Η Σερβία εξοπλίζεται σαν «αστακός» – Αεροπλάνα, πύραυλοι, drones…
Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς αγοράζει σύγχρονα όπλα από διάφορους προμηθευτές, όπως Γαλλία, Τουρκία και Κίνα, χωρίς να κόβει τους δεσμούς με τη Ρωσία.
Τι σχέδια έχει για τα Βαλκάνια;
Η Σερβία, η οποία βγήκε από το τούνελ του εμφύλιου πολέμου πριν από δύο περίπου δεκαετίες, δεν είναι μια πλούσια χώρα. Παρ’ όλα αυτά, ο πρόεδρος και η κυβέρνησή της, με νωπή τη λαϊκή εντολή, μοιάζουν να διαθέτουν αρκετά δισ. ευρώ για την αγορά νέων και προηγμένων οπλικών συστημάτων, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στην οικονομία.
Ο ίδιος, δύο ημέρες νωρίτερα, είχε αναφερθεί σε μία ακόμη πιθανή αγορά, αυτή τη φορά από την Τουρκία. «Σε συνάντησή μας με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, του είπα ότι επιθυμούμε να αγοράσουμε Bayraktar και εκείνος μου υποσχέθηκε ότι μπορούμε να τα πάρουμε», τόνισε, αναφερόμενος στα γνωστά και εξαιρετικά δημοφιλή μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία έχουν λάβει μέρος σε όλες τις πολεμικές συγκρούσεις των τελευταίων ετών (και στην Ουκρανία).
Η κυβέρνηση και ο πρόεδρος της Σερβίας δεν σταματούν, όμως, εκεί. Όπως μεταδόθηκε από αρκετά ΜΜΕ και επιβεβαιώθηκε και από σχετικές φωτογραφίες, το Σάββατο προσγειώθηκαν σε πολιτικό αεροδρόμιο του Βελιγραδίου έξι γιγαντιαία μεταγωγικά αεροσκάφη από την Κίνα, τύπου Y-20, τα οποία μετέφεραν ολοκληρωμένα συστήματα πυραυλικής αεράμυνας.
Αυτή, μάλιστα, δεν είναι η πρώτη αγορά κινεζικού στρατιωτικού υλικού από τη Σερβία. Για του λόγου το αληθές, το 2020 είχε γίνει η παραλαβή μη επανδρωμένων τύπου Chengdu Pterodactyl-1, ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο και για άλλες συμφωνίες σε εξέλιξη ή στη φάση της διαπραγμάτευσης. Ένα δε χρόνο πριν, το 2019, η χώρα είχε αγοράσει και αριθμό γαλλικών πυραύλων εδάφους-αέρος τύπου Mistral.
Γιατί τώρα;
Οι εξελίξεις αυτές φανερώνουν, όπως εκτιμάται, δύο πράγματα: Αφενός, την πρόθεση του Βελιγραδίου να εκσυγχρονίσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα το οπλοστάσιό του, αξιοποιώντας όλες τις δυνατές πηγές και κάθε προμηθευτή. Αφετέρου, να διαφοροποιηθεί από τα σοβιετικά και ρωσικά συστήματα, τα οποία αυτή τη στιγμή κυριαρχούν σε στρατό ξηράς και αεροπορία, χωρίς παράλληλα να προσδεθεί στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Το ερώτημα που τίθεται, βεβαίως, αφορά τον λόγο που κάνει τη Σερβία να προχωρά σε αυτές τις κινήσεις, οι οποίες απειλούν να τινάξουν στον αέρα τα δημοσιονομικά της. «Υπάρχουν τρεις χώρες (…) και μεγάλος ανταγωνισμός εκεί έξω» είπε ο Βούτσιτς, χωρίς να δώσει περισσότερες εξηγήσεις.
Αρκετοί θεωρούν πως αυτή η κούρσα εξοπλισμών, που μοιάζει να αφορά και άλλες χώρες στα Βαλκάνια, δεν προοιωνίζεται κάτι καλό. Ειδικά καθώς υπάρχουν πολλά άλυτα προβλήματα – Κόσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη κ.λπ.
https://www.in.gr/2022/04/12/world/servia-eksoplizetai-san-astakos-aeroplana-pyrayloi-drones/
12 Απριλίου 2022
Ισορροπίες τρόμου σε πολιτικό και ενεργειακό επίπεδο διαμορφώνονται και στα Βαλκάνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το ενδεχόμενο μιας πιο δυναμικής επανεμφάνισης της Μόσχας στα Βαλκάνια αναμένεται να οδηγήσει σε μια νέα αντιπαράθεση μεταξύ Δύσης και Μόσχας προκαλώντας νέες αποσταθεροποιητικές τάσεις στην ήδη εύθραυστη περιοχή αλλά και μια πιθανή ανάφλεξη στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη με απρόβλεπτες συνέπειες.
«Έσπασε» την βαλκανική γραμμή η Σερβία
Αλλάζουν όλα τα δεδομένα στα Βαλκάνια-Η στάση της Σερβίας
«Αλλάζουν όλα τα δεδομένα στα Βαλκάνια και περιμένουμε να δούμε πως θα εξελιχθεί η κατάσταση. Ο Πούτιν θα κερδίσει την Ουκρανία αλλά θα χάσει φίλους σε όλη την Ευρώπη. Ακόμη και η σχέση του με την Σερβία θα δοκιμαστεί. Όλες οι χώρες που έχουν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ θα στοιχηθούν με τον Δυτικό κόσμο. Το ίδιο ισχύει και για το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι τι θα γίνει με την Σερβία και την Βοσνία Ερζεγοβίνη κυρίως λόγω του γεγονότος ότι έχει επιτραπεί στη Σερβική Δημοκρατία να κρατά αιχμάλωτη όλη τη χώρα» εξηγεί, μιλώντας στο ethnos.gr, o Γιάννης Αρμακόλας Κύριος Ερευνητής στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαικής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και Επίκουρος Καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Ο ίδιος εκτιμά ότι το Βελιγράδι θα συνεχίσει να πατάει σε 2-3 διαφορετικές βάρκες αλλά δεν θα είναι τόσο εύκολο για τη Σερβία στο μέλλον. «Ξέρετε δεν μπορεί ένα κράτος να είναι υποψήφιο-μέλος στην ΕΕ και να μην ακολουθεί την Ε.Ε. σε αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής τόσο σημαντικές». Σύμφωνα με τον ίδιο είναι πολύ σημαντικό ότι οι περισσότερες χώρες των Βαλκανίων έχουν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. «Θεωρώ ότι έγινε τεράστιο λάθος στην περίπτωση της Βοσνίας που δεν έγινε μια ταχεία ένταξή της πριν δέκα χρόνια στην νατοϊκή συμμαχία. Ήταν ένα μεγάλο λάθος αυτό» προσθέτει.
Αδύναμος κρίκος η Βοσνία Ερζεγοβίνη
Αυτή τη στιγμή η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι ο αδύναμος κρίκος. Η Βοσνία βρίσκεται εκατοντάδες μίλια μακριά από τις μάχες, αλλά αντιμετωπίζει ένα όλο και πιο διεκδικητικό αυτονομιστικό κίνημα των Σερβοβόσνιων που σύμφωνα με τους αναλυτές έχει τουλάχιστον σιωπηρή υποστήριξη από τη Μόσχα. «Οπωσδήποτε πρέπει να ενισχυθούν οι δυνάμεις που είναι υπέρ της σταθερότητας, του εκδημοκρατισμού και της ενσωμάτωσης στη Δύση και οπωσδήποτε πρέπει να αποδυναμωθούν οι δυνάμεις που λειτουργούν αποσταθεροποιητικά στη χώρα» τονίζει ο κ. Αρμακόλας.
Έντονη είναι η ανησυχία για το πως θα κινηθεί και πιο ρόλο θα παίξει η Σερβία και η σερβική δημοκρατία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κρίσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας. «Είναι ανησυχητικό αυτό που γίνεται στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η τάση που υπάρχει στη σερβική δημοκρατία να αυτονομηθεί και αύριο-μεθαύριο ακόμη και να ανεξαρτητοποιηθεί είναι ανησυχητική και σε αυτή την περίπτωση είναι κρίσιμο τι στάση θα κρατήσει η Σερβία». Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης που διαμορφώνεται στην περιοχή είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε την περασμένη Πέμπτη να διπλασιάσει σχεδόν το μέγεθος της ειρηνευτικής της δύναμης στη Βοσνία στέλνοντας 500 εφέδρους ως προληπτικό μέτρο για να αποτρέψει οποιαδήποτε αστάθεια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η στάση της Ελλάδας
Στο πλαίσιο αυτό εκτιμά ο κ. Αρμακόλας ότι «η Ελλάδα θα πρέπει να προσέξει γιατί παρατηρώ πολλές σχέσεις με την Κροατία το τελευταίο διάστημα. Θα πρέπει να καταλάβουμε τι παιχνίδι παίζεται στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Αν δεν γίνει σωστή διαχείριση από την πλευρά της Ευρώπης και των ΗΠΑ μπορεί να οδηγηθούμε και σε αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια».
Ο ρόλος της αναγνώρισης του Κοσόβου
Σε ό,τι αφορά το Κόσσοβο ο Επίκουρος Καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας πιστεύει ότι είναι αναγκαίο να βρεθεί ένας τρόπος προκειμένου να παγιώσει το διεθνές καθεστώς του. «Πρέπει να ξαναδούμε τις χώρες που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο, να ξαναδούμε το ζήτημα της αναγνώρισης. Αυτό περιλαμβάνει και την Ελλάδα».
Το πρώτο σενάριο
Με αυτά τα δεδομένα, όπως εξηγεί ο κ. Αρμακόλας, υπάρχει για τα Βαλκάνια την επόμενη μέρα μετά την εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία το ευνοϊκό, το λιγότερο ευνοϊκό και το καταστροφικό σενάριο. Το ευνοϊκό σενάριο σημαίνει ότι θα γυρίσουμε σε μια πρωτέρα κατάσταση και η Ρωσία θα είναι αν όχι συνεργατική, τουλάχιστον δεν θα εναντιώνεται ενεργά στις δράσεις αλλά και σε όποιες προσπάθειες της Δύσης στα Βαλκάνια. «Μάλλον αυτό το σενάριο έχει τελειώσει».
Το ενδιάμεσο σενάριο
Το ενδιάμεσο σενάριο προβλέπει την Ρωσία να προσπαθεί να εδραιώσει την παρουσία της στην περιοχή που θεωρεί ότι θέλει να ελέγξει -που περιλαμβάνει και την Ουκρανία αυτό το ενδεχόμενο-αλλά να μην ενισχύσει τις αντιδυτικές δυνάμεις στα Βαλκάνια. «Ούτε αυτό το σενάριο βλέπω πιο πιθανό, δεδομένου ότι αυτήν την στιγμή όπως είναι συνθήκες πάμε για πλήρη ρήξη σε όλα τα επίπεδα».
Το τρίτο και επικρατέστερο σενάριο
Σύμφωνα με τον κ. Αρμακόλα στο τρίτο σενάριο-που είναι και το πιθανότερο- η Ρωσία θα περάσει σε ένα ρόλο ενεργού παίκτη στα Βαλκάνια, αντιπαράθεσης με την Δύση δεδομένου ότι πάμε για μια πλήρη ρήξη Δύσης-Ρωσίας. Μέχρι σήμερα οι αναλυτές θεωρούσαν ότι η Ρωσία δεν έχει στρατηγική για να κερδίσει ζώνη επιρροής στα Βαλκάνια, απλώς θέλει να καθυστερεί ή να χαλάει το παιχνίδι της Δύσης στα Βαλκάνια. «Εδώ φοβάμαι ότι μπαίνουμε σε μια πλήρη αντιπαράθεση πλέον σε όλα τα επίπεδα. Θα μπορούσε να συζητήσει κανείς τι σημαίνει αυτό και για την κεντρική Ευρώπη, για την Ρουμανία, για τη Μολδαβία στην οποία μπορεί να επιχειρήσει πλέον η Ρωσία και να κερδίσει σφαίρα επιρροής εις βάρος της Δύσης. Εδώ μιλάμε και για την Σερβία η οποία θα πιεστεί να διαλέξει στρατόπεδο ενώ αδύναμος κρίκος είναι η Βοσνία Ερζεγοβίνη».
Τα όπλα της Δύσης στα Βαλκάνια-Αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ
Στο πλαίσιο αυτό σημαντικό είναι σύμφωνα με τον κ. Αρμακόλα η αναζωογόνηση της διαδικασίας ένταξης των Βαλκανίων στην ΕΕ, ξεκινώντας άμεσα οι διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία αλλά και όσων χωρών θέλουν να ενταχθούν. «Είναι αστείο όταν βλέπουμε επιστροφή του Ψυχρού πολέμου στην Ευρώπη να μην κοιτάμε το μακροπρόθεσμο συμφέρον της ΕΕ και να επιτρέπεται σε οποιαδήποτε χώρα όπως η Βουλγαρία να μπλοκάρει τα ζητήματα διεύρυνσης. Αν η Σερβία δεν θέλει να ενταχθεί, καλώς να μείνει εκτός».
Σε κάθε περίπτωση, όπως λέει, η κατάσταση που διαμορφώνεται δεν είναι όπως την δεκαετία του '90. «Δεν υπάρχουν οι στρατιωτικές δυνάμεις του παρελθόντος αλλά επεισόδια τάσεις, αποσταθεροποίησης μπορούν να υπάρξουν. Σίγουρα είναι η πιο δύσκολη κατάσταση κρίσης που βλέπουμε στην περιοχή την τελευταία 20ετία από το τέλος του πολέμου στο Κόσοβο».
Ο παράγοντας Βόρεια Μακεδονία
Σε ό,τι αφορά την Βόρεια Μακεδονία, αυτή έχει ευθυγραμμιστεί με την ΕΕ και την λογική των κυρώσεων της Δύσης. Ακόμη και το φιλορωσικό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE καταδίκασε την κίνηση της Ρωσίας να εισβάλει στην Ουκρανία. Σε οικονομικό επίπεδο θεωρείται δεδομένο ότι θα διαταραχθούν οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών ενώ ζητήματα ενδέχεται να ανακύψουν και στο τραπεζικό σύστημα ειδικά στα τραπεζικά ιδρύματα που είναι ρωσικών συμφερόντων και τα κεφάλαιά τους ελέγχονται από Ρώσους επιχειρηματίες.
Αναβαθμίζεται ο γεωστρατηγικός ρόλος της Αλεξανδρούπολης μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία
Σημείο-αγκάθι για τα Βαλκάνια αποτελεί και η προμήθεια φυσικού αερίου η οποία γίνεται κυρίως από την Μόσχα. «Αυτό μπορεί να το δει κανείς και από την θετική του πλευρά καθώς αναβαθμίζεται ο γεωστρατηγικός ρόλος της Ελλάδας. Κυρίως με την μονάδα υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη και το διασυνδετήριο αγωγό με τη Βουλγαρία που αναμένεται να είναι έτοιμος μέχρι τον Ιούνιο του 2022 αλλά και την μεταφορά φυσικού αερίου από το ΕΣΦΑ στη Βόρεια Μακεδονία» σημείωναν παρατηρήτες στο ethnos.gr.
Μπορεί τα Βαλκάνια να μην είναι ένα δημοφιλές θέμα συζήτησης ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει στην επιφάνεια τα προβλήματα που υπάρχουν στην γειτονιά μας, τα οποία εντείνονται με την εισβολή της Ρωσίας. Η περιοχή θα συναντήσει εκ νέου μία αλλαγή ισορροπιών σε πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και θρησκευτικό επίπεδο.
Πώς ο πόλεμος επηρεάζει τα Βαλκάνια
Θα ήταν λάθος να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να δούμε μία πολύ ισχυρή κρίση στην Βοσνία – ένα ακόμα μέτωπο. Η απεικόνιση της κατάστασης δεν είναι εύκολη, καθώς μέρα με τη μέρα έχουμε συνεχείς στρατιωτικές, διπλωματικές και οικονομικές εξελίξεις. Αλλά ας προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τι συμβαίνει και ποια θα μπορούσε να είναι η επόμενη μέρα στα Βαλκάνια μετά την ρωσική Εισβολή στην Ουκρανία.
Βοσνία
Το πιο ευάλωτο σημείο στα Δυτικά Βαλκάνια είναι σήμερα η Μπάνια Λούκα που βρίσκεται στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, χώρα η οποία είναι υπό στενή παρακολούθηση από τη διεθνή κοινότητα εδώ και μήνες. Από τότε που ο Μίλοραντ Ντόντικ, ο ηγέτης της Σερβικής Δημοκρατίας, δηλαδή προχώρησε στη δημιουργία παράλληλων κρατικών φορέων και κοινωνικών ιδρυμάτων με αυτούς που ήδη υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο στο Σεράγεβο. Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που μιλάνε για «την μεγαλύτερη κρίση ταυτότητας της Βοσνίας». Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στείλει ειρηνευτική αποστολή στην Βοσνία ενώ έχει αυξηθεί και η παρουσία του ΝΑΤΟ (όχι σημαντικά ή ανησυχητικά). Ένα σενάριο θέλει τον Ντόντικ να εκμεταλλεύεται τον αναβρασμό και την σύγχυση και να προχωρήσει στην απόσχιση. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν είναι μία λειτουργική χώρα και η κρίση δύσκολα μπορεί να αποτραπεί καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ μιλάει με τον Ντόντικ.
Σερβία
Η Σερβία όχι απλώς αμφιταλαντεύεται για τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά «κλείνει το μάτι» στην Ρωσία. Και αυτό έχει την εξήγησή του καθώς η Ρωσία διατηρεί πολλά οικονομικά συμφέρονται στο Βελιγράδι. Η Μόσχα έχει χρόνιους δεσμούς με την Σερβία. Απαραίτητος ενεργειακός εταίρος. Η Σερβία έχει προεδρικές, βουλευτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές στις 3 Απριλίου και αυτό κάνει ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα για τον Πρόεδρο Αλεξάντερ Βούτσιτς. Ο ηγέτης της Σερβίας δεν θα ήθελε μία εσωτερική κρίση την οποία δε θα μπορούσε να διαχειριστεί. Παράλληλα η κοινή γνώμη πιστεύει πως η Ρωσία είναι μακράν ο μεγαλύτερος επενδυτής στη Σερβία. Πιο ισχυρός από την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πεποίθηση η οποία είναι έντονη αλλά τα στοιχεία δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Την τελευταία δεκαετία οι επενδύσεις της Ρωσίας στην περιοχή ανήλθαν σε 1,5 δισ. ευρώ (Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Σερβίας). Βέβαια ο πρόεδρος Πούτιν ισχυρίζεται ότι η χώρα του έχει επενδύσει πολλά περισσότερα χρήματα. «Η Σερβία δείχνει να αμφιταλαντεύεται, δεν έχει προσανατολισμό και η αμφιταλάντευση αυτή έχει διευρύνει την κρίση με την Δύση. Υπάρχει πικρία σε ένα κομμάτι για την στάση της Δύσης και τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας. Η στάση της Σερβίας φέρνει σε κίνδυνο την ενταξιακή της προοπτική», σχολιάζει ο Δημήτρης Καρίδης.
Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και… ΝΑΤΟ
Πέντε χώρες των Βαλκανίων είναι μέλη του ΝΑΤΟ: Σλοβενία (από το 2004), Αλβανία και Κροατία (από το 2009), Μαυροβούνιο (2017) και Βόρεια Μακεδονία (2020). Οι συμμετοχές Μαυροβουνίου και Βόρειας Μακεδονίας συνοδεύτηκαν από παράπονα και εντάσεις από τη Ρωσία, δημοσιεύματα της εποχής υποστήριζαν πως η «διπλωματία Πούτιν» ενίσχυσε οικονομικά ταραχές και κινητοποιήσεις τόσο στο Μαυροβούνιο όσο και την Βόρεια Μακεδονία. Όσον αφορά την Αλβανία στα τέλη του φετινού Ιανουαρίου έγινε η έναρξη των εργασιών για την κατασκευή αεροπορικής βάσης του ΝΑΤΟ στην πόλη Κουτσόβα (η πρώτη βάση της Συμμαχίας στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων). Το «αστείο» στην περίπτωση εδώ είναι ότι η βάση στην πόλη Κουτσόβα (80χλμ νότια των Τιράνων) χτίστηκε το ‘50 όταν η Αλβανία ήταν σύμμαχος της Σοβιετικής Ένωσης. Η Αλβανία είναι η μόνη χώρα στα Βαλκάνια που δεν έχει καμία απολύτως επιρροή από την Ρωσία με σαφή πολιτικό προσανατολισμό προς την Δύση ενώ στήριξε από την αρχή τον ουκρανικό λαό αλλά και τον πρόεδρο Ζελένσκι. Ο Ράμα είχε επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας. «Μακάρι να μπορούσα να κάνω περισσότερα», είπε ο Αλβανός Πρωθυπουργός στον Ζελένκσι. Την Δευτέρα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ χαιρέτισε την απόφαση της Βόρειας Μακεδονίας να συνταχθεί με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Η Βόρεια Μακεδονία ευθυγραμμίστηκε πλήρως με την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, καθώς και με το πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, μετά την εισβολή της τελευταίας στην Ουκρανία.
Οι οικονομικές σχέσεις με την Ρωσία
Οι κυρώσεις στην Ρωσία επηρεάζουν ορισμένους τομείς της οικονομίας των Βαλκανίων. Κυρίως το τραπεζικό σύστημα που βρίσκεται στην Σερβία και το Μαυροβούνιο. Πάντως, στην Ποντγκόριτσα οι ρωσικές άμεσες ξένες επενδύσεις αποτελούν περίπου το 30% του ΑΕΠ της χώρας. Οι εξαγωγές από τα Βαλκάνια προς τη Ρωσία οριακά πλησιάζουν το 2% του ΑΕΠ (Eurostat). Τώρα, όσον αφορά το «μεγάλο αγκάθι» που λέγεται «Ρωσικό Φυσικό Αέριο» η Βόρεια Μακεδονία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εξαρτώνται πλήρως από αυτό. Η Σερβία προμηθεύει σχεδόν το 90% των αναγκών της μέσω της Ρωσίας, της Κροατίας και της Σλοβενίας. Η Gazprom ελέγχει πλήρως πρατήρια καυσίμων, εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διυλιστήρια. Το Δυρράχιο της Αλβανίας είναι ένα από τα σημαντικά λιμάνια του ρωσικού εμπορίου (κυρίως σιτάρι).
Ρωσία VS Ευρωπαϊκή Ένωση
Κανάλια, εφημερίδες, χρηματοδότηση κινητοποιήσεων είναι μόνο μερικές από τις παρεμβάσεις που έχει κάνει η Ρωσία στα Βαλκάνια. Πολύ «σκοτεινός» είναι και ο ρόλος της ρωσικής εκκλησίας στην περιοχή με τις καταγγελίες περί χρηματισμού βουλευτών και αξιωματούχων να είναι συνεχείς. Είναι πολλές οι «ανθρωπιστικές δράσεις της Ρωσίας» στις Σλαβόφωνες χώρες. Δημοσιογράφοι στην Σερβία – με σαφή προσανατολισμό προς την ΕΕ – έχουν καταγράψει τον ύποπτο ρόλο τους μιλώντας ευθέως για κατασκοπία. Για τη Συμφωνία των Πρεσπών το Κρεμλίνο όχι μόνο στάθηκε απέναντι αλλά έδωσε «ζεστό χρήμα» για κινητοποιήσεις και εξεγέρσεις στα Σκόπια. Συνεπώς, οι ανησυχίες για περαιτέρω παρεμβάσεις είναι ρεαλιστικές και πολλά θα εξαρτηθούν από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Προς το παρόν, τα Βαλκάνια παρακολουθούν με ανησυχία τι συμβαίνει στο Κίεβο. Τώρα, στο ερώτημα αν ο πόλεμος μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες που να επισπεύσουν την ένταξη Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε ο Καθηγητής Δημήτρης Καιρίδης σημειώνει: «Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να δημιουργήσει μία δυναμική στην λογική ‘να τελειώνουμε με την εκκρεμότητα των Δυτικών Βαλκανίων’ για να μην αφήνουμε περιθώρια σε Αντιδυτικές δυνάμεις όπως η Ρωσία να δημιουργούν προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και σταθερότητα». Πάντως, ο δρόμος αυτός δεν θα είναι εύκολος. «Θα πρέπει ωστόσο και οι χώρες αυτές να επιδείξουν απόλυτη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η Ευρώπη δεν αντέχει άλλες χώρες όπως η Ουγγαρία που αμφισβητούν το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου», προσθέτει ο Δημήτρης Καιρίδης.
Ο ρόλος της Ελλάδας
Η Ελλάδα παρακολουθεί τις εξελίξεις στα Βαλκάνια κυρίως λόγω της τουρκικής επιρροής στην περιοχή. Σίγουρα δε θα ήθελε να υπάρξει καμία κρίση ή ένταση και γι’ αυτό τον λόγο η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να επανακτήσει τους δεσμούς της με χώρες όπως η Σερβία ή Κροατία, ενώ υπάρχει και καλή διάθεση και καλό κλίμα με Αλβανία και Βουλγαρία. Από τις αρχές του 2022 υπάρχει μια ευρύτερη κυβερνητική στρατηγική – στροφή για άνοιγμα της χώρας στα Βαλκάνια. Οι επισκέψεις του Έλληνα πρωθυπουργού με κορυφαίους υπουργούς και η σύναψη συμφωνιών (τεχνολογία, πολιτισμός) με Σερβία και Κροατία το δείχνει άλλωστε αυτό. Στόχος της Αθήνας είναι η ενίσχυση και εμβάθυνση των σχέσεων με τα Βαλκάνια ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα, όπου η Ελλάδα επιδιώκει να διευρύνει την παρουσία της μέσω ελληνικών επιχειρήσεων, κάτι που ήδη κάνει η Τουρκία σε Σερβία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία. «Η Ελλάδα έχει άμεσο ενδιαφέρον για την περιοχή. Η σύνδεση της με την Ευρώπη περνάει από τα Δυτικά Βαλκάνια για αυτό θέλει την σταθερότητα όσο το δυνατόν περισσότερο αλλά μία σταθερότητα που θα βασίζεται στην Δημοκρατία, το Κράτος Δικαίου και την οικονομική ανάπτυξη. Πράγματα τα οποία δεν είναι σήμερα τόσο παρόντα όσο θα ήθελε κανείς», σχολιάζει ο Δημήτρης Καιρίδης.
Ρενάτο Λέκκα
https://www.topontiki.gr/2022/03/15/polemos-stin-oukrania-valkania-aposchistikes-tasis-ikonomiki-krisi-ke-machi-rosias-evropaikis-enosis/
15/3/2022