν θα επηρεάζεται από πολιτικά καθεστώτα και φοιτητικές κινητοποιήσεις, αποτελεί ανάγκη. Και φυσικά, στο πεδίο αυτό η χώρα μας συνιστά μία ακόμη – θλιβερή! – εξαίρεση.
Ευρωπαϊκή και αμερικανική εμπειρία στην εκπαίδευση
Κυρίως στις γερμανικές χώρες τα πανεπιστήμια παραδοσιακώς υπάγονταν στον έλεγχο της κρατικής εξουσίας. Η περίφημη Σορβόννη, στο Παρίσι, ήταν Σχολή Θεολογική που φυσικά ελεγχόταν από την Εκκλησία. Η Οξφόρδη και το Καίμπριτζ, στην Αγγλία, ήταν… μοναστήρια όπου εκπαιδευόταν η εκάστοτε “Χρυσή Νεολαία”. Στην Ιταλία υπήρξαν, ήδη από τα τέλη του Μεσαίωνα, πανεπιστήμια, όπως εκείνο της Πάδοβας, που δεν ελέγχονταν ούτε από το Κράτος ούτε από την Εκκλησία. Στο ιταλικό Camerino από παλιά λειτουργεί πανεπιστήμιο ιδιωτικό… και ιδιωτικό είναι, στο Μιλάνο, το περίφημο Bocconi.
Όσον αφορά τις ΗΠΑ, ο λόγος περιττεύει, δεδομένου ότι τα εκεί κορυφαία ΑΕΙ είναι ιδιωτικά, ενώ τα State ones (=πολιτειακά/κρατικά) γενικώς έχουνε σημασία μικρή έως υποτυπώδη. Και τέλος, αξίζει ακόμη μία αναφορά στη Γαλλία, χώρα όπου το État (= Κράτος) γράφεται πάντα με κεφαλαίο. Εκεί λοιπόν, έχει από καιρό εξασφαλιστεί μια δικλείδα σε όσους δεν περνούσαν τις εξετάσεις του θρυλικού baccalauréat (= κάτι σαν τις δικές μας Πανελλήνιες). Ορθώς λοιπόν έγινε διάκριση μεταξύ εκείνων που ούτως ή άλλως ήταν ακατάλληλοι για ανώτατες σπουδές και όσων, για λόγους ποικίλους, δεν μπορούσαν να υπαχθούν στη σκληρή αυτοπειθαρχία που απαιτούσε η απόκτηση του baccalauréat.
Έτσι, ιδρύθηκαν Σχολές (Écoles) μεγάλου κύρους, η εισαγωγή στις οποίες γινόταν βάσει όχι μόνο τίτλων αλλά και ερευνητικού ζήλου/ικανότητας. Εάν δηλαδή κάποιος εργάτης, χωρικός κ.ο.κ. δεν ήταν κάτοχος του baccalauréat αλλά μπορούσε να αποδείξει, στη διάρκεια εξέτασης/συζήτησης με τον αρμόδιο καθηγητή, πως “Παιδείας ορεγόταν”, έκανε την εγγραφή του και μάλιστα για δίπλωμα ανώτερο από τη licence (= πτυχίο) και, μετά, προχωρούσε για διδακτορικό. Σε τέτοιες κυρίως Σχολές είχαν διδακτικώς ευδοκιμήσει οι αλησμόνητοι Νίκος Σβορώνος, Σπύρος Ασδραχάς και Ελένη Αντωνιάδη.
Τι δείχνουν αυτά; Όχι μόνο ότι πρέπει να επιτευχθεί και στη χώρα μας η ίδρυση παρόμοιων Ανωτάτων Σχολών, αλλά και ότι ορθό και δίκαιο είναι να θεσπιστούν κριτήρια ιδιαίτερα ως προς την εισαγωγή γενικώς σε κάθε Σχολή. Οι Δάσκαλοι πρέπει έχουν τον κύριο λόγο ως προς τους μαθητές τους…
Κάποτε στα σχολεία της Αθήνας…
Δεν μπορώ να κλείσω το κείμενο αυτό, χωρίς να αναφέρω ανάμνηση που ακόμη “μού ζεσταίνει την καρδιά”. Στην Αθήνα από παλιά υπήρχανε ιδιωτικά σχολεία. Άλλα ήταν γνωστά για τους υψηλούς βαθμούς που χαριστικώς παρείχαν και άλλα για την αυστηρότητα που διείπε τη λειτουργία τους. Στα δεύτερα συγκαταλέγονταν οι σχολές Μπερζάν/Μωραΐτη, Χιλλ, Κρίκου, τα “Λεόντεια Λύκεια”, οι σχολές των Ουρσουλίνων και η φερώνυμη της Jeanne d’Arc καθώς και το αμερικανικό Κολλέγιο, η Γερμανική σχολή και η Ιταλική. Σε αυτήν την τελευταία είχα σπουδάσει και εγώ και είχα την τύχη Γυμνασιάρχης τότε να είναι ο έξοχος Νεοελληνιστής και Δάσκαλος Κωνσταντίνος Δεμερτζής (1919-1990).
Το Σχολείο διείπε τότε φιλοσοφία που “μύριζε πλατωνισμό”. Συγκεκριμένα: Α) Δεν επιτρεπόταν οποιαδήποτε διάκριση κοινωνική/οικονομική. Β) Το μόνο κριτήριο εισαγωγής και ευδοκίμησης ήταν η βαθμολογία στα μαθήματα. Γ) Παρέχονταν αφειδώς υποτροφίες – με αποκλειστικό κριτήριο την επίδοση των παιδιών και βάσει του σκεπτικού: “Εάν είναι εύπορος αλλά καλός μαθητής, γιατί να μη τιμηθεί; Εάν, πάλι, είναι “ανεπίδεκτος μαθήσεως” μα φτωχός γιατί να μη φύγει;” Δ) Τιμωρίες δεν επιβάλλονταν. Αρκούσε η σιωπηλή εμφάνιση του Γυμνασιάρχη μας, ώστε ακαριαίως να σταματήσει η οποιαδήποτε αναταραχή. Ε) Ο μαθητής έπρεπε να είναι όχι μόνο καλός αλλά και αρμονικώς ενταγμένος στην “κοινωνία” των συμμαθητών του. Και αυτό επιτυγχανόταν μέσω της σφυρηλάτησης ισχυρών συναισθηματικών δεσμών – και όχι μέσω της “σύστασης συμμοριών”.
Το αποτέλεσμα; Δεν θέλαμε να φύγουμε από το Σχολείο! Έτσι ο Γυμνασιάρχης μας οργάνωνε “περίπολα καθηγητών” που, μετά το σχόλασμα, ερευνούσαν τις απόμερες γωνιές του κτηρίου και τους γύρω από αυτό δρόμους, κυριολεκτικώς “για να μας διώξουν στα σπίτια μας”.
Τι σημαίνουν αυτά; Χρειαζόμαστε ανθρώπους και όχι νόμους. Και εφόσον
δεν είναι ακόμη εφικτή η πραγμάτωση του πλατωνικού ιδεώδους, ας ιδρυθούν
ιδιωτικά ΑΕΙ, μήπως και κάποια από αυτά αποδειχθούν ικανά να διαπλάθουν
σωστούς χαρακτήρες. Και αυτό θα επιτευχθεί, εάν τα υπό ίδρυση ιδιωτικά
Πανεπιστήμια μπορέσουν να παρέχουν πλήρως κατοχυρωμένη μόρφωση όχι απλώς
“επαγγελματική” αλλά και “εν τη ευρεία εννοία” ακαδημαϊκή.
Ο Δημήτρης Μιχαλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα (1952). Σπούδασε στην Ιταλική Σχολή Αθηνών, στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Παρίσι, στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, όπου το 1978 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ Ιστορίας. Υπήρξε μέλος του Ιδιαιτέρου Γραφείου του Κωνσταντίνου Καραμανλή, Προέδρου της Δημοκρατίας. Επίσης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Διευθυντής του Μουσείου Βούρου-Ευταξία (της Πόλεως των Αθηνών) και Επιστημονικός Διευθυντής του "Ιδρύματος Ιστορίας του Ελευθερίου Βενιζέλου και της αντίστοιχης Εθνικής Περιόδου”. Σήμερα διδάσκει (εθελοντικώς) θέματα Βαλκανικής και Ελληνικής Ιστορίας στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο της “Εταιρείας των Φίλων του Λαού”.
31/12/2023
https://slpress.gr/koinonia/mi-daimonopoioume-tin-idiotiki-ekpaidefsi/
2.
Με ασφαλιστικές δικλείδες τα μη κρατικά πανεπιστήμια.
Ο κύβος ερρίφθη. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στο Υπουργικό Συμβούλιο την πρόθεση του να προχωρήσει η χώρα στην ίδρυση μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων (παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων) επισημαίνοντας πως αυτή η «ιστορική μεταρρύθμιση στην Παιδεία» έρχεται να «διορθώσει μία ιστορική εκπαιδευτική ανορθογραφία».
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, είχε απορρίψει την πρόταση της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης για κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην συζήτηση για την Συνταγματική Αναθεώρηση, χάνοντας την ευκαιρία να μετάσχει από θέση ισχύος σε μία συζήτηση για την αλλαγή της εικόνας των κρατικών πανεπιστημίων και την δημιουργία μιας ακαδημαϊκής κουλτούρας, με ήθος και αισθητική.
Το υπουργείο Παιδείας εξέδωσε σήμερα μία ανακοίνωση ερωτο-απαντήσεων για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Στο ερώτημα «Ποια είναι η νομική λογική της προτεινόμενης ρύθμισης ενόψει των δεδομένων συνταγματικών απαγορεύσεων των παρ. 5 και 8 του Άρθρου 16 του Συντάγματος;» απαντά, μεταξύ άλλων, ότι «η Σύγχρονη Συνταγματική Προσέγγιση υποδεικνύει ότι το Σύνταγμα δεν μπορεί να είναι ένα απολιθωμένο σύνολο διατάξεων που ερμηνεύονται στατικά μέσα στο χρόνο» και «μια σύγχρονη και επίκαιρη ανάγνωση του Άρθρου 16 του Συντάγματος, υπό το φως του ενωσιακού δικαίου επιτρέπει τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, με την εγγύηση και εποπτεία του κράτους», με την Κουμουνδούρου να κατηγορεί τον πρωθυπουργό για «επικίνδυνα παιχνίδια με το Σύνταγμα».
Σε κάθε περίπτωση, υπέρ των μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων είναι τα επιχειρήματα: στροφή της πανεπιστημιακής παιδείας και της έρευνας προς τις ανάγκες της αγοράς, γεγονός που θα προσέλκυε περί τις 110.000 φοιτητές από το εξωτερικό (το 2,5% του κυπριακού ΑΕΠ προέρχεται από την εισροή φοιτητών), ενώ ταυτόχρονα 35.000 Έλληνες φοιτητές σπουδάζουν στο εξωτερικό. Στα πανεπιστήμια αυτά θα μπορούν να φοιτούν με υποτροφίες το 1/5 των φοιτητών τους, με κοινωνικά κριτήρια και επιδόσεις αριστείας. Ο ανταγωνισμός θα βοηθήσει στην αναβάθμιση και των κρατικών πανεπιστημίων.
Κατά των μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων είναι τα εξής επιχειρήματα: η ποιότητα των σπουδών στα περισσότερα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι αμφιβόλου ποιότητας, ενώ στα καλά η έρευνα έχει κατεύθυνση εμπορευματική. Επίσης, συχνά τα πανεπιστήμια αυτά αποκτούν έντονα ταξικό χαρακτήρα, με τα υψηλά δίδακτρα που δημιουργούν αποκλεισμούς.
Πάντως τα δημόσια Πανεπιστήμια στην χώρα μας έχουν χρόνια προβλήματα, όχι αποκλειστικά ακαδημαϊκού-εκπαιδευτικού περιεχομένου: Το Άσυλο εκφυλίστηκε σε άσυλο συμμοριών του κοινού ποινικού δικαίου, ενώ πρέπει επιτέλους να γίνει αποκαθήλωση των εικόνων-αφισών από τους τοίχους των πανεπιστημίων και να διώκεται η αναγραφή συνθημάτων (2000 ευρώ πρόστιμο στους γονείς, απευθείας στο ΑΦΜ τους). Αφού γίνει αυτό, πρέπει να ξαναβαφτούν τα κτήρια, κυρίως μέσα, για να γίνουν ανθρώπινοι οι χώροι των δημόσιων πανεπιστημίων και να αποπνέουν, αν μη τι άλλο, μία σοβαρότητα.
Ο φίλος νομικός Κωνσταντίνος Παρίσσης, σε προ ετών ανάρτησή του στο Facebook, αφού εκθείαζε – και σωστά – το υψηλό επίπεδο της Νομικής Θεσσαλονίκης σε σύγκριση με το Manchester Business School, μία από τις δέκα καλύτερες Σχολές Διοίκησης Επιχειρήσεων στον κόσμο την εποχή που έκανε εκεί μεταπτυχιακές σπουδές, έγραφε: «Το επίπεδο του πανεπιστημίου της Αγγλίας δεν το έφτανε με τίποτα το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Και για να πω την αμαρτία μου, αυτό που χάρηκα περισσότερο ήταν η καθαριότητα: ούτε αφίσες, ούτε τραπεζάκια, ούτε σκουπίδια. Διάβασμα και εργαστήρια – τίποτα άλλο. Ένας πραγματικός ναός της γνώσης και της έρευνας. Εδώ, 25 χρόνια μετά, το ΑΠΘ είναι ακόμη άντρο παρανομίας και ένα απέραντο σκουπιδαριό, μια αηδία σκέτη. Όπως είναι, δηλαδή, το μέσο ελληνικό πανεπιστήμιο όπου κι αν κοιτάξεις».
Φίλος δε πανεπιστημιακός και πρώην πολιτικός μου είχε γράψει παλαιότερα, συγκεκριμένα λίγο πριν την απόρριψη της αλλαγής του Άρθρου 16 του Συντάγματος από την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πως πρέπει να υπάρξει μια Επιτροπή Διασφάλισης Ποιότητας: «Αν γίνει και είναι σοβαρή, θα βάλει αυστηρούς κανόνες και τα ιδιωτικά ΑΕΙ θα κρατήσουν μια ποιότητα. Επίσης, έτσι θα συμμαζευτούν και μερικά κρατικά ΑΕΙ που σήμερα είναι πολύ χαμηλού επιπέδου. Αν δεν υπάρξει ή είναι απλά γραφειοκρατική (το πιθανότερο), τα ιδιωτικά ΑΕΙ θα γίνουν μαγαζιά χαμηλής ποιότητας και υψηλής κερδοσκοπίας. Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η αυστηρή λειτουργία μιας Επιτροπής Διασφάλισης Ποιότητας; Υπάρχουν 2-3 τρόποι:
(α) Να στελεχωθεί με λίγους αλλά κορυφαίους Έλληνες και ξένους ακαδημαϊκούς, μακράς θητείας (8-10 έτη). Οι ετήσιες εκθέσεις να δίνονται στη δημοσιότητα με τις υπογραφές αυτών που τις συνέταξαν.
(β) Τα ιδιωτικά ΑΕΙ να είναι υποχρεωτικά παραρτήματα μεγάλων και σοβαρών ξένων, τα οποία δεν θα ήθελαν να ρισκάρουν τη φήμη τους, ρίχνοντας την ποιότητα. Την τελική αστική ευθύνη παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης να την έχει το μητρικό.
Σε κάθε περίπτωση, είναι απολύτως απαραίτητο να θεσπιστούν πανελλήνιες εξετάσεις επαγγελματικής επάρκειας (όπως γινόταν παλιά για το ΤΕΕ). Θα είναι κοινές για τους αποφοίτους κρατικών και μη ΑΕΙ. Τα αποτελέσματα να δημοσιεύονται υποχρεωτικά μαζί με την προέλευση φοίτησης επιτυχόντων και αποτυχόντων». Και καταλήγει: «εναντίον αυτών των μέτρων θα ξεσηκωθούν όχι μόνο οι ιδιώτες που θέλουν άρπα-κόλλα ιδρύματα, αλλά και πολλά κρατικά ΑΕΙ καθώς και σύσσωμο το ‘φοιτητικό κίνημα’ (λέμε τώρα) γιατί θα αποκαλυφθούν οι δικές τους κακές πρακτικές», πράγματα άκρως επίκαιρα σήμερα, μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού…
Ανδρονόπουλος Μάκης
Ο Μάκης Ανδρονόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Διετέλεσε διευθυντής Σύνταξης στη “Ναυτεμπορική”, στον “Κόσμο του Επενδυτή”, στην “Απογευματινή της Κυριακής” και αρχισυντάκτης στο “Κέρδος”. Εργάστηκε ως οικονομικός συντάκτης στην “Καθημερινή”, το “Έθνος”, το “Ποντίκι” και παρουσίασε οικονομικές εκπομπές στα κανάλια Μega, Tempo, SevenX. Εργάστηκε, επίσης, στο χώρο της πολιτικής επικοινωνίας. Το 2023 κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο “SAPIENS 3 κόντρα στον Μετάνθρωπο – Εγχειρίδιο μετάβασης στην Άλλη Εποχή” (Ελληνοεκδοτική). Έχει επίσης γράψει τα βιβλία “Η Ελλάδα στο ντιβάνι - Διεργασίες ανατροπής γύρω από την ιστορία, τη γλώσσα και τα κοινωνικά στερεότυπα” (Αλεξάνδρεια, 2011), “Το γερμανικό σύνδρομο - Η Ελλάδα και η Ευρώπη απέναντι στη γερμανική ιδιαιτερότητα” (εκδόσεις Ταξιδευτής, 2013). Έχει μεταφράσει το φουτουριστικό μυθιστόρημα του Τσέχου συγγραφέα Γιαν Βάις “Το σπίτι με τα χίλια πατώματα” (εκδόσεις Οδυσσέας, 1982).
21/12/2023
https://slpress.gr/koinonia/me-asfalistikes-dikleides-ta-mi-kratika-panepistimia/
Μάλλον το πιο σημαντικό θέμα της περασμένης εβδομάδας: Μετά από αναρίθμητες προσπάθειες βελτίωσης και αλλαγών, στο πέρασμα δεκαετιών, η ελληνική Παιδεία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα. Με μια φράση, «πατώνει» διεθνώς. Τα αποτελέσματα του διεθνούς διαγωνισμού PISA ήρθαν να επιβεβαιώσουν ότι τα προβλήματα αυτά ξεκινούν από νωρίς, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποτελώντας τροχοπέδη και για τη συνέχεια.
Η Ελλάδα πήρε για μία ακόμη φορά «κάτω από τη βάση» σε αυτό τον μεγάλο διαγωνισμό μαθητών, ηλικίας 15 ετών, σε 81 διαφορετικές χώρες, με επιδόσεις σαφώς χειρότερες απ’ ό,τι στον προηγούμενο. Ήμασταν και παραμένουμε οι χειρότεροι στη Δυτική Ευρώπη, μαζί με την Κύπρο, ενώ μπροστά μας είναι και οι περισσότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, με εξαίρεση τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
Αντίθετα, πολλές χώρες της Ασίας (Σιγκαπούρη, Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα κ.λπ.) είναι στις πρώτες θέσεις, αφήνοντας πίσω τους τόσο την Ευρώπη όσο και τις ΗΠΑ, με εξαίρεση την Εσθονία και την Ελβετία, στα τρία βασικά γνωστικά αντικείμενα. Τα μαθηματικά, την κατανόηση κειμένου και τις φυσικές επιστήμες.
Εν ολίγοις, σε έναν κόσμο όπου η παραγωγή πλούτου εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τη γνώση, κυρίως δε από τις «θετικές επιστήμες» και τις φρέσκες ιδέες, η Ασία προηγείται συστηματικά τα τελευταία χρόνια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, ενώ εμείς είμαστε οι ουραγοί της Ευρώπης! Κατά τα λοιπά, όμως, θέλουμε να αξιοποιήσουμε την «οικονομία της γνώσης» και την καινοτομία.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Τη συγκλονιστική απάντηση που μας αφορά, την οποία μάλλον θα πρέπει να διαβάσουν πολύ προσεκτικά όσοι ασχολούνται εξ αντικειμένου με την Παιδεία, την έδωσε με άρθρο του στο Capital.gr ο Andreas Schleicher, ο οποίος ηγείται του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA), έχοντας προηγουμένως ξεκαθαρίσει ότι αιτία δεν είναι (μόνο) η πανδημία, διότι η πτώση στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει ήδη από το 2009:
«Οι Έλληνες μαθητές είναι πολύ καλοί στην αναπαραγωγή του περιεχομένου που έχουν μάθει. Αλλά ο σύγχρονος κόσμος δεν μας ανταμείβει πλέον μόνο για αυτά που γνωρίζουμε -η Google ξέρει τα πάντα- αλλά για όσα μπορούμε να κάνουμε με αυτά που γνωρίζουμε. Και οι Έλληνες μαθητές αγωνίζονται όταν πρέπει να προεκτείνουν από αυτά που γνωρίζουν και να εφαρμόσουν δημιουργικά τις γνώσεις τους σε νέες καταστάσεις, ακριβώς, δηλαδή, τα πράγματα που απαιτεί ο σύγχρονος κόσμος από τους ανθρώπους».
Η τροχοπέδη της «παπαγαλίας» και η αδιαφορία των υπευθύνων
Με πιο επιστημονικό τρόπο, είπε αυτό που αρκετοί γονείς καταλαβαίνουν (το αναγνωρίζουν άλλωστε και από τη δική τους προηγούμενη εμπειρία), παρακολουθώντας τη σχολική πορεία των παιδιών τους: Η απλή αποστήθιση, η κοινώς λεγόμενη «παπαγαλία», ζει και βασιλεύει στα ελληνικά σχολεία, ενώ δεν αναπτύσσεται η κριτική και δημιουργική σκέψη, η ανάλυση και η σύνθεση.
Για να το πούμε πιο «λαϊκά», μαθητές και μαθήτριες αναλώνουν άπειρες ώρες στο πλαίσιο της ελληνικής δήθεν δωρεάν παιδείας, μεταξύ σχολείων, φροντιστηρίων, ξένων γλωσσών κ.λπ., αλλά δεν μαθαίνουν επαρκώς το πιο σημαντικό: Να… σκέφτονται!
Πρόκειται για τεράστιο δομικό θέμα στη λειτουργία της Παιδείας μας από το ξεκίνημα του σχολείου μέχρι και τις ανώτατες βαθμίδες της, όπου κυριαρχούν ακόμη τα «συγγράμματα» των καθηγητών. Εντούτοις, ούτε παλαιότερα ούτε και τώρα, μετά και από αυτά τα αποτελέσματα στην PISA, ακούστηκε κάποιος υπουργός να λέει, «πρέπει να καταργήσουμε την παπαγαλία και να ενθαρρύνουμε τη δημιουργική, κριτική σκέψη».
Η Νίκη Κεραμέως, αρμόδια υπουργός την προηγούμενη τετραετία, έλαμψε δια της απουσίας της στον σχολιασμό των αποτελεσμάτων της PISA (που αφορούσαν τη θητεία της), ενώ ο διάδοχός της Κυριάκος Πιερρακάκης σχολίασε το θέμα εντελώς επιδερμικά, εστιάζοντας μάλιστα στο ότι η πτώση είναι γενική στην Ευρώπη και αποφεύγοντας το ότι είμαστε τελευταίοι και καταϊδρωμένοι.
Όχι ότι τα πράγματα είναι καλύτερα από την πλευρά των εκπαιδευτικών. Είναι μάλλον ενδεικτικό ότι θεωρούν τον διαγωνισμό PISA… «αντιπαιδαγωγικό» κι ότι ήθελαν να απεργήσουν στις ημερομηνίες διεξαγωγής του στην Ελλάδα, τόσο το 2022 όσο και το 2023.
Θα περίμενε ίσως κάποιος ότι σε μια χώρα με τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και έλλειψη παραδοσιακών πλουτοπαραγωγικών πηγών, η ενίσχυση της διαρκώς μικρότερης σε αριθμό νέας γενιάς, με τα καλύτερα δυνατά εφόδια, η συστηματική ενίσχυση του «ανθρώπινου κεφαλαίου», ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως κοινωνικά, θα ήταν στρατηγικός -και υπερκομματικός- στόχος. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.
Οι επιπτώσεις όμως δεν σταματούν εδώ, δεν αφορούν μόνο την οικονομία. Αφορούν την κοινωνία και τη Δημοκρατία. Το καλύτερο αντίδοτο στον φτηνό λαϊκισμό και στον φανατισμό, στα fake news, είναι η μόρφωση και η καλλιέργεια (όχι απλώς τα πτυχία), η καλλιεργημένη κριτική σκέψη.
Σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό κόσμο που -πρέπει να- στηρίζεται σε «σκεπτόμενους πολίτες», δεν μαθαίνουμε σε μαθητές και μαθήτριες (που πλέον ψηφίζουν στα 17 τους χρόνια), την πλέον απαραίτητη δεξιότητα: «να προεκτείνουν από αυτά που γνωρίζουν και να εφαρμόζουν δημιουργικά τις γνώσεις τους σε νέες καταστάσεις».
Κοινώς, όπως ήδη γράψαμε, «να σκέφτονται».
ΥΓ: Μιλάμε συχνά για την προστασία της Δημοκρατίας. Ενδεικτικό ίσως του τι μαθαίνουν τα παιδιά μας, ότι στην «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της τρίτης γυμνασίου, στα διάφορα πολιτεύματα και τη διάκρισή τους, περιλαμβανομένης της Δημοκρατίας, είναι αφιερωμένες μόνο δύο σελίδες! Η όλη περιγραφή δε του πολιτεύματος είναι στεγνή και μηχανιστική. Κατάλληλη -μόνο- για αποστήθιση.
Γιώργος Παπανικολάου
11/12/2023
https://www.euro2day.gr/newdeal/article-blog-newdeal/2222144/o-kryfos-kindynos-gia-thn-oikonomia-kai-th-dhmokra.html
4.
Οι ευθύνες του πολιτικού κόσμου στην υποβάθμιση των πανεπιστημίων.
Με πρόσχημα την πρόθεση της κυβέρνησης να επιτρέψει δια νόμου την λειτουργία παραρτημάτων πανεπιστημίων χωρών της ΕΕ ή κρατών, τα οποία είναι συμβαλλόμενα της «Γενικής Συμφωνίας για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών (GATS)» στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), έδωσε την αφορμή στα κόμματα της Αριστεράς να διαλύσουν και πάλι τα πανεπιστήμια.
Στο όνομα του Λαού, τον οποίο θεωρούν ότι εκπροσωπούν, σήκωσαν την σημαία της επανάστασης (ΚΚΕ) και κάλεσαν τους πολίτες σε ανυπακοή στους νόμους της Πολιτείας (Νέα Αριστερά).
Η πρόθεση της κυβέρνησης να φέρει νομοσχέδιο, το οποίο θα τεθεί σε διαβούλευση και στη συνέχεια θα εισαχθεί στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση, δεν καταστρατηγεί το άρθρο 16 του Συντάγματος, όπως μας διαβεβαίωσαν οι πλέον έγκριτοι συνταγματολόγοι καθηγητές Αντώνης Μανιτάκης και Ευάγγελος Βενιζέλος και ο καθηγητής Διοικητικού Δικαίου Βασίλης Σκουρής.
Ο πρώτος μας είπε συγκεκριμένα « . . . Διότι μπαίνοντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκχωρήσαμε σαφείς αρμοδιότητες και γι’ αυτές τις αρμοδιότητες έχει προτεραιότητα, υπερισχύει το ευρωπαϊκό δίκαιο και οφείλουμε να το σεβόμαστε. Και πρόσφατα, πριν από μερικά χρόνια, υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση μια Χάρτα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην οποία ρητά ορίζει ότι στην ακαδημαϊκή ελευθερία συμπεριλαμβάνεται και η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων», ενώ στις 9-12-2023 οι Βαγγέλης Βενιζέλος και Βασίλης Σκουρής τεκμηρίωσαν την συνταγματικότητα του επικείμενου νομοθετήματος.
Με την ίδρυση παραρτημάτων πανεπιστημίων (κάποια εκ των οποίων θα ιδρυθούν σε συνεργασία με μεγάλου βεληνεκούς βιομηχανικές μονάδες κρατικές ή μη) είναι νομοτελειακό ότι ο αριθμός των ελλήνων φοιτητών της αλλοδαπής θα μειώνεται σταδιακά, ενώ θα προσελκύσουμε φοιτητές άλλων χωρών να σπουδάσουν στη χώρα μας, εκτιθέμενοι στον πολιτισμό μας και στο μοναδικό τοπίο.
Ας λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι σήμερα το πλήθος των Ελλήνων, οι οποίοι φοιτούν σε πανεπιστήμια της αλλοδαπής, ανέρχεται σε περισσότερους από 40.000, ενώ το ετήσιο συνάλλαγμα, το οποίο δαπανάται για τη φοίτησή τους, είναι άνω των 700.000.000€. Συγχρόνως, χιλιάδες νέων επιστημόνων διδάσκουν ή είναι ερευνητές σε πανεπιστήμια, κολλέγια και ερευνητικά ινστιτούτα της αλλοδαπής.
Βέβαια, η λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων ή παρατημάτων πανεπιστημίων της αλλοδαπής θα προκαλέσει και κάποιες απώλειες στους υποκινητές των κινητοποιήσεων. Τα ιδρύματα αυτά δεν θα δίνουν τη δυνατότητα στους γνωστούς κύκλους να δημιουργούν πυρήνες ανομίας, στεγαζόμενους σε αυτά, ενώ η εντατικοποίηση των σπουδών και η προσήλωση των φοιτητών στο έργο τους θα μειώσει κατά πολύ τις εστίες παραγωγής κομματικών στελεχών. Με άλλα λόγια ορισμένα κόμματα θα χάσουν πελατεία και η Ελλάδα «κινδυνεύει» κατ’ αυτούς να γίνει μία κανονική χώρα.
Θυμάμαι ένα συμβάν, το οποίο συνέβη το 2009 στο κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης (200 μέτρα από την Πλατεία Καταλωνίας). Μία ομάδα φοιτητών διαμαρτυρόταν από το πρωί με πανώ στον αύλιο χώρο του μεγαλοπρεπούς κτηρίου. Το συνέδριο άρχιζε στις 12:00 το μεσημέρι. Στις 11:50 πμ εισήλθε η Αστυνομία και με ηρεμία (χωρίς διαμαρτυρίες) τους οδήγησε εκτός του κτηρίου.
Επίσης, τον Οκτώβριο 2022 ομάδες φοιτητών έκαναν κατάληψη στο προπύργιο του Μάη του 68, το πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Η κατάληψη κράτησε μία ημέρα. Την επομένη εισήλθε η Αστυνομία και επανέφερε την πλήρη λειτουργία του πανεπιστημίου.
Οι κινητοποιήσεις ομάδων φοιτητών και μη για την επικείμενη κατάθεση νομοσχεδίου εκ μέρους της κυβέρνησης, το οποίο θα επιτρέπει την λειτουργία μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στη χώρα, πραγματοποιούνται βασιζόμενες στις ιδεοληψίες, με τις οποίες γαλούχησε την νεολαία μας η Αριστερά.
«Ας μην θίγουμε τα εικονίσματα. Αυτά είναι ιερά και δεν επιδέχονται αμφισβήτησης, τεκμηρίωσης ή ερμηνείας». «Η επανάσταση απαιτεί θυσίες, ακόμη και του μέλλοντος των νέων μας». «Άσε τους άλλους να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους σε τέσσερα ή πέντε χρόνια. Εμείς θα θυσιαστούμε για έναν κόσμο, που έχουν σχεδιάσει άλλοι για εμάς, χωρίς εμάς», όπως έλεγε ο ποιητής.
Ας δούμε, όμως, τι προβλέπει και τι δε προβλέπει ο νόμος 4957/2022, που διέπει τη λειτουργία των πανεπιστημίων. Προβλέπει μέχρι και διαγραφή για τους φοιτητές που κάνουν κατάληψη και παρεμποδίζουν με οποιονδήποτε τρόπο την λειτουργία του ιδρύματος.
Συγκεκριμένα στα πειθαρχικά παραπτώματα, περιλαμβάνεται μέχρι και η οριστική διαγραφή για «. . . παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του Α.Ε.Ι., συμπεριλαμβανομένης τόσο της εκπαιδευτικής, ερευνητικής ή διοικητικής λειτουργίας του όσο και της λειτουργίας των μονομελών και συλλογικών οργάνων και των υπηρεσιών του, καθώς και της χρήσης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του».
Κατά συνέπεια, οι πρυτάνεις των πανεπιστημίων όφειλαν από την πρώτη στιγμή να αναφερθούν στον εισαγγελέα και να ζητήσουν την αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας του πανεπιστημίων. Το έπραξε ο πρύτανης του ΕΜΠ αμέσως μετά την επιχείρηση κατάληψης του κτηρίου της πρυτανείας και η αστυνομία ανταποκρίθηκε. Αντιθέτως, υπήρξε παρουσία αστυνομίας σε πανεπιστήμιο της περιφέρειας, την απομάκρυνση της οποίας ζήτησε ο πρύτανης.
Όμως, η Πολιτεία δεν μπορεί να αποποιείται των ευθυνών της. Όταν συντασσόταν το νομοσχέδιο, που οδήγησε στο νόμο 4957/2022, κάποιοι πρότειναν στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να επαναφέρει όλα τα βασικά άρθρα του νόμου 4009/2011. Αυτό, δυστυχώς, δεν κατέστη δυνατόν.
Ειδικότερα με το άρθρο 485, παρ. (α) του ν. 4957/2022 καταργήθηκαν τα άρθρα 1 έως 60 και 76 έως 80 του ν. 4009/2011. Το καταργηθέν άρθρο 33 του ν.4009/2011 στην παρ. 6 προέβλεπε: «Παράταση της διάρκειας ενός εξαμήνου επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, προκειμένου να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος ελάχιστος αριθμός εβδομάδων διδασκαλίας, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δύο εβδομάδες και γίνεται με απόφαση του πρύτανη, ύστερα από πρόταση της κοσμητείας της σχολής».
Εάν ίσχυε το εν λόγω άρθρο, οι καταληψίες θα γνώριζαν ότι οι εξετάσεις του χειμερινού εξαμήνου 2023-24 θα είχαν ήδη χαθεί για όλους τους φοιτητές των πανεπιστημίων, που βρίσκονται σε κατάληψη από τις 8 Ιανουαρίου. Οι δε πρυτάνεις θα έπρεπε από την πρώτη ημέρα της παράνομης και αντισυνταγματικής πράξης διάλυσης των πανεπιστημίων να προειδοποιήσουν ότι κάθε ημέρα κατάληψης, εν μέσω εξεταστικής περιόδου, οδηγεί στην απώλεια των εξετάσεων.
Η παρ. 6 του άρθρου 33 του ν. 4009/2011 ήταν σε ισχύ έως τον νόμο 4957/2022, ο οποίος στην παρ. 4 του άρθρου 64 προβλέπει κάτι πολύ επιεικέστερο: «Με απόφαση της Συγκλήτου του Α.Ε.Ι., κατόπιν αιτιολογημένης εισήγησης της Συνέλευσης του Τμήματος, δύναται να παρατείνεται η διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου, αν οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες δεν διεξήχθησαν για λόγους ανωτέρας βίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών και το εγκεκριμένο ωρολόγιο πρόγραμμα». Δηλαδή, όσο και αν διαρκέσει μία παράνομη και αντισυνταγματική κατάληψη, η Σύγκλητος έχει το δικαίωμα να παρατείνει επ’ αόριστον τη διάρκεια του εξαμήνου.
Για πολλοστή φορά δράττομαι της ευκαιρίας, προκειμένου να παραθέσω μερικές εκ των ων ουκ άνευ βελτιώσεων στον νόμο 4957/2022. Η κυβέρνηση, που τολμά να νομοθετεί την επιστολική ψήφο, την διεύρυνση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης, την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, την αυστηροποίηση των ποινών και την συντόμευση της απονομής δικαιοσύνης, ας τολμήσει να νομοθετήσει αυτά, τα οποία είχε νομοθετήσει η Βουλή με 255 ψήφους, μεταξύ των οποίων και οι ψήφοι του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, το 2011:
- Το Συμβούλιο Διοίκησης αποτελείται από 8 εσωτερικούς καθηγητές και έξι εξωτερικά μέλη. Πρόεδρος εκλέγεται ένας εκ των εξωτερικών. Το Συμβούλιο προκηρύσσει την εκλογή πρύτανη με διεθνή διαγωνισμό και εκλέγει τον πρύτανη, ο οποίος δεν είναι μέλος του Συμβουλίου, ώστε το ελέγχον όργανο να μην εξαρτάται από τον ελεγχόμενο πρύτανη.
- Επαναφορά του άρθρου 8 του νόμου 4009/2011, το οποίο προέβλεπε ότι όλα τα τμήματα της της Σχολής λειτουργούν στην ίδια πόλη. Και αυτό προκειμένου να υπάρχουν οικονομίες κλίμακος σε υλικοτεχνική υποδομή, σε καθηγητές και σε εργαστηριακούς βοηθούς καθώς και αλληλεπίδραση μεταξύ προσωπικού και φοιτητών. Αυτό όχι μόνον δεν προβλέπεται στον νόμο 4957/2022, αλλά θεωρήθηκε από κάποιους ως ιερό τοτέμ, που δεν αγγίζουμε. Λάθος, που στοιχίζει τόσο οικονομικά όσο και ακαδημαϊκά.
- Το 2019 η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα με υπουργό παιδείας τον Κ. Γαβρόγλου κατήργησε όλα τα ΤΕΙ και τα προήγαγε σε πανεπιστήμια με τον νόμο 4610/2019. Φυσικά χωρίς ίχνος αξιολόγησης. Η κατάργηση της βαθμίδας της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης είχε ως αποτέλεσμα να προαχθούν σε πανεπιστημιακά τμήματα ακόμη και τμήματα επεξεργαστών ξύλου, κατασκευαστών μουσικών οργάνων, ανθοκομίας κ.α. Συμφωνώ ότι η αλλαγή του σημερινού καθεστώτος και η επαναφορά των ΤΕΙ είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Η επαναφορά της τριετούς Τεχνολογικής Εκπαίδευσης είναι εκ των ων ουκ άνευ. Μετά από αξιολόγηση εκ μέρους της ΕΘΑΑΕ, καταργούνται τμήματα, της τα ανωτέρω, και ιδρύονται είτε στην Τεχνολογική Εκπαίδευση είτε στα ΙΕΚ.
- Ο νόμος 4957/2022 δίνει τη δυνατότητα οργάνωσης εντός του ίδιου πανεπιστημίου σχολών Τεχνολογικών Εφαρμοσμένων Επιστημών με 3.5 έτη σπουδών. Ως παράδειγμα αναφέρω ότι ένα πανεπιστήμιο (ΑΠΘ, ΔΠΘ, Παν. Θεσσαλίας, Παν. Πατρών, ΕΜΠ κ.α.) μπορεί να λειτουργεί Πολυτεχνική Σχολή, που θα απονέμει διπλώματα μηχανικών 5ετούς φοίτησης, αλλά και Σχολή, που θα απονέμει διπλώματα μηχανικών 3,5 ετών φοίτησης. Και όλοι αυτοί (τόσο εκείνοι που έχουν σπουδές 5 ετών όσο και εκείνοι που έχουν σπουδές 3,5 ετών) θα ενταχθούν στο έκτο (6ο) επίπεδο του Εθνικού & Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων (άρθρο 47, νόμος 4763/2020). Έχει τονισθεί κατ’ επανάληψη ότι οι τεχνολογικές σπουδές αποτελούν εφαρμογές των επιστημών και πρέπει να αποτελούν ξεχωριστή βαθμίδα εκπαίδευσης τριετούς διάρκειας εκτός πανεπιστημίων.
- Εκλογή μέλους ΔΕΠ: ο νόμος 4009/2011 (άρθρο 18, παρ. 5) προέβλεπε ότι κάποιος, ο οποίος έλαβε Διδακτορικό Δίπλωμα (ΔΔ) από το πανεπιστήμιο Α δεν μπορεί να υποβάλει υποψηφιότητα για πρόσληψη σε οιαδήποτε θέση στο ίδιο πανεπιστήμιο, πριν παρέλθουν τουλάχιστον τρία (3) χρόνια. Επιπλέον, εάν είχε ολοκληρώσει και της τρεις κύκλους σπουδών στο ίδιο πανεπιστήμιο, προκειμένου να υποβάλει υποψηφιότητα για θέση μέλους ΔΕΠ ή εντεταλμένου διδάσκοντος, θα έπρεπε να έχει υπηρετήσει σε άλλο ομοταγές πανεπιστήμιο ή ερευνητικό κέντρο της ημεδαπής ή της αλλοδαπής. Στο άρθρο 143, παρ. 4 του νόμου 4957/2022 έχει απαλειφθεί η υποχρέωση τουλάχιστον 3ετούς υπηρεσίας σε άλλο ίδρυμα, προκειμένου να έχει τη δυνατότητα να προσληφθεί σε οιαδήποτε θέση στο ίδιο ΑΕΙ. Δηλαδή τις, που ολοκλήρωσε και της τρεις κύκλους σπουδών στο ίδιο πανεπιστήμιο, μπορεί να παραμείνει στο ίδιο ίδρυμα για 3 χρόνια ως συμβασιούχος διδάσκων ή ως συμμετέχων σε κάποιο ερευνητικό πρόγραμμα και στη συνέχεια να υποβάλει υποψηφιότητα για θέση ΔΕΠ. Αυτή είναι η επιτομή της υβριδικής αναπαραγωγής του σώματος των καθηγητών.
- Ο νόμος 4009/2011 προέβλεπε στο άρθρο 58 την ίδρυση της ν.π.ι.δ., του οποίου το ΔΣ ορίζει το Συμβούλιο Ιδρύματος με τριετή θητεία. Ρόλος του νπιδ είναι (α) η διαχείριση της περιουσίας του ΑΕΙ, (β) η διαχείριση των ερευνητικών προγραμμάτων, (γ) η διαχείριση των start ups, που ιδρύουν καθηγητές και post docs. Προτείνεται η επαναφορά του άρθρου για λόγους ευελιξίας.
Δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί το παρόν άρθρο χωρίς να απονείμει τα εύσημα στην κυβέρνηση για τον νόμο, με τον οποίο ενισχύεται η Επαγγελματική Εκπαίδευση & Κατάρτιση. Ιδρύονται τα ΚΕΕΚ, προσανατολισμένα κυρίως με περιφερειακά και θεματικά κριτήρια, υπό το πρίσμα πολυδύναμων εκπαιδευτικών μονάδων, όπου θα συστεγάζονται και θα αλληλεπιδρούν επαγγελματικά λύκεια και σχολές επαγγελματικής κατάρτισης με στόχο την ανάπτυξη συνεργιών, τη διεύρυνση των γνώσεων και την ενθάρρυνση της κινητικότητας των σπουδαστών.
Ο νόμος αυτός εντάσσεται στo πλαίσιο της δημιουργίας τοπικής επαγγελματικής εκπαιδευτικής κοινότητας και ανάπτυξης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με καινοτομία και εξωστρέφεια. Η στενή και διαρκής συνεργασία μεταξύ των επιμέρους δομών, που θα αποτελούν τη δομή (campus ή hub) προάγει τη δυνατότητα εκπαιδευτικής κινητικότητας των σπουδαστών μεταξύ των βαθμίδων της επαγγελματικής εκπαίδευσης και διευρύνει τις επαγγελματικές τους προοπτικές.
Έτσι, εστιάζουμε σε ειδικότητες με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τοπικής οικονομίας και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις οι νέοι να βρουν δουλειά και να παραμείνουν στον τόπο τους. Επιπλέον, δημιουργούνται εργαστηριακά κέντρα, τα οποία θα βρίσκονται στη διάθεση τόσο των μαθητών των επαγγελματικών λυκείων όσο και των φοιτούντων στα ΙΕΚ.
Με αυτόν τον τρόπο πορευόμενοι θα μπορέσουμε ως χώρα να δώσουμε επαγγελματικό διέξοδο στους νέους, οι οποίοι σήμερα συσσωρεύονται σε πανεπιστημιακά τμήματα με ανύπαρκτο γνωστικό αντικείμενο, ενώ την ίδια στιγμή δεν έχουμε ειδικευμένους τεχνίτες και ειδικευμένους εργάτες για την υλοποίηση των τεράστιων έργων, που έχει προγραμματίσει η χώρα με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2022-2027.
Ιωακείμ Γρυσπολάκης, ομότιμος καθηγητής
και πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης.
26/1/2024
https://www.liberal.gr/politiki/oi-eythynes-toy-politikoy-kosmoy-stin-ypobathmisi-ton-panepistimion
***
Οι απόψεις, που δημοσιεύονται στα εκάστοτε- αποκλειστικά χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που επώνυμα τις διατυπώνουν.