IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Η Ρωσία και ο μετασοβιετικός χώρος. Χαρτογράφηση της νέας προσέγγισης της Ρωσίας  στον μετασοβιετικό χώρο. Η γεωπολιτική υποχώρηση της Ρωσίας που άρχισε πριν από τρεις δεκαετίες έχει τελειώσει και μια νέα πολιτική επιλεκτικής επέκτασης με βάση τα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας έχει ξεκινήσει. Ο Δεκέμβριος του 2021 σηματοδότησε την τριακονταετή επέτειο από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Δεκέμβριος του 2022 θα σηματοδοτήσει τα εκατό χρόνια από την ίδρυσή της. Στην πραγματικότητα, η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια διαδικασία —που είναι ακόμη σε εξέλιξη — και όχι ένα μεμονωμένο γεγονός. Στο μεταξύ, οι νέες πραγματικότητες αλλάζουν συνεχώς το γεωπολιτικό τοπίο στην Ευρασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο όρος «μετασοβιετικός χώρος» έχει χάσει το νόημά του, τα πρώην μέρη του απέκλιναν πολύ μεταξύ τους. Η μόνη περίπτωση όπου εξακολουθεί να έχει νόημα να αναφερθούμε στον μετασοβιετικό χώρο είναι μια συζήτηση για την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας, για την οποία όλα τα

Με "στομωμένα" όπλα η Δύση κατά της Ρωσίας. Τι όπλα έχει στη διάθεσή της η Δύση προκειμένου να ανακόψει τη "ρωσική επιθετικότητα”; Αφενός την ενίσχυση της Ουκρανίας σε στρατιωτικό υλικό και αφετέρου την απειλή των "κυρώσεων από την κόλαση” που θα πλήξουν τη Ρωσία σε περίπτωση στρατιωτικής ενέργειας στο ουκρανικό έδαφος. Όμως η σημασία και των δύο θα πρέπει να σχετικοποιηθεί. Στον τομέα των εξοπλισμών υπάρχουν κινήσεις οι οποίες δημιουργούν πραγματικό πρόβλημα στη ρωσική πλευρά, όπως η αποστολή φορητών αντιαεροπορικών Stinger (σε νοσταλγική ανάμνηση του ρόλου που αυτά έπαιξαν στα χέρια των Αφγανών μουτζαχεντίν την δεκαετία του '80) ή Javelin, και άλλες που φλερτάρουν με το γκροτέσκο, όπως η απόφαση της Γερμανίας να αποστείλει 5.000 κράνη, προφανώς για να μείνει το Βερολίνο εντός του κάδρου της κοινής δέσμευσης στην ασφάλεια της Ουκρανίας, εμμένοντας την ίδια στιγμή στη γραμμή της μη αποστολής "επιθετικού” υλικού. Ενδιαμέσως, διακρίνει κανείς και κινήσεις απλ

 ΝΑΤΟ-Ρωσία, η διαπραγμάτευση  που δεν προοριζόταν να καρποφορήσει. Το δεύτερο μεγάλο διεθνές διπλωματικό ραντεβού της εβδομάδας αυτής, η συνεδρίαση του Μικτού Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας στις Βρυξέλλες υπήρξε εξίσου άκαρπο με το πρώτο, τον Στρατηγικό Διάλογο ΗΠΑ-Ρωσίας στη Γενεύη. Τα μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας αρνήθηκαν να συζητήσουν τη βασική "κόκκινη γραμμή” που θέτει η Μόσχα, ήτοι τη δέσμευση του ΝΑΤΟ ότι δεν πρόκειται να επεκταθεί περαιτέρω προς ανατολάς και θα αποσύρει επιθετικά όπλα από περιοχές κοντά στα ρωσικά σύνορα. Όπως το έθεσε ο Γ.Γ. της συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ η πολιτική Ανοικτών Θυρών του ΝΑΤΟ δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, καθώς εναπόκειται σε κάθε κράτος ξεχωριστά να προβαίνει ελεύθερα στις διαρρυθμίσεις ασφαλείας που επιθυμεί. Οι σύμμαχοι έθεσαν από την πλευρά τους δικούς τους όρους για την πιθανή συνέχιση των συνομιλιών, με κυριότερους την επανέναρξη συνομιλιών για τον περιορισμό των εξοπλισμών και την αποκατάσταση διαύλων πολιτικοστρατιωτικής επικοινωνίας ΝΑΤ

  Οι ιέρακες της Ουάσιγκτον επιχειρούν αντεπίθεση. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας  Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν έχει λόγους να είναι δυσαρεστημένος. "Η πρώτη διεθνής συνδιάλεξη της χρονιάς αποδεικνύει την ειδική φύση των σχέσεών μας” ανέγραψε στο Twitter μετά την τηλεφωνική συνομιλία του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στις 2 Ιανουαρίου. Πρόσθεσε δε ότι συζητήθηκε η κοινή δράση της Ουάσιγκτον, του Κιέβου και των εταίρων τους για "τη διατήρηση της ειρήνης, την αποτροπή περαιτέρω κλιμάκωσης, την προώθηση των μεταρρυθμίσεων και την απο-ολιγαρχικοποίηση”. Το τελευταίο προφανώς αναφέρεται στον έλεγχο του μεγαλύτερου τμήματος του ΑΕΠ της Ουκρανίας από έναν ελάχιστο αριθμό επιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων ο Ρινάτ Αχμέτοφ, τον οποίο ο Ζελένσκι κατήγγειλε ότι απεργαζόταν τον Δεκέμβριο φιλορωσικό πραξικόπημα - αλλά και ο Ουκρανο-Ισραηλινο-Κυπριακής υπηκοότητας μεγιστάνας Ίχορ Κολομόισκι, που στήριξε τον ίδιο για να ανέλθει στην προεδρία. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η εκπρόσωπος του Λευ

Πώς ερμηνεύεται η επίσκεψη Μπορέλ στην Ουκρανία.  Πράσινο φως από τις Βρυξέλλες  για νέες κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Λέγεται ότι ο Χένρι Κίσινγκερ αναρωτήθηκε κάποτε σκωπτικά ποιόν θα πρέπει να πάρει στο τηλέφωνο, αν χρειάζεται να συνομιλήσει με την Ευρώπη. Η πολυκέφαλη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η επιβίωση διαφορετικών εθνικών προτεραιοτήτων δικαιολογεί εν μέρει αυτή τη δηκτική απορία – ενώ το άνισο ειδικό βάρος των θεωρητικώς ισότιμων κρατών-μελών την επιλύει στην πράξη: οι ίδιες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ξέρουν πολύ καλά, ιδίως αφότου ξέσπασε η κρίση, ότι η τηλεφωνική γραμμή στην οποία θα πρέπει να απευθυνθούν για τα περισσότερα ζητήματα έχει κωδικό Βερολίνου. Όμως ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ έχει, υποτίθεται, ακριβώς τον ρόλο αυτού που συνομιλεί με τους σημαίνοντες τρίτους, δίνοντας στους "27” κοινή φωνή στα διεθνή πράγματα. Μόνο που το τελευταίο διάστημα έχει λόγους να διέπεται από νευρικότητα. Κατά μία έννοια, το πράγμα είναι προσωπικό: κανείς (και σίγ

Russian Navy frigate test-fired "Zircon" hypersonic missile Η Δύση απέναντι στο δημιούργημά της. «Καθώς καθόμουν στην πρεσβεία στη Μόσχα τη δεκαετία του 1990, μου φαινόταν πως η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν πρόωρη στην καλύτερη περίπτωση και αχρείαστα προκλητική στη χειρότερη». Η φράση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία και επικαιρότητα, καθώς κλιμακώνεται η ένταση ανάμεσα στη Δύση και στη Ρωσία λόγω της Ουκρανίας. Οσο περίεργο και αν φαίνεται, η φράση και η διαπίστωση ανήκουν σε έναν από τους πιο έμπειρους Αμερικανούς διπλωμάτες, τον Μπιλ Μπερνς, ο οποίος ήταν τότε πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα και σήμερα επικεφαλής της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας. Στο βιβλίο του με τίτλο «The Back Channel» (Παρασκηνιακό κανάλι) ο Μπερνς έγραφε ακόμη: «Υπογράμμισα την αφοσίωση του Γέλτσιν και της ρωσικής πολιτικής ελίτ στην ιδέα της ρωσικής σφαίρας επιρροής στον χώρο που καταλάμβανε πριν η Σοβιετική Ενωση. Εξήγησα με έμφαση ότι κλιμακώνονται οι ρωσικές ανησυχίες για την επέκταση του ΝΑΤΟ… Πριν αρχίσουμε

  Τι περιμένει ο Πούτιν από τον Άγιο Βασίλη.   Η μαραθώνια συνέντευξη Τύπου στις 23 Δεκεμβρίου με την οποία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ολοκλήρωσε (επικοινωνιακά) τη χρονιά, κατά την παράδοση που έχει διαμορφώσει εδώ και χρόνια, δεν ήταν μόνο μια επίδειξη δύναμης, αλλά είχε και τις ανάλαφρες στιγμές της, που όμως και αυτές υπέκρυπταν αιχμηρά μηνύματα. Για σχεδόν τέσσερις ώρες, ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου απάντησε σε 44 ερωτήσεις, από διαφορετικά διεθνή και κυρίως εγχώρια μέσα ενημέρωσης, ακόμη και μπλογκ της ρωσικής περιφέρειας, αραδιάζοντας εκτός χειρογράφου πάμπολλα αριθμητικά στοιχεία, σε υπενθύμιση των ξεχωριστών μνημονικών του ικανοτήτων και συνολικά του σφαιρικού ελέγχου που διαθέτει στην πολιτική ατζέντα. Μέχρι που κάποια στιγμή δέχθηκε ερώτηση για το δώρο που περιμένει από τον Άγιο Βασίλη... Στη Ρωσία, βέβαια, ο γενειοφόρος γέροντας που εκπληρώνει τις επιθυμίες των παιδιών κατά τις γιορτινές μέρες, δεν ονομάζεται ούτε Άγιος Βασίλης, ούτε Santa Claus, αλλά Ντιέτ Μαρός (

  Ευρασιατικό "τελεσίγραφο" προς τη Δύση. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει εκπαιδευτεί, από τα χρόνια της μαθητείας του στην KGB, στο τζούντο και το σκάκι. Και τις γνώσεις του αυτές φαίνεται πως θέτει σε εφαρμογή στην προσπάθειά του να ανατρέψει τη διεθνή αρχιτεκτονική που εγκαθιδρύθηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια, αφότου κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση. Στο σκάκι, ως γνωστόν, οφείλει κανείς να βλέπει όλη τη σκακιέρα και να σκέφτεται πριν από κάθε κίνησή του και όλες τις πιθανές επόμενες. Στο δε τζούντο, το κυριότερο πλεονέκτημα του αγωνιζόμενου το δίνει η ίδια η επιθετική ορμή του αντιπάλου του. Πρόκειται για τις αρχές που μοιάζουν να καθοδηγούν τον ηγέτη της Ρωσίας στην προσπάθειά του να καταστήσει σεβαστές αυτές που μέχρι πρότινος αποκαλούσε ασαφώς ως "κόκκινες γραμμές" της χώρας του και πλέον απέκτησαν την μορφή οιονεί "τελεσιγράφου", υπό μορφήν σχεδίου δύο διεθνών συνθηκών με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, το οποίο επιδόθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στην αμε

  Παλαιός και Νέος Ψυχρός Πόλεμος:  30 χρόνια από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.   Πριν από τριάντα χρόνια ακριβώς, στις 26 Δεκεμβρίου 1991, η μία από τις δύο υπερδυνάμεις που συμπρωταγωνιστούσαν μεταπολεμικά στον Ψυχρό Πόλεμο έπαυε να υπάρχει ως πολιτική και νομική οντότητα. Με απόφαση που είχαν συνυπογράψει αιφνιδιαστικά οι ηγέτες των τριών ισχυρότερων από τις 15 Δημοκρατίες που τη συναποτελούσαν (ήτοι της Ρωσίας του Μπορίς Γέλτσιν, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας), η Σοβιετική Ένωση, που είχε ιδρυθεί το 1922 στο πνεύμα της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917, καταργούνταν, δίνοντας τη θέση της σε 15 διαφορετικά ανεξάρτητα κράτη. Το ιστορικό αυτό γεγονός αναμφίβολα έχει διαπλάσει σε βάθος την πραγματικότητα που βιώνουμε μέχρι σήμερα – και χαιρετίσθηκε, σε μια στιγμή πρόωρης αισιοδοξίας, ως το "τέλος της Ιστορίας". Ωστόσο, τρεις δεκαετίες μετά, ούτε το δυτικό μοντέλο της φιλελεύθερης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που θεωρήθηκε ότι επικράτησε τελειωτικά το 1991, διανύει τις καλύτερε

  Τι κατάλαβε ο Πούτιν από την πανδημία. Το Valdai Discussion Group που συναντάται κάθε χρόνο στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας αποτελεί μια καθιερωμένη πλέον διοργάνωση, η οποία προβάλλει ως " ρωσικό (αντι-)Νταβός”. Και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποτελεί σταθερή παρουσία σε αυτό το φόρουμ, το οποίο του δίνει την ευκαιρία για τοποθετήσεις προγραμματικού χαρακτήρα. Όμως, η φετινή ομιλία του ισχυρού άνδρα του Κρεμλίνου στο Valdai ξεχωρίζει από κάθε άλλη δημόσια παρουσία του – καθώς σε αυτήν ξεδίπλωσε την προσωπική του πολιτική φιλοσοφία (με ρητή πηγή έμπνευσης τον θεολόγο των αρχών του 20ού αιώνα Νικολάι Μπερντιάγεφ), σε μια εμφανή προσπάθεια να ιδεολογικοποιήσει την ρήξη του με τη Δύση, η οποία πλέον φαντάζει οριστική. Με εκφράσεις διόλου "στρογγυλεμένες” , ο Βλαντίμιρ Πούτιν υποστήριξε ότι το διεθνές σύστημα γνωρίζει "συστημικές αλλαγές προς όλες τις κατευθύνσεις” , μέχρι του σημείου να προαναγγέλλει επισιτιστικές κρίσεις και διεκτραγώδησε τη χαμένη ευκαιρία που έδ

    Η Μόσχα τρίζει τα δόντια στη Δύση. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ δεν βρίσκεται στο απόγειο της ισχύος του. Ο άνθρωπος που από την πρωθυπουργία προήχθη στην προεδρία της Ρωσικής Ομοσπονδίας την περίοδο 2008-2012, αντικαθιστώντας τον Βλαντίμιρ Πούτιν ο οποίος είχε συνταγματικό κώλυμα, για να επιστρέψει κατόπιν εκ νέου επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου τελεί σε "τιμητική αποστρατεία”. Αντιδημοφιλείς αποφάσεις όπως η μεταρρύθιση του συνταξιοδοτικού, αλλά και υποψίες για δημιουργία ενός προσωπικού πλέγματος συμφερόντων οδήγησαν στην δυσμενή μετάθεσή του στη θέση του αντιπροέδρου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Έτσι και έτσι, όμως, δεν παύει να είναι (λόγω της προσωπικής του διαδρομής πλάι στον Πούτιν αλλά και της τωρινής του θέσης) κάποιος που εκφράζει αυθεντικά τις απόψεις του Κρεμλίνου, με λιγότερη ενδεχομένως διπλωματικότητα από αυτήν που επιβάλλεται στον Ρώσο πρόεδρο και τους υπουργούς του. Συμβαίνει δε να έχει ταυτιστεί όλα αυτά τα χρόνια με την περισσότερο φιλική προς τη Δύση και

  Νέος ψυχρός πόλεμος, με τη Ρωσία να κοντράρει την Ε.Ε. Δεν είναι ο "απρόβλεπτος", "αυταρχικός" και απομονωμένος Λουκασένκο. Δεν είναι η "ιδιόρρυθμη" Λευκορωσία που μοιάζει από πολλές απόψεις να μην έχει γνωρίσει το τέλος της σοβιετικής εποχής. Είναι ο νέος Ψυχρός Πόλεμος και το ερώτημα των σχέσεων της Δύσης με τη Μόσχα, το μεγάλο στήριγμα του Μινσκ. Η καθήλωση στο αεροδρόμιο της λευκορωσικής πρωτεύουσας, με το πρόσχημα της ειδοποίησης για βόμβα, του αεροσκάφους που πραγματοποιούσε την πτήση Αθήνα-Βίνιους με επιβαίνοντα τον (προερχόμενο από το Φόρουμ των Δελφών) αντιπολιτευόμενο ακτιβιστή και δημοσιογράφο Ρομάν Προτάσεβιτς, ο οποίος και με την ευκαιρία αυτή συνελήφθη, πρόσθεσε την εβδομάδα αυτή ένα νέο, εντυπωσιακό επεισόδιο στις νεοψυχροπολεμικές εντάσεις των ημερών μας. Και απέδειξε όχι μόνο ότι ο ισχυρός άνδρας του Μινσκ αισθάνεται αρκετά ασφαλής για να προβαίνει σε τέτοιου είδους προκλήσεις, αλλά και ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να τον αφήσει ακάλυπτο. Α