Ποια η ατζέντα της επίσκεψης Φιντάν στην Ουάσιγκτον.
Ποια η ατζέντα της επίσκεψης Φιντάν
Του Κώστα Ράπτη
Πρώτα ο Καλίν, μετά ο Φιντάν. Η Ουάσιγκτον ανοίγει τις πύλες της στους Τούρκους ιθύνοντες, καταδεικνύοντας ότι η διμερής συνεργασία "ανεβάζει ταχύτητα”.
Ο υπουργός Εξωτερικών της γείτονος, Χακάν Φιντάν πραγματοποιεί από σήμερα επίσκεψη στην αμερικανική πρωτεύουσα, όπου θα έχει συναντήσεις με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν, τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, Τζέικ Σάλιβαν και γερουσιαστές. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη του είδους μετά την έγκριση από την Τουρκία της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την παραλαβή από το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας της αμερικανικής επιστολής αποδοχής για το ζήτημα των F-16.
Ο Φιντάν μεταβαίνει στη Ουάσιγκτον κατευθείαν από την Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας όπου συμμετείχε σε εργασίες του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας και είχε μεταξύ άλλων την ευκαιρία να συναντηθεί κατ' ιδίαν με τον Ιρανό ομόλογό του Χοσέιν Αμίρ-Αμπντολαχιάν.
Προπομπός, ούτως ειπείν, του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών υπήρξε ο έτερος έμπιστος του Ταγίπ Ερντογάν και νυν επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (MIT) Ιμπραχίμ Καλίν, ο οποίος βρέθηκε στη Ουάσιγκτον στις αρχές της εβδομάδας για συνάντηση με τον διευθυντή της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς.
Προηγουμένως, ο διορισμός του έμπειρου διπλωμάτη Σεντάτ Ονάλ στη θέση του πρεσβευτή της Τουρκίας στη Ουάσιγκτον είχε αποτελέσει αξιοσημείωτο δείκτη της εκατέρωθεν επιθυμίας για ενίσχυση των σχέσεων. Μοιάζει να βρισκόμαστε πολύ μακριά από την εποχή που ο Τούρκος πρόεδρος εξαπέλυε μύδρους κατά των ΗΠΑ για διευκόλυνση της "τρομοκρατίας”, ήτοι του κουρδικού κινήματος, αλλά και του δικτύου του εξόριστου στην Πενσιλβάνια ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, που φέρεται να σχεδίασε το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν το 2016. Αλλά και από αμερικανικής πλευράς, ο Λευκός Οίκος φέρεται να έχει υπερκεράσει τις αντιστάσεις του Κογκρέσου σε ό,τι αφορά την Τουρκία. Άλλωστε ο επικεφαλής του αντι-τουρκικού λόμπι στη Γερουσία Μπομπ Μενέντεζ βρίσκεται βυθισμένος σε δικαστικές περιπέτειες για διαφθορά.
Στην ατζέντα των επαφών του Φιντάν θα βρεθούν διεθνή, περιφερειακά (Γάζα, Ουκρανία) και διμερή θέματα. Τα τελευταία είναι αυτά στα οποία παραμένουν, και μετά την απεμπλοκή της σουηδικής ένταξης στο ΝΑΤΟ και της προμήθειας των F-16, τα περισσότερα "αγκάθια”. Όμως η ευρύτερη συγκυρία ενισχύει ακριβώς την επιθυμία των δύο πλευρών να τα παρακάμψουν.
Θεωρείται βέβαιο ότι ο Τούρκος υπουργός θα εγείρει το ζήτημα της παρουσίας του Γκιουλέν στο αμερικανικό έδαφος –αλλά επ' αυτού δεν αναμένεται να έχει την παραμικρή τύχη. Περισσότερο σύνθετη είναι η κατάσταση σε ό,τι αφορά τα τεκταινόμενα στα νότια σύνορα της Τουρκίας, εν μέσω προβληματισμού στη Ουάσιγκτον για ενδεχόμενη απόσυρση των 900 Αμερικανών στρατιωτών που σταθμεύουν στη βορειοανατολική Συρία, ως οιονεί προστάτες των Κούρδων αυτονομιστών του PYD/YPG.
Ο Ερντογάν "εξόπλισε” προκαταβολικά τον Φιντάν με τις δηλώσεις του μετά την τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού του συμβουλίου ότι μέχρι το καλοκαίρι η Τουρκία θα έχει "ξεκαθαρίσει” το ζήτημα της παρουσίας του ΡΚΚ στο βόρειο Ιράκ και ότι επιμένει στη διεκδίκηση της δημιουργίας μίας "ζώνης ασφαλείας” πλάτους 30 χιλιομέτρων σε όλο το μήκος (900 χιλιόμετρα) των τουρκο-συριακών συνόρων, ώστε να αποτρέψει την ανάδυση ενός "τρομοκρατιστάν” στο υπογάστριό της.
Στους αμερικανικούς υπολογισμούς περισσότερο βαραίνει πάντως ο ρόλος της Τουρκίας στην ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας του Ισραήλ, η τροφοδοσία του οποίου συνεχίζεται απρόσκοπτα, παρά τις ρητορικές επιθέσεις του Ερντογάν, με αζερικό πετρέλαιο μέσω τουρκικών λιμένων.
Επιπλέον, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί παρά να αξιολογεί θετικά την προοπτική συνάντησης του Ερντογάν τις επόμενες ημέρες με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και το γεγονός ότι η Τουρκία έχει μειώσει (θέλοντας και μη, για τον φόβο των αμερικανικών δευτερογενών κυρώσεων) τον όγκο των συναλλαγών της με τη Ρωσία. Σε περίπτωση δε που αναζητηθούν διπλωματικές διέξοδοι στην ουκρανική περιπέτεια, η τουρκική μεσολάβηση θα είναι πολύτιμη. Διόλου τυχαία, ο Φιντάν υπογράμμισε στο Διπλωματικό Φόρουμ της Αττάλειας ότι οι στρατιωτικές λύσεις στην ουκρανική σύγκρουση έχουν οδηγηθεί στο όριό τους.
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Άγκυρα Τζεφ Φλέικ ρητά περιέγραψε σε πρόσφατο άρθρο του τις προσδοκίες της χώρας του από τη γείτονα: "Προσβλέπουμε στην αξιοποίηση της επιρροής, των ιστορικών δεσμών της και του οικονομικού της βάρους σε πολλές γωνιές του κόσμου όπου η Τουρκία έχει μοναδικές ικανότητες στο να διαλέγεται με αντιπάλους μας σε μέρη και με τρόπους όπου εμείς απλώς αδυνατούμε. Επίσης έχει αποδείξει ότι αποτελεί βιώσιμη εναλλακτική προς την Κίνα στην υποσαχάρια Αφρική και την Κεντρική Ασία για χώρες που επιθυμούν υψηλής ποιότητας υποδομές χωρίς να πέσουν στην αντίστοιχη παγίδα χρέους”.
Συνολικά μιλώντας, η ΗΠΑ δείχνει να συμφιλιώνεται με τη στρατηγική αυτονομία που διεκδικεί η Τουρκία (αλλά και άλλοι παραδοσιακοί σύμμαχοι, όπως η Σαουδική Αραβία ή συνομιλητές όπως η Ινδία), προκειμένου να αποσπάσει τα οφέλη που έχει να της προσδώσει η συνεργασία μαζί της, στο φόντο του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, όπως επισημαίνει στο al-Monitor η Gönül Tol του Middle East Insitute.
7/3/2024
https://www.capital.gr/diethni/3778630/poia-i-atzenta-tis-episkepsis-fintan-stin-ouasigkton/