IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Το Κογκρέσο, η παιδεία, και η εκπόρνευση… Η ομιλία του Πρωθυπουργού περιγράφει έναν κόσμο ανθρωπιστικών αξιών που έρχεται από το παρελθόν. Υπάρχει πλέον αυτός στην πραγματική κοινωνία;   Η ομιλία του πρωθυπουργού στο Αμερικανικό Κογκρέσο, κατά κοινή ομολογία, αποτέλεσε από τις ευτυχέστερες διαχρονικά στιγμές των πολιτικών μας λογογράφων. Εννοείται ότι αναπόφευκτα χαρακτηριζόταν από την μονομέρεια των διπλωματικών συμβάσεων, αφού εγκωμίασε υπερβολικά τις ΗΠΑ οι οποίες κατά καιρούς εξέφρασαν και άλλες συμπεριφορές (βλ. φυλετικές διακρίσεις, ατομική βόμβα, στήριξη δικτατοριών, θανατική ποινή, όπλα κ.π.ά.), ασύμβατες με τις κοινές αξίες τις οποίες εξύμνησε. Αλλά η Αμερική έχει πολλά πρόσωπα - και το επαινεθέν είναι και αυτό υπαρκτό. Αφήνοντας στην άκρη την πολιτική διάσταση της εντύπωσης την οποία προξένησε η ομιλία (την οποία, φυσικά, δεν συμμερίζονται όλοι με τον ίδιο τρόπο), θα την σχολιάσω για το αναμφίβολα υψηλό επίπεδο παιδείας το οποίο την χαρακτήριζε. Αυτό που θ

  'Ολοι ίδιοι είναι; Πόσο αφορά τον 'Ελληνα σήμερα η πολιτική; Πόση σχέση έχει με την πραγματικότητα της ζωής του, με τα πραγματικά του προβλήματα; Ο ιδιωτικός βίος συναντιέται με την πολιτική σε δύο επίπεδα: του συμφέροντος ή του οράματος. Κάποτε το όραμα λειτουργεί ως πρόσχημα για το συμφέρον, ίσως και το συμφέρον να γίνεται έναυσμα για το όραμα. Σήμερα δεν υπάρχουν πια περιθώρια να εξυπηρετηθούν συμφέροντα από την πολιτική, ούτε να ενεργοποιηθούν οράματα. Μιλάμε για την πραγματικότητα ζωής της πλειονότητας των ψηφοφόρων, όχι για τους λίγους «διαπλεκόμενους» με την εξουσία. Ως πριν από λίγα χρόνια, ο ισχυρός δεσμός του ιδιωτικού βίου με την πολιτική ήταν το ρουσφέτι: Τα γραφεία των πολιτευτών κατακλύζονταν από ψηφοφόρους που επαιτούσαν ή εκβίαζαν διορισμό στο δημόσιο, δάνειο από Τράπεζα ή οργανισμό του δημοσίου, ποικίλες διευκολυντικές παρακάμψεις του γραφειοκρατικού πολύποδα. Σήμερα, εκ των πραγμάτων, τα περιθώρια για ρουσφέτι έχουν, ίσως, μειωθεί, η εκτεταμένη

  Εμπόδισε και συ κάτι καλό, μπορείς! Ένα ακόμη χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ναρκισσιστικής παθολογίας έγκειται στην αδυναμία συνεργασίας του Έλληνα. Σε πρόσφατη συνάντηση Ελλήνων οι οποίοι διαπρέπουν στο εξωτερικό στον τομέα της βιοτεχνολογίας, εφημερίδα συγκέντρωσε γνώμες τους σχετικά με ενδεχόμενη ανάλογη δραστηριότητα και στη χώρα μας. Αντιγράφω, λοιπόν, κάτι που μού έκανε μεγάλη εντύπωση. Είπε, συγκεκριμένα, η οικονομολόγος υγείας κ. Ξένια Καπόρη: «Οι επενδυτές που θα έρθουν θα πρέπει να ξεπεράσουν κατ’ αρχάς τον τεράστιο σκόπελο της γραφειοκρατίας. Κι έπειτα είναι και οι νοοτροπίες που μάς κρατούν πίσω. Από τη μια, υπάρχουν παντού άνθρωποι με απίστευτη όρεξη για δουλειά, τους οποίους το σύστημα συνήθως δεν αξιοποιεί. Κι από την άλλη, οι περισσότεροι Έλληνες, αντί να βρίσκουν λύσεις , διαπιστώνουν παντού προβλήματα. Δεν μέ ενδιαφέρει να μού πεις γιατί δεν μπορεί να γίνει κάτι, αλλά πώς θα γίνει, πώς θα βρεθούν τρόποι να ξεπεραστούν τα εμπόδια» [Η έμφαση δική μου]. (

  Ο ''κοινοτισμός'', οι  αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες, σάρκωναν-ως οργανική συνέχεια της αρχαιοελληνικής «πόλεως»,της «εκκλησίας» του δήμου  και της δημοκρατίας-τη συνέχεια  του «πολιτικού» βίου των Ελλήνων. Ήταν το   όραμα εφαρμοσμένης άμεσης δημοκρατίας που εμφανίστηκε ως πρόταση στον ελληνισμό, για ελάχιστες δεκαετίες στο πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα. Η κατά δήμο, κατά περιφέρεια, κατά κράτος καθολική λήψη αποφάσεων από τους πολίτες, μέσα από θεσμούς που οι ίδιοι δημιουργούν – δομές κοινοτικές πολιτικο-οικονομικές, δημοψηφίσματα, συνελεύσεις, τοπικά κοινοβούλια.  «Πού είναι το κράτος;» Το βιβλίο του Στέλιου Ράμφου «Διακόσια χρόνια γέννα» (Εκδόσεις «Αρμός» 2022) θα τολμούσα να πω ότι είναι το γονιμότερο αποκύημα των «εορτασμών» για τους δύο αιώνες από την εθνεγερσία μας των Ελλήνων, στην περυσινή χρονιά. Δυστυχώς, οι κρατικές εκδηλώσεις για την επέτειο ήταν όλες (ας συχωρεθεί η γενίκευση) νεκροφόρες: Υπηρετούσαν τη λογική και τα τεχνάσματα του επιδερμικού

  Η ένοχη κενολογία. Υπάρχει συλλογική ενοχή; Ή ο νομικός καταλογισμός και η ψυχολογική βίωση της ενοχής είναι μόνο και πάντοτε ατομικό γεγονός; Μπορούμε να καταλογίσουμε έγκλημα, παράπτωμα ή πταίσμα συνολικά σε μια κοινωνία, σε ένα κράτος, σε ένα θεσμό – μπορεί να αποδοθεί συλλογικά η ενοχή; Στην περίφημη δίκη της Νυρεμβέργης, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, καταδικάστηκαν είκοσι τέσσερα άτομα, εγκληματίες πολέμου, αλλά και οκτώ θεσμοί (ένας από αυτούς ήταν η Γκεστάπο). Το τότε «ειδικό δικαστήριο» δέχθηκε ότι ένας θεσμός μπορεί να κηρυχθεί ένοχος καθεαυτόν – ή οι στόχοι και επιδιώξεις του, η δομή και η λειτουργία του να έχουν σκόπιμα εγκληματικό χαρακτήρα. Και αν ο θεσμός είναι ένοχος, πόσην ευθύνη υπέχει το επιμέρους άτομο που βιοπορίζεται μετέχοντας στην υπαλληλική στελέχωση του θεσμού; Αν στην Ελλάδα σήμερα η ΔΕΗ, η εφορία, οι εταιρείες είσπραξης διοδίων είναι θεσμοί που παράγουν μείζονα βασανισμό του πολίτη, πόσο ένοχος πρέπει και μπορεί να αισθάνεται όποιος κερδίζει το ψωμί τ

  Ελάτε να δούμε πώς μας «καθοδηγεί» συστηματικά η Tηλεόραση…      Σε άλλες εποχές, στην Πατρίδα μας  όπου σήμερα κατοικούν 11 εκατομμύρια ανδρών, γυναικών και παιδιών (Έλληνες και… αλλοδαποί) αλλά παραμένει άγνωστος ο αριθμός των… φιλελλήνων, οι ρόλοι ήταν ευκόλως διακριτοί καθώς η Νομοθετική εξουσία νομοθετούσε, η Εκτελεστική εφάρμοζε, η Δικαστική ήλεγχε και ο ΤΥΠΟΣ μέσω των ΡΕΠΟΡΤΕΡ κάθε φορά που εντόπιζε πρόβλημα, απεκάλυπτε πτυχές και ιδιαιτερότητες που θα έμεναν κρυμμένες επιτήδεια, ξεσκέπαζε πρωταγωνιστές και λεπτομέρειες ανατριχιαστικές ή γαργαλιστικές δίνοντας στο αναγνωστικό κοινό υλικό για στοχασμό, σχολιασμό και πολλές μαθησιακές εμπειρίες!…      Όμως ο κόσμος άλλαξε, αλλάξανε οι καιροί, είναι ΟΛΑ ψέματα και ας φαίνονται για… αλήθεια!     Στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια ΔΕΝ διαβάζουμε, κοιτάμε ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ η οποία δεν προσπερνά, αλλά μένει στην  επιδερμίδα στην οποία έμειναν και όσοι πριν μερικά χρόνια «θεωρούσαμε ανόητες και εφήμερες» τις επιδράσεις του BIG BROTH

Χρήστος Μποκόρος     Εγκάρδια ευχή χωρίς εχέγγυα. Μέχρι κάποια ηλικία (συμβατικά θα λέγαμε: μέχρι τη συνταξιοδότηση) οι άνθρωποι ζούμε με συνείδηση περίπου αχρονίας, αυτονόητη βιωματική βεβαιότητα αιωνιότητας. Ξέρουμε ότι κάποτε θα πεθάνουμε, αλλά αυτό το «κάποτε» είναι εμπειρικά απροσδιόριστο, μια πληροφορία που δεν ανατρέπει τα αντανακλαστικά προοπτικών, σχεδιασμών του μέλλοντος ή και αποφάσεων – ένα ορμέμφυτο αθανασίας καθορίζει τον τρόπο της σκέψης και της συμπεριφοράς μας. Διαβάζω το βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά «Ενα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974», συναρπαστικό ως τεκμηριωμένη αφήγηση και φωτισμός μιας ιστορικής περιόδου, που σφράγισε με ανεπανόρθωτες απώλειες τον Ελληνισμό στη φθίνουσα ιστορική του πορεία. Οι πρωτεργάτες τότε του ιστορικού γίγνεσθαι έχουν πεθάνει, δεν τους αγγίζει ούτε ψόγος ούτε έπαινος. Αν ενεργούσαν με λαθεμένα κριτήρια φιλοπατρίας, εγωκεντρικές εμπάθειες και διαστροφικές εμμονές ή μόνο με τυφλή ιδιοτέλεια και ωμή εξουσιολαγνεία, το καταστροφικό αποτέλεσμα δεν αλλάζ

    Αριστοτέλης: Ο καλός πολίτης.   Η έννοια του πολίτη είναι κεντρική όχι μόνο στην Πολιτική θεωρία του Αριστοτέλη, αλλά συνδέεται στενά και με την Ηθική του. Πολίτης δεν είναι ο κάτοικος μιας πόλης, αυτό είναι ξεκάθαρο στον Αριστοτέλη, αλλά αυτός που αποτελεί ενεργό μέλος της. Με ποιον τρόπο όμως; Ο Αριστοτέλης είναι έτοιμος να συζητήσει την έννοια του πολίτη στα πρώτα κεφάλαια του Γ βιβλίου των Πολιτικών, προτού μιλήσει για την πόλη. Η πόλη είναι ένα σύνολο ανθρώπων, ένα πλήθος πολιτών (ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν) και ο πολίτης διαφέρει ανάλογα με το πολίτευμα. Άλλος είναι ο πολίτης στη δημοκρατία και άλλος στην ολιγαρχία. Ωστόσο, μία γενική διαπίστωση έχει να κάνει με τα δικαιώματα στα οποία μετέχει, λόγος για τον οποίο πρέπει να αποκλειστούν οι μέτοικοι, οι δούλοι, τα παιδιά και οι γέροντες. Ο Αριστοτέλης δεν αργεί να δώσει τον πρώτο ορισμό: «Πολίτης ορίζεται επακριβώς εκείνος που μετέχει στη δικαιοσύνη και τη διοίκηση ». Πολιτικά Γ 1, 1275a 22-23 Ο συγγραφέας των Πολιτικ

  «Ας φρόντιζαν...» Είναι ο τίτλος ποιήματος του Καβάφη που γράφτηκε το 1930 και περιγράφει την παρακμιακή σχέση συνενοχής κυβερνήτη και κυβερνώμενου. Ο πολίτης ενστερνίζεται την πολιτική σήψη, ενώ παράλληλα απαιτεί να ενσωματωθεί στο σύστημα για να απολαύσει κι αυτός όσα πιστεύει ότι δικαιούται. Η αποδοχή του πολιτικού μιθριδατισμού και η μοιρολατρία δεν έχει εκλείψει και βασικό εργαλείο για την επιβολή της είναι η λεξιπενία. Η γλώσσα είναι ο διαμεσολαβητής των σκέψεων με την πραγματικότητα. Ως εκ τούτου, η φτωχή γλώσσα δεν προάγει την κριτική σκέψη και οδηγεί σε παραίτηση και μη συμμετοχή στα κοινά. Σήμερα, όπως επισημαίνει ο Ζαν Πολ Φιτουσί, πέρα από τη γλωσσική ένδεια, η πολιτική ορολογία έχει εξελιχτεί σε μια  ακατανόητη  ασαφή  καινούρια γλώσσα που τα μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν συνεχώς. Αυτή  η  επαναληπτικότητα  συνοδεύεται  από μαθηματική/λογιστική τεκμηρίωση,   γεγονός που οδηγεί στην νομιμοποίηση των κυβερνητικών αποφάσεων για αδήριτες “διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις”, οι οποίε

 Η φοβερή ερημία του πλήθους. Η ιδιότητα του υπεύθυνου πολίτη απαιτεί την επιστράτευση του συνδυασμού λογικής και εντιμότητας... Οι κοινωνίες των ανθρώπων έχουν ανάγκη από ιδανικά, από κάτι που θα τις συνεπάρει. Αυτή η τόσο υγιής συνθήκη, όταν εκφυλιστεί μετατρέπεται σε συλλογική εμμονή. Και, όπως η πείρα δείχνει, συμβαίνει  συχνότερα να εκφυλίζεται παρά να λειτουργεί υγιώς. Στη ζωή μου μπορώ να θυμηθώ περιόδους τις οποίες τυραννούσε την Ελληνική κοινωνία ένα συλλογικό πάθος για κάτι, απέναντι στο οποίο ήταν σχεδόν αδύνατο να εναντιωθείς. Οι ιστορικοί μας πληροφορούν και για παρόμοιες τάσεις άλλων εποχών. Πρόκειται για την αδυσώπητη δύναμη του μαζικού συναισθήματος. Μιλώ για καταστροφικές εμμονές. Εν μέσω αυτών κάποιες ιδέες απλά δεν ακούγονται, τις σκεπάζει η βουή του ορμητικού και ξεχειλισμένου χειμάρρου της Ιστορίας. Όποιον διατυπώσει μια διαφωνία το πολύ-πολύ να τον κοιτάξουν περίεργα, σαν γραφικό ή ενοχλητικό. Μια θέση που σήμ