Αναρτήσεις

Εμφάνιση αναρτήσεων με την ετικέτα Γλώσσα

Λέξεις: Η άλλη εξουσία.

Εικόνα
René Magritte:The Son of Man  Λέξεις: Η άλλη εξουσία. «Ανάγκη μεγάλων γνωμών και διανοιών ίσα και τα ρήματα τίκτει» (Αισχύλος – Για να κατορθώσει κανείς να αποδώσει μεγάλες έννοιες, έχει ανάγκη και από τις ανάλογες λέξεις). « Οι λέξεις είναι καρφιά για να κρεμάμε πάνω τους ιδέες »  (Χένρυ Γουάρντ Μπίτσερ) «Η εξουσία ασκείται σε μεγάλο βαθμό με τις ιδέες!  Άρα με τη γλώσσα, με τις λέξεις ». Οι λέξεις μας είναι τα σήματα της σκέψης. Αν υπερηφανεύεσαι για τη σκέψη σου, πρέπει να φροντίζεις και για την αισθητική των λέξεων. Γιατί «λάθος λέξη σημαίνει λάθος σκέψη». Όλα στη ζωή μας προσδιορίζονται από τον πλούτο και την αισθητική των λέξεων. Αυτές μας ομορφαίνουν και οι ίδιες μας εκθέτουν – σκιάζουν. Την ασχήμια όμως της σκέψης πώς να την κρύψεις; Η σιωπή δεν αποτελεί πάντα πανάκεια. Λέξεις και Σκέψη Οι λέξεις, λοιπόν, μας αποκαλύπτουν τα μυστικά του σύμπαντος και μας εμπλουτίζουν με νέες γνώσεις. Ο κόσμος μας είναι ο κόσμος των λέξεών μας. Γιατί με

Γλώσσα και νοητικά φαινόμενα. Επίκαιρες όψεις φιλοσοφίας της γλώσσας.

Εικόνα
 Γλώσσα και νοητικά φαινόμενα. Επίκαιρες όψεις φιλοσοφίας της γλώσσας.  Σήμερα όταν μιλάμε για ανθρώπινη γλώσσα συμπεριλαμβάνουμε επιστημονικά κάθε πλευρά της: τη βιολογική της προέλευση, τη γραμματική της δομή, την παραγωγή και πρόσληψη του λόγου, την παθολογία των γλωσσικών διαταραχών και τη συνεχή εξέλιξη των γλωσσών και διαλέκτων. Πίσω όμως από τις πρόσφατες ανακαλύψεις των γνωσιακών επιστημών και της γλωσσολογίας βρίσκονται: καθολικές βαθιές δομές, νοήμονα βρέφη, γονίδια γραμματικής, τεχνητά νευρωνικά δίκτυα, χιμπατζήδες που χειρίζονται σήματα, παράδοξες εγκεφαλικές βλάβες καθώς και έρευνες για τη μητέρα όλων των γλωσσών. Εδώ θυμίζουμε πως πριν από περίπου σαράντα χρόνια γεννήθηκε μια καινούργια επιστήμη. Ονομάζεται γνωσιακή επιστήμη (cognitive science) και συνδυάζει εργαλεία από την ψυχολογία, την πληροφορική, τη γλωσσολογία, τη φιλοσοφία και τη νευροβιολογία προκειμένου να εξηγήσει τους μηχανισμούς της ανθρώπινης νοημοσύνης. Κατά μια άποψη η γλώσσα συνδέεται άρρηκτ

Ρωμιοί: Η νοσταλγία της Πόλης και ο γλωσσικός θησαυρός.

Εικόνα
Το άρωμα της Ανατολής και η.... γλύκα των λέξεων.    Η ελληνική γλώσσα έχει δεχθεί επιδράσεις από την γλώσσα των λαών με τους οποίους ήλθε σε επαφή ανά τους αιώνες. Ένας από αυτούς ήταν οι Τούρκοι κάτω από τον ζυγό των οποίων ζήσαμε τουλάχιστον τετρακόσια χρόνια. Οι μικρασιατικοί πληθυσμοί, όμως, ή οι Ρωμιοί της Πόλης έφεραν μαζί τους το άρωμα της ανατολής και την ομορφιά των λέξεών της.  Πολλές τουρκικές λέξεις προέρχονται από την αραβική και την περσική, προσαρμόστηκαν στο κλιτικό μας σύστημα και έδωσαν μάλιστα και παράγωγες. Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε όσο μπορούμε περισσότερες από αυτές, αλλά για να μην σας κουράζουμε δεν θα αναφέρουμε κάθε φορά την αραβική ή την περσική τους προέλευση.  Είχαμε, λοιπόν, αλισβερίσια με τους Τούρκους για χρόνια πολλά (alişveriş = δοσοληψία, το δούναι και λαβείν, αφού το ρήμα almak σημαίνει παίρνω, αγοράζω και το vermek ισοδυναμεί με το δίνω) και εξακολουθούμε να έχουμε, γιατί είναι γείτονές μας. Ας έλθουμε, ωστόσο, στην επικα

Εγκώμιο του θορύβου.

Εικόνα
  Auguste Rodin :'' The scream''  Ψυχαναλυτικές συνιστώσες – Φιλοσοφικές αναγνώσεις    Εθνικό Συμπόσιο:   Οργάνωση: SDMed Observation, Planning and Eco–Innovation ECHOPOLIS 2017 & ECHOCitizen Campaigne Action Στις 26 Απριλίου είναι η μέρα κατά του θορύβου. Εντάξει. Αλλά τι είναι ο θόρυβος; Ή μάλλον, ποιος τον ορίζει; Ο θόρυβος, λέει ο Attali, είναι απουσία νοήματος αλλά και δυνατότητα κάθε νοήματος. Και μ’ αυτήν την έννοια, συνεχίζει, αν η κατάχρηση της ζωής είναι ο θάνατος (η «jouissance», θα έλεγε ο Lacan, ως θανατηφόρα δυνατότητα) τότε ο θόρυβος είναι ζωή. Δηλαδή, θα λέγαμε για τον θόρυβο, όπως, άλλωστε, και για κάθε πράγμα ότι είναι θέμα νοήματος. Ας θυμηθούμε στο σημείο αυτό την σονάτα «4΄33΄΄»  του Cage ή τα διαστήματα σιωπής στην μουσική του Berg. Ότι, δηλαδή, αντίστοιχο συμβαίνει στην «Λευκή σελίδα» του Mallarmé ή στο «Λευκό» και «Μαύρο τετράγωνο» του Malevich. Αλλά, νόημα σημαίνει συναισθηματική επένδυση. Το νόημα

Δημαγωγία, διγλωσσία και post-truth.

Εικόνα
Ο   Jone Lock  (1632-1704), ένας από τους σημαντικότερους διανοητές του Διαφωτισμού. Η διαχρονική κακοποίηση των λέξεων στην καθημερινή επικοινωνία και προτάσεις για τη θεραπεία της από τον διαφωτιστή   Jone Lock  . Πλάσμα κοινωνικό, κατασκευασμένος έτσι ώστε να μπορεί να εκφέρει αρθρωμένους ήχους, ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να επικοινωνεί στη συντροφιά των ομοίων του. Συνέδεσε ήχους με πράγματα και καταστάσεις της εμπειρίας του και με τις ιδέες που υπάρχουν στον νου του για αυτά δημιουργώντας τις λέξεις ως ήχους δηλωτικούς ( σήματα ) όλων αυτών. Ωστόσο, παρότι έχουμε τις λέξεις για να καταγράφουμε τις σκέψεις μας και να τις κοινοποιούμε στους άλλους, δεν συνεννοούμαστε πάντα. Λόγου χάριν, τέτοια εποχή πέρυσι, σε τούτες τις σελίδες, διεξαγόταν επί εβδομάδες συζήτηση προκειμένου να μπορέσουμε να αποφανθούμε αν η διατύπωση  Ελληνικό μυθιστόρημα δεν υπάρχει  είναι αληθής ή ψευδής. Κι αν μια φιλολογική συζήτηση δεν είναι ζήτημα ζωής και θανάτου αν θα καταλήξ