IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Ανόητοι εγκέφαλοι ή ανεγκέφαλες νοήσεις;  Ο Ανδρέας Παπανικολάου μας μιλά για τα αδιέξοδα  του μεταφυσικού δυϊσμού Οι «Μηχανές του Νου» έχουν τη χαρά να φιλοξενούν, σήμερα, έναν μεγάλο Ελληνα επιστήμονα, τον διεθνούς φήμης νευροψυχολόγο Ανδρέα Κ. Παπανικολάου. Στην αποκλειστική συνέντευξη που μας παραχώρησε αποκαλύπτει τις «αιρετικές» νευροεπι-στημονικές και νευροφιλοσοφικές απόψεις του σχετικά με τις αυθαίρετες δυϊστικές δοξασίες για τον απόλυτο διαχωρισμό του νου από τον εγκέφαλό μας Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία από τις εκδ. Παρισιάνου δύο σημαντικών βιβλίων του Ανδρέα Παπανικολάου, ενός διεθνώς αναγνωρισμένου εγχειριδίου για τη «Λειτουργική Νευροαπεικόνιση» και μιας συλλογής δοκιμίων με τίτλο «Εντός και επέκεινα της Νευροεπιστήμης» (βλ. ειδικό Πλαίσιο), ζητήσαμε από τον συγγραφέα τους να μας ξεναγήσει ο ίδιος στα κρίσιμα επιστημονικά διακυβεύματα και στα δυσαπάντητα φιλοσοφικά ερωτήματα που διερευνά σε αυτά τα βιβλία. Σε μια εποχή που η μονόδρομη και συχνά

   Το Μυαλό Έχει Ένα Κουμπί Διαγραφής!  Μάθε Πως να το Χρησιμοποιείς και Πάτα Τώρα το Delete!  Υπάρχει ένα παλιό ρητό στις νευροεπιστήμες που λέει  «Νευρώνες που πάλλονται ταυτόχρονα, συνδέονται μεταξύ τους». Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε συγκεκριμένους νευρικούς δρόμους στο μυαλό μας, τόσο ισχυρότερο γίνεται το κύκλωμα που συνθέτουν. Αυτός είναι ο λόγος που δουλεύει ένα άλλο παλιό ρητό, «η πρακτική μας κάνει τέλειους». Όσο περισσότερο εξασκούμε ένα μουσικό όργανο, μια γλώσσα, μια ταχυδακτυλουργία ή οτιδήποτε παρόμοιο, τόσο ισχυρότερα γίνονται τα κυκλώματα στο μυαλό που είναι υπεύθυνα γι' αυτές τις λειτουργίες. Οι επιστήμονες γνωρίζουν αυτά τα πράγματα εδώ και χρόνια. Ωστόσο, στις μέρες μας οι ερευνητές ανακαλύπτουν μια ακόμα πτυχή αυτής της αλήθειας: Για να μάθουμε κάτι, ακόμα πιο σημαντικό από την εξάσκηση είναι η ικανότητα να ξεμάθουμε ή να σπάσουμε τις παλιές νευρωνικές συνδέσεις που ρυθμίζουν πράγματα που δεν μας ε

επειδή ο εγκέφαλος μας δεν βγαίνει ποτέ στη... σύνταξη Σταυρόλεξα, κουίζ, αινίγματα, έξυπνα βιντεοπαιχνίδια, ανάγνωση βιβλίων, νέες κοινωνικές επαφές θεωρούνται εξαιρετικά επωφελείς δραστηριότητες επειδή μας βοηθούν να κρατάμε το μυαλό μας σε εγρήγορση. To να διατηρούμε σε φόρμα τον εγκέφαλό μας δεν είναι μόνο μια κοινωνική επιταγή ή ένας τρόπος καταπολέμησης της ανίας που μας κυριεύει καθημερινά. Αποτελεί, πρωτίστως, μια βιοψυχολογική αναγκαιότητα, ένα αποτελεσματικότατο όπλο κατά της φυσικής φθοράς που επιφέρουν ο χρόνος και ο μονότονος τρόπος ζωής στις δομές και τις λειτουργίες του εγκεφάλου μας.   Στις μέρες μας, ολοένα και περισσότερα -και όχι μόνο υπέργηρα- άτομα παραπονιούνται ότι έχουν σοβαρά προβλήματα μνήμης, συγκέντρωσης της προσοχής ή ταχύτητας στη λήψη αποφάσεων. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η σχετικά πρόσφατη μόδα του «Brain Τraining» –δηλαδή των μεθόδων εκγύμνασης του μυαλού μας– ίσως αποδειχτεί ένα αποτελεσματικό φρένο που επιβραδύνει τη σταδι

Επιστήμονες στην Ελβετία -μεταξύ των οποίων ο διακεκριμένος καθηγητής γενετικής Εμμανουήλ Δερμιτζάκης- έριξαν για πρώτη φορά φως στους μηχανισμούς μέσω των οποίων γεννιούνται νέα εγκεφαλικά κύτταρα (νευρώνες) από βλαστικά κύτταρα του εγκεφάλου. Η τεχνολογία Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον νευροεπιστήμονα Ντενί Ζαμποντόν του Τμήματος Βασικών Νευροεπιστημών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Γενεύης ανέπτυξαν μια νέα τεχνολογία με την ονομασία FlashTag, η οποία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση των νευρώνων, καθώς γεννιούνται. Η δυνατότητα αυτή επέτρεψε στους επιστήμονες να απομονώσουν και να παρατηρήσουν επιμέρους νευρώνες σε πραγματικό χρόνο, ακριβώς τη στιγμή που δημιουργούνται. Αυτό βοήθησε επίσης τους ερευνητές να αποκωδικοποιήσουν για πρώτη φορά τον βασικό γενετικό κώδικα που επιτρέπει την κατασκευή ενός νευρώνα. Η ανακάλυψη αυτή όχι μόνο διευρύνει την κατανόηση του πώς αναπτύσσεται ο εγκέφαλος, αλλά -το κυριότερο- ανοίγει το δρόμο για να χρησιμοποι

Neurons in action Εχουμε ελεύθερη βούληση; Το ερώτημα δεν είναι σε καμία περίπτωση καινούργιο, διχάζει φιλοσόφους και επιστήμονες εδώ και αιώνες, αν όχι χιλιετίες. Και παραμένει αναπάντητο παρά το γεγονός ότι τελευταία, με την πρόοδο των νευροεπιστημών στη διερεύνηση και στην απεικόνιση του εγκεφάλου μας, έχει πάρει μια διαφορετική, περισσότερο «απτή» διάσταση - ειδικοί έχουν προσπαθήσει να συλλάβουν την ελεύθερη βούληση «επ' αυτοφώρω» αλλά ως πρόσφατα χωρίς επιτυχία. Τώρα μια ομάδα αμερικανών επιστημόνων υποστηρίζει ότι την «είδε» μέσα στον θόρυβο βάθους - σε ελεύθερη μετάφραση στα «παράσιτα» - της ηλεκτρικής δραστηριότητας των νευρώνων μας. Αιώνια διαμάχη Παραδοσιακά, αλλά και σήμερα, οι αντιμαχόμενες απόψεις σχετικά με την ανθρώπινη ελεύθερη βούληση είναι δύο. Η μια εξ αυτών υποστηρίζει ότι φυσικά και είμαστε κύριοι της συνείδησης και των αποφάσεών μας, κάτι το οποίο άλλωστε ανταποκρίνεται απόλυτα στην εμπειρία που βιώνουμε καθημερινά. Η άλλη, καθαρά ντ

New technique allows scientists to monitor the entire nervous system of a small worm.  Watch Video Researchers at MIT and the University of Vienna have created an imaging system that reveals neural activity throughout the brains of living animals. This technique, the first that can generate 3-D movies of entire brains at the millisecond timescale, could help scientists discover how neuronal networks process sensory information and generate behavior. The team used the new system to simultaneously image the activity of every neuron in the worm Caenorhabditis elegans, as well as the entire brain of a zebrafish larva, offering a more complete picture of nervous system activity than has been previously possible. “Looking at the activity of just one neuron in the brain doesn’t tell you how that information is being computed; for that, you need to know what upstream neurons are doing. And to understand what the activity of a given neuron means, you have to be able t