IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Ο πολίτης ποιητής Αισχύλος του ΓΙΑΝΝΗ ΥΦΑΝΤΗ Αυτός ο τύμβος που περνάς στη σιτοφόρο Γέλα σκεπάζει τον Αισχύλο του Ευφορίωνος, Αθηναίο. Μα είναι το πανένδοξο άλσος του Μαραθώνα που θα μπορούσε να σου πει για την ανδρεία του όπως κ’ οι μακρυμάλληδες οι Μήδοι που τον είδαν. Είναι το επιτάφιο χάραγμα που ο ίδιος ο Αισχύλος (ο τραγικός ποιητής του 5ου αι.) έγραψε για τον εαυτό του και που μπορούσε να το διαβάσει κανείς αιώνες μετά στη Γέλα της Μεγάλης Ελλάδας. Καμμία μνεία του Αισχύλου στο επιτάφιο αυτό του επίγραμμα για το ότι υπήρξε ο δημιουργός δεκάδων λαμπρών τραγωδιών, κι εντέλει ένας από τους εξοχότερους ποιητές των Αθηνών. Στο ποίημα του Καβάφη «Νέοι της Σιδώνος», βλέπουμε έναν νεαρό να διαμαρτύρεται εντόνως για την πράξη αυτή του Αισχύλου, που «περιφρονεί» είτε αποσιωπά την ιδιότητά του ως ποιητή, και αναφέρει μόνο την ιδιότητά του ως πολεμιστή στον Μαραθώνα. Ο ίδιος ο Καβάφης φαίνεται να διαμαρτύρεται μέσω αυτού του νέου. Γιατί σύμφωνα με τον Καβάφη ο τεχνίτης όπ

     Πλάτωνας:  Ο θάνατος του φιλοσόφου. «Όσοι ορθά φιλοσοφούν μελετούν τον θάνατο τους και ο θάνατος δεν τους φοβίζει όσο τους άλλους ανθρώπους »                                  Πλάτωνας, Φαίδων 67e Η βεβαιότητα του θανάτου ανέκαθεν προκαλούσε φόβο στον άνθρωπο. Τι μπορεί να έπεται; Είναι ο θάνατος το τέλος ή όχι; Πρώτος ο Πλατωνικός Σωκράτης ορίζει τη μελέτη του θανάτου ως αντικείμενο της φιλοσοφίας στην Απολογία, όπου ευφυώς συνοψίζει τις δύο πιθανότητες: «Γιατί ένα από τα δύο είναι το να πεθάνει κανένας· ή είναι δηλαδή σαν να μην είναι (μηδὲν εἶναι), ούτε έχει αίσθηση από τίποτε ο πεθαμένος, ή όπως λένε κάποια αλλαγή είναι ο θάνατος και η ψυχή αλλάζει κατοικία από τον τόπο αυτό σε άλλο τόπο.»                          Πλάτωνας, Απολογία Σωκράτους 40c Η αντίληψη περί αθανασίας της ψυχής και ο χωρισμός της από το σώμα ακολουθεί όλη την Πλατωνική σκέψη. Ο Πλάτωνας καθιστά τον Σωκράτη κοινωνό της μεταθανάτιας ύπαρξης της ψυχής, γεγονός που του επιτρέπει να αποδεχτεί τον θάνατό του (ποτ

Τι είναι ένας «πλατωνικός» έρωτας; Ο έρωτας που συνήθως ονομάζουμε «πλατωνικό» είναι ένα ζήτημα για το οποίο συχνά γίνεται λόγος. Όταν μιλάμε για πλατωνικό έρωτα, συνήθως τείνουμε ν’ αναφερόμαστε σε έναν έρωτα ανεκπλήρωτο, αγνό και χωρίς τη σεξουαλική εμπειρία. Τι εννοούσε όμως ο Πλάτων όταν έκανε λόγο για τον έρωτα; Ο όρος που χρησιμοποιούμε παραπέμπει όντως στη σκέψη του μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου ή μήπως είναι παραπλανητικός; Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε χωρίς περίπλοκες ακαδημαϊκές αναλύσεις. Αρχικά, πρέπει να παρατηρηθεί ότι οι επιδράσεις της πλατωνικής φιλοσοφίας είναι αναμφίβολα τεράστιες: εκτός από τη φιλοσοφική παράδοση που ανέπτυξαν οι σπουδαστές του Πλάτωνα στην Ακαδημία, μερικούς αιώνες αργότερα ιδρύθηκε η σχολή σκέψης του Νεοπλατωνισμού από τον Αμμώνιο Σακκά και εκπροσωπήθηκε από τον Πλωτίνο. Την ίδια εποχή εμφανίστηκε και ο Φίλων ο Αλεξανδρέας, ο οποίος συνδυάζοντας την πλατωνική σκέψη με τις εβραϊκές παραδόσεις, διαμόρφωσε ένα σύστημα σκέψης που έλαβε την ονομασία Ιου

  Είναι ο Κυνισμός η νέα Οικολογία; Οι περισσότεροι φιλόσοφοι ζούσαν λιτά. Τα πάντα ήταν περιττά για αυτούς: εδέσματα, ενδύματα, πολυτελείς κατοικίες και ιδιοκτησίες. Σε αντίθεση με τους πολλούς, όπου τα πάντα θεωρούνται απαραίτητα για τον ευ ζην, οι φιλόσοφοι αρκούνταν στα λίγα και το διακήρυτταν με τον βίο τους. Δίχως να έχει δημιουργηθεί ακόμη η ανάγκη για οικολογικό κίνημα, συνειδητοποίησαν νωρίς ότι το να ζουν σε αρμονία με τη φύση, το «κατά φύσιν ζῆν», τους οδηγούσε στην ευδαιμονία. Αλλά, αν μία φιλοσοφική σχολή μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο του πρώτου περιβαλλοντικού κινήματος , αυτή δεν είναι άλλη από τον Κυνισμό (που όπως και οι περισσότερες έλκει την καταγωγή της από τον Σωκρατικό βίο). Ο Αθηναίος φιλόσοφος πρώτος κατέδειξε ότι για το ευ ζην δεν χρειάζονται πολλά. Το αντίθετο. Το « τίποτε » είναι αρκετό. Αυτός όμως που πραγματικά έζησε σε αρμονία με τη φύση ήταν ο Διογένης ο Κύων, «ο τρελός Σωκράτης» όπως αποκαλούσε τον εαυτό του (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι φιλοσ

     Διαφορές Πλατωνικῆς καί Ἀριστοτελικῆς φιλοσοφίας.   Στήν παροῦσα ἐργασία προτίθεμαι νά παρουσιάσω τίς βασικές διαφορές τῆς πλατωνικῆς ἀπό τήν ἀριστοτελική φιλοσοφία. Δέν ἔχω τήν ψευδαίσθηση ὅτι πρόκειται γιά μιά πλήρη καί διεξοδική ἀνάλυση τῶν διαφορῶν. Ἁπλά ἀποσκοπῶ νά παρουσιάσω τίς πλέον χαρακτηριστικές καί “χτυπητές”, θάλεγα, διαφορές τῶν δύο κορυφαίων φιλοσόφων τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος.  I. Ὀντολογία – Μεταφυσική Ὁ Πλάτων τέμνει τήν ὁλότητα τοῦ ὑπαρκτοῦ σέ νοητό καί αἰσθητό κόσμο (Πλατωνικός Δυϊσμός). Τό ὄντως ὄν εἶναι ὁ νοητός κόσμος, οἱ Ἰδέες –τά Εἴδη. Οἱ Ἰδέες (τά Εἴδη –οἱ Μορφές) εἶναι ὑπερβατικές («πρό τῶν πραγμάτων»). Τά αἰσθητά ὄντα μετέχουν τῶν Ἰδεῶν (Εἰδῶν –Μορφῶν) καί λαμβάνουν ἐξ αὐτῶν τήν ὀντικότητά τους. Π.χ. ὁ αἰσθητός ἵππος μετέχει τῆς Ἰδέας τῆς ἱππότητος καί ἔτσι ὑπάρχει. Ὁμοίως ὁ συγκεκριμένος ἄνθρωπος μετέχει τῆς Ἰδέας τῆς ἀνθρωπότητος καί λαμβάνει τήν ὀντικότητά του. Ὁμοίως καί οἱ γενικοί ὅροι (π.χ. ὄμορφος, δίκαιος, καλός) εἶναι Ἰδέες (Εἴδη). Οἱ

   Oπως δεν μπορείς να μελετήσεις τη ζωγραφική του Βαν Γκογκ ή του Πόλοκ κοιτώντας μαυρόασπρες φωτογραφίες, δεν μπορείς να μελετήσεις σε βάθος κείμενα αρχαίων συγγραφέων διαβάζοντάς τα από μετάφραση (φωτ. SHUTTERSTOCK). Άποψη: Φιλολογία χωρίς λόγο . Μέχρι περίπου το τέλος του 20ού αιώνα οι φοιτητές που αποφάσιζαν να σπουδάσουν Κλασική Φιλολογία στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου είχαν ήδη διδαχθεί στη μέση εκπαίδευση είτε αρχαία ελληνικά είτε λατινικά, είτε και τα δύο. Η σταδιακή κατάργηση τμημάτων διδασκαλίας των κλασικών γλωσσών σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες –π.χ. στη Γερμανία η δραματική μείωση των λεγόμενων Humanistische Gymnasien, στην Ελβετία ο περιορισμός της διδασκαλίας των Λατινικών στα δημόσια σχολεία– έχει ως αποτέλεσμα τα τμήματα Κλασικής Φιλολογίας να στρατολογούν προπτυχιακούς φοιτητές χωρίς σχετικές γνώσεις. Τις αποκτούν όμως σε εντατικά μαθήματα κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών και τις διευρύνουν κατά τις μεταπτυχιακές σπουδές. Η απόφαση του Τμήματος Κλασ

  «Ανθρωπότητα και ελληνικότητα πάνε μαζί».   Οι πάσης φύσεως δυσκολίες, που ορθώνονται μπροστά μας και καθιστούν τη λεπτή σχοινοβασία μας ακόμη πιο δύσκολη, θα μας αφάνιζαν από προσώπου Γης αν δεν είχαμε έμφυτη μέσα μας την πλατωνική ιδέα της «ομορφιάς». Ο Ιταλός συγγραφέας   Ρομπέρτο Βεκιόνι   είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι ο αγαπημένος καθηγητής των Μιλανέζων που δίδαξε για πολλά χρόνια Ιστορία και Λογοτεχνία και ο τραγουδοποιός γνωστών τραγουδιών του ’70 και του ’80, που τραγουδούν ακόμα οι Ιταλοί. Ομως τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ως ένας σημαντικός συγγραφέας που τα βιβλία του μεταφράζονται σε πολλές χώρες. Στη χώρα μας αγαπήσαμε τον βιβλιοπώλη που διάβαζε τις λέξεις χωρίς να τις επιβάλλει στην ακοή, τον άνθρωπο που ξανάδινε στις λέξεις το νόημά τους. Τον « Βιβλιοπώλη του Σελινούντα » (εκδόσεις «Κριτική»), που ήταν το προηγούμενο βιβλίο του. Αφορμή γι’ αυτή τη συνέντευξη είναι η έκδοση του τελευταίου βιβλίου του « Ο έμπορος του φωτός» («Κριτική», σε μετάφραση του Δ