IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

NASTASIC VIA GETTY IMAGES Το μωσαϊκό εθνών του βυζαντινού στρατού. Οι μισθοφόροι των Βυζαντινών προέρχονταν κυριολεκτικά  από όλα σχεδόν τα έθνη του τότε γνωστού κόσμου. Από τον 11ο αιώνα και μετά, οι ένοπλες δυνάμεις του Βυζαντίου εισήλθαν σε μια περίοδο μετάλλαξης. Οι αυτοκράτορες άρχισαν να φροντίζουν περισσότερο τα λεγόμενα «Τάγματα», δηλαδή τις επίλεκτες επαγγελματικές μονάδες, και παραμέλησαν εντελώς τους τοπικούς «Θεματικούς Στρατούς», που αποτελούνταν από τους κατοίκους της κάθε περιοχής. Παράλληλα, η απώλεια των μικρασιατικών εδαφών στέρησε από την Κωνσταντινούπολη την μεγαλύτερη δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού που διέθετε. Αυτοί και άλλοι παράγοντες, σε συνδυασμό με τις γενικότερες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες μιας σταδιακής παρακμής, είχαν ως αποτέλεσμα την εκτεταμένη χρήση ξένων μισθοφόρων από τους Βυζαντινούς. Την ίδια πρακτική ακολούθησαν και τα ελληνικά κράτη που προέκυψαν μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, το 1204, όπως

Δέκα μαύρα μυστικά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Για περισσότερα από 1.000 χρόνια το Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία δέσποσε στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο. Ένα μεγάλο μέρος τής δύναμης και της επιρροής της το οφείλει στον πανίσχυρο κρατικό μηχανισμό της. Η Αυλή της, όμως, ήταν ένας λαβύρινθος από μηχανορραφίες, δολοπλοκίες και σκοτεινά μυστικά. Τα πισώπλατα μαχαιρώματα (κυριολεκτικά και όχι μεταφορικά, όπως στις μέρες μας) έδιναν κι έπαιρναν. Κανείς δεν ήταν ασφαλής και δεν μπορούσε να εμπιστευθεί κανέναν. 10 - Οι Ζηλωτές της Θεσσαλονίκης Το 1341, η αυτοκρατορία βρισκόταν σ’ έναν από τους συνήθεις εμφύλιους πολέμους. Ο νέος αυτοκράτορας Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος (1332-1391) ήταν εννέα ετών και ο φίλος τού πατέρα του Ιωάννης Καντακουζηνός (1292-1383) είχε διοριστεί αντιβασιλέας. Η μητέρα του αγοριού, η Άννα, και ο μέγας δούκας Αλέξιος Απόκαυκος συνέπηξαν συμμαχία για να σφετεριστούν την αντιβασιλεία, πυροδοτώντας μία τεράστια σύγκρουση. Αλλά αυτή τ

Peter Frankopan στην «Κ»:  «Σαν να διαγράφεται η βυζαντινή αυτοκρατορία». Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος έκανε δωρεά ύψους 3,4 εκατομμυρίων ευρώ προς το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για να υποστηρίξει την έδρα Bywater and Sotheby of Byzantine and Modern Greek Language and Literature και την έδρα Byzantine Archaeology and Visual Culture και να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του Κέντρου Late Antique and Byzantine Studies στην Οξφόρδη. «Ενας από τους πολλούς λόγους μελέτης του Βυζαντίου είναι το μοντέλο επιτυχίας που παρέχει από την πλευρά της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής του σταθερότητας και της μακράς διάρκειάς του. Ελάχιστη προσοχή δίνεται και στα υπέροχα λογοτεχνικά έργα που παρήγαγε. Σαν η βυζαντινή αυτοκρατορία να διαγράφεται από την Ιστορία.  Διάβασα μόλις δύο νέα βιβλία για τη μεσαιωνική εκκλησία και τη μεσαιωνική φιλοσοφία – κανένα από τα δύο δεν έκανε αναφορά στο Βυζάντιο. Η ιστορία της Δυτικής Ευρώπης είναι ασφυκτική – και στρεβλώνει την πραγματικ

Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης άρχισε ένας αγώνας ώστε η ελληνική υπόθεση να κρατηθεί ζωντανή και ο Ελληνισμός να μην αφανιστεί, αφομοιωθεί και τελικώς λησμονηθεί μέσα στις υπόλοιπες κατακτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι Έλληνες λόγιοι που κατέφυγαν στη Δύση και από εκεί, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος και συμμάχους, κατάφεραν μέσα από τη διάδοση των αρχαιοελληνικών κειμένων να κρατήσουν ζωντανή την ιδέα του Ελληνισμού και να δημιουργήσουν τις βάσεις του φιλελληνικού κινήματος στην Ευρώπη.  Οι εξελίξεις στον ελλαδικό χώρο  μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης  Μέσα στο πρώτο κύμα απογοήτευσης μετά την Άλωση φάνηκαν να καλλιεργούνται μερικές ελπίδες, προσβλέποντας σε μια σταυροφορία για την ανάκτηση των χριστιανικών κτήσεων. Ωστόσο, εννέα μήνες μετά την Άλωση, τον Απρίλιο του 1454, οι Βενετοί φρόντισαν να κατοχυρώσουν τα εμπορικά τους προνόμια στην ελληνική Ανατολή υπογράφοντας στις 18 Απριλίου 1454 συνθήκη ειρήνης με τον Μεχμέτ Β’. Πρ

H 1η του Απρίλη του 1453 ήταν Κυριακή του Πάσχα. Σαν ψεύτικη, η χαρά εκείνης της ημέρας, επρόκειτο την επομένη να διαλυθεί. Στην Κωνσταντινούπολη άρχισαν να καταφτάνουν τα πρώτα τουρκικά αποσπάσματα και μέχρι τις 5 του μηνός η οθωμανική στρατιά είχε πάρει θέση έξω από τα τείχη. Το Πάσχα που μόλις είχε περάσει, έμελλε να είναι το τελευταίο Πάσχα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο Γεώργιος Σφραντζής ή Φραντζής, περιγράφει έτσι την άφιξη των εχθρών στο χρονικό από την άλωση σε μετάφραση Αθανασίου Τσακνάκη: «Όταν έλαμψε η άνοιξη, ο αμηράς (σ.σ. ο εμίρης, ο ηγέτης, εννοεί τον Μωάμεθ) εφοδίασε τον στόλο, που είχε κατασκευασμένο, με μικρά και μεγάλα τηλεβόλα, τα οποία είχε προετοιμασμένα, και έπειτα έστειλε μπροστά τον Χαρατή πασά, μαζί με φουσάτο, ο οποίος ήρθε και απέκλεισε την Πόλη. Προτού να έρθει ο αμηράς, ο Χαρατή πασάς πολιόρκησε και κατέλαβε τους πύργους που βρίσκονταν έξω από την Πόλη, στους αγρούς και στα χωριά, στους οποίους ήταν συναγμένοι μερικοί άνθρωποι εξαιτίας τής αιφν

«Υπάρχουν ψηφιακές αυτοκρατορίες παντού γύρω μας», λέει στην «Κ» ο Πίτερ Φράνκοπαν . «Το Facebook είναι μια αυτοκρατορία, η Amazon είναι μια αυτοκρατορία και, με κάποιους τρόπους, οι ΗΠΑ, η Κίνα και ακόμα και η Ρωσία με το Ιράν συμπεριφέρονται αυτοκρατορικά». Πίτερ Φράνκοπαν στην «Κ»:   Δύσκολες εποχές για την Ευρώπη. Ο Πίτερ Φράνκοπαν είναι καθηγητής Παγκόσμιας Ιστορίας και διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το έργο του δεν είναι ευρέως γνωστό στην Ελλάδα, ωστόσο η οπτική γωνία του, εκείνη δηλαδή ενός κόσμου σε μετάβαση από τη Δύση προς την αναδυόμενη Ανατολή, θα ενδιέφερε σίγουρα πολλούς. Κλείσαμε αυτή τη συνέντευξη μετά σχεδόν μιάμιση ώρα συνομιλίας μέσω Skype. Η ματιά του δεν είναι γεωπολιτική, είναι ουσιαστικά ιστορική και έχει ως βάση την πεποίθηση ότι ζούμε σε έναν κόσμο ο οποίος είναι βαθύτατα διασυνδεδεμένος. Η «δυσκολία ανάγνωσης» του εξαιρετικά ευανάγνωστου έργου του Φράνκοπαν αγγίζει περισσότερο όποιον θεωρεί εαυτόν