IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Για να δώσουμε ένα νόημα στο παρόν μας ή για να σχεδιάσουμε το μέλλον μας, οφείλουμε διαρκώς να ανατρέχουμε στα «μνημονικά εγγράμματα» του παρελθόντος. Καμία άλλη νοητική λειτουργία μας δεν παίζει τόσο αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικής μας ταυτότητας αλλά και στη συγκεκριμενοποίηση της αφηρημένης έννοιας του «εαυτού» όσο η μνήμη. Στις 30-31 Μαρτίου στο αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Παστέρ πραγματοποιήθηκε, με μεγάλη επιτυχία, μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστημονική διημερίδα με θέμα τις περίπλοκες σχέσεις εξάρτησης της Μνήμης από τον Εγκέφαλο. Η διημερίδα διοργανώθηκε από τους καθηγητές Ιωάννη Ευδοκιμίδη και Ανδρέα Παπανικολάου και σ’ αυτή συμμετείχαν διεθνούς κύρους Ελληνες και αλλοδαποί ειδικοί στην έρευνα της ανθρώπινης μνήμης. Οι «Μηχανές του Νου», σήμερα, έχουν τη χαρά να φιλοξενούν δύο επιφανείς Ελληνες νευροεπιστήμονες, τους καθηγητές Ιωάννη Ευδοκιμίδη και Ανδρέα Παπανικολάου, οι οποίοι μας εξηγούν γιατί σχεδίασαν και υλοποίησαν αυτή την υψηλού επιπέδου δι

 Απ’ ό,τι φαίνεται τον 21ο αιώνα στην επιστημονική έρευνα θα κυριαρχούν οι Νευροεπιστήμες, δικαίως λοιπόν περιγράφεται ως ο «αιώνας του εγκεφάλου και του νου» Η γνωστική περιπέτεια τον 21ο αιώνα Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να διαπιστώσει ότι τα τελευταία χρόνια, χάρη στην εντυπωσιακή ανάπτυξη των Νευροεπιστημών, ο εγκέφαλός μας, έδρα των πιο ανομολόγητων συναισθημάτων μας και των πιο μύχιων σκέψεών μας, έχει γίνει όχι μόνο διαφανής στην επιστημονική γνώση αλλά και πολύ πιο εύκολα χειραγωγήσιμος από τη σύγχρονη βιοεξουσία, η οποία τελικά διαχειρίζεται αυτή τη γνώση. Σε αυτή την ιδιοτελή διαχείριση της γνώσης υπεισέρχεται και η «νευρομανία», η κυρίαρχη σήμερα μόδα να ανάγονται σχεδόν τα πάντα στον... εγκέφαλο. Πρόκειται για ένα εξόφθαλμα απλοϊκό ιδεολόγημα που, ωστόσο, γίνεται ευρύτατα αποδεκτό επειδή οι Νευροεπιστήμες είναι όντως σε θέση να εντοπίζουν και να αναλύουν -με αυστηρά νευροβιολογικούς όρους- τις εγκεφαλικές δομές που εμπλέκονται όταν π.χ. ερωτευόμασ

Φανταζόμαστε συνήθως τη μνήμη σαν ένα εύτακτο αρχείο μέσα στον εγκέφαλό μας. Ενα αρχείο ανθεκτικό στον χρόνο, όπου καταγράφονται πιστά και ταξιθετούνται επιμελώς τόσο οι σημαντικές όσο και οι ασήμαντες πληροφορίες. Το δύσκολο ωστόσο είναι να κατανοήσουμε το πού και το πώς ακριβώς καταγράφονται, παγιώνονται και ανακαλούνται επιλεκτικά οι εμπειρίες και τα βιώματα της ζωής μας από τον εγκεφαλικό «αρχειοθέτη». Πράγματι, στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι διαρκώς ενεργός ένας εσωτερικός μηχανισμός που σαν ένας πραγματικός αρχειοθέτης φροντίζει για την εύτακτη ταξινόμηση, αποθήκευση και ανάκτηση των μνημονικών καταγραφών, τις οποίες μπορεί να ανασύρει με ευκολία όποτε χρειάζεται. Πριν από λίγες ημέρες το διεθνούς κύρους περιοδικό «Neuron» δημοσίευσε μια σημαντική έρευνα που οδήγησε στον εντοπισμό αυτού του μηχανισμού, γεγονός που πιθανότατα θα συμβάλει αποφασιστικά στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση διαφόρων σοβαρών νευροεκφυλιστικών παθήσεων, όπως η καταστροφική για

  Αν όλες οι τρομοκρατικές ενέργειες εκμεταλ­λεύονται τον φαύλο κύκλο βίας-φόβου για να δημιουργούν κοινωνικό πανικό, τότε η σύγχρονη επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε όλες τις επι μέρους πτυχές ενός τόσο σύνθετου ζητήματος Με αφορμή τις πρόσφατες πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και την τρομοφοβική διαχείρισή τους από τις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις και τα διεθνή ΜΜΕ, είναι σήμερα επιτακτική η ανάγκη να διερευνηθεί το επιστημολογικό καθεστώς των ιδεών-εννοιών που χρησιμοποιούμε για να ερμηνεύσουμε τέτοια ευρείας κλίμακας τρομοκρατικά φαινόμενα. Η φαινομενικά ανορθολογική «βία» των τρομοκρατικών χτυπημάτων αποτελεί άραγε διαχρονικό και υπεριστορικό φαινόμενο; Μήπως, όπως ισχυρίζονται ορισμένες επιστημονικοφανείς αναλύσεις, πηγάζει από ένα ασαφώς προσδιορισμένο «ένστικτο» επιθετικότητας που βρίσκεται εγγεγραμμένο στα γονίδιά μας ή σε ειδικές εγκεφαλικές δομές που ευθύνονται τελικά για την επιθετική ή τη φοβική συμπεριφορά μας; Στο ση