IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

 Σκίτσο του Α.ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ   Η Αγιά Σοφιά, ο θρησκευτικός σωβινισμός  και το μάθημα της Ιερουσαλήμ. Η  κίνηση Ερντογάν  να  μετατρέψει  το «πετράδι του στέμματος»  της Κωνσταντινούπολης   σε   τζαμί   έχει   στόχο   να   συσπειρώσει  τους ακροδεξιούς εθνικιστές. Η ιστορία δείχνει ότι υπάρχει και άλλος δρόμος. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όρισε την περασμένη εβδομάδα με διάταγμα πως η ηλικίας 1.500 ετών Αγία Σοφία, ο Βυζαντινός καθεδρικός ναός που μετατράπηκε σε τζαμί, που μετατράπηκε σε μουσείο, θα μετατραπεί και πάλι σε τζαμί. Αυτό το «πετράδι του στέμματος» στον μαγευτικό ορίζοντα της Κωνσταντινούπολης γίνεται «όπλο μαζικού αποπροσανατολισμού». Ο κ. Ερντογάν, η ανυπέρβλητη προσωπικότητα της Τουρκίας αυτόν τον αιώνα, κέρδισε περισσότερες από δώδεκα εκλογικές νίκες, για να αντικαταστήσει ένα κοινοβουλευτικό σύστημα με μια αυταρχική προεδρία που του επιτρέπει να κυβερνά σαν νεοσουλτάνος. Ωστόσο, βρίσκεται υπό πολιτική πίεση. Πέρυσι, οι θρίαμβοι της αντι

 (AP Photo/Emrah Gurel) Οι άγνωστες πτυχές της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Επόμενος δικαστικός αγώνας του συλλόγου (που έδωσε τη μάχη για να γίνει η Αγία Σοφία τζαμί) θα είναι η επαναλειτουργία του Fatih Sultan Mehmet στην Αθήνα ως τέμενος.    Την ελληνική και διεθνή επικαιρότητα και κυρίως την εθνική μας ψυχή απασχολεί έντονα τις τελευταίες μέρες η απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου Επικρατείας για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Σε αυτή τη βάση, το χρονικό και η διακρίβωση των αιτίων πίσω από αυτή την απόφαση φέρει πολλές και ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες που πιθανώς θα φώτιζαν καλύτερα τη σημερινή κατάσταση. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος αποτελούσε, ανέκαθεν, κεντρικό θέμα συζήτησης μεταξύ των ισλαμικών κύκλων. Ωστόσο, τη δεκαετία του 2000 με την αναρρίχηση του AKP στην εξουσία και την πρόταξη -σε ανιούσα κλίμακα- της πολιτικής έκφρασης του Ισλάμ η συζήτηση επανήλθε δυναμικά. Συνέπεια όλου αυτού του κλίματος ήταν και η δημιουργία του συλλ

  DEA PICTURE LIBRARY VIA GETTY IMAGES Μωάμεθ ο Πορθητής (ή Μεχμέτ ο Κατακτητής). Πίνακας του Τζ.Μπελίνι  H κατάρα του Μωάμεθ του Πορθητή για την Αγία Σοφία - Πώς "διαβάζουν" στην Τουρκία ιστορία και θρύλους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προπαγάνδα του τουρκικού Τύπου, που σπέρνει τον φόβο στις καρδιές των πιστών και μαζί με τον εθνικιστικό λόγο του Ερντογάν "πωρώνει" μια μερίδα του λαού. Μπορεί η είδηση της ακύρωσης της απόφασης που όριζε ότι η Αγία Σοφία θα λειτουργεί ως μουσείο να είναι το θέμα συζήτησης των ημερών στην Ελλάδα και στον δυτικό κόσμο, η τουρκική προπαγάνδα όμως, μέσα ενημέρωσης, social media κ.λπ. είχαν φροντίσει να προετοιμάσουν το έδαφος εδώ και καιρό. Και φυσικά να «πωρώσουν» τα πιο συντηρητικά στοιχεία της τουρκικής κοινωνίας. Ρεπορτάζ, άρθρα, αφιερώματα έκαναν την εμφάνισή τους επί μακρόν στον τουρκικό (και ελεγχόμενο) Τύπο. Από τα πιο χαρακτηριστικά είναι ίσως αυτό της μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδας Sabah , με ημερ

 (Photo by OZAN KOSE/AFP via Getty Images) Τι ακριβώς έκανε ο Ερντογάν:  Τι δυνατότητες προσφέρονται στην Ελλάδα. Μας προσφέρεται η δυνατότητα να επιχειρηματολογήσουμε για την ανάγκη φρεναρίσματος της γείτονος.   Η θλιβερή απόφαση Ερντογάν, και μάλιστα επισπεύδοντας την υπογραφή του προεδρικού διατάγματος (με εξέπληξε το συγκεκριμένο σκέλος, εκτός εάν προετοιμάζεται για εκλογές) έχει τις εξής διαστάσεις: - Επιστεγάζει τη στροφή/κλίση της Τουρκίας στην Ανατολή και τη συνολική οπισθοδρόμηση της σε όλα τα επίπεδα (κράτος δικαίου, διάκριση εξουσιών, ατομικές και θρησκευτικές ελευθερίες). - Οικοδομεί σταθερά ένα σύστημα α’ λά τούρκα, με νόμους, δίκαια (ή ερμηνείες αυτών) και κανόνες, ωσάν η Τουρκία να είναι μία μεγάλη χώρα που επιβάλλει τους όρους του παιχνιδιού. - Επιχειρεί να καταστήσει την Κωνσταντινούπολη παγκόσμιο σημείο αναφοράς του σουνιτικού Ισλάμ, αξιοποιώντας το μούδιασμα των αραβικών χώρων και δη αυτών του Κόλπου και της Αιγύπτου. - Τροφοδ

 Μουσουλμάνοι έξω από την Αγία Σοφία λίγο μετά την απόφαση του Ερντογάν   να την μετατρέψει σε τζαμί (AP Photo/Emrah Gurel) Σ υμπεράσματα και προοπτικές  μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Δίνεται μια τεράστια ευκαιρία στη χώρα μας να ξεδιπλώσει μια διπλωματία έξυπνης ισχύος που θα φωτίσει αυτή τη βέβηλη πράξη και κατά προέκταση όλη την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας. Αν και αναμενόμενη, η απόφαση προκάλεσε ένα μούδιασμα και στον δυτικό κόσμο και πολύ περισσότερο στην Ελλάδα, τουλάχιστον στην κοινή γνώμη. Ο Ερντογάν υπέγραψε το διάταγμα για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί . Ας δούμε όμως τα πράγματα χωρίς μελοδραματισμούς. Τι ακριβώς συνέβη. Με την απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας ακυρώνεται ο αποκλειστικός χαρακτήρας του μουσείου για την Αγία Σοφία. Παραμένει λοιπόν μνημείο το οποίο μπορεί με προεδρικό διάταγμα, το οποίο υπεγράφη ακαριαία από τον Ερντογάν, να λειτουργήσει και ως χώρος προσευχής. Μερικά συμπεράσματα:

BURAK KARA VIA GETTY IMAGES Η Αγιά Σοφιά και η νέα Τουρκία. Η απόφαση του Ερντογάν να παραδώσει την Αγιά Σοφιά πίσω στο Ισλάμ, είναι η συμβολικά ισχυρότερη κίνηση κατάλυσης του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους. H κίνηση Ερντογάν απευθύνεται στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπου η θρησκεία και ο φόβος είναι πια τα μέσα για την διατήρηση της εξουσίας.  Όταν ο Κεμάλ μετέτρεψε την Αγία Σοφία από τζαμί σε μουσείο, το 1934, η κίνησή του δεν απευθυνόταν ούτε κατ’ ελάχιστον στην Ελλάδα- κι ας είχε πρόσφατα, το 1930, υπογράψει το ιστορικό σύμφωνο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Δεν απευθυνόταν ούτε στην χριστιανική μειονότητα της Τουρκίας, η οποία δεχόταν ήδη τις πρώτες σημαντικές, αφομοιωτικές πιέσεις. Η κίνηση ήταν ενταγμένη στην μεγάλη πολιτιστική επανάσταση του Κεμάλ: την απότομη μετάβαση του νεοσύστατου τουρκικού κράτους από τον μεσαίωνα στον 20ο αιώνα και από την Ανατολή στην Δύση. «Η Ισλαμική θρησκεία θα αναβαθμιστεί αν πάψει να αποτελεί πολιτικό εργαλείο, όπως ήτ

 (Photo by Mustafa Kamaci/Anadolu Agency via Getty Images) Η Αγια-Σοφιά και η επιχείρηση:  «Αποδόμηση του Κεμάλ Ατατούρκ»  από το νέο Σουλτάνο. Πώς όμως μπορεί να αντιδράσει η χώρα μας  σε αυτό τον νέο γεωπολιτικό και πολιτισμικό πλέον αναθεωρητισμό; Το σχέδιο του Ερντογάν να μετατρέψει την εμβληματική Αγία Σοφία σε τζαμί έχει αναμφίβολα δυναμιτίσει τις ήδη εύφλεκτες ελληνοτουρκικές σχέσεις που το τελευταίο διάστημα έχουν δοκιμαστεί επικίνδυνα με τον Τουρκικό αναθεωρητισμό στην Ανατολική Μεσόγειο. Η επιθετική πολιτική της γείτονος με το Τουρκολιβυκό σύμφωνο και την απειλή μονομερούς κήρυξης ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, τις παράνομες γεωτρήσεις, τις υπερπτήσεις στο ελληνικό εναέριο χώρο, την εξώθηση μεταναστών και προσφύγων στα εθνικά μας σύνορα συμπληρώνεται πρόσφατα με την προσπάθεια της Τουρκικής Κυβέρνησης να μετατρέψει σε ισλαμικό τέμενος ένα σύμβολο της ελληνικής ορθοδοξίας, την Αγία Σοφία. Η Αγία Σοφία είναι ένα παγκόσμιο μνημείο της πολιτιστ