IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

  Debate: Οι ερωτήσεις που δεν έγιναν. Την εβδομάδα που μας πέρασε δύο γεγονότα ξεχώρισαν. Η ανοιχτή επιστολή του πρώην Υπουργού Οικονομικών Αλέκου Παπαδόπουλου και το περιλάλητο debate. Πολλές φορές, από τούτη τη φιλόξενη στήλη, αμφισβητήσαμε το κυρίαρχο κυβερνητικό αφήγημα περί «εύρωστης εθνικής οικονομίας». Τόσο η επαγγελματική μας ενασχόληση (πρωτίστως δίκαιο επιχειρήσεων) όσο και η παρατηρητικότητα του απλού πολίτη (δεκάδες κενά καταστήματα υπάρχουν ακόμη και σήμερα στους πιο κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας) δεν μας έδιναν αφορμή για εφησυχασμό. Τουναντίον. Την εβδομάδα που μας πέρασε δύο γεγονότα ξεχώρισαν που θα μπορούσαν να μας κάνουν σοφότερους. Η ανοιχτή επιστολή – απευθυνόμενη στα τρία μεγαλύτερα κόμματα - του πρώην Υπουργού Οικονομικών Αλέκου Παπαδόπουλου και το περιλάλητο debate. Οι αιτιάσεις του πρώτου έχουν πολλαπλή αξία. Πρώτον, διότι θεωρείται από τους πλέον επιτυχημένους «τιμονιέρηδες» του υπουργείου οικονομικών και δεύτερον διότι σή

Γ ια να μην έχετε ψευδαισθήσεις...  Αλέκος Παπαδόπουλος: Ανοιχτή επιστολή προς τους Αρχηγούς των τριών μεγαλύτερων ελληνικών κομμάτων. Θέμα: Τα ρίσκα του εξωραϊσμού της δημοσιονομικής κατάστασης   Τα ρίσκα του εξωραϊσμού της δημοσιονομικής κατάστασης ενόψει των εκλογών επισημαίνει με ανοιχτή επιστολή προς τους αρχηγούς των τριών μεγαλύτερων κομμάτων ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Αλέκος Παπαδόπουλος. Στην επιστολή του τονίζει ότι η προσπάθεια εξωραϊσμού της δημοσιονομικής κατάστασης μπορεί να επιφέρει «σημαντικό πολιτικό ρίσκο δημοσιονομικής διαχείρισης την επομένη των εκλογών, ανεξαρτήτως αποτελέσματος». Η επιστολή έχει ως εξής: Αξιότιμοι κύριοι Πρόεδροι της Νέας Δημοκρατίας, ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Απευθύνομαι σ’ εσάς με αίσθηση ευθύνης, επίγνωσης και σεβασμού, με αφορμή την πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ, η οποία ανακοίνωσε, μεταξύ άλλων, ότι το 2022 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 273 εκ. Το συγκεκριμένο δημοσιονομικό στοιχείο προβλήθηκε μετ’ επιτάσεως ως δήθεν πρωτοφ

  Ο άθλος της αποπληρωμής χρέους 350 δισ. ευρώ ως το 2060. Του Τάσου Δασόπουλου Χρέος, ύψους 350 δισ. ευρώ, θα πρέπει να αποπληρώσει η Ελλάδα μέχρι και το 2060, μαζί με περισσότερα από 160 δισ. σε τόκους, σε ένα διεθνές τοπίο ιδιαίτερα ευμετάβλητο και ασταθές, όπως έδειξαν οι τελευταίες διαδοχικές κρίσεις του κορονοϊού και του υψηλού πληθωρισμού στη συνέχεια που έφερε και την αύξηση των επιτοκίων του ευρώ. Είναι προφανές ότι το μεγαλύτερο μέρος από το τεράστιο αυτό ποσό δεν θα εξοφληθεί αλλά θα αναχρηματοδοτηθεί με δάνεια τα οποία θα γίνουν από τις αγορές. Στη μάχη για τη μείωση του χρέους υπολογίζονται και πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία σε μέση ετήσια βάση θα είναι 2% του ΑΕΠ. Συνολικά για τα 38 χρόνια μέχρι και το 2060, θα πρέπει η οικονομία να δημιουργήσει συνολικό πρωτογενές πλεόνασμα 76% του ΑΕΠ από φέτος μέχρι και το 2060, ώστε να μπορέσει να μειώσει το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 171,6% του ΑΕΠ που έφτασε το 2022 στο 25% του ΑΕΠ στο τέλος της περιόδο

  Χορεύοντας σε ένα ηφαίστειο. Το χρέος των χωρών της ΕΕ εκτινάχθηκε στα ύψη μετά την οικονομική κρίση του 2008, και πάλι μετά την κρίση του Covid το 2020  και τις επιπτώσεις του πολέμου.   «Το χρέος στην Ευρώπη έχει αυξηθεί σημαντικά από τη δεκαετία του 1990, σε σημείο να έχει  φτάσει τα επίπεδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», λέει ο Πιέρ Καγιετό, ειδικός σε θέματα κρατικών χρεών στη Lazard. Μεταξύ των 10 πιο χρεωμένων στον κόσμο, βρίσκονται και αρκετά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ελλάδα, δυστυχώς, στην πρώτη θέση. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας, σε απόλυτο μέγεθος, αυξήθηκε από το 2019 μέχρι σήμερα κατά  44 δισ. ευρώ και εκτοξεύτηκε πάνω από τα 400 δισ.ευρώ. Το χρέος των χωρών της ΕΕ εκτινάχθηκε στα ύψη μετά την οικονομική κρίση του 2008, και πάλι μετά την κρίση του Covid το 2020  και τις επιπτώσεις του πολέμου. Σήμερα η Ιταλία είναι στη δεύτερη θέση των πιο υπερχρεωμένων χωρών της

Κι όμως στο θέμα του ελληνικού χρέους… πάμε καλά.   Μήνα Αύγουστο με πληρωμένο το ΔΝΤ και το πρόγραμμα εκδόσεων ομολόγων σημαντικά «συρρικνωμένο» σε σχέση με πέρυσι λόγω της κρίσης και της αύξησης των αποδόσεων των ομολόγων, το οικονομικό επιτελείο «μετράει» διαθέσιμα της τάξεως των 37 δισ. ευρώ. Ό,τι και να γίνει λοιπόν μέσα στο επόμενο 18μηνο, όποια και αν είναι η πορεία της απόδοσης των ομολόγων, ακόμη και αν η χώρα υποχρεωθεί να μην προχωρήσει σε νέες εκδόσεις, το χρέος θα εξυπηρετηθεί κανονικά. Κόντρα λοιπόν στο κλίμα των μνημονιακών ετών, έτσι όμως διαμορφώνεται η κατάσταση σήμερα, η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες χώρες διεθνώς που μπορεί να εγγυηθεί με μετρητά την εξυπηρέτηση του χρέους της για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο η Ελλάδα μπορεί να αισθάνεται αισιόδοξη για την πορεία του χρέους της, τηρουμένων βέβαια των συνθηκών. Η εξαιρετικά δυσμενής χρονική συγκυρία μας βρίσκει με σχεδόν το σύνολο του χρέους να τ

 Μοιράζοντας λεφτά… Στην παγκόσμια τάση ανόδου των επιτοκίων ελλοχεύουν δύο κίνδυνοι, ένας να διακοπεί η μετά COVID οικονομική ανάκαμψη (αυτό ανησυχεί την Κρ. Λαγκάρντ, καθώς στην Ευρωζώνη η ανάκαμψη είναι ασθενική), άλλος ένας να γίνει μεγάλη ζημιά σε όσους είναι υπερχρεωμένοι – κράτη αλλά και επιχειρήσεις και ιδιώτες. Την Ελλάδα την αφορούν και οι δύο. Eχει κι έναν τρίτο, ειδικότερο: Η πιστοληπτική της αξιοπιστία, έπειτα από τρία μνημόνια, παραμένει στην κατηγορία «σκουπίδια». Αν αυτό δεν αλλάξει, αν δεν ανεβούμε δύο σκαλοπάτια, μέχρι την επενδυτική βαθμίδα, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μας θα αυξηθεί πολλαπλάσια. Με έναν μεγάλο κίνδυνο (είναι γνωστός από την προηγούμενη 10ετία…) να ρίχνει τη βαριά σκιά του στην πατρίδα μας. Αυτά δεν είναι «θεωρίες», ούτε απόμακρα. Από τις πρώτες που νιώθουν τον κίνδυνο μιας ανεξέλεγκτης ανόδου του κόστους δανεισμού είναι ένας στρατηγικός κρίκος της οικονομίας, οι τράπεζες. Στα επόμενα τέσσερα χρόνια, έως το 2026, υπολογίζεται ότι πρέπει να σηκώ

   Βλέποντας τα επιτόκια να σκαρφαλώνουν. Αλλαγή εποχής. Η μακρά περίοδος των χαμηλών ή/και αρνητικών επιτοκίων τελειώνει, οι θεωρίες που είχαν τεθεί σε ευρεία κυκλοφορία τέτοια εποχή πέρυσι –πως τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά επί πολλές 10ετίες– αποσύρονται, μαζί τους ανασκευάζονται και όσες πολιτικές εμπνέονταν από τέτοιες προσδοκίες. Μετά τη Βρετανία και τη Νορβηγία, η Fed θα αυξήσει τα επιτόκιά της τον Μάρτιο και ίσως τα αυξήσει άλλες τρεις φορές το 2022 για να ανακόψει τον πληθωρισμό (7%). Και η ΕΚΤ δεν είναι πλέον τόσο αδιάλλακτη, συζητάει για μια αύξηση επιτοκίων το δεύτερο 6μηνο φέτος, γιατί φοβάται ότι ο πληθωρισμός (5%) δεν θα εκτονωθεί πριν από τα τέλη του έτους – πιο αργά απ’ όσο πρόβλεπε. Οι κεντρικές τράπεζες καλούνται να διαχειριστούν το πρόβλημα που οι ίδιες δημιούργησαν, ως παραπροϊόν της άπλετης έκδοσης χρήματος με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Το αποτέλεσμα δεν προεξοφλείται με ασφάλεια. Αρκετοί αναρωτιούνται αν η αύξηση των επιτοκίων είναι το κατάλληλο εργα

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Τι (δεν) έκανε η Άνγκελα Μέρκελ: Η Ελλάδα, η Ευρώπη, ο Πούτιν  και το προσφυγικό.    Η Ελληνική οικονομική κρίση και ο ρόλος της Γερμανίας. Έγιναν πολλά και τραγικά λάθη από όλες τις μεριές, εγχώριες και Ευρωπαϊκές. Με έναυσμα την τελευταία επίσκεψη της κ. Μέρκελ στην Ελλάδα ως (Υπηρεσιακής) Καγκελαρίου, αξίζει να κάνουμε  ένα απολογισμό της Ελληνικής οικονομικής  κρίσης   και του ρόλου της Γερμανίας. Το άρθρο αυτό σε κάποιο βαθμό στηρίζεται σε ένα επιστημονικό άρθρο μου με τίτλο « Why do Countries in Financial Distress Strategically Delay Seeking Help? » που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Journal of Government and Economics. Η κρίση Τα αίτια της κρίσης είναι λίγο πολύ γνωστά. Μερικά σημαντικά αίτια ήταν η απροθυμία εφαρμογής διαρθρωτικών αλλαγών, η απροθυμία εφαρμογής δημοσιονομικής πειθαρχίας, ο αλόγιστος δανεισμός με επιτόκια Γερμανίας μετά την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση, η αύξηση μισθών πάνω από την παραγωγικότητα (βλέπε C.A. Ioannou, K.N. Kanellop