IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Εμείς και οι αρχαίοι.   Κυκλοφορεί και στη γλώσσα μας το βιβλίο του Mauro Bonazzi «Με τα μάτια των αρχαίων Ελλήνων» (Κέδρος 2019) . Ο Μάουρο Μπονάτσι διδάσκει Ιστορία της Αρχαίας Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου. Η ακόλουθη συνέντευξή του δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο Letture.   Mauro Bonazzi   • Ποια είναι η αξία της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας για τις μέρες μας; Συνήθως όταν μιλάμε για τους αρχαίους, δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να εξαίρουμε την επικαιρότητά τους. Σε μένα όμως οι αρχαίοι Ελληνες φαίνονται ενδιαφέροντες για τον αντίθετο λόγο: επειδή είναι ανεπίκαιροι και επειδή, ακριβώς γι’ αυτό, μας βοηθούν να σκεφτούμε τα προβλήματά μας με διαφορετικό τρόπο. Ο κόσμος που μας περιβάλλει είναι πολύπλοκος, είναι τόσο ποικιλόμορφος ώστε καταλήγει να είναι ακατάληπτος. Πολύ συχνά νιώθουμε τον πειρασμό να επαναπαυτούμε στις πεποιθήσεις μας, χωρίς να ενδιαφερόμαστε πλέον για όσα υπάρχουν γύρω μας. Οι αρχαίοι Ελληνες ήταν ακούραστοι όταν επρόκειτο να εγ

  Επιστολή προς Μενοικέα Αποτελεί την επιτομή της Ηθικής του Επίκουρου. Περιλαμβάνεται στο 10ο βιβλίο του έργου «Βίοι φιλοσόφων» του Διογένη Λαέρτιου.   Ἐπίκουρος Μενοικεῖ χαίρειν. 122 Μήτε νέος τις ὢν μελλέτω φιλοσοφεῖν͵ μήτε γέρων ὑπάρχων κοπιάτω φιλοσοφῶν. οὔτε γὰρ ἄωρος οὐδείς ἐστιν οὔτε πάρωρος πρὸς τὸ κατὰ ψυχὴν ὑγιαῖνον. ὁ δὲ λέγων ἢ μήπω τοῦ φιλοσοφεῖν ὑπάρχειν ὥραν ἢ παρεληλυθέναι τὴν ὥραν ὅμοιός ἐστι τῷ λέγοντι πρὸς εὐδαιμονίαν ἢ μὴ παρεῖναι τὴν ὥραν ἢ μηκέτι εἶναι. ὥστε φιλοσοφητέον καὶ νέῳ καὶ γέροντι͵ τῷ μὲν ὅπως γηράσκων νεάζῃ τοῖς ἀγαθοῖς διὰ τὴν χάριν τῶν γεγονότων͵ τῷ δὲ ὅπως νέος ἅμα καὶ παλαιὸς ᾖ διὰ τὴν ἀφοβίαν τῶν μελλόντων· μελετᾶν οὖν χρὴ τὰ ποιοῦντα τὴν εὐδαιμονίαν͵ εἴπερ παρούσης μὲν αὐτῆς πάντα ἔχομεν͵ ἀπούσης δὲ πάντα πράττομεν εἰς τὸ ταύτην ἔχειν. Ο Επίκουρος χαιρετάει τον Μενοικέα. Ούτε όταν είναι νέος κανείς πρέπει να διστάζει να φιλοσοφεί, ούτε όταν γεράσει να μην έχει διάθεση να φιλοσοφεί. Γιατί για κανέναν δεν είναι νωρίς ή πολύ αργά, ώστε να ασχοληθεί

 Antony Burlaud – Η εποποιία του υλισμού.  Αν πιστέψουμε τον ίδιο, ο Ρωμαίος Λουκρήτιος , ο οποίος έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ., δεν είχε άλλο σκοπό, γράφοντας το De natura rerum , παρά να αποδώσει σε στίχους την κάπως στεγνή ελληνική σοφία του Έλληνα Επίκουρου: το ποιητικό μέλι θα εξευγένιζε το πικρό φιλοσοφικό ποτήρι. Πράγματι, βρίσκουμε, διατρέχοντας τους 7 400 στίχους, τις περισσότερες από τις σημαντικές θέσεις της επικουρικής παράδοσης. Ωστόσο το άφθονο, ζωντανό, πολύχρωμο κείμενο ξεφεύγει κατά πολύ από το διδακτικό αυτό πλαίσιο. Οι ήχοι ξεσπούν, οι εικόνες ταράζουν· το ποίημα ζει τη δική του ζωή, εξερευνά νέες τονικότητες. Το De natura rerum είναι ταυτόχρονα μία φιλοσοφική πραγματεία και ένα επικό θέαμα. Μεταφρασμένο σε πρόζα ή σε στίχους, το πυροτέχνημα αυτό διατηρεί και σήμερα μια εκπληκτική δύναμη. Αλλά ο ισχυρός ποιητικός μηχανισμός του Λουκρήτιου νοείται ως πολεμική μηχανή, υπενθυμίζοντας και απεικονίζοντας μερικές ενοχλητικές αλήθειες: ο κόσμος (δεν) είναι (

Jeaurat Etienne ( 1699-1789 ) Louvre Museum. (Photo by: Christophel Fine Art/Universal Images Group via Getty Images) Διογένους Γαυγίσματα. Η ελληνική αρχαιότητα είναι ένας θησαυρός, Ένας ωκεανός από λειτουργική συναδέλφωση και λειτουργική φιλοσοφία ζωής. Τι έλεγαν οι Αθηναίοι μεταξύ τους; Θα το βρούμε βέβαια και στους θεατρικούς διαλόγους. Στις τραγωδίες και στις κωμωδίες του Αριστοφάνη. (Δυστυχώς οι κωμωδίες των άλλων χάθηκαν). Πολλά από αυτά που διαβάζουμε σήμερα έχουν σίγουρα πηγή τους τον θησαυρό του καθημερινού λόγου των προγόνων μας. Είμαι πιο κοντά στο θέατρο, λόγω επαγγέλματος και στις ρήσεις, στα σοφά ή χαριτωμένα λόγια (τους αστεϊσμούς) που έχουν επιζήσει. Επιζήσει, γατί μόνο το 1% των αρχαίων κειμένων έχουν διασωθεί. Όχι από τη φθορά του χρόνου αλλά από την φωτιά στην οποία έριχναν ότι ήταν πάπυρος και ζωγραφική οι όψιμοι ψευδοχριστιανοί του Αυτοκράτορα Θεοδόσιου. Επέζησαν μερικά κείμενα σε ιδιωτικές βιβλιοθήκες ελληνικές και λατινικές. Μερικά ελληνιστικά βρέθηκ

 Φιλοσοφία, Φύση, Επιστήμη, Ιστορία Η μοντέρνα πολιτική φιλοσοφία προϋποθέτει τη Φύση όπως κατανοείται από τη μοντέρνα φυσική επιστήμη, και την Ιστορία όπως κατανοείται από τη μοντέρνα ιστορική συνείδηση. Η μοντέρνα πολιτική φιλοσοφία προϋποθέτει τη Φύση όπως κατανοείται από τη μοντέρνα φυσική επιστήμη, και την Ιστορία όπως κατανοείται από τη μοντέρνα ιστορική συνείδηση. Τελικά, όμως, αυτές οι προϋποθέσεις αποδείχτηκε ότι ήσαν ασύμβατες με τη μοντέρνα πολιτική φιλοσοφία. Έτσι φαίνεται ότι πρέπει κανείς να επιλέξει είτε την πλήρη εγκατάλειψη της πολιτικής φιλοσοφίας είτε την επιστροφή στην κλασική πολιτική φιλοσοφία. Ωστόσο μια τέτοια επιστροφή φαίνεται πως είναι αδύνατη. Ό,τι προκάλεσε την κατάρρευση της μοντέρνας πολιτικής φιλοσοφίας φαίνεται να έχει ενταφιάσει και την κλασική πολιτική φιλοσοφία, που ούτε καν ονειρευόταν όσες δυσκολίες προκλήθηκαν απ’ ό,τι πιστεύουμε πως γνωρίζουμε για τη φύση και την ιστορία. Το βέβαιο είναι ότι μια απλή συνέχεια στην παράδοση της κλασι

Ασταθείς ταυτότητες. Ο Ιταλός φιλόσοφος Ρέμο Μποντέι έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής (Κέμπριτζ, Οτάβα, Νέα Υόρκη, Τορόντο κ.α.). Σήμερα διδάσκει στο UCLA του Λος Αντζελες. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης που έδωσε στην εφημερίδα Il Giornale. Remo Bodei (3 August 1938 – 7 November 2019) ● Η ευτυχία είναι κάτι που μπορεί να κατακτηθεί, κάτι σταθερό  ή κάτι που μας διαφεύγει; Η ευτυχία δεν μπορεί να επιτευχθεί κατά παραγγελία. Δεν μπορούμε να πούμε: «να είσαι ευτυχισμένος», όπως λέμε «να είσαι αυθόρμητος». Ο Τσέχοφ μάς θυμίζει ότι η ευτυχία είναι μια ανταμοιβή που δίνεται σε όποιον δεν την αναζητάει. Το να την επιδιώκουμε με επιμονή μπορεί να επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Μερικές φορές μπορεί να τύχει να την κατακτήσουμε και να απογοητευτούμε. Η ευτυχία δεν μοιάζει με έναν μόνιμο γαλάζιο ουρανό. Μπορεί να παραβληθεί μάλλον με την καμπύλη ενός γραφήματος, με κορυφώσεις, στασιμότητες και πτώσεις. Οι

Πλωτίνος Πλωτίνος (203-270): Η θέαση του κάλλους  Ο Πλωτίνος γεννήθηκε στη Λυκόπολη της Αιγύπτου, δίδαξε ωστόσο φιλοσοφία στη Ρώμη. Έγραψε σειρά πραγματειών, οι οποίες σχετίζονταν με τη διδασκαλία του και προορίζονταν κυρίως για τους μαθητές του, ένας από τους οποίους, ο Πορφύριος, τις συγκέντρωσε και τις ταξινόμησε σε έξι Ἐννεάδες (= ομάδες των 9 πραγματειών). Ο Πλωτίνος θεωρείται ιδρυτής του Νεοπλατωνισμού, φιλοσοφικής τάσης με μεγάλη επίδραση, που θέλησε να ανανεώσει την πλατωνική σκέψη τονίζοντας τη μεταφυσική πλευρά της πλατωνικής φιλοσοφίας και ιδιαίτερα τη θεωρία  των  ιδεών  (βλ. το Εισαγωγικό  σημείωμα  στο  Κείμενο 134).  Η πιο φημισμένη  από  τις  πραγματείες  του  Πλωτίνου  είναι η έκτη της πρώτης Ἐννεάδας,στην οποία συζητείται η έννοια του ωραίου . Κ ατά τον Πλωτίνο το ωραίο δεν αποτελεί ιδιότητα των αντικειμένων που οφείλεται στη συμμετρία ή άλλα χαρακτηριστικά τους, αλλά συνέπεια της βαθύτερης σχέσης που αυτά έχουν με τα ιδεατά τους πρότυπα. Στην ψυχή π