Το νέο μεγάλο παιχνίδι Ερντογάν μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Το νέο μεγάλο παιχνίδι Ερντογάν
μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Με ένα διπλωματικό μαραθώνιο στον επόμενο μήνα ο Τούρκος πρόεδρος Τ. Ερντογάν θέλει να προωθήσει το νέο ρόλο που διεκδικεί για τη χώρα του ως πόλο του νέου πολυπολικού συστήματος πατώντας όμως συγχρόνως και στη Δύση και στην Ανατολή.
Έτσι ο Τούρκος πρόεδρος που στις 9-11 Ιουλίου θα βρεθεί στην Ουάσιγκτον, όχι με πρόσκληση του προέδρου Μπάιντεν την οποία περίμενε επί ματαίω τα τελευταία τέσσερα χρόνια, αλλά για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ σε μια επετειακή Σύνοδο για τα 75 χρόνια από την ίδρυση της, που θα είναι σχεδόν αποκλειστικά εστιασμένη στην Ουκρανία και στην αντιμετώπιση της Ρωσίας.
Ο Τούρκος πρόεδρος πριν από την Ουάσιγκτον όμως θα έχει βρεθεί στην Αστάνα στις 3-4 Ιουλίου όπου θα διεξαχθεί η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO). Ο Ρώσος πρόεδρος Β. Πούτιν μάλιστα έσπευσε να εκφράσει την ικανοποίηση του που θα έχει την ευκαιρία να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογο του στην Αστάνα. Το πρόγραμμα του Τ. Ερντογάν όμως δε σταματά εδώ.
Στις 6 Ιουλίου ο Τούρκος πρόεδρος θα συμμετάσχει στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (OTS) που θα συνέλθει στα Σούσα του Αζερμπαϊτζάν και στις 18 Ιουλίου θα συμμετάσχει στην τέταρτη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στο Λονδίνο. Είχαν προηγηθεί οι επισκέψεις του στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου βρέθηκε προσκεκλημένος της Τ. Μελόνι στη Σύνοδο Κορυφής των G7. Την περασμένη εβδομάδα ο ΥΠΕΞ Χ. Φιντάν επισκέφθηκε τη Ρωσία προσκεκλημένος για τη Σύνοδο των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν.Αφρική) και είχε ιδιαίτερα θερμή συνάντηση με τον πρόεδρο Πούτιν, ενώ λίγες ημέρες νωρίτερα είχε αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο η Τουρκία να ζητήσει την ένταξη της στον οργανισμό.
Η Τουρκία επιχειρεί για μια ακόμη φορά στην ιστορία της να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί δηλώνοντας ότι είναι πιστή και συνεπής στις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις που δημιουργεί η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και η σχέση της και η Τελωνειακή Ένωσή με την Ε.Ε. , και δεν επηρεάζεται η σχέση αυτή με την ταυτόχρονη ανάπτυξη των σχέσεων της με τη Ρωσία, την Κίνα και με πλατφόρμες συνεργασίας οι οποίες είναι σαφώς ανταγωνιστικές με τη Δύση. Οι κινήσεις αυτές αποτυπώνουν το όραμα του Τούρκου ηγέτη για τον «Αιώνα της Τουρκίας» όπου η χώρα του θα είναι η γέφυρα Ανατολής -Δύσης και Βορρά- Νότου και φυσικά θα επωφελείται από αυτό όχι μόνο στρατηγικά αλλά και οικονομικά.
Στη Σύνοδο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών ο κ.Ερντογάν επιδιώκει να προωθήσει και τον Μεσαίο Διάδρομο που θα συνδέει την Ευρώπη με την Κίνα μέσω Τουρκίας και των κρατών της Κ.Ασίας θέλοντας έτσι να μπει δυναμικά στους Διαδρόμους που δημιουργούνται για το παγκόσμιο εμπόριο. Συγχρόνως με τις συμφωνίες που έχει συνάψει η Τουρκία με το Τουρκμενιστάν φιλοδοξεί να γίνει η χώρα του κόμβος μεταφοράς των τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Βεβαίως, υπάρχουν και σοβαρές δυσκολίες στο εγχείρημα του προέδρου Ερντογάν καθώς είναι προφανές ότι η οικονομία του δε θα άντεχε την αποδολαριοποίηση που απαιτεί η SOC, ούτε φυσικά η διατάραξη των οικονομικών σχέσεων με τη Δύση που είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος του και επενδυτής.
Από την άλλη η Άγκυρα έχει πάρει το μήνυμα που έστειλε πριν δέκα ημέρες ο πρόεδρος Πούτιν όταν από το Φόρουμ της Πετρούπολης προειδοποίησε ότι η προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου της Τουρκίας να προσελκύσει επενδύσεις από τη Δύση σε βάρος των σχέσεων της με τη Ρωσία θα έχει χαμένη την ίδια την Τουρκία. Ο κ. Πούτιν μάλιστα κάλεσε τον Τ.Ερντογάν να αναλογισθεί ότι τα drones που προσφέρει στην Ουκρανία πλήττουν ενεργειακές υποδομές από τις οποίες η ίδια προμηθεύεται φυσικό αέριο και από τις οποίες θα τροφοδοτείται το μεγαλόπνοο σχέδιο δημιουργίας κόμβου εξαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας.
Διπλωματικά επίσης είναι μεγάλες οι προκλήσεις για αυτό το μεγάλο παιγνίδι της Τουρκίας.
Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ όσο κι αν όλοι θέλουν να αποφύγουν καταστάσεις που θα δείξουν ότι δεν είναι αρραγές το μέτωπο εναντίον της Ρωσίας, θα είναι αρκετά άβολο στο τραπέζι των αρχηγών των κρατών μελών να βρίσκεται και ένας «εταίρος» του Προέδρου Πούτιν.
Ο κ. Ερντογάν μπορεί και πάλι να μιλήσει για τον περίφημο διάδρομο των σιτηρών η για τα drones που έχει προσφέρει στην Ουκρανία, όμως η στάση του γενικώς υπέρ της ειρήνης και διπλωματικής επίλυσης της κρίσης χωρίς ρητή καταδίκη της Ρωσίας και του Πούτιν είναι απολύτως προβληματική δημιουργεί καχυποψία και βαρύ κλίμα.
Ο Τούρκος ηγέτης επιχειρεί να εκμεταλλευθεί στο έπακρο τη στρατηγική θέση της χώρας του και την αντίληψη που κυριαρχεί στο κατεστημένο της Ουάσιγκτον αλλά και ευρωπαϊκών χωρών, ότι η Τουρκία είναι πολύ σημαντική ώστε να αφεθεί να χαθεί για τη Δύση. Όμως αυτό μπορεί να δικαιολογεί μια μεγάλη ανοχή προς τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας, δε σημαίνει όμως ότι η Δύση μπορεί να αποδεχθεί τη suis generis κατάσταση ενός συμμάχου και εταίρου που ταυτόχρονα «συμμαχεί» και συνεργάζεται αρμονικά με τους δυο μεγάλους αντιπάλους της Δύσης. Τη Ρωσία και την Κίνα. Όσο πάντως παίζει το παιγνίδι των ισορροπιών ο Τ. Ερντογάν και αποφεύγει να το οδηγήσει στα άκρα, έχει την ευκαιρία να αποκομίσει σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο και ο ίδιος και η Τουρκία.
Στην περιοδεία του στην Ευρώπη ο Τ. Ερντογάν έχει έναν ακόμη σημαντικό στόχο. Να επιτύχει την κάμψη των αντιστάσεων του Βερολίνου ώστε να δώσει το πράσινο φως για την προμήθεια στην Τουρκία των μαχητικών Eurofighter Typhoon έχοντας ήδη εξασφαλίσει τη συναίνεση της Ισπανίας και της Ιταλίας. Μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την παραγγελία των F16 υπήρξε καταιγισμός δημοσιευμάτων στην Άγκυρα που αναδείκνυαν το σοβαρό κενό που δημιουργείται εν αναμονή του τουρκικής κατασκευής μαχητικού ΚΑΑΝ (που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και στην εξεύρεση κινητήρων), στην αεροπορική ισχύ της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας η οποία εκτός των αναβαθμισμένων F-16 ενισχύεται με τα RAFALE και προχωρά η σύμβασή για την αγορά των F-35.