IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Tου Α.Παπαποστόλου Εξουσία που «αποδομεί» την κοινωνία Το να είσαι Ιταλός, Γάλλος, Βρετανός, Ελληνας ή ό, τι ανάλογο δεν δηλώνει μόνο μια συμβατική, κρατική υπηκοότητα. Δηλώνει ότι «ανήκεις» σε μια συλλογικότητα με μεγαλύτερη ή μικρότερη ώς τώρα διαδρομή στην ανθρώπινη Ιστορία – ανήκεις σε μια γλώσσα, σε μια συνείδηση κοινού παρελθόντος, σε κοινή νοο-τροπία, κοινό θησαύρισμα πείρας που παραδίνεται από γενιά σε γενιά και διαμορφώνει συν-ήθειες, ένα κοινό ήθος, περίπου συλλογικό χαρακτήρα. Οταν στη μητρική σου γλώσσα (τη γλώσσα που σε πρωτομπόλιασε στην κοινή «λογική»: σε σκέψη και κρίση) η συλλογικότητα σημαίνεται ως «κοινωνία» (δυναμική σχέσεων, συμ-μετοχή και αλληλεξάρτηση στην πραγμάτωση της ζωής), δεν είναι δυνατό να έχεις την ίδια οπτική και την ίδια εκδοχή της πραγματικότητας με συνάνθρωπό σου, καθ’ όλα σεβαστόν και αγαπημένο, που στη μητρική του γλώσσα η συλλογικότητα είναι μόνο «societas», δηλαδή «εταιρισμός επί κοινώ συμφέροντι». Αλλη νοο-τροπία και άλλα αντανακλαστικά σκέψης

...Οι πολέμιοι της ιστορικής αλήθειας για την αδιάκοπη επί αιώνες πολλούς ύπαρξη του ελληνικού έθνους δεν επιτρέπεται να συγχέουν τη λεγόμενη συχνά «προγονοπληξία» με τη νηφάλια επίγνωση από τους σημερινούς Ελληνες των αρχαιότατων εθνικών τίτλων τους, εμπνευστική μάλλον προς εθνική αξιοπρέπεια ή και υποκινητική σε προσπάθεια για ιστορική μεγαλουργία. ... Φωτογραφία του Απ. Παπαποστόλου Ιστορική διάρκεια του ελληνικού έθνους Κύριε διευθυντά Παλλάδιο ηθικό των Ελλήνων της γενεάς μου, η επί αιώνες πολλούς παρουσία του ελληνικού έθνους στην ιστορία της ανθρωπότητας, από τους προ Χριστού χρόνους έως την εποχή μας και με συμβολή μεγαλουργό κάποτε, αμφισβητείται και πάλι, από Ελληνες τώρα μάλιστα, και χαρακτηρίζεται έωλο θεώρημα, γέννημα του ελληνικού ρομαντισμού του ΙΘ΄ αιώνα είτε κατασκεύασμα ιδεολογικό της εκπαιδευτικής πολιτικής του νεοσύστατου κράτους. Δεν κατονομάζω πρόσωπα, εφόσον αδυνατώ να τα επαινέσω. Δεν ανέχομαι όμως την οικτρή αυτή απάρνηση της ιστορικής αλήθειας, συνοδευμένη,

ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΥ- Το Φως των Ελλήνων (Από το φωτογραφικο λεύκωμα "Το Φως των Ελλήνων" που κυκλοφόρησε το 1984 και ανατυπώθηκε το 1995. Με κείμενα και εικόνες - φωτογραφικό δοκίμιο το ονόμασα - προσπάθησα να διερευνήσω το δικό μας φως και να δώσω την άλλη, βαθύτερη πλευρά της "Δυστυχίας του να είσαι Έλληνας"). Έμμονη εικόνα των ποιητών μας –από τον 'Όμηρο ως τον Ελύτη: το φως. Έμμονη ιδέα των φιλοσόφων μας –από Παρμενίδη μέχρι Πλωτίνο: το φως. Στα δημοτικά τραγούδια, στα παραμύθια –κανένας λαός δεν εξαρτάται περισσότερο από τον ήλιο. Θάλεγε κανείς πώς κάτι απασχολεί τόσο, μόνον όταν λείπει –κι όχι όταν αφθονεί. Αλλά το παράδοξο με το φως των Ελλήνων είναι πώς όσο πιο πολύ το έχεις τόσο πιο πολύ το θέλεις –τόσο πιο πολύ σου λείπει.   * Φαίνεται πώς αυτό το φως (το φέγγος, η αίγλη, η λάμψη, η φωτοβολή, η αναλαμπή, η ανταύγεια, η λαμπηδών, το φωτόλουσμα, η αντηλιά, το λαμπύρισμα, η μαρμαρυγή, η χρυσαύγεια, το αστραποβόλημα, η έκλαμψη, το φεγγοβόλημα) δί

Παναγιώτης Ροϊλός H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Συνείδηση και συναίσθημα -όχι ως ανενεργές αλλά ως δημιουργικές δυνάμεις παράγουσες συγκεκριμένες συμπεριφορές- συνιστούν αρχές άρρηκτα συνδεδεμένες, ανεξάρτητα από τη σειρά διαδοχής τους, όπως αυτήν την αντιλαμβανόμαστε, μάλλον στιγμιαία και εκ των υστέρων. Αναλόγως των πεδίων δράσεως του καθενός μας και των συγκεκριμένων συνθηκών, η ελληνικότητα, όπως κάθε ταυτότητα, μπορεί να βιώνεται (ή να ανασκευάζεται) ως συναίσθημα και να αναλύεται (ή να αιτιολογείται) ως ενσυνείδητη επιλογή. Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Τον αποσπασματικό ποιητικό λόγο του Μιμνέρμου και όλα τα μικρά που μεγαλύνει ο Οδυσσέας Ελύτης στο Δοξαστικόν του «Αξιον Εστί». Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα. Δεν διαφέρει από αυτήν του κάθε «υπέροχου» ανθρώπου όπου γης: του ανθρώπου που σέβεται τον εαυτό του και τους γύρω του και την ετερότητα των άλλων. Αυτό που με χαλάει. Η εθελοτυφλία διαφόρων ιθυνόντων και των «πελατών» τους μπροστά στη διαχρονική -δυστυχώς- ισχύ

Αλέξανδρος Αργυρίου Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Ο Σολωμός είπε: «Κλείσε στην ψυχή σου την Ελλάδα (o altra cosa) και θα αισθανθείς μέσα σου να λαχταρίζει κάθε είδος μεγαλείου και θα είσαι ευτυχισμένος». Το o altra cosa (= ή ό,τι άλλο) απαντά και στην Ιδεοληψία περί ελληνικότητας. Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Ενα μάτσο ανθισμένες παπαρούνες, ή «απαράλλαχτα όπως -ένα κόκκινο λουλούδι -μες σε πράσινα φύλλα», που λέει ο Εγγονόπουλος. Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα. «Στη φαντασία μας ασελγούνε οι κάκτοι», που λέει ο ποιητής... «Λοχαγέ, φυλάξου από τα γαλανά μάτια», που «λέει» ένας Γάλλος υπερρεαλιστής· δεν χάνει στη μετάφραση. Η υπεροχή του Ελληνα ποιητή στους φορείς σημασίας. Αυτό που με χαλάει. Τα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων, που είναι φούμαρα. Με τρομάζει η ασυδοσία τους, πλην εξαιρέσεων, τώρα μάλιστα που κινδυνεύει ο καπιταλισμός και δεν έχουμε εναλλακτική λύση. Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα; Μειονέκτημα. Με τη δημόσια παιδεία μας που δεν σε μαθαίνει

Αγγελος Στεργίου H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Στους Ελληνες του Απόδημου Ελληνισμού μεταφράζεται ως αίσθημα, γιατί κυριαρχεί η νοσταλγία για την πατρίδα -«την έχουμε στην καρδιά μας», όπως λέμε-, παρά ως κατά συνείδηση εθνοπαιδεία. Αυτή μπορεί να την έχει και κάποιος που δεν είναι Ελληνας, αλλά ως λάτρης του ελληνικού πνεύματος, της ελληνικής σοφίας, θα ήθελε να είναι και προσπαθεί να μοιάσει στον Ελληνα. Κατά τη γνώμη μου, βέβαια, δεν είναι ούτε αίσθημα ούτε συνείδηση· είναι βίωμα. Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Το Μεσοβούνι, το μικρό χωριό μου στη Θεσπρωτία, τον γαλάζιο ουρανό και τη μεγάλη του ιστορία: σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς οι Θεσπρωτοί είναι απόγονοι των Πελασγών, του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, από τους οποίους γεννήθηκε ο Ελλην, γενάρχης των Ελλήνων... Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα. Πολυμήχανος όπως ο Οδυσσέας, φιλόξενος όπως ο Ζευς και φιλόσοφος όπως ο Σωκράτης. Αυτό που με χαλάει. Η ζήλεια, ο φθόνος και η αχαριστία. Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελλην

Γιάννης Βαρβέρης H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Αν η ελληνικότητα σε όλο το ιστορικό της εύρος εκληφθεί πρώτα ως συνείδηση, μετά μπορεί να παραγάγει μετρημένο αίσθημα. Πάντα καιροφυλακτεί ο επικίνδυνος εθνικισμός. Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Νομίζω την απλή λέξη. Απ' αυτήν μπορούν να προκύψουν εκατομμύρια άλλες, καθώς και έννοιες ή επιδράσεις σε ξένες γλώσσες. Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα. Το γεγονός ότι έχει πολλά χαρίσματα χωρίς όμως συνήθως να μπορεί να τα μετατρέψει σε αρετές. Αυτό που με χαλάει. Το «με χαλάει» και η άμεση οικειότητα. Τα αθλι-τικά (το θλι με γιώτα) και το life style. Το πλείστον της τηλεόρασης, που χαλάει τους Ελληνες. Και, βέβαια, ο θάνατος, ο μέγας κομματάρχης. Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα; Αναλόγως του πώς το χειρίζεται ο καθένας. Δυνητικά πάντως είναι προσόν, που όμως συνήθως παραμένει αδρανές. Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα; Στη ρητορική ελληνικότητα έχουν σταθμε

Ανδρέας Μήτσου Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Στο βαθύ και «θείο ζόφος», όπου θέλει ο Σικελιανός να κρύβεται, «ωσάν αητός», ο «πρώτος εαυτός», εκεί μπορεί να εντοπιστεί η συνείδηση της ελληνικότητας. Εννοια θολή και απροσδιόριστη, που σηματοδοτεί διαφορετικά πράγματα για τον καθένα. Βέβαια, καθώς αυτή αντικειμενοποιείται, ενδύεται ιδεολογικούς μανδύες. Το πώς πλάθεται όμως και ζυμώνεται κανείς, πώς μεγαλώνει, με ποιους μύθους και ποιες αλήθειες, με τι ψέματα και εμμονές, είναι μία σκοτεινή και συνάμα συγκινητική υπόθεση. Καλό είναι, μου φαίνεται, να έχεις κάποιο φακό εφεδρεία, ακόμη και για την ψευδαίσθηση πως θα φωτίσεις έτσι, αύριο, τα σκότη. Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Τη μεταξένια ουλή από διαμπερές τραύμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πάνω στο κορμί του πατέρα μου. Σε σχήμα καρδιάς. «Πατέρα, έχεις δυο καρδιές;», τον ρωτούσα μικρός και ανίδεος. Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα. Ο Σαμψών να σέρνει με τα δόντια του ένα παλιό αμάξι στο Μοναστηράκι. Και γύρω του το πλήθος να τον

Δημήτριος Τριχόπουλος Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Για τους περισσότερους Ελληνες είναι συνείδηση. Είναι γεγονός ότι για πολλά χρόνια είχαμε παγιδευτεί σε ένα είδος προγονολατρείας, αλλά μερικοί έχουν φτάσει σήμερα στην άλλη άκρη, δηλαδή να αμφισβητούν τη μοναδικότητα της ελληνικότητας. Η διαχρονική ελληνική εμπειρία είναι πραγματικά μοναδική - χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι το κυρίως κριτήριο για το τι είμαστε ως λαός. Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Το δημοτικό σχολείο του καιρού μου - πριν απο 60 χρόνια. Οι δάσκαλοι που διαμόρφωναν ελληνική συνείδηση ήταν πραγματικοί λειτουργοί και ταυτόχρονα εκπαίδευσαν μια γενιά που κατάφερε να είναι ανταγωνιστική των αντίστοιχων άλλων ευρωπαϊκών, παρόλο που αυτές διέθεταν πλεονεκτήματα μακροχρόνιας κρατικής οργάνωσης και ανώτερης οικονομικής ανάπτυξης. Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα. Η απόλυτη αφοσίωση στα παιδιά του και στην παιδεία των παιδιών του. Ανεξάρτητα από τη δική του παιδεία ή την οικονομική του κατάσταση, ο Ελληνας είχε πά