Η προβληματική αντίληψη της φιλοζωίας.



Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΖΩΙΑΣ.  

Συχνά στην καθημερινότητά μας συναντάμε λέξεις οι οποίες είτε έχουν χάσει το νόημά τους είτε το περιεχόμενό τους είναι διαστρεβλωμένο ή αλλοιωμένο σε τέτοιο βαθμό, που κάθε προσπάθεια επανάκτησης του αρχικού τους νοήματος είναι μάλλον καταδικασμένο. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τη λέξη «φιλοζωία». 
Αν και η ετυμολογία της λέξης της δίνει ένα αόριστο και γενικό περιεχόμενο, η πλειονότητα των ανθρώπων όταν ακούει τον όρο έχει κατά νου ένα περιεχόμενο αρκετά πιο ειδικό, και γι’ αυτούς η φιλοζωία περιορίζεται συγκεκριμένα στη θετική προδιάθεση απέναντι σε σκύλους και γάτες.

Για να προλάβω τις διάφορες ενστάσεις που μπορεί να εγείρει η παραπάνω διατύπωση, θα πω ότι αναγνωρίζω ότι ένα μέρος του φιλοζωικού κινήματος καταπιάνεται με ζητήματα που ξεφεύγουν από το στενό αυτό πλαίσιο και ενδιαφέρονται εξίσου για τα αιχμάλωτα ζώα (σε τσίρκα, ζωολογικούς κήπους κ.λπ.), για τα υπό εξαφάνιση ζώα που δολοφονούνται από λάτρεις της κουλτούρας του αίματος παράνομα (όπως οι ελέφαντες ή οι φάλαινες) ή νόμιμα (όπως οι λαγοί, οι πάπιες ή τα αγριογούρουνα) ή για τα διάφορα προκλητικά μακάβρια έθιμα (όπως οι ταυρομαχίες ή οι μαζικές τελετουργικές σφαγές βουβαλιών στο Νεπάλ).

Ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη τα παραπάνω, όμως, συνεχίζουν να υπάρχουν περιπτώσεις βάναυσης κακοποίησης ζώων, οι οποίες όχι απλά δεν καταδικάζονται αλλά επικροτούνται κιόλας: αυτές οι περιπτώσεις είναι τα ζώα που εκτρέφονται για τη σάρκα τους.

Αστικό κατάλοιπο

Αυτό που αποκαλούμε σήμερα φιλοζωία είναι -ας μου επιτραπεί ο όρος- ένα αστικό κατάλοιπο περασμένων δεκαετιών, το οποίο δεν προκαλεί την κριτική σκέψη, υφίσταται ως αυτοσκοπός και λειτουργεί αποπροσανατολιστικά προς την ουσιαστική χειραφέτηση των ζώων.

Αυτό συνεπάγεται ότι κρίσιμα ερωτήματα όπως αυτά της εξημέρωσης, της θέσης της εκμετάλλευσης των ζώων μέσα τον καπιταλισμό, της ταυτότητας του ζώου ως εμπορεύματος και της ιδιότητας που μπορεί εκείνο να φέρει ως «παραγωγικό» ζώο ή ζώο «συντροφιάς» -όπως κατ’ ευφημισμό αποκαλούνται- δεν τίθενται ποτέ.

Επιπλέον, μιλώντας με αριθμούς, η φιλοζωία καταπιάνεται με ένα πολύ μικρό τμήμα της υπάρχουσας βαναυσότητας που υφίστανται τα ζώα, δεδομένου ότι, αν εξαιρέσουμε όσα πεθαίνουν μάταια στα εργαστήρια (με την πλειονότητα εξ αυτών να είναι ποντίκια), τα εκτρεφόμενα ζώα αποτελούν το 99% των περιπτώσεων που βασανίζονται και πεθαίνουν από ανθρώπινο χέρι.

Ηθική σχιζοφρένεια

Η ηθική σχιζοφρένεια που διακατέχει την κοινωνία στο σύνολό της -ο παράλογος τρόπος, δηλαδή, κατά τον οποίο κάποιος λατρεύει ένα ζώο αλλά καταδικάζει στον θάνατο ένα άλλο- καθρεφτίζεται στο φιλοζωικό κίνημα σε εξίσου μεγάλο βαθμό.

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο άνθρωποι που εκφράζουν την αγανάκτησή τους για την κακοποίηση των ζώων συντροφιάς με ιδιαίτερη οργή και μαχητικότητα, να αρνούνται να αποδεχτούν ότι το επόμενο βήμα αυτής της λογικής και συναισθηματικής προσέγγισης οφείλει να τους οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας αναίμακτης διατροφής.

Η δικαιολογία του πολιτισμικού σχετικισμού είναι ανεπαρκής για τον παγκόσμιο πολίτη του 21ου αιώνα, όπως ανεπαρκείς έχουν αποδειχτεί και οι διάφορες επιστημονικές προφάσεις που έχουν κατά καιρούς προκύψει.

Το μεγαλύτερο «αμάρτημα» της φιλοζωίας όμως είναι ότι, εστιάζοντας διαρκώς στην παράνομη κακοποίηση σκυλιών και γατιών, με έμμεσο τρόπο κανονικοποιεί και νομιμοποιεί ηθικά τη θεσμοθετημένη κακοποίηση των εκτρεφόμενων ζώων.

Είναι αλήθεια βέβαια ότι -ειδικά στην Ελλάδα- το μέγεθος της κακοποίησης των ζώων συντροφιάς έχει φτάσει σε επίπεδα ανείπωτης φρίκης και διαστροφής και είναι ίσως αδύνατον να κλείσει κάποιος τα μάτια σε αυτήν τη φρίκη στην οποία είμαστε όλοι καθημερινά μάρτυρες.

Οφείλουμε ωστόσο να αντιλαμβανόμαστε ότι η βιομηχανοποιημένη φρίκη που συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες των εκτροφείων και της οποίας δεν είμαστε μάρτυρες, ξεπερνάει αυτή που βιώνουν τα ζώα συντροφιάς.

Αυτή η διατύπωση δεν αποτελεί σύγκριση των δεινών που υφίστανται τα ζώα στην εκάστοτε περίπτωση αλλά πρέπει να γίνει σαφές και κατανοητό από όλους μας ότι το πρόβλημά μας ως κοινωνία δεν είναι η εξαίρεση που αποτελούν οι ψυχικά άρρωστοι, οι διεστραμμένοι ή οι απλά κακοί άνθρωποι που προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες που είναι καταδικαστέες από όλους.

Το πρόβλημά μας ως κοινωνία είναι ο συστηματοποιημένος τρόπος με τον οποίο κατασκευάζουμε αισθανόμενα όντα με μοναδικό σκοπό να τα οδηγήσουμε στο σφαγείο, για τη γεύση της σάρκας τους και για το κέρδος.

Αυτή η κατάσταση συμβαίνει νόμιμα, έχει την υποστήριξη του συνόλου της κοινωνίας και εκεί οφείλουμε να εστιάσουμε.

Substantia

Υπάρχει σαφής ανάγκη για μια μεταφιλοζωική προσέγγιση προς τα ζώα και μπορούμε να την αποκτήσουμε αν αντικαταστήσουμε το ρηχό πρίσμα της φιλοζωίας με ένα πρίσμα δικαιωμάτων / απελευθέρωσης των ζώων.

Σύμφωνα με τη θεωρία των δικαιωμάτων, ένα ζώο που έχει την ικανότητα να αισθάνεται έχει καθαυτό εγγενή αξία.

Το ότι ένα ζώο έχει εγγενή αξία, σημαίνει ότι έχει τη δική του ξεχωριστή υπόσταση [substantia], ανεξάρτητα από τη σχέση που έχει με μας είτε ως μονάδα είτε ως είδος.

Έχει το δικαίωμα να υπάρξει, δηλαδή, υπό φυσιολογικές για το είδος του συνθήκες, μακριά από κάθε είδους κακοποίηση και εκμετάλλευση, και διατηρεί αυτό το δικαίωμα ακόμα κι αν δεν είναι ζώο συντροφιάς, ακόμα κι αν είναι ζώο εκτροφής, ακόμα κι αν δεν ανήκει σε κάποιο είδος που κινδυνεύει με εξαφάνιση, ακόμα κι αν η εκμετάλλευσή του δύναται να αποφέρει σε ανθρώπους οικονομικά ή διατροφικά οφέλη, ακόμα κι αν η εμφάνισή του είναι αποκρουστική για εμάς, ακόμα κι αν η ύπαρξή του δεν μας συγκινεί στο ελάχιστο.

Σπισισμός

Ο Άλαν Ντέρσοβιτς, ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους νομικούς, παραδέχεται ότι η νομική κάλυψη της υποτέλειας των μη ανθρώπινων ζώων είναι αυθαίρετη και ο σπισισμός μας απαράδεκτος.

Προσωπικά πιστεύω πως κάθε άνθρωπος που έχει το θάρρος να μελετήσει την ιστορία και την ουσία των διακρίσεων χωρίς παρωπίδες, θα καταλήξει εύκολα στο ίδιο συμπέρασμα.

Τα χαρακτηριστικά της καταπίεσης, εξάλλου, παραμένουν τα ίδια ανεξάρτητα από τον δέκτη τους.

Το αν κάποια στιγμή θα μπει ένα τέλος σε αυτή την αυθαιρεσία θα το δείξει το μέλλον.

Επί του παρόντος, όμως, το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αρνούμαστε να αποτελούμε μέρος αυτής της καθημερινής θηριωδίας.

Gary L. Francione, Introduction to Animal Rights: Your Child or the Dog?, Temple University Press, 2000.
Regan, Tom, The Case for Animal Rights. University of California Press 1983.
Alan Dershowitz, Rights From Wrongs: A Secular Theory of the Origins of Rights, Basic Books, 2004.

Κείμενο  του Κώστα Αλεξίου ΄
από το 9ο φύλλο της εφημερίδας «έξοδος 133» – 08/07/2016

*Ο Κώστας Αλεξίου είναι υπεύθυνος των «Εκδόσεων Κυαναυγή» (πρόσφατη έκδοση «Μπάμπι, η ιστορία μιας ζωής μέσα στο δάσος» του Felix Salten).

ANAΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ

9/7/2019



    ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ - ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ   





«ΜΠΑΜΠΙ» - Η ιστορία μιας ζωής μέσα στο δάσος του Felix Salten 
Εκδόσεις: Κυαναυγή Αθήνα 2016

Το βιβλίο ''Μπάμπι. Η ιστορία μιας ζωής μέσα στο δάσος'' είναι ο πρώτος τίτλος των εκδόσεων ''Κυαναυγή'' και αποτελεί την πρώτη ολόκληρη και μη διασκευασμένη μετάφραση του κλασικού  μυθιστορήματος. Κυκλοφόρησε το 1923 από τον εβραϊκής καταγωγής  Felix Salten  ( Φίλιξ Ζάλτεν ) και είναι μια ιστορία γνωστή στους περισσότερους από την ομώνυμη ταινία του Ντίσνεϊ. Ωστόσο, ο Μπάμπι του Ντίσνεϊ δεν είναι ο πραγματικός Μπάμπι. Ο Ντίσνεϊ άλλαξε αρκετά την αρχική ιστορία, δίνοντας έμφαση στο αντικυνηγετικό της σκέλος, το οποίο αποτελεί και τη βάση της ταινίας. Η σπουδαιότητα του βιβλίου, όμως, δεν εγκλωβίζεται εδώ, παρόλο που ο Μπάμπι έδωσε μεγάλη ώθηση στο αντικυνηγετικό κίνημα. Πρόκειται για ένα βιβλίο πολυεπίπεδο με πολλαπλά νοήματα και σημασίες: Περιέχει μεταφορές για τη μεταχείριση των Εβραίων στην Ευρώπη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ενώ αναλύοντας τα ανθρωμορφικά χαρακτηριστικά των προσώπων του μυθιστορήματος, συμπεραίνουμε ότι αποτελεί και μια αλληγορία της ζωής.

Βασικός ήρωας του βιβλίου είναι ο Μπάμπι και ο βίος του μέσα στο δάσος. Παράλληλα, όμως, παρουσιάζονται και πολλά ακόμα ζώα, τα οποία μιλούν, σκέφτονται και συμπεριφέρονται όπως οι άνθρωποι. Κάθε ζώο έχει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, που είναι όμοιος με κάποιον ανθρώπινο. Ο Ζάλτεν χρησιμοποιεί τον  ανθρωπομορφισμό όχι για να γράψει ένα βιβλίο για παιδιά, αλλά για να δημιουργήσει μια αλληγορία για τα ανθρώπινα και μη ανθρώπινα όντα και τις μεταξύ τους σχέσεις - τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, την πορεία μας στον κόσμο και την αλληλεπίδρασή  μας με τους συνανθρώπους μας και ό,τι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει: συγκρούσεις, διακρίσεις, αλλαγές, έρωτα, απώλεια, θάνατο.

Οι αλληγορίες της ζωής βρίσκονται παντού μέσα στο βιβλίο: Στον σκατζόχοιρο, ο οποίος γίνεται μια μπάλα από αγκάθια όταν τον πλησιάζεις γιατί δεν θέλει να έχει καμία επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο ή γιατί, όπως πολύ εύστοχα θα πει ένα ελάφι, μπορεί απλά να φοβάται· στον αλλοτροιωμένο Γκόμπο, το ελάφι· στον έρωτα του Μπάμπι με τη Φελίν· στην πορεία ενηλικίωσης του Μπάμπι, ο οποίος υποχρεώνεται να μάθει να ζει μόνος του, να ενηλικιωθεί. Ο Μπάμπι μαθαίνει από μικρός, με τη βοήθεια του σοφού μεγάλου ελαφιού, ότι για να αποκτήσει σοφία θα πρέπει να μάθει να ζει μόνος του. Και αυτό κάνει στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου, όπου διαλέγει την απομόνωση και αρνείται τη συντροφία των άλλων ζώων και όπου η κοινωνία του δάσους, που ως παιδί του φαινόταν γοητευτική, στα μάτια του είναι πλέον μια κοινωνία ανταγωνιστικότητας, βίας και θανάτου.

Στο βιβλίο υπάρχουν επίσης πολλά φροϋδικά στοιχεία, κάτι που δεν θα έπρεπε να προκαλεί εντύπωση, δεδομένου ότι το βιβλίο γράφτηκε στη Βιέννη την εποχή που οι επιρροές του Φρόυντ ήταν εντονότερες από ποτέ. Υπάρχουν έντονες εναλλαγές έρωτα και θανάτου, των δυο κυρίαρχων δυνάμεων κατά τον Φρόυντ. Ο θάνατος, ειδικότερα, αποτελεί κεντρικό κομμάτι του μυθιστορήματος. Τα ζώα του βιβλίου έχουν συναίσθηση του αναπόφευκτου φυσικού θανάτου και τον αντιμετωπίζουν στωικά. Αντιλαμβάνονται και στοχάζονται τη φθορά που προκαλεί ο χρόνος, όπως αντιλαμβάνονται και τον αναπόφευκτο φυσικό θάνατο. Αυτό που φοβούνται είναι ο βiαιος θάνατος που προέρχεται απ’ Αυτόν, από τον άνθρωπο, τον κυνηγό.  Ο άνθρωπος σε όλο το βιβλίο παρουσιάζεται ως Αυτός, με άλφα κεφαλαίο, και δεν του αποδίδεται καμία ιδιότητα ή ταυτότητα – είναι Αυτός. Έτσι εκφράζεται ο τρόμος που προκαλεί και η υποτιθέμενη παντοδυναμία του.

Το δάσος και οι εναλλαγές των εποχών, που πολύ ποιητικά περιγράφει ο Ζάλτεν, λειτουργούν ως ένα χρωματιστό φόντο στις ζωές των ζώων που υποφέρουν, ματώνουν και βιώνουν φριχτούς θανάτους από Αυτόν. Αυτός δεν είναι μόνο επικίνδυνος αλλά και δόλιος. Ξέρει να μιμείται τις φωνές των ζώων για να τα φέρει κοντά του. Επίσης ξέρει και να διεφθείρει. Μέσα από μια ιστορία που διαδραματίζεται στο βιβλίο βλέπουμε ότι ίσως να είναι χειρότερο το να γίνει κάποιος φίλος με Αυτόν παρά να πεθάνει από το χέρι του πως η αλλοτρίωση ίσως είναι χειρότερη ακόμα και από τον ίδιο το θάνατο.  Αυτός δεν καταστρέφει μόνο τη φύση και τη ζωή μέσα σ` αυτή, αλλά είναι και ο εξουσιαστής της φύσης και των ζώων, ο ανώτερος όλων - στα μάτια του εαυτού του και στα μάτια όλων των ζώων. Η κατάρριψη αυτού του μύθου είναι και το τελευταίο μάθημα που θα πάρει ο Μπάμπι από το σοφό μεγάλο ελάφι.

Ο Μπάμπι, αποτελεί ένα αντικυνηγετικό, περιβαλλοντικό μυθιστόρημα που αναγκάζει τον αναγνώστη να προβληματιστεί για την υπεροχή του ανθρώπου απέναντι στα άλλα ζώα και στη φύση αλλά και να στοχαστεί, με αφορμή τις αλληγορίες του βιβλίου, για την ανθρώπινη φύση και για τη ζωή που επιλέγει να ζήσει ο ίδιος. Γιατί δεν ζουν όλοι οι άνθρωποι μια ζωή στην υπηρεσία του εαυτού τους – για την ακρίβεια ελάχιστοι το κάνουν. Η πλειονότητα των ανθρώπων πορεύεται στη ζωή υπηρετώντας κάποιον ή κάτι που ξεπερνάει τους ίδιους, χωρίς όμως να γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι πραγματικά το γιατί. Όπως είπε και το σοφό μεγάλο ελάφι, σχολιάζοντας την παραδοχή υποδούλωσης του κυνηγόσκυλου:«Το πιο θλιβερό απ’ όλα, είναι ότι τα σκυλιά πιστεύουν αυτά που είπε το κυνηγόσκυλο. Τα πιστεύουν, περνούν τις ζωές τους στον φόβο, μισούν κι Αυτόν και τους εαυτούς τους, κι όμως θα πέθαιναν για χάρη Του».

ΠΗΓΗ: https://www.peekpemagazine.gr/article




«Οι κοινωνίες των ζώων» του Θεοδόση Τάσιου 
θα πείσουν και τον πιο δύσπιστο άνθρωπο

Ο τίτλος του βιβλίου του καθηγητή Θεοδόση Τάσιου «Οι κοινωνίες των ζώων» ξαφνιάζει, ίσως. Η λέξη «κοινωνία» σημαίνει ένα σύνολο ανθρώπων που συμβιώνουν σε έναν τόπο και είναι οργανωμένοι σε ένα κοινωνικό σύστημα. Η ζωή τους δηλαδή δεν εκτυλίσσεται με τυχαία γεγονότα ή πράξεις. Διαμορφώνεται με συγκεκριμένους τρόπους και κανονικότητες  που ορίζουν σχέσεις και συμπεριφορές και αποτελούν αυτό που λέμε «κουλτούρα» ή «πολιτισμό» συμπεριλαμβάνοντας και τα τεχνολογικά επιτεύγματα των ανθρώπων.

Για τα ζώα, όταν θέλουμε να μιλήσουμε για ένα πλήθος από αυτά, δεν χρησιμοποιούμε τη λέξη «κοινωνία». Λέμε «κοπάδι», «αγέλη», «σμήνος», υπονοώντας ότι ζουν χωρίς πολιτισμό, μόνο με βάση το ένστικτό τους. Ο καθηγητής Τάσιος, όμως, υποστηρίζει πειστικά ότι πρόκειται για «κοινωνίες των ζώων», με γνωρίσματα που συναντώνται και στις ανθρώπινες, και όχι για κοπάδια.

Οι έρευνες που παρουσιάζονται στο βιβλίο θα πείσουν και το πιο δύσπιστο μέλος του εγωιστικού, ανθρώπινου είδους ότι δεν υπερέχει, όσο νομίζει, των άλλων ζώων. Άλλωστε, το DΝΑ των ανθρώπων είναι όμοιο κατά 99,4% με των χιμπατζήδων.

Με πλήθος παραδειγμάτων ο συγγραφέας καταδεικνύει ότι οι συμπεριφορές ζώων του ιδίου είδους διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Στο δάσος Ταΐ στην Ακτή Ελεφαντοστού, για παράδειγμα, ζουν χιμπατζήδες. Εκεί, η μητέρα χιμπατζής διδάσκει το παιδί της πώς να σπάει καρύδια χρησιμοποιώντας την πέτρα ως σφυρί και αμόνι. Αυτή η συμπεριφορά απουσιάζει τελείως μεταξύ χιμπατζήδων στην ακριβώς απέναντι όχθη του ποταμού Sassandra. Επίσης, η γλώσσα του σώματος των ζώων του ίδιου είδους διαφέρει από τόπο σε τόπο. Π.χ. οι πάπιες ερωτοτροπούν με ποικίλες τελετουργίες ανάλογα με το περιβάλλον τους και τον τοπικό πολιτισμό τους. 

Τα παραπάνω -και πολλά άλλα που αναφέρονται στο βιβλίο- δεν αφήνουν περιθώριο αμφισβήτησης ότι πρόκειται για cultura, για πολιτισμό, και όχι για natura. Δεν είναι, δηλαδή, συμπεριφορές βασισμένες στο ένστικτο, αλλά αποτέλεσμα προσαρμογής και μάθησης.
Τα ζώα επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και με τον άνθρωπο: Τα πρωτεύοντα ζώα διαθέτουν μια πρωτο-γλώσσα με στοιχειώδη γραμματική και συντακτικό, μαθαίνουν τη σημασία λέξεων, τη γλώσσα των  κωφαλάλων και μπορούν να ερμηνεύουν χειρονομίες και νεύματα.

Πιστεύαμε μέχρι πρότινος ότι οι παπαγάλοι μιμούνται μηχανικά την ανθρώπινη φωνή. Αυτό αποδεικνύεται λάθος, σημειώνει ο συγγραφέας. Όταν μια μέρα ρώτησαν τον παπαγάλο Άλεξ «πόσες κόκκινες κούκλες μαλλιού είναι ανακατεμένες πάνω σ’ αυτόν τον δίσκο» εκείνος δίνει λανθασμένη απάντηση. Το αντιλαμβάνεται όμως αμέσως, ζητά συγγνώμη και τσαντισμένος δηλώνει «εγώ φεύγω» και αποχωρεί.
Τα ζώα διαθέτουν, επίσης, συναίσθηση τιμιότητας. Στις ψευδομάχες του παιχνιδιού προσέχουν το ένα το άλλο, και αυτή η σύμβαση αυτοπεριορισμού συνιστά πράξη ηθικής συμπεριφοράς.  Νιώθουν συμπάθεια και συμπόνοια μεταξύ τους: Πίθηκοι έμαθαν να λαμβάνουν τροφή εισάγοντας κέρμα σε μια σχισμή. Μια γριά πιθηκίνα δεν τα καταφέρνει. Της πέφτει το κέρμα έξω. Κι ο διπλανός της το μαζεύει, το εισάγει, και την αφήνει να λάβει την τροφή της.

Όπως στις ανθρώπινες κοινωνίες, έτσι και στις μη ανθρώπινες αναπτύσσονται τεχνικές για την ικανοποίηση αναγκών, γράφει ο καθηγητής και σχολιάζει την «τεχνολογική κουλτούρα» των ζώων. Μάλιστα, φαίνεται ότι φθάνουν στο σημείο να εκμεταλλεύονται και την ανθρώπινη τεχνολογία: Ένα είδος κοράκων σε μια ιαπωνική πανεπιστημιούπολη, κρατούν τα καρύδια στα ράμφη τους, περιμένοντας το κόκκινο φως των φαναριών της τροχαίας. Εναποθέτουν τα καρύδια μπροστά στα σταθμευμένα αυτοκίνητα, κι έρχονται μετά να τσιμπολογήσουν τους σπασμένους καρπούς των.

Οι πληροφορίες για τη ζωή των ζώων που εμπεριέχονται στο βιβλίο «Η κοινωνία των ζώων» εντυπωσιάζουν και μας καλούν να αναθεωρήσουμε τη μέχρι πρότινος εργαλειακή συμπεριφορά μας απέναντί τους. Οι απόψεις του Καρτέσιου, που θεωρεί τον άνθρωπο «κύριο της φύσης» και το ζώο ένα αυτόματο χωρίς ψυχή, και του Καντ, που πίστευε πως μόνο απέναντι στα ορθολογικά όντα έχουμε ηθικές υποχρεώσεις, είναι ξεπερασμένες.

Σήμερα τα δεδομένα της επιστήμης αποδεικνύουν ότι η Γη λειτουργεί σαν ένας γιγάντιος οργανισμός, όπου τα πάντα αλληλεξαρτώνται. Άρα η ηθική πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλα τα είδη, ανθρώπινα και μη. Η ιδεολογία του «δικαίου του ισχυρότερου» είχε ως συνέπεια την κυριαρχία ορισμένων ανθρώπων επί άλλων, αλλά επίσης και όλων των ανθρώπων επί των ζώων. Έτσι φυσικοποιήθηκε η ιεραρχία στην κοινωνία και οι διαφορές μεταξύ του φυσικού και του κοινωνικού κόσμου (Βλ. Μ. Μπούκτσιν, «Τι είναι κοινωνική οικολογία»).

Κάποιος θα ρωτούσε ίσως: «Σε μια εποχή κρίσης γιατί ασχολούμαστε με τα ζώα;» «Επειδή υπάρχουν», είναι η απάντηση. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι ο βασανισμός τους, οι απάνθρωπες συνθήκες ζωής των παραγωγικών ζώων, ο άνευ λόγου πειραματισμός πάνω τους είναι απαράδεκτα. Επίσης, γνωρίζοντας τη ζωή τους ίσως «να κατανοήσουμε καλύτερα και τα δικά μας κοινωνικά βάσανα…»

Οι «Κοινωνίες των ζώων» είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί. Ο ιδιαίτερος τρόπος γραφής του καθηγητή Τάσιου –που καταφέρνει να διατηρεί τη μορφή της ζώσας φωνής στο κείμενό του, το διανθισμένο με λεπτό χιούμορ- συναρπάζει. Μας θυμίζει το ζωικό μέρος της ύπαρξής μας, το οποίο αρνούμαστε, επικεντρωνόμενοι μόνο στο πολιτισμικό, και ξυπνά συναισθήματα που μας ωθούν να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με τα μη ανθρώπινα όντα. Το ανθρώπινο δίκαιο που επιτρέπει τη στυγνή εκμετάλλευση των ζώων είναι άδικο.

ΠΗΓΗ: https://www.athensvoice.gr/culture/book



 REUTERS - Σκύλοι πιασμένοι στο δίχτυ μεταφέρονται σε εστιατόριο του Ανόι (Βιετνάμ), όπου θα αποτελέσουν παραδοσιακό γεύμα για καλοφαγάδες... 

... Πανηγυρικός λόγος για την ''Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων''

 Ο... πανηγυρικός λόγος, που δημοσιεύουμε σήμερα, δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ''Ελευθεροτυπία'', εν όψει της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας των Ζώων, και είναι μια γροθιά στο στομάχι. Τον φιλοξενούμε και εμείς στο www.zoosos.gr διότι καλό είναι να ξέρουμε τι συμβαίνει στην αυλή μας και έξω από αυτήν.Τον έχει γράψει η κ. Λιάνα Αλεξανδρή, διευθύντρια της Ελληνικής Φιλοζωικής Εταιρείας, και τα στοιχεία που παραθέτει δεν σηκώνουν αμφισβήτηση. Το κείμενο που ακολουθεί είναι πολύ σκληρό - όσο σκληρή και άδικη είναι η πραγματικότητα που βιώνουν τα ζώα - όλα τα ζώα - του πλανήτη.  

'' Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων είναι, για όσους εντρυφούν και ασχολούνται με το θέμα σε βάθος και σε πλάτος, ημέρα πένθους. Μνημόσυνο.

Οι οργανώσεις προστασίας τους, όπως η Ελληνική Φιλοζωική Εταιρεία, γνωρίζουν από τον καθημερινό τους αγώνα ενδελεχώς τα προβλήματα και δραστηριοποιούνται κάθε μία ξεχωριστά στο μέτρο του δυνατού για την απάλειψη του πόνου και του απερίγραπτου βασανισμού τους, όσο ζουν και πριν πεθάνουν προς όφελος του ανθρώπου, που έχασε, απ' όσο διαπιστώνεται, κάθε ηθικό και συνειδησιακό μέτρο. Γιατί συνεργαζόμαστε μεταξύ μας και αγωνιζόμαστε ενωμένοι. Με μικρά βήματα αντιμετωπίζονται γιγάντια προβλήματα. Το μέλλον, όπως είπε και ο ποιητής μας, «έχει πολύ δίψα». Για ανθρώπους και ζώα. Ας το αλλάξουμε μαζί και ο καθένας ξεχωριστά. Εμείς ελπίζουμε ότι κάποτε θα σταθεί στο ύψος του ο άνθρωπος και θα αναγκαστεί να μην αφήσει άλλο αχαλιναγώγητη την κοιλιά, την τσέπη και τη συνείδησή του. Γιατί ήρθε, επιτέλους, η ώρα να προστατέψουμε και άλλους που αναπνέουν και πονούν, εκτός από το πονεμένο μας τομάρι.

* Ζώα για την τροφή μας: Παγκοσμίως η ετήσια σφαγή ζώων ξεπερνά τα 50 δισ. ζώα. Κάθε λεπτό 1.680 σφάζονται για την τροφή μας, τα περισσότερα θανατώνονται σχεδόν μόλις ενηλικιωθούν ή και μικρότερα, ενώ τα ταχείας εκτροφής κοτόπουλα, σε άθλια πνηνοτροφεία, σφάζονται σε ηλικία 6-7 μόλις εβδομάδων. Η βιομηχανία αβγών στις ΗΠΑ θανατώνει ζωντανά 250 εκατ. αρσενικά κοτόπουλα, επειδή δεν παράγουν αβγά και συνεπώς θεωρούνται άχρηστα.

* Πειραματόζωα: Περισσότερα από 25 εκατ. σπονδυλωτά ζώα χρησιμοποιούνται για πειράματα στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, συμπεριλαμβανομένων μαϊμούδων, χιμπαντζήδων, σκύλων, γατιών, κουνελιών, ποντικιών, πουλιών, παραγωγικών και άλλων έμβιων όντων. Μετά το πέρας του πειραματισμού και της απερίγραπτης καθημερινής εξαθλίωσης και βασανισμού τους, όσα επιβιώνουν των πειραμάτων θανατώνονται. Εάν συμπεριλάβουμε και τα μη σπονδυλωτά ζώα, ο αριθμός αυξάνεται σε 100 εκατομμύρια.

Παρά τα όσα υποφέρουν τα ζώα των πειραμάτων στο όνομα της ασφάλειας του ανθρώπου, το 2002 περισσότερα από 50 φάρμακα αποσύρθηκαν από την αγορά ως ακατάλληλα, επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό ή και θανατηφόρα. Ο FDA ανακοίνωσε το 2006 ότι 92% των φαρμάκων που πέρασαν από τα πειραματικά εργαστήρια ζώων απέτυχαν σε κλινικά ανθρώπινες δοκιμές.

* Ζώα συντροφιάς (σκύλοι - γάτες): Τη δεκαετία του 1990, το τότε υπουργείο Γεωργίας αναφέρθηκε επισήμως σε 300.000 αδέσποτα ζώα πανελλαδικά. Σήμερα υπολογίζεται να έχει μειωθεί κατά πολύ ο αριθμός τους, χωρίς να έχουμε επίσημη στατιστική μελέτη. Ο βασανισμός των αδέσποτων ζώων στη χώρα μας σε όλα τα επίπεδα παραμένει έντονος. Στα αστικά κέντρα παρουσιάζεται μείωση των περιστατικών βασανισμού τους, ενώ παραμένουν στα ίδια επίπεδα στην επαρχία. Περίπου 2 εκατ. Ελληνες είναι κάτοχοι ζώου. Ενα στα πέντε ιδιόκτητα ζώα κακοποιείται από πρόθεση ή άγνοια. Οι φόλες αποτελούν δυστυχώς το σοβαρότερο κίνδυνο κατά της ζωής των αδέσποτων ζώων.

Κάθε χρόνο 6 με 8 εκατ. σκύλοι και γάτες οδηγούνται σε καταφύγια στην Ευρώπη, εκ των οποίων 3-4 εκατ. ευθανατώνονται λόγω μη υιοθεσίας τους στο καθορισμένο διάστημα παραμονής τους. Στην Ελλάδα αυτό απαγορεύεται με νόμο και μετά από σκληρό αγώνα των ελληνικών φιλοζωικών οργανώσεων για απαγόρευση της ευθανασίας σε υγιή ζώα.

* Ζώα για την ψυχαγωγία μας: Δεν υπάρχει κανένα τσίρκο στον κόσμο όπου να μη διαπιστώθηκε από ελέγχους βασανισμός των ζώων, αφόρητη ταλαιπωρία, κακοποίηση κατά την εκπαίδευση, ανείπωτη εξαθλίωση κατά τις μεταφορές και τα ταξίδια κλεισμένα σε άθλια κλουβιά και τρέιλερ, νηστικά και διψασμένα. Η Ελλάδα σήμερα προσπαθεί να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Δανία, που απαγόρευσε διά νόμου την είσοδο τσίρκων με χρήση ζώων για το πρόγραμμά τους. Ο νέος νόμος για την προστασία των ζώων γενικότερα στη χώρα μας, που ελπίζουμε σύντομα να ψηφιστεί, ευτυχώς το έχει συμπεριλάβει. Δυστυχώς, αργεί να ψηφιστεί.

* Γουνοφόρα: Το 2006 περισσότερες από 350.000 φώκιες-μωρά εξοντώθηκαν βάναυσα με ρόπαλα στην ετήσια γιορτή κυνηγιού φώκιας στον Καναδά, εκ των οποίων το 98% ήταν μικρότερες των 3 μηνών, ενώ το 2001 αναφορές κτηνιάτρων έδειξαν ότι 42% από τις φώκιες που κυνηγήθηκαν γδάρθηκαν ζωντανές και έχοντας τις αισθήσεις τους. Μινκ, αλεπούδες, τσιντσιλά κ.λπ. θανατώνονται βίαια κάθε χρόνο σε εκτροφεία γούνας, με μεθόδους όπως η ηλεκτροπληξία και η δηλητηρίαση. Κανένας ακόμα νόμος στις ΗΠΑ δεν έχει βάλει περιορισμούς και νόμους για την προστασία αυτών των ζώων.

Πολλές επώνυμες εταιρείες ρούχων δηλώνουν στις ταμπέλες ότι η γούνα είναι ψεύτικη. Παρ' όλα αυτά, η κινεζική αγορά εξάγει 2 εκατ. γούνες σκύλων και γατιών ετησίως για το σκοπό αυτό, με ζώα που περνάνε ανείπωτα βασανιστήρια και φρικαλέες μεθόδους γδαρσίματος της γούνας τους όταν είναι ακόμα ζωντανά.

* Αγρια ζωή: Κάθε χρόνο 3.000 γορίλες, 3.000 χιμπαντζήδες και χιλιάδες bonobos θανατώνονται βάναυσα στην Αφρική για το κρέας τους, με τις «ευλογίες» και την αρωγή της βιομηχανίας κρέατος στις περιοχές αυτές. Τα ορφανά στην πλειονότητά τους πεθαίνουν επίσης από έλλειψη τροφής και μητρικής φροντίδας.

* Θαλάσσια ζωή στο βωμό του κέρδους: Δισεκατομμύρια είδη ψαριών σκοτώνονται ετησίως για να φάμε. Ψάρια των ωκεανών, των λιμνών, των θαλασσών. Πλάσματα που συλλαμβάνονται και εκτελούνται με απίστευτη βιαιότητα και αφόρητο βασανισμό. Σ' αυτά συμπεριλαμβάνονται 100 εκατ. καρχαρίες, 300.000 φάλαινες, δελφίνια, 250.000 απειλούμενες με εξαφάνιση θαλάσσιες χελώνες και δεκάδες χιλιάδες πουλιά. Από το άθλιο ψάρεμα γαρίδας μέχρι την αχαλιναγώγητη αλίευση και θανάτωση θαλάσσιων ειδών που απειλούνται με αφανισμό, η αλιεία για το πιάτο μας αποτελεί επίσης μία από τις πλέον ανεξέλεγκτες και βασανιστικές μεθόδους εξόντωσης έμβιων ειδών, που απαιτεί σκεπτικισμό και δράση αποτροπής και απαγορεύσεων. ''

Πηγές
http://news.change.org/stories/animal-use-and-abuse-statistics-the-schocking-numbers http://www.filozoiki.gr/arxikh
http://www.zoosos.gr/kai-tora-giortasoume-ten-pagosmia-emera-ton-zoon/




I think I could turn and live with animals, 
they are so placid and self-contain'd, 
I stand and look at them long and long.

They do not sweat and whine about their condition, 
They do not lie awake in the dark and weep for their sins, 
They do not make me sick discussing their duty to God, 
Not one is dissatisfied, not one is demented with the mania of owning things, 
Not one kneels to another, nor to his kind that lived thousands of years ago, 
Not one is respectable or unhappy over the whole earth.
I think I could turn and live with animals, they're so placid and self contain'd,
I stand and look at them long and long.
They do not sweat and whine about their condition,
They do not lie awake in the dark and weep for their sins,
They do not make me sick discussing their duty to God,
Not one is dissatisfied, not one is demented with the mania of owning things,
Not one kneels to another, nor to his kind that lived thousands of years ago,
Not one is respectable or unhappy over the earth.
So they show their relations to me and I accept them, 
They bring me tokens of myself, they evince them plainly in their possession.
I wonder where they get those tokens, 
Did I pass that way huge times ago and negligently drop them? 

 [Walt Whitman:''Think I Could Turn And Live With Animals''...

(From ''Song of Myself'')]